Mga Magurang—Magin Marahay na Halimbawa sa Saindong mga Aki

“PUEDE nang pondohon kan mga sikologo an saindang dakol nang siglong pagsiyasat sa pinakamarahay na paagi nin pagpadakula nin marahay na aki—bakong huli ta nanompongan na ninda iyan kundi huli ta mayo man kaiyan.” Iyan an sabi kan report sa pagkritiko kan magasin na Time manongod sa sarong libro sa pagpadakula nin aki. An libro nagtatao nin argumento na an mga aki sa pangenot inaako an mga prinsipyo sa buhay kan saindang kairiba, bakong kan saindang mga magurang.

Dai manenegaran na mapuersa nanggad an impluwensia nin kairiba. (Talinhaga 13:20; 1 Corinto 15:33) Nagkokomento an kolumnistang si William Brown: “Kun igwa nin sasarong sekular na Dios para sa mga tinedyer, iyan iyo an Dios nin pakikibagay. . . . An pagigin laen para sa mga tinedyer sarong kaaabtan na mas maraot pa sa kagadanan.” Kun dai magibo kan mga magurang na magin may init asin nakakaogma an buhay sa harong o dai sinda nagtatao nin igong panahon na kaiba an saindang mga aki—na parehong ordinaryong situwasyon sa sibot na kinaban ngonyan—garo man sana tinotogotan nindang madanyaran an saindang mga aki kan impluwensia nin kairiba.

Apuera kaini, durante kan “huring mga aldaw” na ini, inaatake an mga pamilya huli ta, siring kan ihinula sa Biblia, an mga tawo preokupado sa kuarta, sa kasingawan, asin sa sadiri. Kun siring, maninigo daw na magngalas kita na maheling an mga aki na nagigin “mga masumbikal sa mga magurang, mga daing utang na boot, mga bakong maimbod, mga dai nin natural na kapadangatan”?—2 Timoteo 3:1-3.

An terminong “natural na kapadangatan,” siring kan pagkagamit sa Biblia, naglaladawan kan pagkamoot sa kapamilya. An pagkamoot na ini sarong natural na bogkos na nagpapahiro sa mga magurang na atamanon an saindang mga aki asin an mga aki na magin dayupot sa saindang mga magurang. Alagad kun an mga magurang mayo nin natural na kapadangatan, an mga aki mahanap nin emosyonal na suporta sa iba—sa pankagabsan sa saindang kairiba, na posibleng aakoon ninda an mga prinsipyo sa buhay asin aktitud kan mga iyan. Pero, an situwasyon na ini sa parate puedeng malikayan kun totogotan kan mga magurang na giyahan kan mga prinsipyo sa Biblia an saindang buhay pampamilya.—Talinhaga 3:5, 6.

An Pamilya—Institusyon nin Dios

Pagkatapos na pagsaroon si Adan asin Eva bilang mag-agom, ini an pagboot na itinao sa sainda nin Dios: “Pangagbunga asin pangagdakol kamo asin panoa nindo an daga.” Pakatapos kaiyan, luminataw an pamilya—an ama, ina, asin mga aki. (Genesis 1:28; 5:3, 4; Efeso 3:14, 15) Tanganing tabangan an mga tawo sa pagpadakula kan saindang mga aki, si Jehova naggibo nin nagkapirang pundamental na aspekto sa natural na pagpadakula nin aki. Pero, bakong arog nin mga hayop, kaipuhan nin mga tawo an dugang na tabang, kaya nagtao si Jehova nin nasusurat na mga giya para sa sainda. Kaiba digdi an mga instruksion dapit sa moral asin espirituwal na mga bagay pati sa tamang pagdisiplina sa mga aki.—Talinhaga 4:1-4.

Kinakaolay partikularmente an mga ama, an Dios nagsabi: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko sa saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso; asin dapat na itadom mo an mga iyan sa saimong aki asin magtaram ka manongod dian kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.” (Deuteronomio 6:6, 7; Talinhaga 1:8, 9) Mangnohon na kaipuhan ngunang ibugtak kan mga magurang sa puso ninda an ley nin Dios. Taano ta mahalaga ini? Huli ta an klase nin pagtotokdo na talagang nakakamotibar sa iba bakong hale sa ngoso kundi hale sa puso. Kun nagtotokdo an mga magurang hale sa saindang puso saka sana ninda maaabot an puso kan saindang mga aki. An siring na mga magurang maserbi man na marahay na mga halimbawa para sa saindang mga aki, na madaling makarisa kan kadaihan nin sinseridad.—Roma 2:21.

Sinasabihan an Kristianong mga magurang na tokdoan an saindang mga aki poon sa pagkaomboy kan “pagsasanay asin disiplina patin hatol asin konseho kan Kagurangnan.” (Efeso 6:4, The Amplified Bible; 2 Timoteo 3:15) Poon sa pagkaomboy? Iyo! “Kun beses kita na mga magurang dai nagtatao sa mga aki kan kredito na maninigo sa sainda,” an isinurat nin sarong ina. “Minemenos niato an saindang mga abilidad. Igwa sinda nin potensial. Kita na mga magurang kaipuhan niatong gamiton iyan.” Iyo, gustohon kan mga aki na makanood, asin kun totokdoan kan diosnon na mga magurang, makakanood man sindang mamoot. An siring na mga aki makakamate na sinda ligtas asin tiwasay sa mga susundon na itinao sa sainda. Huli kaini, an mapangganang mga magurang nagmamaigot na magin mamomoton na mga kaibaiba, marahay na mga parakomunikar, asin mapasensia alagad marigon na mga paratokdo, na nagtatao nin nakakarahay na kamugtakan kun saen matalubo an saindang mga aki.a

Protehiran an Saindong mga Aki

Sa sarong surat sa mga magurang, an sarong nahahadit na prinsipal sa Alemania nagsurat: “Gusto mi kamong enkaminaron mahal na mga magurang na probaran nindong orog na maimbuelto sa pagpadakula sa saindong mga aki asin dai itao sa telebisyon o sa kairiba ninda sa palibot an sa totoo sadiri nindong kabtang [kan paninimbagan para] sa pag-oswag kan saindang personalidad.”

An pagtao nin saro sa aki nia sa telebisyon o sa kairiba ninda sa palibot garo man sana pagtogot na maimpluwensiahan kan espiritu kan kinaban an pagpadakula sa aki. (Efeso 2:1, 2) Huling direktang kakontra kan espiritu nin Dios, an kinabanon na espiritung ini, arog nin makosog na doros, dinadara an mga banhi nin “daganon, makahayop, sa demonyong” kaisipan asin biyong ibinubugtak an mga iyan sa isip asin puso kan mga inosente o lolong. (Santiago 3:15) An pagdakol nin garo doot na kaisipan na ini sa kahurihurihi raraoton an puso. Malinaw na ipinaheling ni Jesus an epekto kan garo doot na kaisipan na itinanom sa puso, na nagsasabi: “An marahay na tawo minapaluwas nin marahay gikan sa marahay na kayamanan kan saiyang puso, alagad an maraot na tawo minapaluwas nin maraot gikan sa saiyang maraot na kayamanan; huli ta gikan sa kapanoan kan puso an saiyang ngoso nagtataram.” (Lucas 6:45) Huli kaini, sinasadol kita kan Biblia: “Orog sa gabos na maninigong ingatan, ingatan mo an saimong puso, huli ta gikan dian an mga burabod nin buhay.”—Talinhaga 4:23.

Siempre, an mga aki magawe bilang mga aki, asin an nagkapira may tendensiang magin matagas an payo, masumbikal pa ngani. (Genesis 8:21) Ano an magigibo kan mga magurang? “An kalolongan nagagakot sa puso nin aki; an pamakol sa pagdisiplina iyo an mapaharayo kaiyan sa saiya,” an sabi kan Biblia. (Talinhaga 22:15) May nagkapira na minamansay ini bilang maringis na tratamiento na lihis na sa uso. An totoo, an Biblia kontra sa ano man na klase nin kadahasan asin pagmaltrato. An “pamakol,” minsan ngani kun beses literal, nagrerepresentar sa autoridad nin magurang na ginagamit na may karigonan alagad may pagkamoot asin tama sana huli sa pagmakolog sa daing sagkod na ikakarahay kan mga aki.—Hebreo 12:7-11.

Ikaogma an Pag-aling-aling Kaiba an Saindong mga Aki

Aram kan gabos na tanganing tumalubo nin tama an mga aki, kaipuhan ninda na magkawat asin maglibang. Inaaprobetsaran nin madonong na mga magurang an mga oportunidad na pakosogon an bogkos kan magurang asin kan aki paagi sa maogmang pag-aling-aling kaiba an saindang mga aki noarin man posible. Sa siring na paagi, bako sanang nagigiyahan nin mga magurang an saindang mga aki sa pagpili nin tamang klase nin pag-aling-aling kundi ikinakapaheling man ninda sa mga aki na pinapahalagahan nindang marhay an saindang pag-iribaiba.

An sarong Saksing ama nagsasabi na parate siang nakikipagkawat nin bola sa saiyang aking lalaki pagpuli nia sa harong hale sa trabaho. Nagigirumdoman nin sarong ina na paborito kan saiyang mga aki an kawat na arog kan dama. Nagigirumdoman nin sarong husto na sa edad na babae na kaidtong sia aki pa ikinakaogma kan saiyang pamilya an pagbisikleta na magkairibanan. An gabos na aking ini nasa edad na ngonyan, alagad an pagkamoot ninda sa saindang mga magurang—asin ki Jehova—makosog pa man giraray asin padagos pang nagkokosog.

Totoo nanggad, an mga magurang na nagpapaheling paagi sa tataramon asin gibo na namomotan ninda an saindang mga aki asin gusto nindang makaibanan an mga ini nagkakaigwa nin hararom na epekto na sa parate nagdadanay sa bilog na buhay. Halimbawa, dakol sa naggradwar sa sarong klase kan Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead an nagsaysay na an saindang pagmawot na pag-aaboton an bilog na panahon na ministeryo ikakaatribwir sa halimbawa asin pagparigon sa boot kan saindang mga magurang. Kanigoan karahay na pamana para sa mga aki asin kanigoan nanggad na bendisyon para sa mga magurang! Totoo, bakong gabos na aki yaon sa kamugtakan na maglaog sa bilog na panahon na ministeryo pagdakula ninda, alagad gabos sinda tunay nanggad na makikinabang asin magtataong onra sa matatakton sa Dios na mga magurang na nagin an pinakadayupot nindang katood asin modelo.—Talinhaga 22:6; Efeso 6:2, 3.

Puedeng Magin Mapanggana an Nagsosolong mga Magurang

Ngonyan, dakol na aki an nagdadakula sa mga harong na nagsosolo an magurang. Baga man nakakadagdag ini sa kadepisilan sa pagpadakula nin aki, puedeng magin mapanggana iyan. Puedeng maparigon an boot kan nagsosolong mga magurang sa halimbawa sa Biblia manongod ki Eunice, sarong Judiong Kristiana kan enot na siglo. Huling an agom nia daing pagtubod, si Eunice posibleng marhay na dai nakakua nin espirituwal na suporta sa saiyang agom. Minsan siring, sia arogan sa pagtotokdo ki Timoteo. An saiyang marahay na impluwensia ki Timoteo poon sa pagkaomboy kaini, kaiba an marahay na impluwensia ni Loida, an lola ni Timoteo, nagin mas mapuersa kisa kan ano man na tibaad negatibong impluwensia hale sa nagkapira sa kairiba ni Timoteo.—Gibo 16:1, 2; 2 Timoteo 1:5; 3:15.

Dakol na hoben ngonyan na nagdakula kaiba nin daing pagtubod na magurang o sa harong na nagsosolo an magurang an nagpapaheling nin kaparehong marahay na mga kualidad na yaon sa hoben na si Timoteo. Halimbawa, si Ryan, na ngonyan 22 anyos asin sarong bilog na panahon na ministro, nagdakula sa harong na nagsosolo an magurang kaiba an saiyang mas matuang tugang na lalaki asin tugang na babae. An saindang ama sarong alkoholiko, asin binayaan nia an pamilya kan si Ryan kuatro anyos. “Determinado si Nanay na an samong pamilya padagos na maglingkod ki Jehova,” an nagigirumdoman ni Ryan, “asin bilog na puso siang huminiro kaoyon kan desisyon na iyan.”

“Halimbawa,” an sabi ni Ryan, “sinegurado ni Nanay na an makaibaiba mi mga aki na may positibong impluwensia. Nungka nia kaming tinogotan na makiasosyar sa mga ilinaladawan kan Biblia na maraot na pag-iriba, baga man sa luwas o laog kan kongregasyon. Itinadom man nia sa samo an tamang pagmansay sa sekular na edukasyon.” Minsan ngani an ina ni Ryan parateng sibot asin pagal sa trabaho, dai ini nakaolang sa saiya na tawan nin mamomoton na interes an saiyang mga aki. “Gusto nia pirme na kaibanan kami asin na makipag-olay sa samo,” an sabi ni Ryan. “Sia mapasensia alagad marigon na paratokdo, na ginigibo an pinakamakakaya nia tanganing masierto na igwa kami nin regular na pampamilyang pag-adal sa Biblia. Kun mapadapit sa mga prinsipyo sa Biblia, an ‘pagkompromiso’ mayo sa saiyang bokabularyo.”

Sa paggirumdom kan sia aki pa, aram ni Ryan na an pinakamapuersang impluwensia nin tawo sa saiyang buhay asin sa saiyang mas matuang mga tugang iyo an hale sa sarong magurang na talagang namomoot sa Dios asin namomoot sa saiyang mga aki. Kaya kamong Kristianong mga magurang—may-agom o balo, igwa o mayo nin nagtutubod na agom—dai magpadaog sa panluluya kan boot o temporaryong kaolangan mantang nagmamaigot kamong tokdoan an saindong mga aki. Kun beses, may nagkapirang hoben, arog kan gastador na aki, na tibaad magbaya sa katotoohan. Alagad kun maheling ninda na an kinaban talagang paimbabaw sana asin indiperente, tibaad sinda bumalik. Iyo, “an matanos naglalakaw sa saiyang integridad. Maogma an saiyang mga aki na masurunod sa saiya.”—Talinhaga 20:7; 23:24, 25; Lucas 15:11-24.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon/Mga Ritrato sa pahina 11]

Pinili nin Dios an mga Magurang ni Jesus

Kan isinugo nia an saiyang Aki na mamundag bilang tawo, maingat na pinili ni Jehova an mga magurang ni Jesus. Interesante nanggad, pinili nia an sarong hamak asin espirituwal an kaisipan na mag-agom na dai sinusunodsunod si Jesus kundi tinokdoan sia kan Tataramon nin Dios asin kan halaga kan kahigosan asin pagigin responsable. (Talinhaga 29:21; Lamentacion 3:27) Tinokdoan ni Jose si Jesus kan trabahong pagpapanday, asin daing duda na pinatabang ni Jose sagkod ni Maria si Jesus, an panganay, sa pag-asikaso sa iba pa nindang aki, na may kabilangan na kisuerra anom.—Marcos 6:3.

Maiimahinar nindo an pamilya ni Jose na nagtatarabangan sa panahon nin Paskua tanganing mag-andam para sa taonan na pagbaklay ninda pasiring sa Jerusalem—na 200 kilometros na ida y buelta na mayo nin modernong transportasyon. Daing duwa-duwa na an sarong pamilya na kompuesto nin siyam na miembro o labi kaipuhan na organisadong marhay para sa arog kaiyan kalawig na pagbaklay. (Lucas 2:39, 41) Sa ibong kan mga kadepisilan, daing duda na pinahalagahan ni Jose asin Maria an mga okasyon na ini, na tibaad inaaprobetsaran ini tanganing tokdoan an saindang mga aki manongod sa nakaaging mga pangyayari sa Biblia.

Mantang yaon pa sa harong, si Jesus “padagos na nagpasakop” sa saiyang mga magurang, na sa gabos na panahon ‘nag-ooswag sa kadonongan asin sa pagdakula patin sa pakapaoyon sa Dios asin sa mga tawo.’ (Lucas 2:51, 52) Iyo, nagin maninigo si Jose asin Maria sa pagtitiwala ni Jehova. Sinda marahayon nanggad na halimbawa para sa mga magurang ngonyan!—Salmo 127:3.