Makipag-ulay sa Aki Nindong Tin-edyer na Dai Nakikidiskusyon

Kun may aki kang tin-edyer tapos nagkaigwa kamo nin dai pagkaintindihan, tibaad masakitan kang atubangon iyan, o maubusan pa ngani nin pasensiya. “Pag kinokontra ako kan aki ko, nag-iirinit an payo ko,” an sabi ni Maria na taga Brazil, na may 14 anyos na aking babayi. “Sa grabeng anggot mi, nagkukurahawan kami.” Iyan man an problema ni Carmela na taga Italia. “Grabe pirmi an diskusyunan mi kan aki kong lalaki,” an sabi niya, “tapos an nangyayari, makulong na sana siya sa kuwarto.”

Taano ta arog kaini an ibang tin-edyer? Dahil daw iyan sa mga barkada ninda? Puwede. Sinasabi kan Bibliya na an mga kaiba-iba nin saro puwedeng magkaigwa nin makusog na impluwensiya sa buhay niya, sa ikakarahay man o sa ikakaraot. (Talinhaga 13:20; 1 Corinto 15:33) Dakul man sa mga libangan kan mga hoben ngunyan an nagpapahiling na okey lang an pagrebelde asin dai paggalang.

Pero may iba pang bagay na dapat konsideraron—mga bagay na bako man dipisilon atubangon pag nasabutan mo na kun ano an puwedeng magin epekto kaiyan sa saimong aki. Ini an pirang halimbawa.

PAGPAUSWAG KAN “KAKAYAHAN NA MANGATANUSAN”

Si apostol Pablo nagsurat: ‘Kan ako aki pa, nagtaram ako siring sa aki, nakamati ako siring sa aki, nag-isip ako siring sa aki; ngunyan na ako dakula na, pinabayaan ko na an mga bagay na sa aki.’ (1 Corinto 13:11) Arog kan ipinahiling ni Pablo, magkaiba kun mag-isip an mga aki asin mga gurang. Sa anong paagi?

Sa mga aki pa, an gabos na bagay duwa sana—tama o sala. Sa kabaliktaran, an mga adulto sa parati mas kayang mag-intindi kan mga bagay na bako gayong malinaw saka nag-iisip-isip nguna bago magkongklusyon o magdesisyon. Halimbawa, mas iniisip-isip kan mga adulto kun baga tama an gigibuhon ninda saka kun ano an magigin epekto kaiyan sa iba. Puwedeng natuod na sindang mag-isip nin arog kaiyan. Pero an mga tin-edyer nagpupuon pa sanang manudan iyan.

Pigdadagka kan Bibliya an mga hoben na pauswagon an saindang kakayahan na mag-isip. (Talinhaga 1:4) Sa katunayan, ineenkaminar kan Bibliya an gabos na Kristiyano na gamiton an saindang “kakayahan na mangatanusan.” (Roma 12:1, 2, NW; Hebreo 5:14) Pero kun minsan, huli sa kakayahan kan saindong aki na mangatanusan, nagigibo niyang makidiskusyon sa saimo dawa sa garo baga sadit man sanang bagay. O puwedeng nakakapagsabi siya nin opinyon na bakong tama. (Talinhaga 14:12) Sa arog kaiyan na sitwasyon, paano ka puwedeng mangatanusan imbes na makidiskusyon?

Pagirumdom: Kun nangangatanusan sa saimong aki, dai pag-isipon na kaipuhan mong patunayan na tama ka. Dawa garo dai siya nagdadangog saimo, posibleng nakakanuod siya nin mas dakul pa kisa sa inaasahan mo—o kisa sa sinasabi niyang nanudan niya. Dai ka magngalas kun pagkatapos nin pirang aldaw, uyon na siya sa sinabi mo—tibaad sabihon pa ngani niyang ideya niya iyan.

“Kun minsan, saradit na bagay an pigdidiskusyunan mi kan sakong aki—arog baga nin pagtitipid o dai pagsugot sa tugang niyang babayi. Pero sa parati, garo gusto niya na haputon ko man siya kun ano an pig-iisip niya saka intindihon ko siya tapos sabihon, ‘A, arog palan kaiyan’ o ‘A, ‘yan palan an iniisip mo.’ Kun sinabi ko sana an arog kaiyan kaidto, siguro dai kaming gayo nagdiskusyunan.”—Kenji, Japan.

PAGKAIGWA NIN SADIRING PANININDUGAN

Importante sa pagpadakula nin sarong tin-edyer an pagtabang sa saiya na makanuod na dai mag-asa sa mga magurang niya asin magin responsableng adulto. (Genesis 2:24) Kaiba diyan an paggibo nin sadiring pagkatawo—mga ugali, tinutubod, asin pamantayan sa buhay na magpapamidbid kun siisay siya. Kun an sarong tin-edyer igwa na nin sadiring paninindugan, iisipon niya bako sana an mga epekto kan mga desisyon niya pag may nanggigipit sa saiya na gumibo nin sala. Hahaputon man niya an sadiri niya: ‘Anong klaseng tawo ako? Anong mga pamantayan an sinusunod ko? Ano daw an gigibuhon nin saro na may pamantayan na arog kaiyan sa sitwasyon na ini?’—2 Pedro 3:11.

Sinasabi sa sato kan Bibliya an manungod ki Jose, sarong soltero na nagkaigwa nin sadiring paninindugan. Halimbawa, kan piriton si Jose kan agom ni Potifar na makidurog sa saiya, nagsimbag si Jose: ‘Taano ta magibo ako kan dakulang karatan na ini asin magkasala sa Diyos?’ (Genesis 39:9) Dawa ngani dai pa kaidto itinatao sa mga Israelita an pagbuot na nagbabawal sa pagsambay, nasasabutan na ni Jose kun ano an paghiling nin Diyos sa bagay na iyan. Apuwera diyan, an mga tataramon na ‘taano ta magibo ako’ nagpaparisa na kaisipan man ni Jose an kaisipan nin Diyos—parte na kan saiyang pagkatawo.—Efeso 5:1.

An saimong aki nagpupuon pa sanang magkaigwa nin sadiri niyang pagkatawo. Marahay ini ta kun igwa siya nin mga pinaninindugan, makakatabang iyan na malabanan niya an mga panggigipit nin kairiba asin dai magpadara sa sainda. (Talinhaga 1:10-15) Pero, puwedeng iyo man iyan an magin dahilan na kontrahon ka niya. Kun mangyari iyan, ano an puwede mong gibuhon?

An pagkaigwa nin sadiring pagkatawo—asin mga paninindugan na kaiba kaiyan—bako sanang normal kundi kapaki-pakinabang man. Tutal, sinasabi kan Bibliya na an mga Kristiyano dai dapat magin arog nin sadit na aki na ‘ipinagpapalid-palid asin pinagdadara-dara nin gabos na duros nin katukduan.’ (Efeso 4:14) Kaya pabayaan an saindong aki na magkaigwa nin sadiri niyang pagkatawo asin paninindugan saka pakusugon pa ngani siya na gibuhon iyan.

“Pag ipinapahiling ko sa mga aki kong babayi na handa akong magdangog sainda, mas pigdadangog ninda an sinasabi ko, dawa pa iba iyan sa opinyon ninda. Pighihinguwa kong dai ipirit sainda an ideya ko kundi pinapabayaan ko na magkaigwa sinda nin sadiring mga paninindugan.”—Ivana, Czech Republic.

DAI PABURUBAGO, PERO RASONABLE

Arog nin sadit na mga aki, nanudan nin ibang tin-edyer na kuliton an saindang mga magurang para makua an gusto ninda. Kun pirmi iyan nangyayari sa saindong pamilya, mag-ingat. Puwedeng mapundo an pagdiskusyon nindo kun papaunrahan mo siya, pero nanunudan diyan kan aki nindo na makukua niya an gusto niya kun makikidiskusyon siya. An solusyon? Sunudon an sadol ni Jesus: “An saindong tataramon na Iyo mangahulugan sana nin Iyo, an saindong Dai, Dai.” (Mateo 5:37, NW) Mas dai makikidiskusyon an saimong aki pag aram ninda na bakong paburubago an isip mo.

Pero magin rasonable ka man. Halimbawa, pabayaan na ipaliwanag kan aki nindo kun taano ta sa hiling niya dapat i-adjust an curfew niya sa sarong partikular na sitwasyon. Sa arog kaiyan na kamugtakan, dai man sa nagpapadaog ka na sa aki mo, kundi sinusunod mo sana an sadol kan Bibliya na ‘ipamidbid sa gabos na tawo an saimong kahuyuan’ o pagkarasonable.—Filipos 4:5.

Siyempre, mayo nin perpektong magurang. Sinasabi kan Bibliya: “Kita gabos nakakaginibo nin mga sala.” (Santiago 3:2, An Marahay na Bareta Biblia) Kun narisa mo na may sala ka man kaya nagkadiskusyon kamo, dai mag-alangan na magsori sa saimong aki. Sarong halimbawa nin kapakumbabaan an pag-ako sa saimong sala asin posibleng arugon iyan kan saimong aki.

“Kan magkalma na ako, pagkatapos nin sarong diskusyon mi kan sakong aking lalaki, nagsori ako saiya ta dai ko nakontrol an sadiri ko. Nakatabang iyan na kumalma man siya asin magdangog na sako.”—Kenji, Japan.