1-3. (a) Ano an reaksion ni Jesus kan an duwang butang parapakilimos makimaherak sa saiya para sa tabang? (b) Ano an boot sabihon kan pananaram na “napahiro nin pagkaherak”? (Helingon an nota sa ibaba.)

DUWANG butang lalaki an nakatukaw sa gilid kan dalan, harani sana sa Jerico. Nagduduman sinda kada aldaw, naghahanap nin lugar na posibleng marhay na aagihan nin mga kadaklan, asin hayag na naghahagad nin limos. Minsan siring, sa aldaw na ini, may maeeksperyensiahan sinda na bigla asin risang marhay na mapabago sa saindang buhay.

² Bigla na sana, may nadangog na pagkariribok an mga parapakilimos. Huling dai ninda maheling kun ano an nangyayari, an saro sa sainda naghapot kun ano an pinagkakariribokan, asin may nagsabi sa saiya: “Si Jesus na Nazareno nag-aagi!” Ini na an ultimong pagpasiring ni Jesus sa Jerusalem. Alagad dai sia nagsosolo; nagsusurunod sa saiya an darakulang kadaklan. Kan maaraman kun siisay an nag-aagi, may ginibo man na ribok an mga parapakilimos paagi sa pagkurahaw: “Kagurangnan, kaheraki kami, Aki ni David!” Sa pagkauyam, sinabihan kan mga kadaklan an mga parapakilimos na mag-alo, alagad desidido an mga lalaking idto. Dai sinda mapapaalo.

³ Nadangog ni Jesus an saindang pagkurahaw apisar kan ribok kan kadaklan. Ano daw an gigibohon nia? Dakol na bagay an nakakapagabat sa saiyang isip asin puso. Palaog na sia sa ultimong semana kan saiyang buhay digdi sa daga. Aram nia na an pagsakit asin maringis na kagadanan naghahalat sa saiya duman sa Jerusalem. Pero, dai nia ipinasipara an daing ontok na mga kurahaw. Sia puminondo asin nagsabi na darahon sa saiya an mga nagkukurahaw. “Kagurangnan, buklata an samong mga mata,” an pakimaherak ninda. “Napahiro nin pagkaherak,” dinuotan ni Jesus an saindang mga mata, asin sinda nakaheling.a Daing pag-atraso, nagpoon sindang sumunod ki Jesus.​—Lucas 18:35-43; Mateo 20:29-34.

4. Paano inotob ni Jesus an hula na sia ‘maheherak sa hamak’?

⁴ Bako sana ini an pangyayari na ginibo iyan ni Jesus. Sa dakol na okasyon asin sa dakol na laen-laen na kamugtakan, napahirong marhay an boot ni Jesus na magpaheling nin pagmalasakit. An hula sa Biblia nagsasabi na sia ‘maheherak sa hamak.’ (Salmo 72:13) Kaoyon kan mga tataramon na iyan, si Jesus mapagrisa sa saboot kan iba. Sia na an nagsadiring boot na tabangan an mga tawo. An pagmalasakit nia an puersang nagmomotibar sa saiyang paghuhulit. Helingon niato kun paano ihinahayag kan mga Ebanghelyo an mamomoton na pagmalasakit sa likod kan mga tataramon saka ginibo ni Jesus asin pag-adalan niato kun paano ta ikakapaheling an kaparehong pagmalasakit.

Konsiderasyon sa Saboot kan Iba

5, 6. Anong mga halimbawa an nagpapaheling na si Jesus tawong may empatiya?

⁵ Si Jesus tawong may hararom na empatiya. Sia nakakasabot asin nakikidamay sa saboot kan mga nagsasakit. Dawa ngani dai nia naeksperyensiahan an gabos na kamugtakan ninda, talagang namatean nia sa saiyang puso an saindang kakologan. (Hebreo 4:15) Kan pinapaomayan an sarong babae na 12 taon nang inaagasan nin dugo, sinabi nia na an kamatean kaini sarong “masakiton na helang,” na sa siring minimidbid nia na iyan nagtao sa babae nin grabeng kapurisawan asin pagsakit. (Marcos 5:25-34) Kan maheling nia si Maria asin an kairiba kaini na nagtatangis sa pagkagadan ni Lazaro, natudok na marhay an saiyang boot kan kamondoan ninda kaya sia napurisaw na gayo. Minsan ngani aram nia na bubuhayon nia liwat si Lazaro, napahirong marhay an boot ni Jesus kaya nagruluha an saiyang mga mata.​—Juan 11:33, 35.

⁶ Sa saro pang pangyayari, duminolok ki Jesus an sarong daoton asin nakimaherak ini: “Kun boot mo sana, mapapalinig mo ako.” Ano an reaksion ni Jesus, na sarong sangkap na tawo na dai kasuarin man nagkahelang? Naherak sia sa daoton. Sa katunayan, “sia napahiro nin pagkaherak.” (Marcos 1:40-42) Dangan may ginibo siang sarong bagay na pambihira. Aram nanggad nia na an mga daoton maati segun sa Ley asin dai sinda dapat makisalak sa iba. (Levitico 13:45, 46) Si Jesus talagang may kakayahan na paomayan an tawong ini maski dai nia ini duotan. (Mateo 8:5-13) Pero, pinili niang iabot an saiyang kamot asin duotan an daoton, na nagsasabi: “Boot ko. Luminig ka.” An daot tolos-tolos na nawara. Mamomoton nanggad na empatiya an ipinahayag ni Jesus!

7. Ano an makakatabang sa sato na mapatalubo an empatiya, asin paano puedeng ipahayag an kualidad na ini?

⁷ Bilang mga Kristiano, hinahagad sa sato na arogon si Jesus sa pagpaheling nin empatiya. Sinasadol kita kan Biblia na magpaheling nin “pakikipagkapwa.”b (1 Pedro 3:8) Tibaad bakong madaling masabotan an mga saboot kan mga igwa nin pabalikbalik na helang o depresyon​—nangorogna kun dai pa niato mismo naeksperyensiahan an siring na kolog. Pero, girumdomon na an empatiya dai nakadepende sa pagkakapareho nin mga kamugtakan. Si Jesus nagkaigwa nin empatiya sa mga may helang minsan ngani sia mismo dai pa nagkahelang kasuarin man. Kun siring, paano niato mapapatalubo an empatiya? Paagi sa mapasensiang paghinanyog kun an mga nagsasakit nagsasabi sa sato kan namamatean asin saboot ninda. Puede niatong ihapot sa satong sadiri, ‘Kun ako an nasa situwasyon ninda, ano daw an mamamatean ko?’ (1 Corinto 12:26) Kun dadagdagan niato an satong pagigin mapagrisa sa mga saboot kan iba, mas ‘makakapagtaram kita na may pagranga sa mga kalag na nagmomondo nin makuri.’ (1 Tesalonica 5:14) Kun beses, an empatiya puedeng ipahayag bako sanang paagi sa mga tataramon kundi paagi man sa mga luha. “Makitangis sa mga tawong nagtatangis,” an sabi kan Roma 12:15.

8, 9. Paano si Jesus nagpaheling nin konsiderasyon sa mga saboot kan iba?

⁸ Si Jesus makonsiderasyon sa iba, asin naghiro sia sa mga paagi na tinatawan nia nin konsiderasyon an mga saboot ninda. Girumdoma kaidto kan darahon ki Jesus an sarong lalaking bungog asin haros dai makataram. Huling minalataw na narisa nia an pagkasupog kan lalaking ini, may ginibo si Jesus na dai nia ordinaryong ginigibo kun nagpapaomay sa iba: “Isinuhay nia [an lalaki] sa kadaklan.” Sa pribado asin dai naheheling kan kadaklan, pinaomayan nia an lalaki.​—Marcos 7:31-35.

⁹ Si Jesus naghiro man na may konsiderasyon kan darahon sa saiya kan mga tawo an sarong buta asin pakiolayan sia na paomayan ini. “Kinapotan [ni Jesus] an tawong buta” asin “dinara sia sa luwas kan baryo.” Dangan pinaomayan nia an tawong iyan sa gradwal na paagi. Tibaad paagi ini tangani na an isip asin mga mata kan tawong iyan dai mabigla sa nakakasulang mga tanawon asin komplikadong mga bagay sa naliliwanagan nin saldang na palibot nia. (Marcos 8:22-26) Kanigoan na konsiderasyon an ipinaheling ni Jesus!

10. Sa anong mga paagi ikakapaheling niato an konsiderasyon sa mga saboot kan iba?

¹⁰ An pagigin mga parasunod ni Jesus naghahagad sa sato na magpaheling nin konsiderasyon sa mga saboot kan iba. Sa siring, minamangno niato an satong pagtaram, na ginigirumdom na an dai inisip na paggamit kan dila puedeng makakolog sa boot kan iba. (Talinhaga 12:18; 18:21) An nakakakolog na mga tataramon, mapagmenos na mga komento, asin malanit na panunuya mayo nin lugar sa tahaw kan mga Kristiano, na mapagrisa sa mga saboot kan ibang tawo. (Efeso 4:31) Mga magurang sa kongregasyon, paano kamo makakapaheling nin konsiderasyon sa mga saboot kan iba? Kun nagtatao nin konseho, timplahan nindo nin kabootan an saindong mga tataramon, na pinapagdadanay an dignidad kan naghihinanyog. (Galacia 6:1) Mga magurang, paano kamo magigin makonsiderasyon sa mga saboot kan saindong mga aki? Kun nagtatao nin disiplina, maghingoang gibohon iyan sa mga paagi na dai man mapasupog sa mga aki nindo.​—Colosas 3:21.

Pagsadiring Boot na Magtabang sa Iba

11, 12. Anong mga pagkasaysay sa Biblia an nagpapaheling na dai na kinaipuhan pang pakiolayan si Jesus bago sia magpaheling nin pagmalasakit sa iba?

¹¹ Si Jesus dai pirmeng kaipuhan na pakiolayan bago sia magpaheling nin pagmalasakit sa iba. Total, an pagmalasakit bakong kualidad na inaktibo, kundi aktibo, positibo. Kun siring, bakong makangangalas na mamomoton na pagmalasakit an nagpahiro ki Jesus na magsadiring boot sa pagtabang sa iba. Halimbawa, kan an sarong dakulang kadaklan tolong aldaw nang nagdadanay na kaibanan nia, na mayo nin pagkakan, mayo nin kinaipuhan pang magsabi ki Jesus na gutom na an mga tawo o magsuherir na gibohan nia iyan nin paagi. An pagkasaysay nagsasabi: “Inapod ni Jesus an saiyang mga disipulo sa saiya asin sinabi: ‘Naheherak ako sa kadaklan, huli ta tolong aldaw na sindang nagdadanay na kaibanan ko asin mayo sindang pagkakan; asin habo kong pahaleon sinda na dai pa nagkakakan. Tibaad sinda manluya sa dalan.’” Dangan, sa sadiri nanggad niang boot, pinakakan nia an kadaklan sa milagrosong paagi.​—Mateo 15:32-38.

¹² Isipon nindo an saro pang pagkasaysay. Kan 31 C.E., kan harani na si Jesus sa siudad nin Nain, naheling nia an sarong mamondong eksena. Paluwas sa siudad an mga makikilobong sa ‘bugtong na aki nin sarong balo,’ tibaad pasiring sinda sa kaharaning mga lolobngan sa may bakilid nin bulod. Naiimahinar daw nindo an kolog sa puso kan inang iyan? Ilolobong na an solong aki nia, asin mayo sia nin agom na kadamay nia sa saiyang kamondoan. Sa gabos na makikilobong, ‘naheling’ ni Jesus an babaeng balo na mayo na nin aki ngonyan. Napahiro sia kan naheling nia​—iyo, “sia napahiro nin pagkaherak sa saiya.” Mayo nin kaipuhan pang makimaherak sa saiya. An pagmalasakit na nasa saiyang puso an nagtulod sa saiya na magsadiring boot. Kaya “sia nagdolok asin dinuotan an andas,” dangan ibinalik nia an buhay kan hoben na lalaki. Ano an sunod na nangyari? Dai pinaiba ni Jesus an hoben na lalaki sa dakulang kadaklan na nagbabaklay kaiba Nia. Imbes, ‘itinao sia ni Jesus sa saiyang ina,’ tangani na sinda magin sarong pamilya giraray asin masegurado na may mag-aataman sa babaeng balo.​—Lucas 7:11-15.

13. Paano niato maaarog si Jesus sa paggibo nin angay na pagsadiring boot na tabangan an mga nangangaipo?

¹³ Paano niato masusunod an halimbawa ni Jesus? Siempre, dai niato kayang magtao nin kakanon sa milagrosong paagi o ibalik an buhay kan mga gadan. Minsan siring, puede niatong arogon si Jesus sa pagsadiring boot na tabangan an mga nangangaipo. An sarong kapagtubod tibaad mag-agi nin grabeng pagkalugi sa pinansial o mawaran nin trabaho. (1 Juan 3:17) An harong nin sarong babaeng balo tibaad kaipuhan nang marhay na hirahayon. (Santiago 1:27) Tibaad may midbid kitang pamilya na nagadanan asin nangangaipo nin karangahan o praktikal na tabang. (1 Tesalonica 5:11) Kun igwang totoong pangangaipo, dai na kita kaipuhan na maghalat pa na pakiolayan bago magtao nin tabang. (Talinhaga 3:27) An pagmalasakit mapahiro sa sato na gumibo nin angay na pagsadiring boot na tumabang, oyon sa itinotogot kan mga kamugtakan niato. Dai noarin man paglingawan na an sarong simpleng akto nin kabootan o pira sanang tataramon nin pagranga na hale sa puso puedeng magin mapuersang kapahayagan nin pagmalasakit.​—Colosas 3:12.

An Pagmalasakit Nagpahiro sa Saiya na Maghulit

14. Taano ta tinawan ni Jesus nin prioridad an paghuhulit kan maogmang bareta?

¹⁴ Arog kan nasabotan niato sa Kabtang 2 kan librong ini, si Jesus nagtao nin marahayon na halimbawa sa paghuhulit kan maogmang bareta. Sia nagsabi: ‘Kaipuhan na ipahayag ko an maogmang bareta kan kahadean nin Dios, huli ta dahelan kaini na ako isinugo.’ (Lucas 4:43) Taano ta tinawan nia nin prioridad an gibohon na ini? Sa pangenot, huli sa pagkamoot nia sa Dios. Alagad si Jesus igwa nin saro pang motibo: An odok sa pusong pagmalasakit nagpahiro sa saiya na asikasohon an espirituwal na mga pangangaipo kan iba. Sa gabos na paagi na ipinaheling nia an pagmalasakit, an pinakaimportante iyo an pagpanigo sa espirituwal na pagkagutom kan iba. Siyasaton niato an duwang pangyayari na naghahayag kun paano minansay ni Jesus an mga tawong hinulitan nia. An pag-adal kaiyan puedeng makatabang sa sato na analisaron an sato mismong motibo sa pakikikabtang sa pampublikong ministeryo.

15, 16. Isaysay an duwang pangyayari na naghahayag kun paano minansay ni Jesus an mga tawong hinulitan nia.

¹⁵ Kan 31 C.E., pakalihis nin mga duwang taon nin maigot na paghihingoa nia sa ministeryo, dinagdagan ni Jesus an saiyang paghihingoa paagi sa pagpoon na ‘maglibot sa gabos na siudad asin baryo’ sa Galilea. Natudok an puso nia sa saiyang naheling. Si apostol Mateo nagbareta: “Kan maheling nia an mga kadaklan naherak sia sa sainda, huli ta sinda naanitan asin nagkaralagalag siring sa mga karnero na mayong pastor.” (Mateo 9:35, 36) May empatiya si Jesus sa ordinaryong mga tawo. Aram niang gayo an saindang miserableng kamugtakan sa espirituwal. Aram nia na sinda minamaltrato asin biyong pinabayaan kan mismong mga tawo na maninigo kutanang nagpapastor sa sainda​—an mga namomoon sa relihion. Huling motibado nin hararom na pagmalasakit, nagmaigot si Jesus na paabotan nin mensahe nin paglaom an mga tawo. An pinakakaipuhan ninda iyo an maogmang bareta kan Kahadean nin Dios.

¹⁶ May kaagid na nangyari pakalihis nin nagkapirang bulan, kan harani na an panahon nin Paskua kan 32 C.E. Sa pangyayaring ini, si Jesus asin an saiyang mga apostol nagsakay sa sarong baroto asin naglayag paibong sa Dagat nin Galilea sa paghanap nin sarong trangkilong lugar tanganing magpahingalo. Alagad an kadaklan nin mga tawo nagdaralagan sa may baybayon asin nakaabot sa balyo na naenotan pa an baroto. Ano an nagin reaksion ni Jesus? “Kan maglugsad, naheling nia an sarong dakulang kadaklan, alagad sia napahiro nin pagkaherak sa sainda, ta garo sinda mga karnero na mayo nin pastor. Asin sia nagpoon na magtokdo sa sainda nin dakol na bagay.” (Marcos 6:31-34) Sa giraray, si Jesus “napahiro nin pagkaherak” huli sa maluyang kamugtakan sa espirituwal kan mga tawo. Garo “mga karnero na mayo nin pastor,” sinda nagugutom sa espirituwal asin kaipuhan na sinda an mag-asikaso kan saindang sadiri. Pagmalasakit imbes na pakamate sana nin obligasyon an nagmotibar ki Jesus na maghulit.

17, 18. (a) Ano an nagmomotibar sa sato na makikabtang sa ministeryo? (b) Paano niato mapapatalubo an pagmalasakit sa iba?

¹⁷ Ano an nagmomotibar sa sato bilang mga parasunod ni Jesus na makikabtang sa ministeryo? Siring kan nasabotan niato sa Kapitulo 9 kan librong ini, isinugo kita, may paninimbagan kita, na maghulit asin gumibo nin mga disipulo. (Mateo 28:19, 20; 1 Corinto 9:16) Alagad an satong motibo sa pakikikabtang sa gibohon na ini dapat na bako sanang pakamate nin obligasyon. Orog sa gabos, an pagkamoot ki Jehova an nagpapahiro sa sato na maghulit kan maogmang bareta manongod sa saiyang Kahadean. An satong paghuhulit motibado man kan pagmalasakit sa mga bako niatong kapareho an mga paniniwala. (Marcos 12:28-31) Kun siring, paano niato mapapatalubo an pagmalasakit sa iba?

¹⁸ Kaipuhan na mansayon niato an mga tawo arog kan pagmansay sa sainda ni Jesus​—“naanitan asin nagkaralagalag siring sa mga karnero na mayong pastor.” Imahinara na nakakua kamo nin sarong kordero na mayo nang paglaom na makabalik hale sa pagkalagalag. Huling mayo nin pastor na magiya dian pasiring sa berdeng mga sabsaban asin tubig, an kaherakherak na linalang na iyan nagugutom asin napapaha. Bako daw na maheherak kamo sa korderong iyan? Bako daw na gigibohon nindo an pinakamakakaya nindo na tawan iyan nin kakanon asin tubig? An korderong iyan kapareho kan dakol na tawo na dai pa nakakaaram kan maogmang bareta. Huling pinabayaan kan falsong mga pastor sa relihion, sinda nagugutom saka napapaha sa espirituwal asin mayo nin tunay na paglaom sa ngapit. Nasa sato an kaipuhan ninda: an masustansiang espirituwal na kakanon asin nakakaginhawang tubig nin katotoohan na yaon sa Tataramon nin Dios. (Isaias 55:1, 2) Kun hinohorophorop niato an espirituwal na mga pangangaipo kan mga nasa palibot niato, naheherak kita sa sainda. Kun, arog ni Jesus, may pagmalasakit kita sa mga tawo, gigibohon niato an gabos na magigibo niato na ipaabot sa sainda an paglaom sa Kahadean.

19. Ano an puede niatong gibohon tanganing tabangan na mamotibar an sarong inaadalan sa Biblia na kualipikado nang makikabtang sa pampublikong ministeryo?

¹⁹ Paano niato matatabangan an iba na sunodon an halimbawa ni Jesus? Halimbawang gusto niatong dagkahon an sarong inaadalan sa Biblia na kualipikado nang magpoon na makikabtang sa pampublikong paghuhulit. O tibaad gusto niatong tabangan an sarong inaktibo na makikabtang giraray nin lubos sa ministeryo. Paano niato sinda matatabangan? Kaipuhan niatong motibaron an saindang puso. Girumdomon na sa primero si Jesus “napahiro nin pagkaherak” sa mga tawo, dangan tinokdoan nia sinda. (Marcos 6:34) Kaya kun matatabangan niato sinda na mapatalubo an pagmalasakit, an saindang puso tibaad magpahiro nanggad sa sainda na magin arog ni Jesus asin ipaabot sa iba an maogmang bareta. Puede niatong ihapot sa sainda: “Paano naparahay an saimong buhay kan akoon mo an mensahe kan Kahadean? Kumusta an mga tawo na dai pa nakakaaram kan mensaheng ini​—bako daw na kaipuhan man ninda an maogmang bareta? Ano daw an magigibo mo tanganing tabangan sinda?” Siempre, an pinakamakosog na motibasyon na makikabtang sa ministeryo iyo an pagkamoot sa Dios asin an pagmawot na maglingkod sa saiya.

20. (a) Ano an kalabot sa pagigin parasunod ni Jesus? (b) Ano an pag-oolayan sa sunod na kapitulo?

²⁰ Bako sanang pag-otro sa saiyang mga tataramon asin pag-arog sa saiyang mga ginibo an kalabot sa pagigin parasunod ni Jesus. Kaipuhan niatong magkaigwa kan kaparehong “kaisipan” na yaon sa saiya. (Filipos 2:5) Kun siring, makakapagpasalamat nanggad kita na ihinahayag sa sato kan Biblia an mga kaisipan asin saboot sa likod kan mga tataramon asin ginibo ni Jesus! Paagi sa pagigin pamilyar sa “isip ni Cristo,” mas magigibo niato na magin mapagrisa sa iba saka mapagmalasakit nin odok sa puso asin sa siring matatratar niato an iba na arog kan pagtratar ni Jesus sa mga tawo sa pangkagabsan. (1 Corinto 2:16) Sa sunod na kapitulo, pag-oolayan niato an manlaenlaen na paagi na ipinaheling ni Jesus an pagkamoot partikularmente sa saiyang mga parasunod.

1, 2. Paano ginamit ni Jesus an huring banggi nia kaiba an saiyang mga apostol, asin taano ta mahalagang marhay sa saiya an ultimong mga oras na ini?

MANTANG tinitipon nia an saiyang mga apostol sa sarong kuarto sa itaas nin sarong harong sa Jerusalem, aram ni Jesus na ini na an huring banggi nia na kaiba sinda. Harani na an panahon na sia mabalik sa saiyang Ama. Pirang oras na sana, aarestaron na si Jesus asin an saiyang pagtubod mababalo nin orog kisa kasuarin man. Pero, maski ngani nagdadangadang na an saiyang kagadanan, tinawan pa man giraray nia nin atension an mga pangangaipo kan mga apostol.

² Inandam na ni Jesus an mga apostol para sa saiyang paghale, alagad dakol pa siang sasabihon tanganing pakosogon sinda para sa mangyayari sa ngapit. Kaya ginamit nia an huring mahalagang marhay na mga oras na ini sa pagtotokdo sa sainda nin mahalagang marhay na mga leksion na matabang sa sainda na magdanay na maimbod. An saiyang mga tataramon kabilang sa pinakamamomoton asin pinakadayupot na sinabi nia sa sainda kasuarin man. Pero, taano ta mas inisip ni Jesus an saiyang mga apostol kisa sa sadiri nia? Taano ta mahalagang marhay sa saiya an ultimong mga oras na ini na kaiba sinda? An simbag, sa sarong tataramon, pagkamoot. Hararom an pagkamoot nia sa sainda.

3. Paano niato naaaraman na si Jesus dai naghalat sagkod kan ultimo niang banggi tanganing magpaheling nin pagkamoot sa saiyang mga parasunod?

³ Pakalihis nin dakol na dekada, kan iniintrodusir an saiyang ipinasabong na pagkasaysay kan mga pangyayari kan bangging iyan, si apostol Juan nagsurat: “Huli ta naisihan na nia bago pa kan kapiestahan nin paskua na nag-abot na an saiyang oras na sia humale sa kinaban na ini pasiring sa Ama, si Jesus, huling namoot sa saiyang mga sadiri na yaon sa kinaban, namoot sa sainda sagkod sa katapusan.” (Juan 13:1) Dai naghalat si Jesus sagkod kan bangging iyan tanganing magpaheling nin pagkamoot sa “saiyang mga sadiri.” Sa bilog na ministeryo nia, sa darakula asin saradit na paagi, nagtao sia nin prueba kan saiyang pagkamoot sa saiyang mga disipulo. Marahay na siyasaton niato an nagkapira sa mga paagi na ipinaheling nia an saiyang pagkamoot, huli ta paagi sa pag-arog sa saiya sa bagay na ini, pinapatunayan niato na kita tunay na mga disipulo nia.

Pagpaheling nin Pasensia

4, 5. (a) Taano ta kinaipuhan ni Jesus na magin mapasensia sa pagtratar sa saiyang mga disipulo? (b) Ano an reaksion ni Jesus kan an tolo sa saiyang mga apostol dai nakapagpuka sa hardin nin Getsemani?

⁴ Magkakonektar an pagkamoot asin pasensia. “An pagkamoot matinios,” an sabi kan 1 Corinto 13:4, asin kalabot sa pagigin matinios an pagpapasensia sa iba. Kinaipuhan daw ni Jesus na magin mapasensia sa pagtratar sa saiyang mga disipulo? Iyo nanggad! Arog kan nasabotan niato sa Kapitulo 3, an mga apostol maluway sa pagpatalubo nin kapakumbabaan. Labi sa sarong beses, sinda nag-argumento manongod sa kun siisay an pinakadakula sa sainda. Ano an reaksion ni Jesus? Sia daw naanggot asin nasuya o nauyam? Dai, mapasensia siang nakipangatanosan sa sainda, dawa kan magkaigwa nin “mainit na diriskutiran” sa isyung ini kan huring banggi na kaiba nia sinda!​—Lucas 22:24-30; Mateo 20:20-28; Marcos 9:33-37.

⁵ Pagtaodtaod kan ultimong bangging idto, kan si Jesus magduman sa hardin nin Getsemani kaiba an 11 maimbod na apostol, nabalo giraray an saiyang pasensia. Binayaan ni Jesus an walo sa mga apostol asin iniba nia si Pedro, Santiago, asin Juan sa ereenotan pa sa laog kan hardin. “An sakong kalag mamondong gayo, sagkod ngani sa kagadanan,” an sabi ni Jesus sa sainda. “Pawalat kamo digdi asin magdanay kamong mapagbantay.” Nagduman sia sa ereenotan asin nagpoon na mamibi nin odok. Pakapamibi nin haloy-haloy, sia nagbuelta sa tolong apostol. Ano an naabotan nia? Sa oras na ini kan pinakamakuring pagbalo sa saiya, sinda nanok sa pagkakatorog! Inanggotan daw nia sinda huling dai sinda nakapagpuka? Dai, mapasensia nia sindang sinadol. An saiyang maboot na mga tataramon nagpaheling nin pagsabot sa tension na inaagihan ninda asin sa mga kaluyahan ninda.a “Siempre, an espiritu nagmamawot na gayo,” an sabi nia, “alagad an laman maluya.” Si Jesus nagdanay na mapasensia kan bangging idto, dawa kan maabotan nia sinda na torog bako sanang sarong beses kundi duwa pang beses!​—Mateo 26:36-46.

6. Paano niato maaarog si Jesus sa pagtratar niato sa iba?

⁶ Nakakaparigon sa boot na mangnohon na si Jesus dai nawaran nin paglaom sa saiyang mga apostol. Sa kahurihurihi nagbunga an saiyang pagpapasensia, huling nanodan kan maimbod na mga lalaking ini an importansia kan pagigin mapakumbaba sagkod puka. (1 Pedro 3:8; 4:7) Paano niato maaarog si Jesus sa pagtratar niato sa iba? An kamagurangan nangorognang kaipuhan na magin mapasensia. Tibaad idolok kan mga kapagtubod an saindang mga problema sa sarong magurang sa kongregasyon sa panahon na ini mismo pagal-pagal o nag-iisip kan sadiri kaining mga problema. Kun beses, an mga nangangaipo nin tabang tibaad maluway sa paghimate sa hatol. Minsan siring, an mapasensiang kamagurangan magtatao nin instruksion na “may kahoyoan” asin “magigin maboot sa aripompon.” (2 Timoteo 2:24, 25; Gibo 20:28, 29) Marahay man na arogon si Jesus kan mga magurang sa pagpaheling nin pasensia, huli ta kun beses an mga aki tibaad maluway sa paghimate sa hatol o pagtatanos. An pagkamoot asin pasensia matabang sa mga magurang na dai mawaran nin paglaom sa saindang mga paghihingoa na sanayon an saindang mga aki. Dakula nanggad an puedeng magin mga balos sa siring na pagpapasensia.​—Salmo 127:3.

Pag-asikaso sa mga Pangangaipo Ninda

7. Sa anong mga paagi inasikaso ni Jesus an pisikal asin materyal na mga pangangaipo kan saiyang mga disipulo?

⁷ An pagkamoot maheheling sa daing kaimotan na mga gibo. (1 Juan 3:17, 18) Iyan “dai naghahanap kan sadiring kapakanan kaiyan.” (1 Corinto 13:5) An pagkamoot an nagpahiro ki Jesus na asikasohon an pisikal asin materyal na mga pangangaipo kan saiyang mga disipulo. Parate siang minahiro para sa sainda dawa bago pa ninda sabihon an saindang mga pangangaipo. Kan maheling nia na sinda pagal na, isinuherir nia na mag-iba sinda sa saiya ‘na pribado, sa sarong puerang lugar asin magpahingalo nin kadikit.’ (Marcos 6:31) Kan marisa nia na sinda gutom na, sia na an nagsadiring boot na pakakanon sinda​—kaiba an rinibong iba pa na nag-arabot tanganing magdangog sa saiyang pagtotokdo.​—Mateo 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Ano an nagpapaheling na rinisa ni Jesus an espirituwal na mga pangangaipo kan saiyang mga disipulo asin itinao nia iyan sa sainda? (b) Kan nasa harigi, paano ipinaheling ni Jesus an saiyang hararom na pagmakolog sa ikakarahay kan saiyang ina?

⁸ Rinisa ni Jesus an espirituwal na mga pangangaipo kan saiyang mga disipulo asin itinao nia iyan sa sainda. (Mateo 4:4; 5:3) Sa saiyang pagtotokdo, parate nia sindang tinatawan nin espesyal na atension. An Sermon sa Bukid itinao espesyalmente para sa kapakinabangan kan saiyang mga disipulo. (Mateo 5:1, 2, 13-16) Kun sia nagtotokdo paagi sa mga ilustrasyon, ‘kun sinda sana kan saiyang mga disipulo, ipinapaliwanag nia sa sainda an gabos na bagay.’ (Marcos 4:34) Ihinula ni Jesus na manombra sia nin “maimbod asin mapagmansay na oripon” tanganing seguradohon na an Saiyang mga parasunod mapapakakan nin tama sa espirituwal durante kan huring mga aldaw. An maimbod na oripon na ini, na kompuesto nin sadit na grupo kan linahidan nin espiritung mga tugang ni Jesus digdi sa daga, nagtatao nin espirituwal na “kakanon sa tamang panahon” poon pa kan 1919 C.E.​​—Mateo 24:45.

⁹ Kan aldaw kan saiyang kagadanan, ipinaheling ni Jesus sa nakakapukaw sa boot na paagi an saiyang pagmakolog sa espirituwal na ikakarahay kan saiyang mga namomotan. Imahinara an eksena. Si Jesus nasa harigi, nagsasakit nin makuring kolog. Tanganing makahangos, minalataw na kaipuhan niang itulod paitaas an saiyang hawak paagi sa pagkintid. Daing duwa-duwa na huli kaini nakokolgan sia nin grabe mantang narurugtas an lugad kan pagkapako sa saiyang mga bitis huli sa gabat kan saiyang hawak asin nagugusgos sa harigi an saiyang likod na linatigo. An pagtaram, na may kaibang pagkontrol sa paghangos, seguradong nagin depisil asin makologon. Pero, bago sia magadan, nagtaram si Jesus sa paagi na nagpaheling kan saiyang hararom na pagkamoot sa saiyang ina, si Maria. Kan maheling si Maria asin si apostol Juan na nagtitindog sa harani, si Jesus nagsabi sa saiyang ina sa boses na igo an kosog tanganing madangog kan mga nagmamasid: “Babae, uya! An saimong aki!” Dangan ki Juan, sia nagsabi: “Uya! An saimong ina!” (Juan 19:26, 27) Aram ni Jesus na aasikasohon kan maimbod na apostol bako sanang an pisikal asin materyal na mga pangangaipo ni Maria kundi pati an espirituwal na ikakarahay kaini.b

10. Paano maaarog kan mga magurang si Jesus mantang inaasikaso ninda an mga pangangaipo kan saindang mga aki?

¹⁰ Para sa may pagmakolog na mga magurang, naheheling ninda na kapakipakinabang na horophoropon an halimbawa ni Jesus. An ama na talagang namomoot sa saiyang pamilya itatao an materyal na pangangaipo ninda. (1 Timoteo 5:8) An timbang asin mamomoton na mga payo nin pamilya nagtatao nin panahon para sa paminsanminsan na pagpahingalo asin pag-aling-aling. Mas importante, itinatao kan Kristianong mga magurang an espirituwal na mga pangangaipo kan saindang mga aki. Paano? An siring na mga magurang nag-aareglo nin sarong regular na pampamilyang pag-adal sa Biblia, asin hinihingoa nindang gibohon na nakakapakosog asin nakakagayagaya para sa saindang mga aki an mga sesyon na ini nin pag-adal. (Deuteronomio 6:6, 7) Paagi sa tataramon asin halimbawa, itinotokdo kan mga magurang sa saindang mga aki na an ministeryo sarong importanteng aktibidad asin na an pag-andam asin pag-atender sa Kristianong mga pagtiripon sarong mahalagang marhay na kabtang kan saindang espirituwal na rutina.​—Hebreo 10:24, 25.

Andam na Magpatawad

11. Ano an itinokdo ni Jesus sa saiyang mga parasunod manongod sa pagpatawad?

¹¹ An pagpatawad sarong aspekto nin pagkamoot. (Colosas 3:13, 14) An pagkamoot “dai nagkukuenta kan danyos,” an sabi kan 1 Corinto 13:5. Sa dakol na okasyon, itinokdo ni Jesus sa saiyang mga parasunod an importansia nin pagpatawad. Sinadol nia sinda na magpatawad sa iba “bakong, Sagkod sa pitong beses, kundi, Sagkod sa setenta y sieteng beses”​—an boot sabihon, daing limite. (Mateo 18:21, 22) Itinokdo nia sa sainda na an sarong nagkasala maninigong patawadon kun pagkatapos na sawayon, sia nagpapaheling nin pagsolsol. (Lucas 17:3, 4) Minsan siring, si Jesus bakong arog kan mapagsaginsagin na mga Fariseo, na nagtokdo paagi sa tataramon sana; sia nagtokdo man paagi sa halimbawa. (Mateo 23:2-4) Helingon niato kun paano ipinaheling ni Jesus an pagigin andam niang magpatawad dawa kan masudya an linalaoman nia sa sarong pinagtitiwalaan na katood.

12, 13. (a) Sa anong paagi nasudya an linalaoman ni Jesus ki Pedro kan bangging inarestar Sia? (b) Paano malinaw na ipinaheling kan mga ginibo ni Jesus pagkatapos na sia buhayon liwat na bako sanang paghulit nin pagpatawad an ginibo nia?

¹² Si Jesus dayupot ki apostol Pedro, sarong tawong mapagpadangat na kun beses pusokpusokan. Minidbid ni Jesus an marahay na mga kualidad ni Pedro asin tinawan nia ini nin espesyal na mga pribilehio. Si Pedro, kaiba si Santiago asin Juan, personal na nakaheling mismo nin nagkapirang milagro na dai naheling kan iba pa sa 12. (Mateo 17:1, 2; Lucas 8:49-55) Arog kan nasambitan niato sa enotan, saro si Pedro sa mga apostol na nag-iba ki Jesus sa ereenotan pa sa laog kan hardin nin Getsemani kan bangging arestaron Sia. Pero, kan banggi man sanang idto na pinasaloiban asin inarestar si Jesus, sia binayaan ni Pedro asin kan ibang apostol asin nagdurulag sinda. Pagtaodtaod, si Pedro nagin medyo pusoan na tumindog sa luwas mantang si Jesus binibista sa ilegal na paagi. Minsan siring, kasunod kaiyan, si Pedro natakot asin nakagibo nin magabat na sala​—tolong beses siang nagputik asin nagnegar na midbid nia si Jesus! (Mateo 26:69-75) Ano daw an reaksion ni Jesus? Ano an magigin reaksion nindo kun masudya man sa siring na paagi an linalaoman nindo sa sarong dayupot na katood?

¹³ Andam si Jesus na patawadon si Pedro. Aram nia na si Pedro biyong pinanluyahan huli sa gabat kan saiyang kasalan. Sa katunayan, “napatangis” an nagsosolsol na apostol. (Marcos 14:72) Kan aldaw na Sia buhayon liwat, si Jesus nagpaheling ki Pedro, posibleng marhay tanganing rangahon asin pakosogon liwat an boot kan apostol. (Lucas 24:34; 1 Corinto 15:5) Pakalihis nin mayo pang duwang bulan, tinawan ni Jesus nin dignidad si Pedro paagi sa pagtogot sa saiya na iyo an mangenot sa pagpatotoo sa mga kadaklan sa Jerusalem sa aldaw nin Pentecostes. (Gibo 2:14-40) Girumdomon man niato na si Jesus dai nagtanom nin raot nin boot sa mga apostol bilang grupo huli sa pagbaya ninda sa saiya. Sa kabaliktaran, pagkatapos na sia buhayon liwat, inapod pa man giraray nia sinda na “sakong mga tugang.” (Mateo 28:10) Bako daw na malinaw na bako sanang paghulit nin pagpatawad an ginibo ni Jesus?

14. Taano ta kaipuhan kitang makanood na magpatawad sa iba, asin paano niato ikakapaheling an pagigin andam na magpatawad?

¹⁴ Bilang mga disipulo ni Cristo, kaipuhan kitang makanood na magpatawad sa iba. Taano? Bakong arog ni Jesus, kita bakong sangkap​—arog man kan mga puedeng magkasala sa sato. Sa panapanahon, kita gabos nasasala sa tataramon asin gibo. (Roma 3:23; Santiago 3:2) Paagi sa pagpatawad sa iba kun igwa nin basehan para sa pagkaherak, tinatawan niato nin dalan na patawadon nin Dios an sato mismong mga kasalan. (Marcos 11:25) Kun siring, paano niato ikakapaheling an pagigin andam na magpatawad sa mga tibaad magkasala sa sato? Sa dakol na kamugtakan, tinatabangan kita kan pagkamoot na palampason an saradit na kasalan asin pagkukulang nin iba. (1 Pedro 4:8) Kun an mga nagkasala sa sato sinserong nagsosolsol, arog kaidto ni Pedro, seguradong gusto niatong arogon an pagigin andam ni Jesus na magpatawad. Imbes na magtanom nin raot nin boot, madonong na pinagmamarhay niato na haleon an hinanakit. (Efeso 4:32) Sa paggibo kaiyan, kita nakakakontribwir sa katoninongan kan kongregasyon saka sa sato mismong katoninongan nin isip asin puso.​—1 Pedro 3:11.

Pagpaheling kan Saiyang Pagtitiwala

15. Taano ta nagtiwala si Jesus sa saiyang mga disipulo apisar kan saindang mga pagkukulang?

¹⁵ An pagkamoot asin pagtitiwala magkakonektar na marhay. An pagkamoot “nagtutubod kan gabos na bagay.”c (1 Corinto 13:7) Huling napahiro nin pagkamoot, si Jesus nagpaheling nin pagigin andam na magtiwala sa saiyang mga disipulo apisar kan saindang pagkabakong sangkap. Sia may kompiansa sa sainda asin naniniwala na sa saindang puso talagang namomotan ninda si Jehova asin gusto nindang gibohon an Saiyang kabotan. Dawa kun nakakagibo sinda nin mga sala, dai pinagdudahan ni Jesus an saindang motibo. Halimbawa, kan minalataw na nakombensir ni apostol Santiago asin Juan an saindang ina na hagadon ki Jesus na patukawon sinda sa kataed Nia sa saiyang Kahadean, dai pinagdudahan ni Jesus an saindang kaimbodan o hinale sinda sa pagkaapostol.​—Mateo 20:20-28.

16, 17. Anong mga paninimbagan an idinelegar ni Jesus sa saiyang mga disipulo?

¹⁶ Bilang pagpaheling kan saiyang pagtitiwala, nagdelegar si Jesus nin manlaenlaen na paninimbagan sa saiyang mga disipulo. Sa duwang pangyayari, kan milagroso niang pinadakol an kakanon asin pinakakan an mga kadaklan, idinelegar nia sa saiyang mga disipulo an paninimbagan na idistribwir an kakanon. (Mateo 14:19; 15:36) Bilang pag-andam para sa ultimo niang Paskua, inasignar nia si Pedro asin Juan na magduman sa Jerusalem asin andamon an mga kinakaipuhan. Inasikaso ninda an pagkua nin kordero, arak, tinapay na daing lebadura, mapait na mga gulay, asin iba pang mga bagay na kaipuhan. Bako ining menos na asignasyon, huli ta kahagadan sa Ley ni Moises an pagselebrar kan Paskua sa tamang paagi, asin kaipuhan na otobon ni Jesus an Ley na iyan. Apuera kaiyan, pagtaodtaod kan bangging idto ginamit ni Jesus an arak asin an tinapay na daing lebadura bilang importanteng mga simbolo kan iniintrodusir nia an Memorial kan saiyang kagadanan.​—Mateo 26:17-19; Lucas 22:8, 13.

¹⁷ Pinagmarhay ni Jesus na pagkatiwalaan an saiyang mga disipulo nin mas magabat pa nganing mga paninimbagan. Arog kan nasambitan niato sa enotan, idinelegar nia sa sadit na grupo kan saiyang linahidan na mga parasunod digdi sa daga an importanteng paninimbagan na magtao nin espirituwal na kakanon. (Lucas 12:42-44) Girumdomon man na ipinagkatiwala nia sa saiyang mga disipulo an importanteng sugo na maghulit asin gumibo nin mga disipulo. (Mateo 28:18-20) Dawa ngonyan, minsan ngani sia dai ta naheheling asin namamahala hale sa langit, an kongregasyon ni Jesus digdi sa daga ipinagkatiwala nia sa pangangataman kan “balaog na mga lalaki” na may espirituwal na kualipikasyon.​—Efeso 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Paano niato ikakapaheling an tiwala asin kompiansa sa mga kapagtubod? (b) Paano niato maaarog an pagigin andam ni Jesus na magdelegar? (c) Ano an pag-oolayan sa sunod na kapitulo?

¹⁸ Paano niato masusunod an halimbawa ni Jesus sa pagtratar niato sa iba? Sarong kapahayagan kan satong pagkamoot an pagpaheling niato nin tiwala asin kompiansa sa mga kapagtubod. Girumdomon niato na an pagkamoot positibo, bakong negatibo. Kun masudya an linalaoman niato sa iba, na seguradong mangyayari sa panapanahon, an pagkamoot maolang sa sato na mag-isip tolos na maraot an saindang mga motibo. (Mateo 7:1, 2) Kun pinapagdadanay niato an positibong pagmansay sa satong mga kapagtubod, tatrataron niato sinda sa mga paagi na magpapakosog imbes na magpapaluya.​—1 Tesalonica 5:11.

¹⁹ Puede daw niatong arogon an pagigin andam ni Jesus na magdelegar? Kapakipakinabang para sa mga igwa nin katongdan asin paninimbagan sa kongregasyon na magdelegar sa iba nin angay asin makahulogan na mga gibohon, na nagtitiwala sa sainda na gigibohon ninda an saindang pinakamakakaya. Paagi kaiyan, an eksperyensiadong kamagurangan makakatao nin kinakaipuhan asin mahalagang pagsasanay sa kualipikadong mas nguhod na mga lalaki na “naghihingoang” makatabang sa kongregasyon. (1 Timoteo 3:1; 2 Timoteo 2:2) Mahalagang marhay an pagsasanay na ini. Mantang padagos na pinaparikas ni Jehova an pag-oswag kan Kahadean, kaipuhan na sanayon an kualipikadong mga lalaki tanganing mangataman sa pag-oswag na iyan.​—Isaias 60:22.

²⁰ Nagtao sa sato si Jesus nin marahayon na halimbawa sa pagpaheling nin pagkamoot sa iba. Sa gabos na paagi na puede niato siang sunodon, an pag-arog sa saiyang pagkamoot iyo an pinakamahalaga. Sa sunod na kapitulo, pag-oolayan niato an kadarudakulaing kapahayagan kan saiyang pagkamoot sa sato​—an pagigin andam niang itao an saiyang buhay.