Dakul an nagibo ni Jesus durante kan mahiwas niyang ministeryo sa Galilea. Pero kan sabihon ni Jesus na “dapat na ipahayag ko man sa ibang mga siyudad an maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos,” bako sana an Galilea an nasa isip niya. Kaya, nagpadagos siya sa “paghulit sa mga sinagoga nin Judea.” (Lucas 4:43, 44) Tama lang ini huling tigsuli na o mga Marso na o Abril, asin harani na an kapiyestahan sa Jerusalem.

Kumpara sa mababasa ta manungod sa ministeryo ni Jesus sa Galilea, dikit sana an sinasabi sa mga Ebanghelyo manungod sa mga ginibo niya sa Judea. Dawa pa bakong magayon an pag-ako kan kadaklan sa Judea, dai iyan nakapugol ki Jesus na maghulit asin gumibo nin marahay sain man siya.

Dai nahaloy nagpasiring si Jesus sa mayor na siyudad kan Judea, an Jerusalem, para sa Paskuwa kan 31 C.E. Sa matawong lugar harani sa Trangkahan nin mga Karnero, may dakulang karigusan na inaapod na Betzata, na napapalibutan nin may atop na mga pasilyo. Dakul na may hilang, buta, asin pilay an nagdidirigdi. Taano? Huling dakul an naniniwala na mauumayan sinda pag nagbuntog sa karigusan kun binubukag an tubig.

Sabbath na ngunyan, asin nahiling ni Jesus sa may karigusan an sarong lalaki na 38 taon nang may hilang. Hinapot siya ni Jesus: “Gusto mong márahay?” Nagsimbag an lalaki: “Ginoo, mayo nin siisay man na mabuntog sa sako sa karigusan pag binubukag an tubig; pag minadiyan na kaya ako sa tubig, iniinutan ako nin iba.”—Juan 5:6, 7.

Siguradong ikinabigla kan lalaki asin kan siisay man na nakadangog an sinabi ni Jesus: “Magbuhat ka! Kuana an banig mo asin maglakaw ka.” (Juan 5:8) Iyan mismo an ginibo niya. Naumayan tulos an lalaki dangan kinua an banig niya asin nagpuon na maglakaw!

Kan mahiling kan mga Judio an lalaki, dai sinda nag-ugma sa makangangalas na bagay na nangyari, imbes mapaghusgar sindang nagsabi: “Sabbath ngunyan, asin bakong suno sa Katugunan na bitbiton mo an banig na iyan.” Nagsimbag sa sainda an lalaki: “Su nagparahay sa sako, siya mismo an nagsabi sa sakuya, ‘Kuana an banig mo asin maglakaw ka.’” (Juan 5:10, 11) Hinahanapan nin sala kan mga Judiong iyan an saro na nagpapaumay kun aldaw nin Sabbath.

“Siisay an tawong iyan na nagsabi sa saimong ‘Kuana iyan asin maglakaw ka’?” an hapot ninda. Taano ta ihinapot ninda iyan sa lalaki? Huling “naghali si Jesus na dai naririsa asin suminalak sa dakul na tawong yaon duman,” asin dai aram kan lalaking naumayan an pangaran ni Jesus. (Juan 5:12, 13) Pero manunumpungan giraray kan lalaking ini si Jesus. Dai nahaloy, nanumpungan kan lalaki si Jesus sa templo asin naaraman kaini kun siisay an nagpaumay sa saiya sa may karigusan.

Hinanap kan naumayan na lalaki an mga Judio na naghapot sa saiya kun siisay an nagpaumay sa saiya. Sinabi niya na si Jesus idto. Kan maaraman ini kan mga Judio, nagduruman sinda ki Jesus. Nagduman daw sinda para maaraman kun sa paanong paagi nagigibo ni Jesus an makangangalas na mga bagay na iyan? Dai. Imbes, nagduman sinda para hanapan nin sala si Jesus sa paggibo nin marahay sa aldaw nin Sabbath. Pinunan pa ngani nindang persegiron siya!

Kan akusaran si Jesus kan mga Judio nin pagbalga sa Sabbath huli sa pagpaumay sa sarong lalaki, nagsimbag siya: “An sakuyang Ama padagos sa paggibo sagkod ngunyan, asin padagos man ako sa paggibo.”—Juan 5:17.

An ginigibo ni Jesus bakong balga sa katugunan nin Diyos sa Sabbath. An paghuhulit asin pagpapaumay niya pag-arog sa marahay na mga gibo nin Diyos. Kaya si Jesus padagos sa paggibo nin marahay aroaldaw. Pero lalo pang naanggot an mga nag-aakusar huli sa simbag niya, kaya hininguwa nindang gadanon siya. Taano?

Apuwera sa salang pagmansay na pigbabalga ni Jesus an Sabbath paagi sa pagpaumay nin tawo, angguton sinda ta sinabi niyang siya an Aki nin Diyos. Para sa sainda, naglanghad siya kan sabihon niyang an Diyos an saiyang Ama, na garo baga sa sinabi niyang ini ginigibo niya an sadiri na kapantay nin Diyos. Pero dai natakot si Jesus asin nagsimbag pa mapadapit sa espesyal na relasyon niya sa Diyos: “Namumutan kan Ama an Aki asin ipinapahiling niya sa saiya an gabos na ginigibo niya.”—Juan 5:20.

An Ama an Paratao nin Buhay, asin kaidto pa ipinahiling na niya ini sa pagtao nin kapangyarihan sa mga tawo na bumuhay nin gadan. Nagpadagos si Jesus: “Kun paanong an mga gadan ibinabangon asin tinatawan nin buhay kan Ama, tinatawan man nin buhay kan Aki an siisay man na gusto niyang tawan.” (Juan 5:21) Makahulugan nanggad na mga tataramon, na nagtataong paglaom sa maabot na panahon! Ngunyan pa sana, ibinabangon na kan Aki an mga gadan sa espirituwal na paagi. Huli kaini, nagsabi si Jesus: “An siisay man na nagdadangog sa sakuyang tataramon asin nagtutubod sa Saiya na nagsugo sa sako igwa nin buhay na daing katapusan, asin dai siya huhukuman kundi nakabalyo na siya hali sa kagadanan pasiring sa buhay.”—Juan 5:24.

Kan panahon na ini, dai pa siyang binuhay na literal na gadan, pero sinabi niya sa mga nag-aakusar na mangyayari an siring na literal na pagbuhay liwat. “Maabot an oras,” an sabi niya, “na an gabos na yaon sa mga lulubngan na girumduman makakadangog kan saiyang boses asin maruluwas.”—Juan 5:28, 29.

Dawa ngani pambihira an papel ni Jesus, lininaw niyang mas hababa siya sa Diyos: “Dai ako makakagibo nin maski sarong bagay sa sadiri kong kabutan. . . . an gusto kong gibuhon bako an sadiri kong kabutan kundi an kabutan kan nagsugo sa sako.” (Juan 5:30) Pero, ilinadawan niya an saiyang mahalagang marhay na papel sa katuyuhan nin Diyos, na sagkod sa panahon na ini dai pa niya ginibo nin siring kaiyan kahayag. Pero bako sana an sinabi ni Jesus dapit sa sadiri niya an nagpapatotoo mapadapit sa kun siisay siya asin kun ano an mga gigibuhon niya. “Nagsugo kamo nin mga tawo ki Juan [Bautista],” an pagirumdom niya sa sainda, “asin nagpatotoo siya mapadapit sa katotoohan.”—Juan 5:33.

Mga duwang taon bago kaini, posibleng nabaretaan kan mga nag-aakusar ki Jesus an sinabi ni Juan sa mga lider nin relihiyon dapit sa Saro na maabot kasunod niya—“an Propeta” asin “an Cristo.” (Juan 1:20-25) Para ipagirumdom sa mga nag-aakusar na dati may halangkaw sindang paggalang sa nakapreso ngunyan na si Juan, nagsabi si Jesus: “Sa halipot na panahon minawot nindong mag-ugma sa saiyang liwanag.” (Juan 5:35) Pero nagtao siya nin urog pang patotoo kisa ki Juan Bautista.

“An mga ginigibo kong ini [kaiba an pagpaumay na katatapos pa sana niyang gibuhon], nagpapatotoo na isinugo ako kan Ama.” Sinabi pa niya: “An Ama na nagsugo sa sako, siya mismo an nagpatotoo manungod sa sako.” (Juan 5:36, 37) Halimbawa, an Diyos nagpatotoo manungod ki Jesus kan siya bawtismuhan.—Mateo 3:17.

Totoo, mayong dahilan an mga nag-aakusar ki Jesus para dai magtubod sa saiya. An Kasuratan na sinasabi nindang sinisiyasat ninda nagpapatotoo dapit sa saiya. “Kun nagtutubod kamo ki Moises, matubod kamo sa sako,” an pagtatapos ni Jesus, “huli ta nagsurat siya manungod sa sakuya. Pero kun dai kamo nagtutubod sa mga isinurat niya, paano kamo matubod sa mga sinasabi ko?”—Juan 5:46, 47.

Si Jesus asin an mga disipulo nagbabaklay na ngunyan panorte pasiring sa Galilea. Tigsuli na, asin sa panahon na ini kan taon an mga uhoy sa kaumahan may mga tipasi na. Huling gutom na, nagrapgos nin trigo an mga disipulo saka nagkakan. Pero aldaw ini nin Sabbath, asin nahiling kan mga Fariseo an ginigibo ninda.

Tandaan na kasuarin pa sana, may mga Judio sa Jerusalem na gustong gadanon si Jesus huling inakusaran ninda siya nin pagbalga sa Sabbath. Ngunyan nag-aakusar an mga Fariseo base sa ginibo kan mga disipulo. “Hilinga! Ginigibo kan mga disipulo mo an bakong suno sa Katugunan na gibuhon pag Sabbath.”—Mateo 12:2.

Naghihingako an mga Fariseo na pag-ani asin pagginik an pagrapgos nin trigo saka pagpiri-pisi kaiyan para kakanon. (Exodo 34:21) Huli sa istrikto nindang interpretasyon sa kun ano talaga an trabaho, nagin pagabat lugod an Sabbath imbes na magin sarong maugmang aldaw na nakakapakusog sa espirituwal suno sa orihinal na katuyuhan kaiyan. Itinanos ni Jesus an salang pagmansay ninda paagi sa paggamit nin mga halimbawa na nagpapahiling na dai nuarin man nagin katuyuhan ni Jehova Diyos na ipautob sa siring na paagi an Saiyang katugunan mapadapit sa Sabbath.

An sarong halimbawa na itinao ni Jesus iyo an ki David asin sa mga tawuhan kaini. Kan sinda magutom, nagpundo sinda sa tabernakulo asin kinakan an tinapay na pandulot. An mga tinapay na idto, na hinali na sa atubangan ni Jehova asin sinalidahan na nin bago, sa parati nakareserba para kakanon kan mga saserdote. Alagad, sa siring na kamugtakan, si David asin an mga tawuhan kaini dai kinondenar huli sa pagkakan kaiyan.—Levitico 24:5-9; 1 Samuel 21:1-6.

Sa ikaduwang halimbawa, sinabi ni Jesus: “Dai nindo nabasa sa Katugunan na sa mga aldaw nin Sabbath, binabalga kan mga saserdote sa templo an Sabbath pero nagdadanay sindang daing sála?” An buot niyang sabihon, dawa sa aldaw nin Sabbath, an mga saserdote nagbubuno nin mga hayop para iatang asin naggigibo nin iba pang trabaho sa templo. “Alagad sinasabi ko sa saindo,” sabi ni Jesus, “na sarong bagay na urog pa kisa sa templo an uya digdi.”—Mateo 12:5, 6; Bilang 28:9.

Ginamit giraray ni Jesus an Kasuratan para iduon an saiyang punto: “Kun nasabutan nindo an buot sabihon kaini, ‘Pagkahirak an gusto ko asin bakong atang,’ dai kutana nindo kinondenar an mga daing sála.” Nagkongklusyon siya: “Huli ta an Aki nin tawo Kagurangnan kan Sabbath.” An pinapanungdan ni Jesus iyo an maabot niyang matuninong na pamamahala sa Kahadian sa laog nin sangribong taon.—Mateo 12:7, 8; Oseas 6:6.

An katawuhan haloy nang nagsasakit huli sa pang-uuripon ni Satanas, kun sain grabe an kadahasan asin giyera. Ibang-iba nanggad iyan sa maabot na dakulang Sabbath sa pamamahala ni Cristo, na matao kan kinakaipuhan tang panahon nin kapahingaluan na hinahalat-halat ta!

Sa saro pang Sabbath, nagdalaw si Jesus sa sarong sinagoga, na posibleng marhay na sa Galilea. Nanumpungan niya duman an sarong lalaki na paralisado an tuong kamot. (Lucas 6:6) Binabantayan na marhay si Jesus kan mga eskriba asin Fariseo. Taano? Nahayag an saindang tunay na intensiyon kan sinda maghapot: “Suno daw sa Katugunan na magpaumay pag Sabbath?”—Mateo 12:10.

An Judiong mga lider nin relihiyon naniniwala na suno sa katugunan na magpaumay pag Sabbath solamente kun nasa peligro an buhay. Halimbawa, sigun sa sainda bakong suno sa katugunan na maghilot o magbenda nin lapo pag Sabbath, huling dai man iyan nagsasapeligro nin buhay. Malinaw na kan haputon si Jesus kan mga eskriba asin mga Fariseo, dai man talaga sinda nagmamakulog sa nagsasakit na lalaking ini. Naghihinguwa sana sindang maghanap nin dahilan para kondenaron si Jesus.

Pero, aram ni Jesus an biribid nindang pangangatanusan. Totoo, ipinagbabawal an pagtrabaho pag Sabbath. Pero nasasabutan niya na sobra nanggad asin bakong suno sa Kasuratan an pakasabot ninda sa kun ano an kaiba sa pagbalga sa pagbuot na iyan. (Exodo 20:8-10) Napaatubang na siya sa siring na daing basehan na pagkuwestiyon huli sa paggibo nin marahay. Ngunyan magkakaigwa na naman nin dramatikong komprontasyon huling sinabi ni Jesus sa lalaking paralisado an kamot: “Tumindog ka asin magpasiring ka sa tahaw.”—Marcos 3:3.

Hiniling ni Jesus an mga eskriba asin Fariseo dangan nagsabi: “Kun igwa kamo nin sarong karnero asin kun an karnerong iyan mahulog sa kalot sa aldaw nin Sabbath, siisay sa saindo an dai iyan kakaputan asin hahawason?” (Mateo 12:11) An sarong karnero sarong pinansiyal na kapital, kaya dai ninda iyan babayaan na nasa kalot nin magdamlag ta tibaad magadan iyan asin ikalugi ninda. Apuwera kaiyan, sinasabi kan Kasuratan: “Inaataman kan matanos an saiyang ataman na mga hayop.”—Talinhaga 12:10.

Para ipahiling an rasonableng pagkakaagid, si Jesus nagpadagos: “Mas mahalaga nanggad an tawo kisa sa karnero! Kaya suno sa Katugunan na gumibo nin marahay kun Sabbath.” (Mateo 12:12) Kun siring, dai binabalga ni Jesus an Sabbath kun papaumayan niya an lalaki. Dai kayang patunayan kan mga lider nin relihiyon na sala an siring na lohikal na pangangatanusan bilang basehan sa pagpahiling nin pagkahirak. Kaya nagdanay na sana sindang daing girong.

Mamundo pero anggot na hiniling ni Jesus an mga nasa palibot niya huli sa sala nindang kaisipan. Dangan sinabi niya sa lalaki: “Unata an kamot mo.” (Mateo 12:13) Kan iunat kan lalaki an saiyang paralisadong kamot, narahay iyan. Ugmahon an lalaki, pero ano an epekto kaini sa mga gustong hanapan si Jesus nin sala?

Imbes na magin maugma an mga Fariseo na narahay an kamot kan lalaki, nagruluwas sinda asin tulos na nakipagkumplutan “sa mga suportador kan partido ni Herodes laban ki Jesus, tanganing gadanon siya.” (Marcos 3:6) Malinaw na sa pulitikal na partidong ini, may kaibang mga miyembro kan relihiyosong grupo nin mga Saduceo. Sa parati, magkakontra an mga Saduceo asin mga Fariseo, pero ngunyan masarig an pagkasararo ninda laban ki Jesus.