2. (a) Kiisay sinasabi ni Jehova, paagi ki Isaias, an saiyang mensahe nin karangahan? (b) Paano “nagsusunod sa katanosan” an fiel na mga Judio?

² Sa mga nasa Juda na ikinikiling an saindang puso sa saiya, si Jehova nagsasabi: “Maghinanyog kamo sako, kamong nagsusunod sa katanosan, kamong naghihingoang manompongan si Jehova.” (Isaias 51:1a) An ‘pagsunod sa katanosan’ nagpaparisa nin paghiro. An mga “nagsusunod sa katanosan” bako sanang maghihingako na sinda an banwaan nin Dios. Sinda magmamaigot na magin matanos asin mamuhay kaoyon kan kabotan nin Dios. (Salmo 34:15; Talinhaga 21:21) Maasa sinda ki Jehova bilang an solamenteng Gikanan nin katanosan, asin sinda ‘maghihingoang manompongan si Jehova.’ (Salmo 11:7; 145:17) Dai man nangangahulogan na dai pa ninda midbid si Jehova o na dai ninda aram kun paano madolok sa saiya sa pamibi. Imbes, hihingoahon nindang mas rumani sa saiya, na sinasamba sia, namimibi sa saiya, asin nagpapagiya sa saiya sa gabos nindang ginigibo.

3, 4. (a) Siisay an “gapo” na sinapsapan sa mga Judio, asin siisay an “lukab kan kotkot” na kinalotan sa sainda? (b) Taano an paggirumdom sa saindang ginikanan ta makararanga sa mga Judio?

³ Minsan siring, an talagang nagsusunod sa katanosan medyo pipira sana sa Juda, asin ini puedeng magin dahelan na sinda mawaran nin kosog nin boot asin madesesperar. Kaya ginagamit an ilustrasyon nin pagsapsap nin gapo, pinarigon ni Jehova an saindang boot: “Humeling kamo sa gapo na sinapsapan sa saindo, asin sa lukab kan kotkot na kinalotan sa saindo. Humeling kamo ki Abraham na saindong ama asin ki Sara na nangaki sa saindo na may mga kolog nin pangangaki. Huli ta sia sasaro kan apodon ko sia, asin binendisyonan ko sia asin pinadakol ko sia.” (Isaias 51:1b, 2) An “gapo” na sinapsapan sa mga Judio iyo si Abraham, sarong historikong personahe na ipinag-oorgolyong marhay kan nasyon nin Israel. (Mateo 3:9; Juan 8:​33, 39) Sia an apoon, an tawong ginikanan, kan nasyon. An “lukab kan kotkot” iyo si Sara, na hale sa saiyang matris nagluwas an apoon kan Israel na si Isaac.

5. (a) Kiisay naglaladawan si Abraham asin Sara? Ipaliwanag. (b) Sa pangultimong kaotoban, siisay an naggikan sa “gapo”?

⁵ An simbolikong pagsapsap nin gapo sa Isaias 51:​1, 2 posibleng marhay na may dugang pang aplikasyon. Inaapod kan Deuteronomio 32:18 si Jehova na “an Gapo” na nagin ama kan Israel asin “an Saro na nangaki [sa Israel] na may mga kolog nin pangangaki.” Sa nahuring pananaram, ginamit an iyo man sanang berbo sa Hebreo na minalataw sa Isaias 51:2 mapadapit sa pangangaki ni Sara sa Israel. Huli kaini, si Abraham nagseserbing makahulang tipo ni Jehova, an Orog na Dakulang Abraham. An agom ni Abraham, si Sara, angay na naglaladawan sa unibersal na langitnon na organisasyon nin espiritung mga linalang ni Jehova, na irinerepresentar sa Banal na Kasuratan bilang agom o babae nin Dios. (Genesis 3:15; Kapahayagan 12:​1, 5) Sa pangultimong kaotoban kan mga tataramon na ini sa hula ni Isaias, an nasyon na naggikan sa “gapo” iyo an “Israel nin Dios,” an kongregasyon nin linahidan nin espiritu na mga Kristiano, na namundag kan Pentecostes 33 C.E. Siring kan ipinaliwanag sa nakaaging mga kabtang kan seryeng ini, an nasyon na iyan nag-agi nin pagkabihag sa Babilonya kan 1918 alagad ibinalik kan 1919 sa espirituwal na prosperidad.​—Galacia 3:26-29; 4:28; 6:16.