12. (a) Anong pagliwat sa pinagkatodan niang paagi nin pag-introdusir nin mga pagsambit sa Hebreong Kasuratan an ginibo ni Jesus sa saiyang Sermon sa Bukid, asin taano? (b) Ano an nanonodan niato sa ikaanom na paggamit sa ekspresyon na “Sinabi”?

¹² Kan si Jesus kaidto kumotar sa Hebreong Kasuratan, sia nagsabi: “Nasusurat.” (Mateo 4:4, 7, 10) Alagad anom na beses sa Sermon sa Bukid, iinintrodusir nia an garo baga mga kapahayagan hale sa Hebreong Kasuratan kan mga tataramon na: “Sinabi.” (Mateo 5:21, 27, 31, 33, 38, 43) Taano? Huli ta ginagamit nia an Kasuratan sono sa pagkainterpretar sa liwanag nin mga tradisyon nin mga Fariseo na kontra sa mga katogonan nin Dios. (Deuteronomio 4:2; Mateo 15:3) Ini ipinaririsa kan ikaanom asin ultimong pagkasambit ni Jesus sa seryeng ini: “Nadangog nindo na sinabi, ‘Kamotan an saimong kataed asin ikaongis an saimong kaiwal.’” Alagad ta mayo nin pagboot Mosaiko na nagsabing, “Ikaongis an saindong kaiwal.” An mga eskriba asin Fariseo an nagsabi kaiyan. Iyan an interpretasyon ninda sa Pagboot na kamotan an saimong kataed—an saimong Judiong kataed, mayo na nin iba.

18. (a) Paano liniwat kan mga Judio an pagboot manongod sa pagkamoot sa saimong kataed, alagad ta paano ini pinaglabanan ni Jesus? (b) Ano an simbag ni Jesus sa sarong abogado na gustong limitaran an aplikasyon kan “kataed”?

¹⁸ Sa ikaanom asin ultimong halimbawa, malinaw na ipinaheling ni Jesus kun paano an Mosaikong Pagboot pinaluluya kan tradisyon nin mga rabbi: “Nadangog nindo na sinabi, ‘Kamotan an saimong kataed asin ikaongis an saimong kaiwal.’ Minsan siring, ako nagsasabi saindo: Padagos na mamoot sa saindong mga kaiwal asin ipamibi idtong mga naglalamag sa saindo.” (Mateo 5:43, 44) An nasusurat na Mosaikong Pagboot dai linilimitaran an pagkamoot: “Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.” (Levitico 19:18) An mga Fariseo an nagsayuma sa togon na ini, asin tanganing madulagan iyan linimitaran ninda an terminong “kataed” sa mga nag-ootob sa mga tradisyon. Kaya ngani kan ipagirumdom ni Jesus sa sarong abogado an pagboot na ‘kamotan an saimong kataed nin siring sa saimo man sana,’ an tawo nakidiskutiran: “Siisay man nanggad an sakuyang kataed?” Iyan sinimbag ni Jesus paagi sa ilustrasyon manongod sa marahay na Samaritano—gibohon an sadiri na kataed kan nagkakaipo saindo.—Lucas 10:25-37.