Magmaan sa ‘mga Epicureo’

“Toltol siang marhay! Namumuhay sia sono sa halangkaw na mga pamantayan sa moral. Dai sia nagsisigarilyo, nagdodroga, o naggagamit nin malaswang tataramon. An totoo, mas toltol pa sia kisa sa iba na naghihingakong Kristiano!”

NADANGOG na daw nindo an nagkapira na ginamit an siring na panrarason tanganing ipangatanosan an bakong tamang pakikikatood na kinukultibar ninda? Iyan daw nakakokombensir pa man giraray pagkatapos na siyasaton sono sa Kasuratan? An sarong halimbawa gikan sa naenot na Kristianong kongregasyon nagtataong liwanag sa bagay na ini.

Kan enot na siglo, an apostol na si Pablo nagpatanid sa kongregasyon nin Corinto: “Dai kamo palagalag. An maraot na pag-iriba nakararaot sa marahay na mga ugale.” Tibaad an nagkapirang Kristiano dayupot na nakikiibaiba sa mga indibiduwal na impluwensiado nin Griegong pilosopiya, kaibanan na an sa mga Epicureo. Sairisay an mga Epicureo? Taano ta nagtatao sinda nin espirituwal na peligro sa mga Kristiano sa Corinto? Igwa daw nin mga tawo na kapareho ninda ngonyan, na tumang sa sainda kaipuhan kitang magmaan?​—1 Corinto 15:33.

Sairisay an mga Epicureo?

An mga Epicureo parasunod kan Griegong pilosopo na si Epicuro, na nabuhay magpoon kan 341 sagkod 270 B.C.E. Itinokdo nia na an kasiraman iyo an solamente o pangenot na karahayan sa buhay. Nangangahulogan daw iyan na an mga Epicureo namuhay sa iskandalosong paagi, mayo nin mga prinsipyo, na naggigibo nin nakararaot na mga bagay sa daing ontok na paghanap nin pag-oroogma? Makangangalas, si Epicuro dai tinokdoan an saiyang mga parasunod na mamuhay na arog kaiyan! Imbes, itinokdo nia na an kasiraman sa pinakamarahay makukua paagi sa pamumuhay oyon sa pagkamaingat, kapusoan, pagpopogol sa sadiri, asin hustisya. Sinuportaran nia an pagmamaigot na kamtan, bakong an yaon na asin madali sana na kasiraman, kundi an kasiraman na nagtatagal sa bilog na buhay. Sa siring an mga Epicureo tibaad garo baga birtuoso kun ikokomparar sa mga paragibo nin grabeng kasalan.​—Ikomparar an Tito 1:12.

Nakaaagid sa Kristianismo?

Kun miembro kamo kan enot na kongregasyon nin Corinto, maiimpluwensiahan daw kamo kan mga Epicureo? An iba posibleng nagrason na an garo halangkaw na prinsipyo kan mga Epicureo ginigibo sindang daing peligrong mga kaibaiba nin mga Kristiano. Sa pangangatanosan pa, an mga taga-Corinto posibleng nakaobserbar nin garo pagkakaagid kan mga pamantayan kan mga Epicureo asin kan Tataramon nin Dios.

Halimbawa, an mga Epicureo naggagawe nin tama sana sa saindang paghanap nin kaogmahan. Mas pinahahalagahan ninda an mga kasiraman kan isip kisa sa pisikal na mga kasiraman. An kinakan nin sarong tawo bakong siring kaimportante kan relasyon nia sa tawo na kaiba nia sa pagkakan. Naglikay pa ngani an mga Epicureo sa pakikikabtang sa politika asin sa hilom na paggibo nin sala. Abaa kapasil na ipamugtak: “Pareho nanggad sinda sa sato!”

Minsan siring, an mga Epicureo daw totoong kapareho kan enot na mga Kristiano? Bako nanggad. An mga igwa nin pinatood nin tama na mga kakayahan nin pagmansay nakaririsa nin dakulang mga pagkakalaen. (Hebreo 5:​14) Kamo may naririsa? Siyasaton niato nin orog an mga katokdoan ni Epicuro.

An Maraot na Lado nin Epicureismo

Tanganing matabangan an mga tawo na daogon an pagkatakot sa mga dios asin sa kagadanan, itinokdo ni Epicuro na an mga dios mayo nin pagmakolog sa katawohan asin dai nag-iinterbenir sa mga gibo-gibo nin tawo. Oyon ki Epicuro, an mga dios dai naglalang kan uniberso, asin an buhay nagpoon na mag-eksister paagi sa aksidente. Bako daw na malinaw na kinokontra kaini an katokdoan kan Biblia na igwa nin “sarong Dios,” an Kaglalang, asin na nagmamakolog sia sa saiyang linalang na mga tawo?​—1 Corinto 8:6; Efeso 4:6; 1 Pedro 5:​6, 7.

Itinokdo man ni Epicuro na dai puedeng magkaigwa nin buhay pagkagadan. Siempre, sarongat ini sa katokdoan kan Biblia dapit sa pagkabuhay liwat. An totoo, kan an apostol na si Pablo magtaram sa Areopago, posible na an mga Epicureo kabilang sa mga nagkontra ki Pablo manongod sa doktrina nin pagkabuhay liwat.​—Gibo 17:​18, 31, 32; 1 Corinto 15:​12-​14.

Posible na an pinakapeligrosong elemento sa pilosopiya ni Epicuro iyo man an pinakanatatago. An saiyang pagdehar sa buhay pagkagadan nagdara sa saiya sa konklusyon na an tawo maninigong magpakaogma sagkod sa mapupuede durante kan saiyang halipot na panahon digdi sa daga. Siring kan nasabotan niato, an saiyang ideya bako man na mabuhay na makasalan kundi, imbes, magpasiramsiram sa presente, mantang ini na sana an panahon ta.

Sa siring, dai inenkaminar ni Epicuro an hilom na paggibo nin sala tanganing malikayan an pagkatakot sa pakadiskobre, na sarong malinaw na huma sa presenteng kaogmahan. Saiyang inenkaminar an pagigin tama sana tanganing malikayan an mga resulta nin pagpalabilabi, na saro pang olang sa presenteng kaogmahan. Saiya man na inenkaminar an marahay na relasyon sa iba huli ta may pakinabang sa saindang pagbalos. Siempre, an paglikay sa hilom na paggibo nin sala, paggawe nin tama sana, asin pagkultibar nin pakikiamigo marahay. Kaya taano ta peligroso sa sarong Kristiano an pilosopiya ni Epicuro? Huli ta an saiyang hatol ibinasar sa saiyang daing pagtubod na punto de vista: “Magkarakan asin mag-irinom kita, huli ta sa aga magagadan kita.”​—1 Corinto 15:32.

Totoo, ipinaheheling kan Biblia sa mga tawo kun paano mabuhay na maogma ngonyan. Minsan siring, naghahatol iyan: “Magdanay kamo sa pagkamoot nin Dios, mantang kamo naghahalat sa pagkaherak kan satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo na nasa isip an buhay na daing katapusan.” (Judas 21) Iyo, an Biblia mas dakula an pagdodoon sa daing sagkod na ngapit, bakong sa presente na madaling mawara. Para sa sarong Kristiano, an paglilingkod sa Dios iyo an pangenot na interes, asin nanonompongan nia na kun saiyang ineenot an Dios, maogma sia asin kontento. Sa parehong paagi, si Jesus, imbes na magin sibot sa saiyang sadiring personal na intereses, daing kapasloan na ginamit an saiyang kosog sa paglilingkod ki Jehova asin sa pagtabang sa mga tawo. Tinokdoan nia an saiyang mga disipulo na maggibo nin karahayan sa iba, bakong sa paghalat nin balos, kundi huli sa tunay na pagkamoot sa sainda. Maliwanag, an pundamental na motibasyon nin Epicureismo asin Kristianismo biyong magkalaen.​—Marcos 12:​28-​31; Lucas 6:​32-​36; Galacia 5:​14; Filipos 2:​2-4.

Sarong Natatagong Peligro

Kabaliktaran sa tibaad linalaoman, mantang an mga Epicureo idinoon na marhay an pagigin maogma, an kaogmahan ninda limitado sana minsan sa pinakapaborableng kamugtakan. Mayo kan “kagayagayahan ni Jehova,” inapod ni Epicuro an buhay na “mapait na regalo.” (Nehemias 8:​10) Kanigoan kaogma kan enot na mga Kristiano kun ikokomparar! Dai irinerekomendar ni Jesus an bakong maogmang buhay na pinapagkukulang an sadiri sa ikabubuhay. An totoo, an pagsunod sa saiyang iginawe iyo an dalan pasiring sa pinakadakulang kaogmahan.​—Mateo 5:​3-​12.

Kun an nagkapirang miembro kan kongregasyon sa Corinto naghona na puede sindang makiasosyar sa mga naimpluwensiahan nin Epicureong katokdoan na dai isinasapeligro an saindang pagtubod, napapasala sinda. Sa panahon kan pagsurat ni Pablo kan saiyang enot na surat sa mga taga-Corinto, an iba sa sainda nawara na an pagtubod sa pagkabuhay liwat.​—1 Corinto 15:​12-​19.

Epicureismo Ngonyan?

Maski ngani an Epicureismo nawara kan ika-apat na siglo C.E., igwa ngonyan nin mga nag-aarog sa kaagid na punto de vista na ngonyan sana an panahon ta. An mga tawong ini dikit sana o mayo ngani nin pagtubod sa panuga nin Dios na buhay na daing sagkod. Pero, an nagkapira sa sainda medyo halangkaw man an mga pamantayan sa paggawe.

An sarong Kristiano tibaad matentaran na makidayupot sa mga arog ninda, na tibaad nangangatanosan na an disenteng mga kualidad ninda nagpapatunay na tama an pakikiamigo. Minsan siring, minsan ngani dai ibinibilang an satong sadiri na nakalalabi, kaipuhan na isaisip niato na an gabos na “maraot na pag-iriba”​—kalabot na idtong an impluwensia mas natatago—​“nakararaot sa marahay na mga ugale.”

An pilosopiyang ngonyan sana an panahon ta basta na sana man minalataw sa nagkapirang seminar sa negosyo, librong giya sa personal na pag-oswag, nobela, pelikula, programa sa telebisyon, asin musika. Minsan ngani dai man direktang nagpapalakop nin makasalan na gawe-gawe, puede daw na an daing pagtubod na punto de vistang ini makaimpluwensia sa sato sa natatagong mga paagi? Halimbawa, puede daw kitang masibot na marhay sa pagkakontento sa sadiri kaya nalilingawan na niato an isyu kan soberaniya ni Jehova? Puede daw kitang malingling na ‘magluyaluya,’ imbes na “danay na dakol an gigibohon sa gibohon kan Kagurangnan”? O puede daw kitang madaya sa pagduwaduwa sa katamaan kan asin mga pakinabang sa mga pamantayan ni Jehova? Kaipuhan na magmaan kita kapwa sa pagkamugtak sa peligro nin talagang inmoralidad, kadahasan, asin espiritismo asin sa mga impluwensiado nin kinabanon na mga punto de vista!​—1 Corinto 15:58; Colosas 2:8.

Kun siring, kultibaron niato an pakikiasosyar, sa pangenot duman sa mga bilog na puso na nagsusunod sa paggiya ni Jehova. (Isaias 48:17) Bilang resulta, an satong marahay na mga ugale mapakokosog. An satong pagtubod mapasasarig. Mabubuhay kita na maogma bako sanang ngonyan kundi sa ngapit, na may tinatanaw na buhay na daing katapusan.​—Salmo 26:​4, 5; Talinhaga 13:20.

[Retrato sa pahina 24]

Itinokdo ni Epicuro na an mga dios mayo nin pagmakolog sa katawohan

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

Sa karahayan nin boot kan The British Museum