sa saiyang Aki. Rasonable iyan, mantang an Kaglalang, si Jehova, iyo an sentro kan tunay na kaaraman. An saro na natatakot sa Dios kayang helingon an mga bagay sa tamang pagmansay asin makaabot sa balidong konklusyon.​—Talinhaga 1:7.

⁶ Dangan si Pedro nagsadol: “Idagdag sa saindong pagtubod an karahayan, sa saindong karahayan an kaaraman, sa saindong kaaraman an pagpopogol sa sadiri, sa saindong pagpopogol sa sadiri an pakatagal, sa saindong pakatagal an diosnon na debosyon, sa saindong diosnon na debosyon an sa-magturugang na pagpadangat, sa saindong sa-magturugang na pagpadangat an pagkamoot. Huli ta kun an mga bagay na ini nasa saindo asin nagsusulwak, iingatan kamo kaiyan na dai magin inaktibo o daing bunga mapadapit sa tamang kaaraman kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo.” (2 Pedro 1:​5-8)b Sa sunod na kapitulo, mababasa niato na an pagkua nin kaaraman nakatatabang sa mga tawo na makadulag sa mga ramog kan kinaban. (2 Pedro 2:20) Kaya lininaw ni Pedro na an nagigin mga Kristiano nangangaipo nin kaaraman, arog kan mga naglilingkod na ki Jehova. Kamo daw nasa saro sa mga kategoriya na iyan?

Manodan, Otrohon, Gamiton

7. Sa anong paagi an dakol nagkamit nin tamang kaaraman sa pundamental na mga katotoohan sa Biblia?

⁷ Puwedeng nakikipag-adal kamo sa Biblia sa mga Saksi ni Jehova huli ta namimidbid nindo an tanog kan katotoohan sa saindang mensahe. Sarong beses kada semana, sa laog nin sarong oras o labi pa, pinag-oolayan nindo an sarong topiko sa Biblia na ginagamit an pantabang na arog baga kan Puwede Kamong Mabuhay Sagkod Lamang sa Paraiso Digdi sa Daga. Ekselente nanggad! An dakol na nagkaigwa nin siring na pakipag-adal sa mga Saksi ni Jehova nagkamit nin tamang kaaraman. Alagad, ano an magigibo nindo tanganing madugangan an personal na nanonodan nindo? Uya an pirang suhestion.c

8. Mantang nag-aandam para sa pag-aradal, ano an magigibo nin sarong estudyante tanganing orog na makanood?

⁸ Bago kaiyan, mantang kamo nag-aandam para sa saindong pag-aradal, siyasaton an materyal na pag-aadalan. Iyan nangangahulogan nin pagheling sa titulo kan kapitulo, mga subtema, asin ano man na mga retratong ginamit sa pag-ilustrar kan materyal. Dangan, mantang binabasa nindo an sarong parapo o seksion kan publikasyon, magsiyasat para sa pangenot na mga ideya asin sa nagsusuportar na mga teksto, na linilinyahan o itinatampok an mga ini. Tanganing maheling kun nanodan nindo an mga katotoohan na pinag-adalan, pagmaigotan na simbagon an mga hapot sa manlaenlaen na parapo. Sa paggibo kaini, probaran na simbagon an mga hapot sa sadiri nindong pananaram. Pangultimo, repasohon an leksion, na pinagmamaigotan na girumdomon an pangenot na mga punto asin nagsusuportar na mga argumento.

9. Paano an pag-aplikar sa mga suhestion manongod sa pag-adal makatatabang sa saro na makanood?

⁹ Makakalaom kamong mag-oswag sa kaaraman kun iaaplikar nindo an mga suhestion na ini. Taano ta iyo? An sarong rason iyo na minapasiring kamo sa materyal na may galagang pagmawot na makanood, na garo baga inaandam an daga. Paagi sa pagkaigwa nin pankagabsan na pagsiyasat dangan paghanap kan pangenot na mga punto asin mga paagi nin pangangatanosan, masasabotan nindo kun paano an mga detalye konektado sa tema o konklusyon. An pagrepaso sa huri makatatabang saindo na magirumdoman an inadalan nindo. Kumusta man sa huri, durante kan saindong pag-adal sa Biblia?

10. (a) Taano ta limitado an halaga nin pag-otro sana sa mga katunayan o bagong impormasyon? (b) Ano an kalabot sa “progresibo an lagwat na paggirumdom”? (c) Paano puwedeng nakinabang sa pag-otro an mga aking Israelita?

¹⁰ An mga eksperto sa langtad nin edukasyon nakaaaram kan halaga nin napapanahon asin makatuyohan na pag-otro. Bako ining pag-otro sana sa mga tataramon, na tibaad naprobaran na nindo sa eskuwelahan mantang inaadalan an pirang ngaran, katunayan, o ideya sa mekanikal na paagi. Alagad, narisa daw nindo na nalingawan tolos nindo an sinabi pa sana nindo, na iyan madaling nawara sa memorya? Taano? An pag-otro sana nin sarong bagong termino o katunayan puwedeng magin nakalalangkag, asin an mga resulta dai naghahaloy. Ano an makaliliwat kaiyan? An tunay na pagmawot nindong makanood matabang. An saro pang paagi iyo an makatuyohan na pag-otro. Mga pirang minuto pakatapos na makanood nin sarong punto, bago iyan mawara sa memorya, pagmaigotan na ipahayag sa sadiri kun ano an nanodan nindo. Inapod ini na “progresibo an lagwat na paggirumdom.” Paagi sa pagrepresko nindo sa saindong memorya bago iyan mawara, dinadagdagan nindo an lawig nin pakagirumdom. Sa Israel, an mga pagboot nin Dios dapat na idoon nin mga ama sa saindang mga aki. (Deuteronomio 6:​6, 7) An “idoon” nangangahulogan na itokdo paagi sa pag-otro. Posible, an dakol sa mga amang idto itinao nguna an mga pagboot sa mga aki ninda; sa huri saindang inotro an impormasyon; dangan hinapot ninda an saindang mga aki kun ano an nanodan.

11. Ano an puwedeng gibohon durante kan pag-aradal sa Biblia tanganing madagdagan an pakanood?

¹¹ Kun an sarong Saksi nagkokondukta saindo nin pag-adal sa Biblia, matatabangan nia kamong makanood paagi sa pagkaigwa nin pabarobalot na progresibong mga sumaryo durante sa saindong pag-adal. Bako ining pan-aki na paagi. Sarong paagi ini na pinapaoswag an pakanood, kaya maogmang makikabtang sa panapanahon na mga pagrepaso. Dangan, sa katapusan kan pag-aradal, makikabtang sa panhuring repaso na dian kamo minasimbag nin gikan sa memorya. Sa saindong sadiring pananaram, puwede nindong ipaliwanag an mga punto na arog baga kan ginigibo nindo sa pagtotokdo sa saro pang tawo. (1 Pedro 3:15) Matabang ini na mahimo an nanodan nindo na magin kabtang kan saindong halawig na memorya.​—Ikomparar an Salmo 119:​1, 2, 125; 2 Pedro 3:1.

12. Ano an magigibo kan estudyante mismo tanganing mapaoswag an saiyang memorya?

¹² An saro pang makatatabang na paagi iyo na, sa laog nin saro o duwang aldaw, sabihon nindo sa iba an saindong nanodan, tibaad sa sarong kaeskuwela, katrabaho, o kataed. Puwede nindong sambiton an topiko dangan sabihon na boot sana nindong maheling kun baga kaya nindong magirumdoman an pangenot na mga paagi nin pangangatanosan o an nagsusuportar na mga teksto hale sa Biblia. Tibaad makapukaw iyan sa interes kan saro pang tawo. Dawa ngani dai, an mismong paagi nindo sa pag-otro kan bagong impormasyon sa pag-oltanan nin saro o duwang aldaw papapagdanayon iyan sa saindong memorya. Dangan talagang manonodan nindo iyan, na ginigibo an sinasadol kan 2 Pedro 3:18.

Aktibong Pakanood

13, 14. Taano ta maninigong booton niato na lumihis pa sa pagkua sana asin paggirumdom nin impormasyon?

¹³ An pakanood orog pa sa pagkua sana nin mga katunayan o pakagirumdom sa impormasyon. Ginibo iyan kan relihiyosong mga tawo kan kaaldawan ni Jesus paagi sa saindang paorootrong mga pamibi. (Mateo 6:​5-7) Pero paano sinda naapektaran kan impormasyon? Nagprodusir daw sinda nin matanos na mga bunga? Dai nanggad. (Mateo 7:​15-17; Lucas 3:​7, 8) An kabtang kan problema iyo na an kaaraman dai nakataros sa saindang puso, na nakaaapektar sa saindang ikararahay.

¹⁴ Oyon ki Pedro, maninigo na laen ini sa mga Kristiano, kaidto asin ngonyan. Sinasadol nia kita na idagdag sa satong pagtubod an kaaraman na matabang sato na likayan an pagigin inaktibo asin daing bunga. (2 Pedro 1:​5, 8) Tanganing mapatunayan na totoo ini sa kamugtakan niato, kaipuhan tang booton na tumalubo sa kaaraman na iyan asin booton na maapektaran kita kaiyan sagkod sa kairairaromi, na nadodotan an pinakanglaog niato. Iyan tibaad dai perming mangyari.

15. Anong problema an nangyari sa pirang Kristianong Hebreo?

¹⁵ Kan panahon ni Pablo an Kristianong mga Hebreo nagkaigwa nin problema may koneksion digdi. Huli sa pagka-Judio, igwa sindang nagkapirang kaaraman sa Kasuratan. May aram sinda dapit ki Jehova asin sa nagkapira kan saiyang mga kahagadan. Sa huri dinagdagan ninda an kaaraman manongod sa Mesiyas, nagtubod, asin nabautismohan bilang mga Kristiano. (Gibo 2:​22, 37-41; 8:​26-36) Sa nag-aging mga bulan asin taon, siertong nag-atender sinda nin Kristianong mga pagtiripon, na dian sinda nakapakikabtang sa pagbasa nin mga teksto asin sa pagkomento. Minsan siring, an iba dai nagtalubo sa kaaraman. Si Pablo nagsurat: “Minsan ngani kaipuhan na kamo mga paratokdo na huli sa panahon, nangangaipo pa giraray kamo nin may magtokdo sa saindo poon sa kapinonan kan simpleng mga bagay kan banal na mga kapahayagan nin Dios; asin nagin kamo siring sa mga nangangaipo nin gatas, asin bakong kakanon na matagas.” (Hebreo 5:12) Paano iyan nangyari? Puwede daw na mangyari man iyan sa sato?

16. Ano an permafrost, asin paano iyan nakaaapektar sa mga tinanom?

¹⁶ Bilang ilustrasyon, horophoropa an permafrost, an permanente nang tuminagas na lugar sa Arctic asin sa iba pang rehiyon na an promedyong temperatura hababa sa grado nin pagyelo. An daga, mga gapo, asin tubig sa irarom minatagas na magin solidong materya, na kun minsan sagkod sa rarom na 900 metros. Sa tig-init, an pagtunaw puwedeng mangyari sa ibabaw na daga (na inaapod na aktibong suon). Alagad an mahimpis na suon na ini nin natunaw na daga sa parate malaboy huli ta an alumaad dai nasasagom sa permafrost. An mga tinanom na nagtutubo sa mahimpis na suon sa ibabaw sa parate saradit o purog; an saindang mga gamot dai nakakataros sa permafrost. ‘Ano,’ tibaad isip-isipon nindo, ‘may koneksion daw an permafrost sa kun baga nagtatalubo ako sa kaaraman sa katotoohan kan Biblia?’

17, 18. Paano an permafrost asin an aktibong suon kaiyan magagamit sa pag-ilustrar sa nangyari sa pirang Kristianong Hebreo?

¹⁷ An permafrost nag-iilustrar na marhay sa kamugtakan nin saro na an kakayahan sa pag-isip dai aktibong ginagamit sa pagkua, paggirumdom, asin paggamit sa tamang kaaraman. (Ikomparar an Mateo 13:​5, 20, 21.) An tawo siertong igwa nin mental na kakayahan na makanood nin manlaenlaen na tema, kabale an katotoohan sa Biblia. Saiyang inadalan an “simpleng mga bagay kan banal na mga kapahayagan nin Dios” asin puwedeng nakuwalipikar na mabautismohan, arog kaidtong Kristianong mga Hebreo. Alagad tibaad dai sia ‘nagpadagos sa pagkamaygurang,’ sa mga bagay na lihis pa sa “enot na katokdoan dapit ki Cristo.”​—Hebreo 5:12; 6:1.

¹⁸ Iladawan sa isip an pira sa mga Kristianong idto sa mga pagtiripon kaidtong mga panahon. Sinda presente asin puka, pero an sainda daw na isip kalabot sa pakanood? Sinda daw aktibo asin odok sa boot na nagtalubo sa kaaraman? Seguradong dai. Para sa bakong mga maygurang, an ano man na pakikikabtang sa mga pagtiripon nangyari, na garo baga, sa mahimpis na aktibong suon, mantang sa irarom sarong tuminagas na kararoman. An mga gamot kan mas matagas o depisil na mga katotoohan dai makataros pasiring sa lugar na ini nin mental na pagtagas.​—Ikomparar an Isaias 40:24.

19. Sa anong paagi an sarong eksperyensiadong Kristiano ngonyan tibaad magin arog kan Kristianong mga Hebreo?

¹⁹ Puwedeng makaagid iyan sa sarong Kristiano ngonyan. Mantang presente sa mga pagtiripon tibaad dai nia ginagamit an mga okasyon na iyan tanganing tumalubo sa kaaraman. Kumusta man an aktibong pakikikabtang dian? Para sa sarong bagohan o aki an pagboluntaryo sa pagbasa nin teksto o pagkomento sa mga tataramon sa parapo puwedeng magkaipo nin igong pagmamaigot, na nagpapaheling nin marahay asin makokomendaran na paggamit kan saiyang kakayahan. Pero ipinaheling ni Pablo na para sa iba, kun manongod sa panahon kan saindang pagigin mga Kristiano, maninigo sindang umoswag nin lihis pa sa primerong tangga na iyan nin pagpartisipar kun boot nindang padagos na tumalubo sa kaaraman.​—Hebreo 5:14.

20. Anong pagsiyasat sa sadiri an maninigong gibohon nin lambang saro sa sato?

²⁰ Kun an sarong eksperyensiadong Kristiano nungkang nag-oswag nin lihis pa sa pagbasa sana nin bersikulo sa Biblia o pagkomento na binabasa sa parapo, siertong an saiyang partisipasyon naggigikan sa ibabaw na “aktibong suon” kan saiyang isip. Natatapos an kada pagtiripon na an rarom kan saiyang mental na potensial nagdadanay sa tuminagas na kamugtakan, sa pagpadagos kan ilustrasyon ta kan permafrost. Maninigo tang hapoton an satong sadiri: ‘Iyan daw an nangyayari sa sako? Tinogotan ko daw na mangyari an klase nin mental na pagtagas? Gurano ako kaalerto sa mental asin kainteresado sa pakanood?’ Minsan ngani bako kitang pamugtak sa sadiosan niatong mga simbag, puwede na kitang pumoon ngonyan na gumibo nin mga paagi na tumalubo sa kaaraman.

21. Anong mga paagi na naenot nang pinag-olayan an puwede nindong iaplikar sa pag-andam para sa o pag-atender sa mga pagtiripon?

²¹ Bilang indibiduwal puwede tang iaplikar an mga suhestion sa parapo 8. Gurano man kita kahaloy nang nakiaasosyar sa kongregasyon, puwede kitang magin desidido na umoswag sa pagkamaygurang asin orog pang kaaraman. Para sa iba mangangahulogan iyan nin mas mahigos na pag-andam para sa mga pagtiripon, tibaad pagbalik liwat sa mga ugale na sinusunod kaidtong mga taon na an nakaagi pero luway-luway na nawara. Mantang kamo nag-aandam, pagmaigotan na determinaran kun arin an pangenot na mga punto asin saboton an bakong pamilyar na mga teksto na ginamit sa pagbilog kan mga paagi nin pangangatanosan. Hanapon an ano man na bagong ideya o aspeto sa materyal na pag-aadalan. Kaagid kaiyan, durante kan pagtiripon, pagmaigotan na iaplikar sa saindong sadiri an mga suhestion na sinambit sa parapo 10 asin 11. Hingoahon na magin alerto sa isip, na garo baga pinagdadanay na mainit an temperatura nin saindong isip. Lalabanan kaiyan an ano man na tendensia nin “permafrost”; tutunawon man kan odok na pagmamaigot na ini an ano man na “tuminagas” na kamugtakan na tibaad nangyari kaidto pa.​—Talinhaga 8:​12, 32-34.

An Kaaraman, Instrumento sa Pagkamabunga

22. Paano kita makikinabang kun magmamaigot kita sa pagpaoswag sa satong kaaraman?

²² Paano kita bilang indibiduwal makikinabang kun magmamaigot kita sa bagay na ini nin pagtalubo sa dai na kutana maninigong kabootan asin kaaraman kan satong Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo? Paagi sa odok niatong pagmamaigot na mapagdanay na alerto an satong kakayahan sa isip, andam na kumua nin kaaraman, an mga banhi nin bago asin mas depisil na mga katotoohan sa Biblia hararom na makagagamot, asin an satong pakasabot maoswag patin magigin permanente. Ikakokomparar iyan sa sinabi ni Jesus sa laen na ilustrasyon manongod sa puso. (Lucas 8:​5-12) An mga banhi na nahoholog sa marahay na daga makapatutubo nin marigon na mga gamot na mapakosog sa mga tinanom na nagdadakol asin nagbubunga.​—Mateo 13:​8, 23.

23. Ano an magigin mga resulta kun isinasapuso niato an 2 Pedro 3:​18? (Colosas 1:​9-12)

²³ An ilustrasyon ni Jesus medyo napapalaen, pero an marahay na mga resulta kapareho kan ipinanuga ni Pedro: “Sa dahelan mismong ini, paagi sa pagtao nindo bilang simbag kan gabos na odok na paghihingoa, idagdag sa saindong pagtubod an karahayan, sa saindong karahayan an kaaraman . . . Huli ta kun an mga bagay na ini nasa saindo asin nagsusulwak, iingatan kamo kaiyan na dai magin inaktibo o daing bunga mapadapit sa tamang kaaraman kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo.” (2 Pedro 1:​5-8) Iyo, an pagtalubo niato sa kaaraman matabang sato na magin mabunga. Manonompongan niato na an pagkua nin orog pa nganing kaaraman magigin makaoogma pang gayo. (Talinhaga 2:​2-5) An nanodan nindo mas madaling magdadanay dian sa saindo asin mapakikinabangan mantang tinotokdoan nindo an iba na magin mga disipulo. Kaya sa paagi man na ini, magigin mas mabunga kamo asin makatatao nin kamurawayan sa Dios asin sa saiyang Aki. Tinapos ni Pedro an ikaduwa niang surat: “Magpadagos na magtalubo sa dai na kutana maninigong kabootan asin kaaraman kan satong Kagurangnan asin Paraligtas na si Jesu-Cristo. Mapasaiya logod an kamurawayan ngonyan asin sagkod sa aldaw na daing sagkod.”​—2 Pedro 3:18.

Togoti an Saindong Pagpopogol sa Sadiri na Magdanay Asin Magsulwak

“Idagdag sa saindong pagtubod . . . an pagpopogol sa sadiri.”​—2 PEDRO 1:​5, 6.

1. Sa anong pambihirang situwasyon an sarong Kristiano tibaad makapagpatotoo?

SI Jesus nagsabi: “Dadarahon kamo sa atubang nin mga gobernador asin hade huli sako, sa pagpatotoo sainda.” (Mateo 10:18) Kun pinaatubang kamo sa sarong gobernador, hokom, o presidente, manongod sa ano an itataram nindo? Tibaad enot dapit sa kun taano ta yaon kamo duman, sa akusasyon tumang saindo. An espiritu nin Dios tatabangan kamong gibohon iyan. (Lucas 12:​11, 12) Pero maiimahinar daw nindo an pagtaram manongod sa pagpopogol sa sadiri? Ibinibilang daw nindo iyan na importanteng kabtang kan satong Kristianong mensahe?

2, 3. (a) Paano nangyari na si Pablo nakapagpatotoo ki Felix asin Drusila? (b) Taano an pagpopogol sa sadiri ta angay na topikong ipakipag-olay ni Pablo sa situwasyon na idto?

² Konsiderara an sarong tunay-na-buhay na halimbawa. An saro sa mga saksi ni Jehova inarestar asin binista. Kan tinawan nin oportunidad na magtaram, boot niang ipaliwanag an saiyang mga paniniwala bilang Kristiano, bilang saksi. Puwede nindong siyasaton an rekord asin manonompongan nindo na nagtao sia nin