Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
HULYO 2-8
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | LUCAS 6-7
“Magin Bukas-Palad”
(Lucas 6:37) “Dugang pa, magpundo na kamo sa paghusgar, asin dai nanggad kamo huhusgaran; asin magpundo na kamo sa pagkondenar, asin dai nanggad kamo kokondenaron. Padagos na magpatawad, asin papatawadon kamo.
nwtsty study note sa Lu 6:37
Padagos na magpatawad, asin papatawadon kamo: O “Padagos na magpatalingkas, asin kamo papatalingkason.” An Griegong termino na trinadusir na “magpatawad” literal na nangangahulugan na “butasan; pabayaan na maghali; paluwason na (halimbawa, an sarong preso).” Pag ikinokonektar iyan sa paghusgar asin pagkondenar, arog kan pagkagamit sa tekstong ini, nangangahulugan iyan nin pag-absuwelto asin pagpapatawad, dawa ngani may basehan man na magtao nin padusa.
Padagos na Gumibo nin Marahay
13 An Ebanghelyo ni Mateo kinotar si Jesus na nagsabi: “Dai na kamo maghokom tanganing dai man kamo hokoman.” (Mat. 7:1) Segun ki Lucas, si Jesus nagsabi: “Dai na kamo maghokom, asin dai kamo sa ano man na paagi hohokoman; asin dai na kamo magkondenar, asin dai kamo sa ano man na paagi kokondenaron. Padagos na magbutas, asin kamo bubutasan.” (Luc. 6:37) An mga Fariseo kan enot na siglo maringis na naghokom sa iba basado sa bakong sono sa Kasuratan na mga tradisyon. An siisay man na naggibo kaiyan na naghihinanyog ki Jesus dapat na ‘dai na maghokom.’ Imbes, sinda dapat na “padagos na magbutas,” an boot sabihon, magpatawad kan mga pagkukulang nin iba. Si apostol Pablo nagtao nin kaparehong hatol mapadapit sa pagpapatawad, siring kan nasambitan sa enotan.
14 Paagi sa pagpapatawad kan mga disipulo ni Jesus, mapapahiro ninda an mga tawo na magpatawad man. “An paghokom na ihinohokom nindo, iyo man an ihohokom sa saindo,” an sabi ni Jesus, “asin an sokol na isinosokol nindo, iyo man an isosokol ninda sa saindo.” (Mat. 7:2) Mapadapit sa pagtratar niato sa iba, aanihon niato kun ano an satong itinanom.—Gal. 6:7.
(Lucas 6:38) Ugalion an pagtao, asin an mga tawo matao sa saindo. Iuula ninda sa saindong mga bulsa an abundang takad, dinusok, yinugyog, asin nagsusupay. Huli ta an pantakad na ipinantatakad nindo iyo an ipantatakad ninda sa saindo.”
nwtsty study note sa Lu 6:38
Ugalion an pagtao: O “Magin matinao.” An Griegong pandiwa (verb) na ginamit digdi nasa porma na puwedeng itradusir na “magtao” asin nagpaparisa nin dagos-dagos na aksiyon.
(Lucas 6:38) Ugalion an pagtao, asin an mga tawo matao sa saindo. Iuula ninda sa saindong mga bulsa an abundang takad, dinusok, yinugyog, asin nagsusupay. Huli ta an pantakad na ipinantatakad nindo iyo an ipantatakad ninda sa saindo.”
nwtsty study note sa Lu 6:38
saindong mga bulsa: Sa Griego, literal iyan na nangangahulugan na “saindong daghan,” pero sa tekstong ini posibleng nanunungod iyan sa parte kan haluwag na pang-ibabaw na bado sa ibaba kan hagkos na puwedeng tiklupon para magin garo bulsa. An ‘pag-ula sa bulsa’ puwedeng nanunungod sa ginigibo kan ibang paratinda na pinapano an garo bulsang ini nin mga binakalan.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Lucas 6:12, 13) Sa saro sa mga aldaw na idto nagduman siya sa bukid tanganing mamibi, asin magdamlag siyang namibi sa Diyos. 13 Asin kan aga na, inapod niya an saiyang mga disipulo asin nagpili siya sa sainda nin 12, na inapod man niyang mga apostol:
Tunay na Espirituwalidad—Paano Nindo Manonompongan Iyan?
Si Jesus parateng naggagamit nin halawig na mga panahon sa pamimibi. (Juan 17:1-26) Halimbawa, bago nia pinili an 12 lalaki na magigin mga apostol nia, si Jesus “nagtukad sa bukid tanganing mamibi, asin sia magdamlag na namibi sa Dios.” (Lucas 6:12) Minsan ngani dai man talaga magdamlag na namimibi, an mga tunay na mapag-isip sa espirituwal nagsusunod sa halimbawa ni Jesus. Bago gumibo nin darakulang desisyon sa buhay, naggagamit sinda nin dakol na panahon tanganing mamibi sa Dios, na hinahagad an paggiya kan banal na espiritu sa ginigibong mga pagpili na mapaoswag sa saindang espirituwalidad.
(Lucas 7:35) Minsan siring, an kadunungan napapatunayan na matanos paagi sa mga resulta kaiyan.”
nwtsty study note sa Lu 7:35
mga resulta kaiyan: O “mga aki.” An kadunungan digdi ilinaladawan na igwa nin mga aki. Sa kaparehong pagkasaysay sa Mat 11:19, an kadunungan ilinaladawan na igwa nin “mga gibo.” An mga aki, o mga gibo, nin kadunungan—an buot sabihon, an ebidensiyang ipinahiling ni Juan Bautista saka ni Jesus—nagpapatunay na bakong totoo an mga akusasyon sa sainda. Garo sinasabi digdi ni Jesus: ‘Hilinga an matanos na mga gibo asin paggawi, ta maaaraman nindo na bakong totoo an mga akusasyon.’
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 7:36-50) Ngunyan an saro sa mga Fariseo sigeng kaiimbitar sa saiya na magkakan kaiba niya. Kaya naglaog siya sa harong kan Fariseo asin nagtukaw sa may lamesa. 37 Asin uya! sarong babayi na midbid sa siyudad bilang parakasala an nakaisi na nagkakakan siya sa harong kan Fariseo, asin nagdara an babayi nin lalagan na alabastro na may laog na pahamot na lana. 38 Nagduman siya sa likod ni Jesus sa may pamitisan kaini, saka naghibi siya asin nabasa kan saiyang mga luha an mga bitis ni Jesus, asin pinunasan niya iyan kan buhok kan saiyang payo. Hinadukan man kan babayi an mga bitis niya asin binubuan iyan kan pahamot na lana. 39 Kan mahiling ini kan Fariseo, sinabi niya sa saiyang sadiri: “Kun talagang propeta an lalaking ini, dapat aram niya kun siisay asin kun anong klaseng babayi an nagduduot sa saiya, na siya parakasala.” 40 Dahil aram ni Jesus an nasa buot kan Fariseo, sinabi ni Jesus sa saiya: “Simon, may sasabihon ako sa saimo.” Nagsabi ini: “Paratukdo, ano idto?” 41 “Duwang tawo an may utang sa sarong nagpapautang; an saro may utang na 500 na denario, pero an saro 50. 42 Kan mayo sindang ano man na ikakabayad sa saiya, pareho niya sindang pinatawad nin lubos. Kun siring, siisay sa sainda an urog na mamumuot sa saiya?” 43 Bilang simbag sinabi ni Simon: “Sa hiling ko, idtong pinatawad niya nin mas dakula.” Sinabi niya sa saiya: “Tama an simbag mo.” 44 Sa siring nagkiling si Jesus sa babayi asin sinabi niya ki Simon: “Nahihiling mo an babaying ini? Naglaog ako sa harong mo; dai mo ako tinawan nin tubig para sa mga bitis ko. Alagad binasa kan babaying ini kan saiyang luha an mga bitis ko asin pinunasan iyan kan saiyang buhok. 45 Dai mo ako hinadukan, pero an babaying ini, puon kan oras na maglaog ako, dai nagpundo sa kahahadok sa sakuyang mga bitis. 46 Dai ka nagbubo nin lana sa sakuyang payo, pero an babaying ini nagbubo nin pahamot na lana sa mga bitis ko. 47 Huli kaini, sinasabi ko sa saimo, an mga kasalan niya, maski ngani kadakul, pinatawad na, huli ta nagpahiling siya nin dakulang pagkamuot. Alagad an pinatawad nin dikit, nagpapahiling nin dikit na pagkamuot.” 48 Dangan sinabi niya sa saiya: “Pinatawad na an mga kasalan mo.” 49 An mga nakatukaw sa may lamesa na kairiba niya nagpuon na mag-urulay-ulay: “Siisay an tawong ini na pati pagpatawad nin mga kasalan ginigibo?” 50 Alagad sinabi niya sa babayi: “Ilinigtas ka kan pagtubod mo; magpuli ka na asin dai ka na mahadit.”
HULYO 9-15
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | LUCAS 8-9
“Magin Parasunod Taka—Ano an Kaipuhan?”
(Lucas 9:57, 58) Mantang naglalakaw sinda sa dalan, may nagsabi sa saiya: “Masunod ako sa saimo sain ka man magduman.” 58 Pero sinabi ni Jesus sa saiya: “An mga layas na ayam may mga lungib asin an mga gamgam sa langit may mga salagan, alagad an Aki nin tawo dai lamang nin mahigdaan.”
it-2 494
Salagan
Kan sabihon nin sarong eskriba ki Jesus: “Paratukdo, masunod ako sa saimo sain ka man magduman,” nagsimbag si Jesus: “An mga layas na ayam may mga lungib asin an mga gamgam sa langit may mga salagan, alagad an Aki nin tawo dai lamang nin mahigdaan.” (Mat 8:19, 20; Lu 9:57, 58) Idinuon digdi ni Jesus na tanganing magin parasunod niya, dapat na lingawan kan lalaki an ideya na magkaigwa nin komportable saka kumbenyenteng buhay na gustong-gustong makamtan kan kadaklan, asin na dapat siyang lubos na magtiwala ki Jehova. Mahihiling an prinsipyong ini sa modelong pamibi na itinukdo niya sa saiyang mga disipulo: “Itao mo sa samo ngunyan an samuyang kakanon para sa aldaw na ini,” asin sa sinabi niya: “Sa kaparehong paagi, ini an sigurado, mayo nin siisay man sa saindo na dai minabaya sa gabos niyang pagsadiri an puwedeng magin disipulo ko.”—Mat 6:11; Lu 14:33.
(Lucas 9:59, 60) Dangan sinabi niya sa saro pa: “Madya, magin parasunod taka.” Nagsabi an lalaki: “Kagurangnan, tuguti nguna akong magpuli asin ilubong an sakuyang ama.” 60 Alagad sinabi niya sa saiya: “Pabayai an mga gadan na maglubong kan saindang mga gadan, pero ika, ipahayag mo an Kahadian nin Diyos sa gabos na lugar.”
nwtsty study notes sa Lu 9:59, 60
ilubong an sakuyang ama: An mga tataramon na ini posibleng dai man nangangahulugan na nagadan pa sana an ama kan lalaki asin nakikiulay sana na asikasuhon an lubong. Kun arog kaiyan, mayo kutana siya duman para makipag-ulay ki Jesus. Sa Middle East kaidto, pag may nagadan sa sarong pamilya, ilinulubong tulos iyan, sa parati sa aldaw man sanang iyan. Kaya an ama kan lalaki posibleng may hilang o gurang na, bakong gadan. Saka dai man sasabihon ni Jesus sa lalaki na pabayaan an sarong magurang na naghihilang asin nangangaipo nin tabang, kaya posibleng igwa pa man nin ibang miyembro kan pamilya na puwedeng mag-asikaso kan siring na mahalagang bagay. (Mar 7:9-13) Garo man sana sinasabi kan lalaki, ‘Masunod ako saimo, pero bako sa ngunyan na buhay pa an sakong ama. Saka na pag nagadan na siya asin naipalubong ko na.’ Pero para ki Jesus, pinapalampas kan lalaki an oportunidad na inuton sa saiyang buhay an intereses kan Kahadian nin Diyos.—Lu 9:60, 62.
Pabayai an mga gadan na maglubong kan saindang mga gadan: Arog kan ipinapahiling sa study note sa Lu 9:59, an ama kaidtong lalaki na kaulay ni Jesus posibleng marhay na may hilang o gurang na, bakong gadan. Kaya minalataw na an sinasabi digdi ni Jesus: ‘Pabayai an mga gadan sa espirituwal na maglubong kan saindang mga gadan,’ an buot sabihon, dapat na ipabaya kan lalaki sa iba niyang kapamilya an pag-asikaso sa saiyang ama sagkod na magadan ini asin kaipuhan na ipalubong. Kun susunudon kan lalaki si Jesus, ibinubugtak niya an saiyang sadiri sa dalan pasiring sa buhay na daing sagkod, bakong sa kaibanan kan mga gadan sa espirituwal sa paghiling nin Diyos. Ipinapahiling sa simbag ni Jesus na tanganing magdanay na buhay sa espirituwal, mahalagang marhay na inuton ta sa satong buhay an Kahadian nin Diyos asin lubos na ibalangibog iyan sa mga tawo.
(Lucas 9:61, 62) Asin igwa pang saro na nagsabi: “Masunod ako sa saimo, Kagurangnan, pero tuguti nguna akong magpaaram sa mga kairiba ko sa harong.” 62 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai nin siisay man na tawo na nagkapot na nin arado asin naghihiling sa mga bagay sa likudan an maninigo sa Kahadian nin Diyos.”
nwtsty media
Pag-arado
An pag-arado parating ginigibo sa panahon nin tigrakdag kun sain an daga, na tuminagas sa init kan saldang pag tig-init, malumoy na huli sa uran. (Hilingon an Appendix B15 kan New World Translation of the Holy Scriptures.) An ibang arado gibo sana sa sarong pinapanas na kahoy, na posibleng metal an puro, na ikinakabit sa sarong pabalagbag na kahoy na ginuguyod nin saro o pirang hayop. Pag naarado na an daga, isasabwag na an banhi. Sa Hebreong Kasuratan, an pamilyar na trabaho na pag-arado, parating ginagamit sa mga ilustrasyon. (Ho 14:18; Isa 2:4; Jer 4:3; Miq 4:3) Dakul na beses na naggamit si Jesus nin mga ilustrasyon dapit sa pagtanom para itukdo an importanteng mga katotoohan. Halimbawa, sinambit niya an trabahong may koneksiyon sa pag-arado tanganing iduon an kahalagahan kan bilog na pusong paglilingkod nin sarong disipulo. (Lu 9:62) Kun an paraarado dai nakatutok sa ginigibo niyang trabaho, magigin tiriko an inaraduhan niya. Sa kaparehong paagi, kun an sarong disipulo ni Cristo dai magpokus o nagpapabaya sa saiyang mga responsabilidad dai siya magigin angay sa Kahadian nin Diyos.
Papagdanayon na Bilog an Puso Para ki Jehova
11 Tanganing mas masabotan niato an halipot na ilustrasyon ni Jesus, dagdagan niato ini nin nagkapirang detalye. Sarong paraoma an sibot na nag-aarado. Pero, mantang nag-aarado pigpaparaisip nia an saiyang harong, na duman yaon an saiyang pamilya asin mga katood, may kakanon, musika, ngirisihan, saka sirongan. Hinahanaphanap nia an mga iyan. Pagkatapos nin harohalawig na pag-arado, kuminosog an pagmawot kan trabahador sa nakakaogmang mga bagay na idto kaya suminalingoy sia sa “mga bagay na nasa hudian.” Minsan ngani dakol pang dapat na gibohon bago matanoman an oma, nawara na an konsentrasyon kan trabahador asin naapektaran an saiyang trabaho. Siempre, desganado an among kan trabahador huli sa kawaran kaini nin pagtitiaga.
12 Ngonyan, estudyare an sarong pagkakaagid sa satong panahon. An paraoma puedeng magrepresentar sa siisay man na Kristiano na garo baga marahay man alagad an totoo namemeligro sa espirituwal. Bilang pagkomparar, imahinaron niato an sarong brother na regular na nag-aatender sa mga pagtiripon asin nakikikabtang sa ministeryo. Alagad, pigpaparaisip man nia an nagkapirang bagay sa kinaban na kaakit-akit sa saiya. Sa kairairaromi kan puso nia, hinahanaphanap nia an mga iyan. Pag-abot nin panahon, pagkatapos niang maglingkod sa Dios nin nagkapirang taon, kuminosog an pagmawot nia sa nagkapirang bagay kan kinaban na ini kaya suminalingoy sia sa “mga bagay na nasa hudian.” Minsan ngani dakol pa an dapat gibohon sa ministeryo, dai sia ‘nangangapot nin marigon sa tataramon nin buhay,’ asin naaapektaran an pakikikabtang nia sa teokratikong mga aktibidad. (Fil. 2:16, NW) Si Jehova, an ‘Kagurangnan nin pag-ani,’ namomondo sa siring na kawaran nin pakatagal.—Luc. 10:2.
13 Malinaw an leksion. Kaomaw-omaw kun regular kita sa kapakipakinabang asin nakakakontentong mga aktibidad siring kan pag-atender sa mga pagtiripon kan kongregasyon asin paglilingkod sa langtad. Alagad orog pa an kalabot sa bilog na pusong paglilingkod ki Jehova. (2 Cron. 25:1, 2, 27) Kun sa kairairaromi kan puso nin sarong Kristiano padagos niang namomotan an “mga bagay na nasa hudian”—an boot sabihon, an nagkapirang bagay sa kinaban—namemeligrong mawara nia an saiyang marahay na relasyon sa Dios. (Luc. 17:32) Magigin ‘angay sana kita sa kahadean nin Dios’ kun talagang ‘ikinakaongis niato an maraot’ asin nangangapot kita sa marahay. (Luc. 9:62, NW; Roma 12:9) Kun siring, kaipuhan ta gabos na seguradohon na mayong ano man sa kinaban ni Satanas, minsan ngani garo baga kapakipakinabang o nakakaogma iyan, an makakapapondo sa sato sa bilog na pusong paglilingkod sa Dios.—2 Cor. 11:14; basahon an Filipos 3:13, 14.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Lucas 8:3) Si Joana na agom ni Cuza, an katiwala ni Herodes; si Susana; asin dakul na iba pang babayi, na ginagamit an saindang mga pagsadiri sa pagtabang sa sainda.
nwtsty study note sa Lu 8:3
pagtabang sa sainda: O “paglilingkod sa sainda.” An Griegong termino na di·a·ko·neʹo puwedeng nanunungod sa pag-asikaso kan mga pangangaipo kan iba paagi sa pagdisponer, pagluto, asin pagserbi nin kakanon, saka iba pa. Arog man kaiyan an buot sabihon sa Lu 10:40 (“mag-asikaso sa mga gibuhon”), Lu 12:37 (“maserbi”), Lu 17:8 (“serbihan”), asin sa Gi 6:2 (“magdistribwir nin kakanon”), pero nanunungod man iyan sa gabos na iba pang klase nin personal na serbisyo. Ipinapahiling digdi kun paanong an mga babayi na sinambit sa bersikulo 2 asin 3 sinuportaran si Jesus asin an saiyang mga disipulo, paagi sa pagtabang sainda na mautob an asignasyon na itinao sa sainda nin Diyos. Sa paggibo kaiyan, napamuraway kan mga babaying ini an Diyos, na nagpahiling nin pag-apresyar sa saindang pagigin mapagmalasakit asin pagkabukas-palad kaya ipinasurat niya iyan sa Bibliya para mabasa kan gabos na henerasyon na maabot. (Tal 19:17; Heb 6:10) An Griegong tataramon na iyan ginamit man dapit sa mga babayi na sinambit sa Mat 27:55; Mar 15:41.
(Lucas 9:49, 50) Bilang simbag sinabi ni Juan: “Paratukdo, may nahiling kaming sarong tawo na nagpapalayas nin mga demonyo paagi sa paggamit kan ngaran mo, asin pinurbaran ming pugulan siya, dahil bako ta siyang kaiba.” 50 Alagad sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai nindo pagpurbaran na pugulan siya, huli ta an siisay man na bakong tumang sa saindo kampi sa saindo.”
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Lucas
9:49, 50—Taano ta dai pinugolan ni Jesus an sarong tawo sa pagpaluwas nin mga demonyo, minsan ngani an tawong iyan dai nagsusunod sa saiya? Dai pinugolan ni Jesus an tawong iyan huli ta dai pa nabilog kaidto an Kristianong kongregasyon. Huli kaini, dai kaipuhan na an tawong iyan umiba ki Jesus tanganing magtubod sa ngaran ni Jesus asin makapaluwas nin mga demonyo.—Mar. 9:38-40.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 8:1-15) Dai nahaloy pakalihis kaiyan naglibot siya sa mga siyudad asin sa mga baryo, na naghuhulit saka nagpapahayag kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos. Asin kaibanan niya an Dose, 2 pati na an nagkapirang babayi na nakatalingkas sa maraot na mga espiritu asin naumayan sa mga hilang: si Maria na inaapod na Magdalena, na sa saiya may pitong demonyong nagluwas; 3 si Joana na agom ni Cuza, an katiwala ni Herodes; si Susana; asin dakul na iba pang babayi, na ginagamit an saindang mga pagsadiri sa pagtabang sa sainda. 4 Ngunyan kan magkatiripon an sarong dakulang grupo nin mga tawo pati na an mga nag-iriba sa saiya hali sa mga siyudad, nagsaysay siya nin sarong ilustrasyon: 5 “May sarong parasabwag na nagluwas tanganing magsabwag kan saiyang banhi. Mantang nagsasabwag siya, an nagkapira sa mga iyan napaduman sa gilid kan dalan saka nagkatirimakan, asin tinuruka iyan kan mga gamgam sa langit. 6 An nagkapira napaduman sa gapo, asin pagkatapos magturubo, nagkaruluyos iyan huli ta dai iyan nin nasusupsop na tubig. 7 An iba napaduman sa may matunok na mga tanom, asin an mga tanom na ini na nagturubo kasabay kan banhi puminuot sa mga iyan. 8 Pero an iba napaduman sa marahay na daga, asin pagkatapos na magtubo, an mga iyan namunga nin tigsaranggatos.” Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, nagtaram siya sa makusog na boses: “An may talinga magdangog.” 9 Alagad an mga disipulo niya naghapot sa saiya kun ano an kahulugan kan ilustrasyon na ini. 10 Sinabi niya: “Itinatao sa saindo an pakasabot sa sagradong mga hilom kan Kahadian nin Diyos, pero sa iba ipinapaagi iyan sa mga ilustrasyon tanganing maski maghiling sinda, dai sinda makakamaan, asin maski magdangog sinda, dai sinda makakasabot. 11 Ini an kahulugan kan ilustrasyon: An banhi iyo an tataramon nin Diyos. 12 Idtong mga nasa gilid kan dalan iyo an mga nakakadangog kan tataramon, dangan minaabot an Diyablo asin kinukua an tataramon sa saindang mga puso tanganing sinda dai magtubod saka dai maligtas. 13 Idtong mga nasa gapo iyo an mga magaya-gayang minaako kan tataramon pagkadangog ninda kaiyan, pero an mga ini dai nin gamot. Nagtutubod sinda nin halipot na panahon, alagad sa panahon nin pagbalo, minapundo sinda. 14 Kun manungod sa mga nakasabwag sa may matunok na mga tanom, an mga ini an nakakadangog kan tataramon, alagad huling nairarayo an atensiyon dahil sa mga kahaditan, kayamanan, asin mga kaugmahan sa buhay na ini, biyo sindang napupuot asin dai lamang nakakapagtao nin marahay na bunga. 15 Kun manungod sa mga nasa marahay na daga, ini an mga may sinsero asin marahay na puso, asin pagkadangog kan tataramon, pinapangaptan ninda iyan asin namumunga sinda na may pakatagal.
HULYO 16-22
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | LUCAS 10-11
“An Parabula Dapit sa Madinamay na Samaritano”
(Lucas 10:29-32) Alagad sa kagustuhan kan lalaki na patunayan na matanos siya, sinabi niya ki Jesus: “Siisay man nanggad an sakuyang kapwa?” 30 Bilang simbag sinabi ni Jesus: “Sarong lalaki na pababa hali sa Jerusalem pasiring sa Jerico an nabiktima nin mga tulisan, asin kinurua ninda an mga sulot kaini saka binugbog, dangan nagharali sinda asin binayaan ining haros gadan na. 31 Nagkataon na may sarong saserdote na pababa asin nag-aagi sa tinampong iyan, alagad kan mahiling niya an lalaki, duman siya sa ibong na gilid nag-agi. 32 Siring man, sarong Levita an nag-abot sa lugar na iyan asin kan mahiling niya an lalaki, duman siya sa ibong na gilid nag-agi.
nwtsty media
An Tinampo Hali sa Jerusalem Pasiring sa Jerico
An tinampo (1) na ipinapahiling sa halipot na videong ini posibleng iyo man an tinampo na inaagihan kaidto haling Jerusalem pasiring sa Jerico. An tinampong iyan labing 20 kilometros an lawig, pasiko-siko, asin pababa, na an langkaw 1 kilometro puon sa Jerusalem sagkod sa Jerico. Sa disyertong iyan na mayong katawo-tawo, grabe an mga nangyayaring pananambang kaya kinaipuhan magpuwesto duman nin mga suldados para protektaran an mga nagbabaklay. An Jerico kan panahon kan Roma (2) yaon sa lugar kun sain masususog an dalan na pasiring sa kaawagan kan Judea. An dating siyudad nin Jerico (3) haros 2 kilometros an rayo sa siyudad na iyan nin Roma.
“Kun Mayo nin Ilustrasyon Dai Sia Nagtataram sa Sainda”
14 Ikaduwa, girumdoma an parabola kan tataong makipagkapwa-tawong Samaritano. Nagpoon si Jesus paagi sa pagsabi: “May sarong tawo na naghihilig hale sa Jerusalem pasiring sa Jerico asin nahulog sa kamot nin mga parahabon, na hinubaan sia sagkod hinampak, asin nagharale, na binayaan siang haros gadan na.” (Lucas 10:30) Makahulogan nanggad an paggamit ni Jesus kan tinampo “hale sa Jerusalem pasiring sa Jerico” tanganing idoon an saiyang punto. Kan isinasaysay an parabolang ini, sia nasa Judea, harani sa Jerusalem; kaya posibleng marhay na aram kan mga naghihinanyog sa saiya an naunabihan na tinampo. An partikular na tinampong iyan aram na marhay na peligroso, nangorogna para sa naglalakaw na solo. Pasikosiko iyan sa daing katawotawong lugar, kaya dakol na matatagoan an mga parahabon.
15 May saro pang mahalagang mangnohon manongod sa pagsambit ni Jesus kan tinampo “hale sa Jerusalem pasiring sa Jerico.” Segun sa estorya, enot may sarong saserdote dangan sarong Levita na nag-aagi man sa tinampong iyan—minsan ngani mayo ni saro na nagpondo tanganing tabangan an biktima. (Lucas 10:31, 32) An mga saserdote an naglilingkod sa templo sa Jerusalem, asin an mga Levita an nagtatabang sa sainda. Dakol na saserdote asin Levita an nag-eerok sa Jerico kun dai sinda nagtatrabaho sa templo, ta an Jerico 23 kilometros sana hale sa Jerusalem. Huli kaini, daing duda na may mga panahon na nag-aagi sinda sa tinampong iyan. Mangnohon man na an saserdote asin an Levita nag-aagi sa tinampo “hale sa Jerusalem,” sa siring naglalakaw hale sa templo. Kaya mayo nin siisay man na tamang ikakapangatanosan an pagkaindiperente kan mga lalaking ini paagi sa pagsabing, ‘Linikayan ninda an eridong lalaki huli ta garo gadan na ini, asin kun kakapotan ninda an bangkay sinda magigin temporaryong bakong angay na maglingkod sa templo.’ (Levitico 21:1; Bilang 19:11, 16) Bako daw na malinaw na an ilustrasyon ni Jesus nagpaparisa nin mga bagay na pamilyar sa mga naghihinanyog sa saiya?
(Lucas 10:33-35) Alagad sarong Samaritano na nagbabaklay sa tinampo an nag-abot, asin kan mahiling niya an lalaki, nahirak siyang marhay. 34 Kaya rinanihan niya ini asin inulaan nin lana saka arak an mga lugad kaini asin binendahan iyan. Dangan isinakay niya ini sa saiyang asno saka dinara sa sarong harong na dagusan asin inasikaso. 35 Kan sunod na aldaw, tinawan niya nin duwang denario an kagsadiri kan dagusan, asin sinabi niya: ‘Asikasuhon mo siya, asin ano man na magagasto mo apuwera kaini, babayadan taka pagbalik ko.’
nwtsty study notes sa Lu 10:33, 34
sarong Samaritano: Sa pangkagabsan, hababa an paghiling kan mga Judio sa mga Samaritano saka habo man lamang nindang makiiba-iba sa sainda. (Ju 4:9) Ginagamit pa ngani kan ibang Judio an tataramon na “Samaritano” para insultuhon o husgaran na maraot an sarong tawo. (Ju 8:48) Sa Mishna, ini an mababasa na sinabi nin sarong rabbi: “Siya na nagkakakan kan tinapay kan mga Samaritano garo nagkakakan kan laman kan urig.” (Shebith 8:10) Dakul na Judio an dai lamang matubod sa testimonya kan sarong Samaritano o maako nin serbisyo na hali sa sainda. Huling aram ni Jesus an salang kaisipan na iyan kan mga Judio, idinuon niya an sarong mahalagang punto sa ilustrasyon na ini na inaapod na parabula dapit sa marahay, o madinamay, na Samaritano.
inulaan nin lana saka arak an mga lugad kaini asin binendahan iyan: Dinetalye digdi kan doktor na si Lucas an sinabi sa ilustrasyon ni Jesus na paagi nin pagbulong nin lugad na kapareho man kan ginigibo sa ngunyan. An lana saka arak parating ginagamit kaidto sa mga harong na pambulong sa lugad. Ginagamit kun minsan an lana para mapalumoy an lugad (ikumparar an Isa 1:6), asin an arak ginagamit man na antiseptiko saka pandisimpektar. Sinabi man digdi ni Lucas na binendahan, o binugkusan, an lugad para dai na iyan maglala pa.
sarong harong na dagusan: An Griegong tataramon kaiyan literal na nangangahulugan na “sarong lugar kun sain puwedeng akuon o magdagos an siisay man.” An mga nagbabaklay, kaiba an dara nindang mga hayop, puwedeng magdagos diyan. Itinatao kan kagsadiri kan dagusan an mga kaipuhan kan mga nakikidagos, asin puwede sindang bayadan para ipaasikaso an ano man na iwinalat sa sainda.
(Lucas 10:36, 37) Siisay sa tulong ini an sa paghuna mo guminawi bilang kapwa sa lalaking nabiktima kan mga tulisan?” 37 Sinabi niya: “Su saro na nagpahiling nin pagkahirak sa saiya.” Dangan sinabi ni Jesus sa saiya: “Kun siring, arog man kaiyan an gibuhon mo.”
Sarong Samaritano na Nagin Madinamay sa Kapwa
Ipinapahiling sa parabula ni Jesus na an matanos talagang tawo dai lang nagsusunod sa mga pagbuot nin Diyos kundi inaarog man an saiyang mga kuwalidad. (Efeso 5:1) Halimbawa, sinasabi sa sato kan Bibliya na “an Diyos mayong pinapalain.” (Gibo 10:34) Inaarog ta daw an Diyos sa bagay na ini? Ipinapahiling sa nakakataros sa pusong parabulang iyan ni Jesus na dai dapat magin ulang sa pagdamay niyato sa kapwa an pinaghalian nindang nasyon, kultura, asin relihiyon. Sa katunayan, sinasadol an mga Kristiyano na ‘gumibo nin marahay sa gabos’—bako sana sa mga tawo na kapareho ninda nin estado sa buhay, lahi, asin nasyon, o sa mga kapagtubod sana ninda.—Galacia 6:10.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Lucas 10:18) Sa siring sinabi niya sa sainda: “Nahihiling ko si Satanas na nahulog na, na garo kikilat na buminagsak hali sa langit.
nwtsty study note sa Lu 10:18
Nahihiling ko si Satanas na nahulog na, na garo kikilat na buminagsak hali sa langit: Minalataw na propesiya an sinasabi digdi ni Jesus, na nahihiling an pagpalayas ki Satanas sa langit na garo baga nangyari na iyan. Ilinaladawan sa Kap 12:7-9 an ralaban sa langit asin ipinapahiling kaiyan na kan madaog si Satanas naestablisar na an Mesiyanikong Kahadian. Idinuduon digdi ni Jesus an siguradong pagkadaog ni Satanas saka kan mga demonyo kaini sa maabot na ralaban na iyan, huling an 70 disipulo, dawa bakong mga perpekto, tinawan nin Diyos nin kapangyarihan na magpalayas nin mga demonyo.—Lu 10:17.
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Lucas
10:18—Ano an pinanonongdan ni Jesus kan sabihan nia an 70 disipulo: “Naheheling ko nang nahulog na si Satanas hale sa langit siring sa kikilat”? Dai sinasabi ni Jesus na pinalayas na sa langit si Satanas. Iyan nangyari sana dai nahaloy pakatapos patukawon si Cristo bilang langitnon na Hade kan 1914. (Kap. 12:1-10) Minsan ngani dai niato masasabi nin may kasiertohan, paagi sa pagsambit sa sarong pangyayari sa ngapit na garo baga nangyari na iyan, minalataw na idinodoon ni Jesus na iyan siertong mangyayari.
(Lucas 11:5-9) Dangan sinabi niya sa sainda: “Halimbawang an saro sa saindo igwa nin amigo asin nagduman ka sa saiya sa kamatangaan nin banggi saka nagsabi, ‘Amigo, pahagad daw nguna nin tulong tinapay, 6 ta an saro sa mga amigo ko nag-abot pa sana hali sa pagbaklay asin dai akong maipapakakan sa saiya.’ 7 Alagad nagsimbag siya hali sa laog: ‘Dai mo ako pag-isturbuhon. Nakabarat na an pinto, saka nakahigda na kami kan saradit kong aki. Dai ako makakabuhat asin dai taka matatawan nin ano man.’ 8 Sasabihon ko sa saindo, siguradong mabuhat siya asin itatao an ano man na kaipuhan kan amigo niya, bakong dahil sa amigo niya ini, kundi dahil sa pursigidong pamimirit kaini. 9 Kaya sinasabi ko sa saindo, padagos na maghagad, asin itatao iyan sa saindo; padagos na maghanap, asin makakakua kamo; padagos na magtuktok, asin bubuksan iyan sa saindo.
nwtsty study notes sa Lu 11:5-9
Amigo, pahagad daw nguna nin tulong tinapay: Sa kultura sa Middle East, an pag-istimar nin bisita sarong obligasyon na gustong-gustong gibuhon kan mga tawo, arog kan mahihiling sa ilustrasyon na ini. Dawa nag-abot an bisita sa kamatangaan nin banggi, na sarong indikasyon na may mga nangyayaring dai inaasahan sa pagbabaklay kaidtong panahon, pagmati kan kagharong obligado siyang pakakanon an bisita. Napiritan pa ngani siyang isturbuhon an saindang kataid sa alanganon na oras na iyan para manubli nin kakanon.
Dai mo ako pag-isturbuhon: An kataid sa ilustrasyon na ini nagsayumang magtabang, bakong dahil sa mayo siyang pakiaram, kundi dahil sa nakahigda na siya. An mga harong kaidto, partikular na kan mga tios, sa parati igwa sana nin sarong dakulang kuwarto. Kun mabuhat an lalaking kagharong, maiisturbo niya an gabos, pati na an turog na niyang mga aki.
pursigidong pamimirit: An Griegong tataramon na ginamit digdi puwedeng literal na nangangahulugan na “daing supog.” Pero sa sitwasyon na ini, nangangahulugan iyan nin pagigin pursigido o daing untok na pamimirit. An lalaki sa ilustrasyon ni Jesus dai nasupog o nag-alangan na maghagad kan kaipuhan niya. Sinabi ni Jesus sa saiyang mga disipulo na dapat arog man sinda kaiyan kapursigido pag namimibi.—Lu 11:9, 10.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 10:1-16) Pagkatapos kan mga bagay na ini, nagpili an Kagurangnan nin 70 iba pa asin isinugo niya sinda na manduwa-duwa saka pinainot sinda sa lambang siyudad asin lugar na dudumanan niya. 2 Dangan sinabi niya sa sainda: “Tunay nanggad na kadakul kan aanihon, pero kakadikit kan paraani. Kun siring, makimahirak kamo sa Kagurangnan kan pag-ani na magsugo nin mga trabahador sa saiyang pagpaani. 3 Magduman kamo! Uya! Isinusugo ko kamo siring sa mga kordero sa tahaw nin mga lobo. 4 Dai kamo magdara nin lalagan nin kuwarta o lalagan nin kakanon o sandalyas, asin dai kamo magpundo tanganing magtaong galang sa kiisay man sa dalan. 5 Sain man na lugar na padaguson kamo sa harong, sabihon nguna nindo: ‘Magkaigwa lugod nin katuninungan an harong na ini.’ 6 Asin kun igwa diyan nin tawong nagmamawot nin katuninungan, mapapasaiya an saindong katuninungan. Alagad kun mayo, mabalik iyan sa saindo. 7 Kaya magdanay kamo sa harong na iyan, na kinakakan asin iniinom an mga itinatao ninda, huli ta an trabahador maninigong tawan kan bayad sa saiya. Dai kamo magpaburubalyo sa mga harong. 8 “Siring man, sain man na siyudad kamo maglaog asin akuon ninda kamo, kakanon nindo kun ano an ipuwesto sa saindo 9 saka paumayan nindo an mga may hilang diyan asin sabihon sa sainda: ‘An Kahadian nin Diyos harani na sa saindo.’ 10 Alagad sain man na siyudad kamo maglaog asin dai ninda kamo akuon, magduman kamo sa mayor na mga tinampo kaiyan asin sabihon nindo: 11 ‘Ipinapagpag mi laban sa saindo pati na an alpog sa siyudad nindo na nagdukot sa samuyang mga bitis. Minsan siring, dapat nindong maaraman ini, na an Kahadian nin Diyos harani na.’ 12 Sinasabi ko sa saindo, sa aldaw na iyan, mas kahihirakan pa an Sodoma kisa sa siyudad na iyan. 13 “Hirak man sa saimo, Corazin! Hirak man sa saimo, Betsaida! huli ta kun an mga milagrong nangyari sa saindo nangyari sa Tiro asin Sidon, haloy na kuta sindang nagsulsol, na nakasulot nin telang sako saka nakatukaw sa abo. 14 Huli kaini, sa paghukom, mas kahihirakan pa an Tiro asin Sidon kisa saindo. 15 Asin ika, Capernaum, ilalangkaw ka daw sagkod sa langit? Maduman ka pababa sa Lulubngan! 16 “An siisay man na nagdadangog sa saindo nagdadangog sa sako. Asin an siisay man na nagbabaliwala sa saindo nagbabaliwala man sa sako. Dugang pa, an siisay man na nagbabaliwala sa sako nagbabaliwala man sa Saiya na nagsugo sa sako.”
HULYO 23-29
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | LUCAS 12-13
“Mas Mahalaga Kamo Kisa sa Dakul na Dignos”
(Lucas 12:6) Bakong an limang dignos nababakal nin duwang sinsilyo na sadit an kantidad? Pero mayo ni saro sa sainda an nalilingawan nin Diyos.
nwtsty study note sa Lu 12:6
dignos: An Griegong tataramon na strou·thiʹon, na nasa pormang an buot sabihon sadit, nangangahulugan na arin man na sadit na gamgam, pero sa parati nanunungod iyan sa mga dignos, an pinakabarato sa gabos na itinitindang gamgam na kinakakan.
(Lucas 12:7) Alagad kamo, maski an mga buhok sa saindong payo bilang niya gabos. Dai kamo matakot; mas mahalaga kamo kisa sa dakul na dignos.
nwtsty study note sa Lu 12:7
maski an mga buhok sa saindong payo bilang niya gabos: Sa pangkagabsan, an bilang kan buhok nin tawo sinasabing labing 100,000. Aram na aram ni Jehova an arog kaiyan kasaradit na detalye kaya makakasiguro kita na interesadong marhay siya sa lambang parasunod ni Cristo.
(Lucas 12:7) Alagad kamo, maski an mga buhok sa saindong payo bilang niya gabos. Dai kamo matakot; mas mahalaga kamo kisa sa dakul na dignos.
Mayo nin “Makakapasuhay sa Sato sa Pagkamoot nin Dios”
4 Enot, direktamenteng itinotokdo kan Biblia na an Dios may naheheling na halaga sa balang saro kan saiyang mga lingkod. Halimbawa, sinabi ni Jesus: “Bakong ipinapabakal an duwang dignos nin sarong sentimo na kadikit sana an halaga? Alagad mayo ni saro sa sainda na mahoholog sa daga na dai naaaraman kan saindong Ama. Alagad an mismong buhok kan saindong payo bilang gabos. Kun siring dai kamo matakot: orog kamong mahalaga kisa dakol na dignos.” (Mateo 10:29-31) Estudyare kun ano an nagin kahulogan kan mga tataramon na iyan sa mga naghihinanyog ki Jesus kan enot na siglo.
5 Tibaad isipon niato kun taano man ta may mabakal nin dignos. Bueno, kan kaaldawan ni Jesus an dignos iyo an pinakabaratong gamgam na ipinapabakal bilang kakanon. Mangnoha na sa kantidad na sarong sentimo na kadikit sana an halaga, duwang dignos an makukua nin minabakal. Alagad sa huri sinabi ni Jesus na kun duwang sentimo an andam na gastoson nin saro, an makukua nia, bakong apat na dignos, kundi lima. An pasobrang gamgam idinadagdag na garo baga iyan mayo lamang nin halaga. Tibaad daing halaga an mga linalang na iyan sa mata nin mga tawo, alagad ano an pagmansay sa sainda kan Kaglalang? Sabi ni Jesus: “Mayo ni saro sa sainda [dawa an idinagdag] na nalilingawan nin Dios.” (Lucas 12:6, 7) Ngonyan tibaad masabotan na niato an punto ni Jesus. Kun siring an pagpahalaga ni Jehova sa sarong dignos, gurano nanggad kamas mahalaga an sarong tawo! Arog kan ipinaliwanag ni Jesus, aram ni Jehova an balang detalye manongod sa sato. Tara, an mismong buhok kan satong payo bilang!
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Lucas 13:24) “Maghinguwa nanggad kamo nin maigot na makalaog sa hayakpit na pintuan, huli ta sinasabi ko sa saindo, dakul an mapurbar na makalaog pero dai ninda magigibo.
nwtsty study note sa Lu 13:24
Maghinguwa nanggad kamo nin maigot: O “Magpursigi.” Idinuduon digdi ni Jesus na kaipuhan niyatong itao an bilog na kusog tanganing makalaog sa hayakpit na pintuan. Sa tekstong ini, may mga reperensiya na nagsasabing puwede iyan itradusir na “Itao an bilog na puwersa; Gibuhon an gabos na makakaya.” An Griegong pandiwa (verb) na a·go·niʹzo·mai konektado sa Griegong pangngaran (noun) na a·gonʹ, na parating ipinapanungod kaidto sa karawat nin mga atleta. Sa Heb 12:1, an pangngaran na ini an ginamit para iilustrar an Kristiyanong “paurumbasan” para sa buhay. Igwa man iyan nin mas mahiwas na kahulugan ta ginagamit man iyan para sa “pagbalo” (Flp 1:30) o “laban” (1Ti 6:12; 2Ti 4:7). An manlain-lain na porma kan Griegong pandiwa na ginamit sa Lu 13:24 trinadusir na “minaentra sa sarong kumpetisyon” (1Co 9:25), “maigot na naghihinguwa” (Col 1:29; 4:12; 1Ti 4:10), asin “ilaban” (1Ti 6:12). Kun sususugon an pinaghalian kan pananaram na iyan, konektado iyan sa kumpetisyon na nangyayari sa karawat nin mga atleta, kaya may mga nagsasabi na an klase nin pagmamaigot na pig-eenkaminar ni Jesus puwedeng ikumparar sa ginigibo kan sarong atleta na maigot na naghihinguwa, na itinutodo an bilog niyang kusog, sabi ngani, tanganing makua an premyo.
(Lucas 13:33) Ano man an mangyari, an sakuyang ginigibo ipagpapadagos ko ngunyan na aldaw, sa aga, asin sa sunod pang aldaw, huli ta dai puwede na an sarong propeta gagadanon sa luwas kan Jerusalem.
nwtsty study note sa Lu 13:33
dai puwede: O “dai lamang maiimahinar (maiisip).” Mayo man nin propesiya sa Bibliya na direktang nagsasabi na an Mesiyas magagadan sa Jerusalem, pero posibleng kinua an ideyang ini sa Da 9:24-26. Saro pa, kun may gagadanon an mga Judio na sarong propeta, lalo na kun an Mesiyas, inaasahan na iyan mangyayari sa siyudad na iyan. An Sanhedrin, an korte suprema kaidto na may 71 miyembro, sa Jerusalem nagtitiripon, kaya idtong mga inaakusaran na palsong mga propeta diyan binibista. Posibleng nasa isip man ni Jesus na sa Jerusalem ginigibo an pagdulot nin mga atang sa Diyos asin diyan binubuno an korderong pampaskuwa. Arog kan nangyari, nagkatotoo an sinabi ni Jesus. Dinara siya sa Sanhedrin sa Jerusalem dangan hinusgaran na nagkasala. Saka duman siya sa Jerusalem, sa balyo sana kan lanob kan siyudad, nagadan bilang an “korderong pampaskuwa.”—1Co 5:7.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 12:22-40) Dangan sinabi niya sa saiyang mga disipulo: “Iyan an dahilan kaya sinasabi ko sa saindo, dai na kamo magparahadit manungod sa saindong buhay kun ano an saindong kakakanon o manungod sa saindong hawak kun ano an saindong isusulot. 23 Huli ta an buhay mas mahalaga kisa sa kakanon asin an hawak kisa sa bado. 24 Isip-isipa an mga uwak: Dai sinda nagsasabwag nin banhi ni nag-aani; mayo sinda nin tambubong ni kamalig; pero pinapakakan sinda nin Diyos. Bako daw na urog kamong mas mahalaga kisa sa mga gamgam? 25 Siisay sa saindo an sa paghadit makakadagdag nin maski dikit sa lawig kan saiyang buhay? 26 Kaya, kun dai nindo kayang gibuhon an siring kasadit na bagay, taano ta mahahadit kamo manungod sa iba pang mga bagay? 27 Isip-isipa kun paano nagtutubo an mga tanom na may burak: Dai sinda nagpapagal ni nagpupuron; alagad sinasabi ko sa saindo na maski si Solomon sa gabos niyang kamurawayan dai nasamnuhan nin arog sa saro sa mga ini. 28 Ngunyan, kun binabaduan nin Diyos sa arog kaining paagi an mga tanom sa kalangtadan, na ngunyan yaon asin sa aga iiitsa sa hurno, lalo nang matao siya sa saindo nin ibabado, kamo na kakadikit an pagtubod! 29 Kaya magpundo na kamo sa kahahanap nin makakakan asin nin maiinom, asin magpundo na kamo sa kahahadit; 30 huli ta an gabos na ini iyo an mga bagay na pigpaparahanap kan mga tawo sa mga nasyon sa kinaban, alagad aram kan saindong Ama na kaipuhan nindo an mga bagay na ini. 31 Imbes, padagos na hanapon an saiyang Kahadian, asin an mga bagay na ini idadagdag sa saindo. 32 “Dai kamo matakot, sadit na aripumpon, huli ta nagdesisyon an saindong Ama na itao sa saindo an Kahadian. 33 Ipabakal nindo an saindong mga pagsadiri asin magtao kamo nin tabang sa mga pobre. Magkaigwa kamo nin mga lalagan nin kuwarta na dai naluluma, sarong dai nauubos na kayamanan sa langit, kun sain daing parahabon an nakakarani asin daing mga insekto an nangraraot. 34 Huli ta kun hain an saindong kayamanan, yaon man duman an saindong puso. 35 “Magsulot kamo nin panserbidor saka mag-andam kamo asin palaada an saindong mga lampara, 36 asin dapat kamong magin siring sa mga tawong naghahalat na mag-abot an saindang kagurangnan hali sa kasal, tanganing pag uminabot siya asin magtuktok, mabuksan tulos ninda an pintuan para sa saiya. 37 Maugma idtong mga uripon na sa pag-abot kan kagurangnan maabtan sinda kaini na nagbabantay! Sinisigurado ko sa saindo, masulot siya nin panserbidor asin papatukawon niya sinda sa may lamesa saka marani siya asin maserbi sa sainda. 38 Asin kun mag-abot siya sa ikaduwang pagbabantay, maski pa sa ikatulo, asin maabtan niya sindang andam, maugma sinda! 39 Alagad sabuton nindo ini, kun naaraman kan kagharong kun anong oras maabot an parahabon, dai niya kutana papabayaan na laugon an saiyang harong. 40 Kamo man, magdanay kamong andam, huli ta sa oras na dai nindo pighuhuna, maabot an Aki nin tawo.”
HULYO 30–AGOSTO 5
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | LUCAS 14-16
“An Parabula Dapit sa Aking Naparaot an Buhay”
(Lucas 15:11-16) Dangan sinabi niya: “May sarong tawo na igwa nin duwang aking lalaki. 12 Asin an nguhod nagsabi sa saiyang ama, ‘Tatay, itao mo na sa sako an mamanahon ko sa mga pagsadiri mo.’ Kaya pinagparte niya sa duwa niyang aki an saiyang mga pagsadiri. 13 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, tinipon kan nguhod an gabos na bagay na sadiri niya asin nagpasiring sa harayong nasyon dangan inubos niya sa marauton na pamumuhay an saiyang mga pagsadiri. 14 Kan maubos na niya an gabos, nagkaigwa nin grabeng tiggutom sa bilog na nasyon na iyan, asin nagpuon siyang magtios. 15 Guminibo pa ngani siya nin paagi na makapagtrabaho sa saro sa mga namamanwaan kan nasyon na iyan, na nagsubol sa saiya duman sa mga daga kaini tanganing mag-ataman nin mga urig. 16 Asin pigmawot niyang malaugan an saiyang tulak kan mga ibinabahog sa mga urig, alagad mayo lamang nin gustong magtao sa saiya nin maski ano.
nwtsty study notes sa Lu 15:11-16
May sarong tawo na igwa nin duwang aking lalaki: May mga detalye sa ilustrasyon dapit sa gastador na aki (inaapod man na “an aking naparaot an buhay”) na mayo sa ibang ilustrasyon. Saro ini sa pinakahalabang ilustrasyon ni Jesus. Lataw na lataw diyan an mga detalyeng may koneksiyon sa relasyon sa laog nin pamilya. Sa ibang mga ilustrasyon, mga bagay an ginamit ni Jesus, arog nin manlain-lain na klase nin banhi o daga, o kaya may koneksiyon sa pormal na relasyon sa pag-ultanan nin kagurangnan saka uripon. (Mat 13:18-30; 25:14-30; Lu 19:12-27) Pero sa ilustrasyon na ini, idinuon ni Jesus an dayupot na relasyon nin sarong ama sa saiyang mga aki. Dakul sa mga nakadangog kan istoryang ini posibleng bakong arog kaiyan kabuot o kamapagpadangat an saindang ama. Ipinapahiling sa ilustrasyon na ini kun gurano kadakula kan pagkamuot asin pagmalasakit kan satong Ama sa langit para sa mga aki niya digdi sa daga, idtong mga nagdanay saiya saka idtong mga nagbalik pagkatapos na maparayo.
an nguhod: Basado sa Katugunan ni Moises, an panganay na aki doble an kahirasan. (De 21:17) Kaya sa ilustrasyon na ini, kun su mas matua an panganay, buot sabihon an mana kaidtong nguhod kabanga kan sa tugang niya.
inubos: An Griegong tataramon na ginamit digdi literal na nangangahulugan na “iwarak (kun sain-sain).” (Lu 1:51; Gi 5:37) Sa Mat 25:24, 26, itrinadusir iyan na “pinagtahupan.” Sa tekstong ini, nagpaparisa iyan nin daing pakilabot na paggastos.
marauton na pamumuhay: O “sobra kagastos (daing pakilabot; waga) na pamumuhay.” Sa Efe 5:18; Tit 1:6; 1Pe 4:4, ibang Griegong tataramon an ginamit pero arog man kaiyan an buot sabihon. An Griegong tataramon na iyan puwede man na mangahulugan nin pagigin gastador kaya sa ibang traduksiyon nin Bibliya ginamit an pananaram na “magastuson na pamumuhay.”
mag-ataman nin mga urig: Maati an mga hayop na ini sigun sa Katugunan, kaya an pag-ataman kaiyan sarong hababaon, makasusupog na klase nin trabaho para sa mga Judio.—Le 11:7, 8.
mga ibinabahog sa mga urig: Nanunungod iyan sa bunga kan carob (carob pod) na an kulor kan ubak makurukintab na brown na may pagka-lila asin an itsura garo pakurbang sungay, kaya angay na angay sa literal na kahulugan kan apod diyan sa Griego (ke·raʹti·on, “sadit na sungay”). An bunga kan carob ginagamit pa man giraray ngunyan sa dakul na lugar para ipambahog sa kabayo, baka, saka urig. An nakakamundong kinaabtan kan hoben na lalaki suminagkod sa punto na dawa an pambahog sa urig kakakanon niya.—Hilingon an study note sa Lu 15:15.
(Lucas 15:17-24) “Kan makapag-isip-isip siya, sinabi niya, ‘Dakulon na trabahador kan sakuyang ama an sobra-sobra sa tinapay, pero ako magagadan digdi sa gutom! 18 Mabaklay ako pabalik sa sakuyang ama asin sasabihon ko sa saiya: “Tatay, nagkasala ako sa langit asin sa saimo. 19 Bako na akong angay na apudon na saimong aki. Gibuha na sana akong saro sa mga trabahador mo.”’ 20 Kaya nagtindog siya asin nagduman sa saiyang ama. Mantang harayo pa siya, natanaw siya kan saiyang ama asin nahirak ining marhay sa saiya, asin duminalagan ini saka kinugos siya kaini asin mapagpadaba siyang hinadukan. 21 Dangan sinabi kan aki sa saiya, ‘Tatay, nagkasala ako sa langit asin sa saimo. Bako na akong angay na apudon na saimong aki.’ 22 Alagad nagsabi an ama sa mga uripon niya, ‘Dali! kua kamo nin halabang bado, su pinakamagayon, asin isulot nindo iyan sa saiya, saka sulutan nindo siya nin singsing asin sandalyas. 23 Kuanon man nindo su pinatabang ugbon na baka, bunuon nindo iyan, asin magkarakan kita saka magselebrar, 24 ta ining aki ko gadan na pero nabuhay giraray; nawara siya asin nakua na.’ Dangan nagpuon sindang mag-urugma.
nwtsty study notes sa Lu 15:17-24
sa saimo: O “tumang sa saimo.” An Griegong preposition na e·noʹpi·on, literal na nangangahulugan na “sa atubangan; sa paghiling nin,” ginamit sa kaparehong paagi sa 1Sa 20:1 sa Septuagint. Sa bersikulong iyan, hinapot ni David si Jonathan: “Ano an sakuyang kasalan na tumang sa saimong ama?”
trabahador: Plano kan nguhod na aki na pagpuli niya, makikiulay siya sa saiyang ama na akuon siya, bako bilang aki niya, kundi bilang sarong trabahador. Pag arog kaiyan an nangyari, dai na siya kabilang sa mga kairiba sa harong kan saiyang ama, bakong arog kan mga uripon, kundi sarong tagaluwas na kinukuang magtrabaho, na sa parati aldawan sana.—Mat 20:1, 2, 8.
mapagpadaba siyang hinadukan: O “may pagkamuot siyang hinadukan.” An Griegong termino na trinadusir na ‘mapagpadabang hinadukan’ sinasabing nasa porma na idinuduon an verb na phi·leʹo, na tinatradusir man na “hadukan” (Mat 26:48; Mar 14:44; Lu 22:47) pero an mas parating kahulugan “namumutan” (Ju 5:20; 11:3; 16:27). Kan sinabat kan ama an saiyang aki nin arog kaiyan kabuot asin kasinsero, ipinahiling niya kun gurano niya kagustong akuon giraray an saiyang nagsusulsol na aki.
apudon na saimong aki: An ibang manuskrito may arog pa kaining sinabi: “Gibuha na sana akong saro sa mga trabahador mo.” An mababasa ngunyan na bersiyon kan teksto suportado kan manlain-lain na masasarigan na manuskrito kaidto. Iniisip kan ibang iskolar sa Bibliya na idinagdag an mga tataramon na iyan para ipareho sa Lu 15:19.
halabang bado . . . singsing . . . sandalyas: An badong ini bakong ordinaryo sanang bado kundi an pinakamagayon—posibleng an klase na magayunon an pagkaburda na irineregalo sa sarong panginot na bisita. An pagsulot nin singsing sa kamot kan saiyang aki nagpapahiling kan pag-ako asin pagkamuot kan ama pati na kan dignidad, onra, saka posisyon na itinatao giraray sa nagbalik na aki. An singsing saka sandalyas bihira sanang mahiling na sulot nin uripon. Kaya linilinaw digdi kan ama na inaako niya giraray an saiyang aki bilang parte kan saiyang pamilya.
(Lucas 15:25-32) “Ngunyan an aki niyang matua nasa uma, asin kan papuli na ini asin harani na sa harong, nakadangog ini nin tugtog saka baraylihan. 26 Kaya inapod niya an saro sa mga suruguon asin hinapot ini kun ano an nangyayari. 27 Sinabi kaini sa saiya, ‘Nag-abot su tugang mo, asin ipinabuno kan saimong ama an pinatabang ugbon na baka dahil nagbalik siya sa saiya na daing maraot na nangyari.’ 28 Alagad naanggot siya asin habo niyang maglaog. Dangan nagluwas an saiyang ama asin nagpuon na makiulay sa saiya. 29 Bilang simbag sinabi niya sa saiyang ama, ‘Hilinga! Pirang taon na akong nagpauripon sa saimo asin maski sarong beses dai ko sinuway an mga pagbuot mo, pero dai mo lamang ako tinawan nin ugbon na kanding para sa pag-urugma mi kan sakuyang mga amigo. 30 Pero pag-abot na pag-abot kan aki mong ini na pigparasayang an mga pagsadiri mo sa mga hostes, ipinabuno mo an pinatabang ugbon na baka para sa saiya.’ 31 Dangan sinabi kan ama sa saiya, ‘Aki ko, pirmi takang kaibanan, asin an gabos na sadiri ko sadiri mo. 32 Pero tama lang baga na nagseselebrar saka nag-uugma kami, ta an tugang mo gadan na alagad nabuhay; nawara siya asin nakua na.’”
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Lucas 14:26) “Kun an siisay man minadulok sa sako asin dai niya ikinakaungis an saiyang ama asin ina asin agom asin mga aki asin mga tugang na lalaki asin mga tugang na babayi asin pati na an saiyang sadiring buhay, dai siya puwedeng magin disipulo ko.
nwtsty study note sa Lu 14:26
ikinakaungis: Sa Bibliya, an terminong “ikinakaungis” may nagkapirang kahulugan. Puwede iyan mangahulugan nin grabeng pagkaanggot na may maraot na intensiyon, na minaresulta sa paggibo nin maraot sa iba. Puwede man iyan mangahulugan nin grabeng pagkabaldi o pagkauyam sa sarong tawo o bagay, kaya biyo niyang piglilikayan an siring na tawo o bagay. O kaya, nangangahulugan sana iyan na daing gayo namumutan. Halimbawa, kan sabihon ni Jacob na ‘ikinakaungis’ niya si Lea mantang si Raquel namumutan, an buot sabihon mas namumutan niya si Raquel kisa ki Lea (Ge 29:31; De 21:15), asin an terminong iyan ginamit man sa arog kaiyan na kahulugan sa ibang suanoy na literatura kan mga Judio. Kun siring, dai ni Jesus sinasabi na maanggot o habuan kan mga parasunod niya an saindang mga kapamilya o an sainda mismong sadiri, ta dai iyan magigin kauyon kan iba pang sinasabi sa Kasuratan. (Ikumparar an Mar 12:29-31; Efe 5:28, 29, 33.) Sa kontekstong ini, an tataramon na “ikinakaungis” puwedeng mangahulugan na daing gayo namumutan.
(Lucas 16:10-13) An tawong maimbod pag-abot sa sadit na bagay maimbod man pag-abot sa dakulang bagay, asin an tawong madaya pag-abot sa sadit na bagay madaya man pag-abot sa dakulang bagay. 11 Kun siring, kun dai nindo ipinapahiling na maimbod kamo kun manungod sa paggamit kan bakong matanos na kayamanan, siisay an magkakatiwala sa saindo kan tunay na kayamanan? 12 Asin kun dai nindo ipinapahiling na maimbod kamo kun manungod sa paggamit kan sadiri nin iba, siisay an matao sa saindo kan para talaga sa saindo? 13 Daing suruguon na puwedeng magin uripon nin duwang kagurangnan, huli ta magsalang ikakaungis niya an saro asin mamumutan an saro, o magigin maimbod siya sa saro asin hahabuan an saro. Dai kamo puwedeng magin uripon nin Diyos asin nin Kayamanan.”
Hanapon an Tunay na Kayamanan
7 Basahon an Lucas 16:10-13. An katiwala sa ilustrasyon ni Jesus nakiamigo para sa personal na pakinabang. Pero, dinagka ni Jesus an saiyang mga parasunod na maghanap nin mga amigo sa langit para sa bakong makasadiring pakinabang. Sa kasunod na mga bersikulo kan ilustrasyon, ikinonektar an paggamit kan “bakong matanos na kayamanan” sa pagigin maimbod sa Diyos. An punto ni Jesus iyo na ‘maipapahiling niyato an satong kaimbudan’ sa Diyos sa paagi kan paggamit niyato kan mga kayamanan na igwa kita. Paano?
8 An sarong risang paagi na maipapahiling niyato na maimbod kita kun dapit sa paggamit kan satong materyal na mga bagay iyo an pagdonar sa pambilog na kinaban na gibuhon nin paghuhulit na ihinula ni Jesus na mangyayari. (Mat. 24:14) Sarong aking babayi sa India an igwa nin sadit na alkansiya na padiit-diit niyang hinuhulugan nin mga sinsilyo, pati na kan pambakal kuta niya nin mga kawatan. Kan pano na an alkansiya, idinonar niya an kuwarta para magamit sa gibuhon na paghuhulit. Sarong brother sa India na may niyugan an nagdonar nin dakul na niyog sa Malayalam remote translation office. Kaipuhan kan opisina na magbakal nin mga niyog, kaya naisip kan brother na an pagsuplay niya nin mga niyog sa opisina mas dakula an kapakinabangan kisa kun kuwarta an idodonar niya. Praktikal na kadunungan iyan. An mga tugang man sa Grecia regular na nagdodonar nin olive oil, keso, asin iba pang kakanon sa pamilyang Bethel.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 14:1-14) Sa saro pang pagkakataon sa aldaw nin Sabbath, nagduman siya sa harong kan saro sa mga namamayo kan mga Fariseo tanganing magkakan, asin nakamasid sinda sa saiya. 2 Asin uya! nasa atubangan niya an sarong lalaki na hubag an hawak dahil sa hilang. 3 Kaya hinapot ni Jesus an mga eksperto sa Katugunan asin an mga Fariseo: “Suno daw sa Katugunan na magpaumay pag Sabbath o bako?” 4 Alagad dai sinda naggirong. Sa siring kinaputan niya an lalaki, pinaumayan ini, asin isinubol. 5 Dangan sinabi niya sa sainda: “Siisay sa saindo, kun mahulog sa bubon an saiyang aki o toro, an dai tulos ini hahawason sa aldaw nin Sabbath?” 6 Asin dai sinda nakasimbag sa sinabi niyang ini. 7 Dangan nagsaysay siya sa mga imbitado nin sarong ilustrasyon kan mariparo niyang pinipili ninda an mga puwestong nakareserba sa espesyal na mga bisita. Sinabi niya sa sainda: 8 “Pag may nag-imbitar sa saimo sa sarong bangkete sa kasal, dai ka magtukaw sa puwestong nakareserba sa espesyal na mga bisita. Tibaad igwa nin saro na mas respetado kisa saimo na naimbitaran man. 9 Dangan an nag-imbitar sa saindong duwa madulok asin masabi sa saimo, ‘Itao mo sa saiya an puwesto mo.’ Sa siring mahali ka na nasusupog asin maduman sa pinakahababang puwesto. 10 Imbes, pag inimbitaran ka, duman ka magtukaw sa pinakahababang puwesto, tanganing pag duminulok an nag-imbitar sa saimo, sasabihon niya sa saimo, ‘Amigo, duman ka sa mas halangkaw.’ Sa siring magkakaigwa ka nin onra sa atubangan kan gabos na kapwa mo bisita. 11 Huli ta an siisay man na naglalangkaw kan saiyang sadiri ibababa, asin an siisay man na nagpapakumbaba ilalangkaw.” 12 Pagkatapos, sinabi man niya sa nag-imbitar sa saiya: “Pag naghahanda ka nin pangudtuhan o pamanggihan, dai mo pag-agdahon an saimong mga amigo o mga tugang o mga paryente o mayayaman na pagtaraid, ta kun gigibuhon mo iyan, tibaad imbitaran ka man ninda pag-abot nin panahon, asin magigin bayad ninda iyan sa saimo. 13 Imbes, pag naghahanda ka nin bangkete, imbitaran mo an mga pobre, an mga kimay, an mga pilay, an mga buta; 14 asin magigin maugma ka, huli ta dai sinda nin ano man na ikakabalos sa saimo. Sa pagkabuhay liwat kan mga matanos, makakamtan mo an saimong balos.”