Pagkahali ni Jesus sa Jerusalem kan Lunes na hapon, nagbalik siya sa Betania na nasa sirangan na bakilid kan Bukid nin mga Olibo. Posibleng marhay na nagpalihis siya nin banggi sa harong kan mga amigong si Lazaro, Maria, asin Marta.

Aga na ngunyan nin Nisan 11. Nagbaklay giraray si Jesus saka an mga disipulo pabalik sa Jerusalem, asin ini an huring pagkakataon na si Jesus malaog sa templo. Iyo man ini an huring aldaw kan ministeryo niya bago niya iselebrar an Paskuwa saka punan an Memoryal kan saiyang kagadanan, asin bago siya bistahon dangan gadanon.

Kan nag-aagi sinda sa Bukid nin mga Olibo, hali sa Betania pa-Jerusalem, nahiling ni Pedro an puon nin higera na isinumpa ni Jesus kan nakaaging aga. Sinabi kaini: “Rabbi, hilinga! naalang an puon nin higera na isinumpa mo.”—Marcos 11:21.

Pero taano ta pinangyari ni Jesus na maalang an higera? Tanganing ihayag an dahilan, sinabi niya: “Sinisigurado ko sa saindo, kun kamo igwa nin pagtubod asin dai nagduduwa-duwa, bako sanang magigibo nindo an ginibo ko sa puon nin higera, kundi dawa pa sabihan nindo an bukid na ini, ‘Mag-itaas ka asin makaapon sa dagat,’ mangyayari iyan. Asin an gabos na bagay na hagadon nindo sa pamibi, kun ini may kaibang pagtubod, makakamtan nindo.” (Mateo 21:21, 22) Sa siring, inutro niya an puntong sinabi niya kaidto na an pagtubod nakakapabalyo nin bukid.—Mateo 17:20.

Kan pangyarihon ni Jesus na maalang an higera, nagtao siya nin nahihiling na halimbawa kun taano ta kaipuhan na magkaigwa nin pagtubod sa Diyos. Sinabi niya: “An gabos na bagay na ipinapamibi asin hinahagad nindo, magtubod kamo na inako na nindo iyan, asin makakamtan nindo iyan.” (Marcos 11:24) Mahalagang leksiyon nanggad para sa gabos na parasunod ni Jesus! Angay nanggad iyan sa mga apostol huling dai mahahaloy maagi sinda nin mga kadipisilan. Pero may saro pang koneksiyon sa kuwalidad nin pagtubod an pagkaalang kan higera.

Arog kan puon na ini nin higera, mapandaya man an pangluwas na itsura kan nasyon nin Israel. An mga tawo sa nasyon na ini igwa nin pakipagtipan sa Diyos, asin kun hihilingon, garo baga sinusunod man ninda an saiyang Katugunan. Pero, sa kabilugan, an nasyon daing pagtubod asin dai man nin marahay na bunga. Isinikwal pa ngani ninda an Aki nin Diyos! Huli kaini, kan pangyarihon ni Jesus na maalang an dai namumungang puon nin higera, ipinahiling niya an kaaabtan kan dai namumunga asin daing pagtubod na nasyon na ini.

Dai nahaloy, nasa Jerusalem na si Jesus asin an mga disipulo. Arog kan nakaugalian na ni Jesus, naglaog siya sa templo asin nagpuon na magtukdo. Posibleng iniisip-isip pa kan mga panginot na saserdote asin kamagurangan na lalaki an ginibo ni Jesus sa mga pararibay nin kuwarta kan nakaaging aldaw, kaya kinuwestiyon ninda siya: “Sa anong awtoridad ginigibo mo an mga bagay na ini? O siisay an nagtao sa saimo kan awtoridad na ini na gibuhon an mga bagay na ini?”—Marcos 11:28.

Nagsimbag si Jesus: “May sarong hapot ako sa saindo. Simbagon nindo ako, asin sasabihon ko sa saindo kun sa anong awtoridad ginigibo ko an mga bagay na ini. An pagbawtismo daw ni Juan gikan sa langit o gikan sa mga tawo? Simbagon nindo ako.” Ngunyan, sinda naman na mga kaiwal ni Jesus an kinukuwestiyon. Nag-urulay-ulay an mga saserdote asin kamagurangan kun ano an isisimbag: “Kun sasabihon tang, ‘Sa langit,’ sasabihon niyang, ‘Kun siring, taano ta dai kamo nagturubod sa saiya?’ Pero mangangahas daw kitang magsabing, ‘Sa mga tawo’?” Arog kaini an nagin rason ninda sa saindang pag-urulay-ulay dahil natatakot sinda sa mga tawo, “huli ta an mga ini gabos naniniwala na si Juan talagang naglingkod bilang sarong propeta.”—Marcos 11:29-32.

Dai aram kan mga nagkukuwestiyon ki Jesus kun ano an angay na isimbag. Kaya sinda nagsabi: “Dai mi aram.” Sinabi man ni Jesus sa sainda: “Dai ko man sasabihon sa saindo kun sa anong awtoridad ginigibo ko an mga bagay na ini.”—Marcos 11:33.

Sa templo, nabigla pa sana sa simbag ni Jesus an mga panginot na saserdote asin kamagurangan, na nagkuwestiyon sa saiya kun sa anong awtoridad niya ginigibo an mga bagay. Dai sinda nakagirong. Dangan nagtao siya nin ilustrasyon na nagbuyagyag kun ano talagang klaseng mga tawo sinda.

Nagsaysay si Jesus: “May sarong lalaki na igwang duwang aki. Pagrani niya sa matua, sinabi niya, ‘Aki ko, magtrabaho ka ngunyan na aldaw sa ubasan.’ Bilang simbag sinabi kaini, ‘Dai ako matrabaho,’ alagad paghaloy-haloy nagbasol ini asin nagduman. Pagrani niya sa nguhod, iyo man an sinabi niya. Nagsimbag ini, ‘Matrabaho po ako,’ alagad dai ini nagduman. Arin sa duwa an naggibo kan kagustuhan kan saiyang ama?” (Mateo 21:28-31) Malinaw an simbag—an matuang aki.

Kaya sinabi ni Jesus sa mga nagtutumang sa saiya: “Sinisigurado ko sa saindo na an mga parasingil nin buhis asin an mga hostes maiinot sa saindong maglaog sa Kahadian nin Diyos.” Kan inot, an mga parasingil nin buhis asin an mga hostes dai naglilingkod sa Diyos. Pero, arog kan matuang aki, nagsulsol sinda kan huri asin ngunyan naglilingkod na sa saiya. Sa kabaliktaran, an mga lider nin relihiyon kapareho kan ikaduwang aki, na naghihingakong naglilingkod sa Diyos pero dai man talaga. Sinabi ni Jesus: “Si Juan [Bautista] puminadigdi sa saindo sa dalan nin katanusan, pero dai kamo nagtubod sa saiya. Alagad, an mga parasingil nin buhis saka an mga hostes nagturubod sa saiya, asin maski ngani nahiling nindo ini, dai kamo nagbasol asin dai kamo nagtubod sa saiya.”—Mateo 21:31, 32.

May saro pang ilustrasyon si Jesus para ipahiling na apuwera sa pinabayaan kan mga lider nin relihiyon an paglilingkod sa Diyos, mas grabe pa an ginibo ninda. Sinda talagang maraot sabi niya: “Sarong tawo an nagtanom nin sarong ubasan saka kinudalan iyan sa palibot asin nagkalot nin pugaan nin ubas saka nagpatindog nin sarong tore; dangan ipinaasikaso niya iyan sa mga paratanom asin nagduman siya sa ibang nasyon. Pag-abot kan panahon nin pagguno nin ubas, nagsugo siya nin sarong uripon sa mga paratanom tanganing kuanon sa sainda an parte niya sa mga bunga kan ubasan. Alagad pinugol ninda an uripon, binugbog, asin pinapuli na daing dara. Sa giraray, nagsugo siya sa sainda nin saro pang uripon, asin pinukpok ninda iyan sa payo saka ininsulto. Dangan nagsugo siya nin saro pa, asin ginadan ninda iyan, saka nagsugo siya nin dakul pa, asin an nagkapira sa mga ini binugbog ninda saka an nagkapira ginadan ninda.”—Marcos 12:1-5.

Masasabutan daw ini kan mga nagdadangog? Tibaad nagirumduman ninda an pagtuyaw ni Isaias: “Huli ta an ubasan ni Jehova nin mga hukbo iyo an banwaan nin Israel; an mga taga Juda iyo an plantasyon na padaba niyang marhay. Padagos siyang naglalaom nin hustisya, alagad ta, uya! an nangyari kawaran nin hustisya.” (Isaias 5:7) Kaagid man kaiyan an ilustrasyon ni Jesus. Si Jehova an kagsadiri kan ubasan, an nasyon nin Israel, na nakukudalan asin naiingatan kan Katugunan. Nagsugo si Jehova nin mga propeta para tukduan an banwaan niya asin tabangan na magkaigwa nin marahay na bunga.

Pero, minaltrato asin ginadan kan “mga paratanom” an “mga uripon” na isinugo sa sainda. Nagpaliwanag si Jesus na an kagsadiri kan ubasan igwa nin saro pang natatada, “sarong namumutan na aking lalaki.” Sinabi niya pa: “Ini an ultimo niyang isinugo sa sainda, na sinasabi, ‘Igagalang ninda an sakuyang aki.’ Alagad an mga paratanom na idto nag-urulay-ulay, na sinasabi, ‘Iyo ini an tagapagmana. Mus, gadanon ta siya, asin mapapasatuya an saiyang mana.’ Kaya pinurugol ninda siya asin ginadan.”—Marcos 12:6-8.

Ngunyan naghapot si Jesus: “Ano an gigibuhon kan kagsadiri kan ubasan?” (Marcos 12:9) Nagsimbag an mga lider nin relihiyon: “Dahil maraot sinda, gagaradanon niya sinda asin ipapaasikaso an ubasan sa ibang mga paratanom, na magtatao sa saiya kan mga bunga kaiyan sa panahon nin tigbungahan.”—Mateo 21:41.

Kaya dai sindang pag-aram na hinukuman ninda an sadiri ninda, ta kabilang sinda sa “mga paratanom” kan “ubasan” ni Jehova, an nasyon nin Israel. Kaiba sa bunga na angay sanang lauman ni Jehova sa sainda an pagtubod sa saiyang Aki, an Mesiyas. Hiniling ni Jesus an mga lider nin relihiyon asin nagsabi: “Dai lamang nindo nabasa an mga tataramon na ini sa Kasuratan: ‘An gapo na hinabuan kan mga paratugdok, iyo ini an nagin mayor na gapong panganto. Hali ini ki Jehova, asin makangangalas iyan sa satong paghiling’?” (Marcos 12:10, 11) Dangan lininaw niya an punto: “Kaya sinasabi ko sa saindo, an Kahadian nin Diyos kukuanon sa saindo asin itatao sa sarong nasyon na namumunga nin mga bungang maninigo sa Kahadian.”—Mateo 21:43.

Narisa kan mga eskriba asin kan mga panginot na saserdote na “sinda an nasa isip [ni Jesus] kan itaram niya an ilustrasyon na ini.” (Lucas 20:19) Urog kisa kan mga nakaagi, gusto nindang gadanon siya, an lehitimong “tagapagmana.” Pero natatakot sinda sa mga tawo, huling ibinibilang kan mga ini si Jesus na sarong propeta, kaya dai ninda pinurbaran na gadanon siya tulos.

Kan madali nang matapos an ministeryo ni Jesus, padagos siyang naggamit nin mga ilustrasyon para ibuyagyag an mga eskriba asin an mga panginot na saserdote. Huli kaini, gusto nindang gadanon siya. (Lucas 20:19) Pero dai pa tapos si Jesus sa pagbuyagyag sa sainda. Nagsaysay siya nin saro pang ilustrasyon:

“An Kahadian kan kalangitan ikakaagid sa sarong hadi na nag-andam nin bangkete para sa kasal kan saiyang aking lalaki. Asin isinugo niya an saiyang mga uripon tanganing apudon an mga imbitado sa bangketeng iyan, alagad habo nindang magduman.” (Mateo 22:2, 3) Pinunan ni Jesus an ilustrasyon paagi sa pagsambit kan “Kahadian kan kalangitan.” Kun siring, rasonable sana na siyertong si Jehova Diyos an “hadi.” Kumusta man an aking lalaki kan hadi asin an mga imbitado sa bangkete sa kasal? Bako man dipisil sabuton na an aking lalaki kan hadi iyo an Aki ni Jehova, na iyo an nagsasaysay kan ilustrasyon, asin bakong dipisil sabuton na an mga imbitado iyo an mga makakaibanan kan Aki sa Kahadian kan kalangitan.

Siisay an mga inot na inimbitaran? Buweno, kiisay naghuhulit si Jesus saka an mga apostol dapit sa Kahadian? Sa mga Judio. (Mateo 10:6, 7; 15:24) Inako kan nasyon na ini an tipan na Katugunan kan 1513 B.C.E., kaya paagi kaiyan sinda an inot na nagkaoportunidad na makabilang sa “kahadian nin mga saserdote.” (Exodo 19:5-8) Pero kasuarin talaga sinda inimbitaran sa ‘bangkete sa kasal’? Rasonable sana na an pag-imbitar na iyan nagpuon kan 29 C.E., kan punan ni Jesus an paghuhulit dapit sa Kahadian kan kalangitan.

Asin ano an ginibo kan kadaklan na Israelita kan imbitaran sinda? Arog kan sabi ni Jesus, “habo nindang magduman.” Dai siya inako kan kadaklan kan mga lider nin relihiyon saka kan mga tawo bilang an Mesiyas asin bilang an Hadi na itinalaga nin Diyos.

Pero ipinarisa ni Jesus na magkakaigwa an mga Judio nin saro pang oportunidad: “Nagsugo giraray [an hadi] nin ibang mga uripon, na sinasabi, ‘Sabihan nindo an mga imbitado: “Uya! Nag-andam ako nin mga pagkakan, binuno na an sakong mga toro asin pinatabáng mga hayop, asin preparado na an gabos na bagay. Madya kamo sa bangkete sa kasal.”’ Alagad dai sindang pakilabot asin nagharali sinda, an saro nagpasiring sa saiyang uma, an saro man nagpasiring sa saiyang negosyo; alagad an iba pa pinurugol an saiyang mga uripon saka trinato sinda nin daing galang asin ginadan.” (Mateo 22:4-6) Arog kaiyan an mangyayari pag naestablisar na an Kristiyanong kongregasyon. Sa panahon na iyan, may oportunidad pa man giraray an mga Judio na mapabilang sa Kahadian, pero sinayumahan kan kadaklan an imbitasyon, asin minaltrato pa ngani an ‘mga uripon kan hadi.’—Gibo 4:13-18; 7:54, 58.

Huli kaiyan, ano an kaaabtan kan nasyon? Nagsabi si Jesus: “Naanggot nin grabe an hadi asin isinugo an saiyang mga hukbo asin ginaradan an mga paragadan na idto saka sinulo an saindang siyudad.” (Mateo 22:7) Nangyari iyan sa mga Judio kan 70 C.E., kan laglagon kan mga Romano an “saindang siyudad,” an Jerusalem.

Huling sinayumahan ninda an imbitasyon kan hadi, nangangahulugan daw iyan na mayo nang ibang iimbitaran? Dai. Nagpadagos siya: “Dangan sinabi [kan hadi] sa saiyang mga uripon, ‘An bangkete sa kasal andam na, alagad an mga imbitado bakong maninigo. Kaya, magduman kamo sa mga tinampong paluwas sa siyudad, asin imbitaran nindo sa bangkete an siisay man na manumpungan nindo.’ Sa siring, an mga uripon na idto nagduruman sa mga tinampo asin tiniripon an gabos na nanumpungan ninda, maraot man o marahay; asin an pigtitiripunan para sa seremonya sa kasal napano kan mga bisita.”—Mateo 22:8-10.

Mahalagang mangnuhon na dai mahahaloy, pupunan ni apostol Pedro na tabangan na magin tunay na mga Kristiyano an mga Hentil—an mga bakong Judio sa laman asin dai nakumbertir sa relihiyon kan mga Judio. Kan 36 C.E., an Romanong opisyal nin hukbo na si Cornelio saka an pamilya niya nag-ako kan banal na espiritu, na huli kaiyan makakabilang sinda sa mga magkakaigwa nin lugar sa Kahadian kan kalangitan.—Gibo 10:1, 34-48.

Ipinarisa ni Jesus na bakong gabos na nagduruman sa bangkete inako “kan hadi.” Nagsabi siya: “Kan maglaog an hadi tanganing hilingon an mga bisita, nahiling niya an sarong tawo na an bado bakong para sa okasyon nin kasal. Kaya sinabi niya sa saiya, ‘Amigo, paano ka nakalaog digdi na dai nakasulot nin bado para sa okasyon nin kasal?’ Dai ini nakagirong. Dangan sinabi kan hadi sa saiyang mga lingkod, ‘Gapuson nindo an saiyang kamot saka bitis asin iapon nindo siya sa kadikluman sa luwas. Duman mangyayari an saiyang pagtangis asin an pagragot kan saiyang mga ngipon.’ Huli ta dakul an iniimbitaran, alagad dikit an pinipili.”—Mateo 22:11-14.

Posibleng dai nasabutan kan mga lider nin relihiyon an kahulugan o an ipinaparisa kan sinasabi ni Jesus. Pero, dai ninda iyan nagustuhan asin lalo pa sindang nagin determinado na gadanon an saro na nagkakawsa kan siring na pagkapasupog ninda.

Naanggot ki Jesus an mga kaiwal niya sa relihiyon. Kasasabi pa sana niya nin mga ilustrasyon na nagbuyagyag kan karatan ninda. Nagkurumplutan ngunyan an mga Fariseo para dakupon siya sa itinataram niya. Hininguwa nindang mapataram siya nin bagay na magagamit na basehan para darahon siya sa Romanong gobernador, asin binayadan ninda an saindang mga disipulo para magibo ini.—Lucas 6:7.

“Paratukdo,” an sabi ninda, “aram ming tama an itinataram saka itinutukdo mo asin dai ka nagpapahiling nin paboritismo, kundi itinutukdo mo an dalan nin Diyos kauyon kan katotoohan: Tama daw na magbayad kami nin buhis ki Cesar o bako?” (Lucas 20:21, 22) Dai si Jesus nadaya kan pambobola ninda, huling narisa niya an saindang pagsagin-sagin asin katusuhan. Kun sasabihon niyang, ‘Dai, bakong tama na magbayad kan buhis na ini,’ puwede siyang akusaran nin sedisyon laban sa Roma. Pero kun sasabihon niyang, ‘Iyo, magbayad kamo kan buhis na ini,’ tibaad dai iyan masabutan kan mga tawo asin maanggot pa lugod sa saiya, huling nasasakitan na ngani sinda sa pananakop kan Roma. Kaya paano siya nagsimbag?

Nagsimbag si Jesus: “Taano ta pigpupurbaran nindo ako, mga parasagin-sagin? Ipahiling nindo sa sako an sinsilyong pambayad sa buhis.” Tinawan ninda siya nin sarong denario, dangan naghapot siya: “Kiisay na ladawan asin titulo ini?” “Ki Cesar,” an simbag ninda. Dangan itinao ni Jesus an mahusay na pagbuot na ini: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Diyos an mga bagay na sa Diyos.”—Mateo 22:18-21.

Napangalas sinda sa sinabi ni Jesus. Dai sinda nakagirong sa mahusay niyang simbag, kaya naghali sinda. Pero dai pa tapos an aldaw, pati na an paghihinguwa na dakupon siya sa itinataram niya. Kan nasudya an pagpurbar kan mga Fariseo, nagdurulok ki Jesus an mga lider kan saro pang grupo nin relihiyon.

An mga Saduceo, na dai nagtutubod sa pagkabuhay liwat, naghapot sa saiya dapit sa pagkabuhay liwat asin pag-agom kan bayaw. Nagsabi sinda: “Paratukdo, sinabi ni Moises: ‘Kun an siisay man na lalaki magadan na daing mga aki, an agom niya dapat na agumon kan tugang niyang lalaki tanganing matawan kaini nin aki an saiyang tugang na nagadan.’ Ngunyan igwa sa samo nin pitong magturugang na lalaki. An inot nag-agom asin nagadan, asin huling mayo nin aki, an agom niya inagom kan saiyang tugang na lalaki. Arog man kaiyan an nangyari sa ikaduwa asin sa ikatulo, sa gabos na pito. Sa kahuri-hurihi, nagadan an babayi. Kaya, sa pagkabuhay liwat, siisay sa pito an magigin agom niya? Huli ta gabos sinda nagin agom niya.”—Mateo 22:24-28.

Pinaniniwalaan kan mga Saduceo an mga isinurat ni Moises, kaya ginamit ini ni Jesus sa pagsimbag: “Bakong an dahilan kun taano ta nasasala kamo iyo na dai nindo aram an Kasuratan ni an kapangyarihan nin Diyos? Huli ta pag nagbangon na sinda hali sa mga gadan, an mga lalaki dai maaragom asin an mga babayi dai man mapaaragom, kundi magigin arog sinda nin mga anghel sa langit. Alagad mapadapit sa pagbangon sa mga gadan, dai nindo nabasa sa libro ni Moises, sa salaysay manungod sa matunok na palungpong, na sinabi nin Diyos sa saiya: ‘Ako an Diyos ni Abraham asin Diyos ni Isaac saka Diyos ni Jacob’? Siya Diyos, bako kan mga gadan, kundi kan mga buhay. Salá nanggad kamo.” (Marcos 12:24-27; Exodo 3:1-6) Napangalas na marhay an mga tawo sa simbag na iyan.

Napasilensiyo ni Jesus an mga Fariseo asin mga Saduceo, kaya ngunyan nagkasararo an mga kaiwal niyang ini na magduman sa saiya para purbaran pa siya. Naghapot an sarong eskriba: “Paratukdo, arin an pinakaimportanteng tugon sa Katugunan?”—Mateo 22:36.

Nagsimbag si Jesus: “An inot, ‘Danguga, O Israel, si Jehova an satong Diyos, asin saro sana an Jehova, asin kamutan mo si Jehova na saimong Diyos sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag saka sa bilog mong isip pati sa bilog mong kusog.’ An ikaduwa iyo ini, ‘Kamutan mo an saimong kapwa nin siring sa saimong sadiri.’ Dai nang ibang tugon an mas importante kisa sa mga ini.”—Marcos 12:29-31.

Kan madangog kan eskriba an simbag, nagsabi ini: “Paratukdo, mahusay an pagkasabi mo, kauyon kan katotoohan, ‘Siya Saro sana, asin dai nang iba apuwera sa saiya’; asin an mamutan siya sa bilog na puso, sa bilog na pakasabot, saka sa bilog na kusog asin an mamutan an kapwa nin siring sa sadiri urog nanggad na mahalaga kisa sa gabos na dulot na tinutong asin mga atang.” Kan marisa ni Jesus na suminimbag ini nin may kadunungan, sinabi niya sa eskriba: “Bako kang harayo sa Kahadian nin Diyos.”—Marcos 12:32-34.

Tulong aldaw nang nagtutukdo si Jesus sa templo (Nisan 9, 10, asin 11). An ibang mga tawo, siring kan eskribang ini, nawiwiling magdangog sa saiya. Pero bako an mga lider nin relihiyon, na ngunyan dai na nin “kusog nin buot na haputon pa siya.”

Nasudya an mga kaiwal ni Jesus sa relihiyon na rauton an reputasyon niya o dakupon siya sa itinataram niya para madara siya sa mga Romano. (Lucas 20:20) Mantang nasa templo pa siya kan Nisan 11, binaliktad niya an sitwasyon asin ipinahiling niya kun siisay talaga siya. Siya na man an nagparahapot: “Ano an paghuna nindo manungod sa Cristo? Kiisay siyang aki?” (Mateo 22:42) Aram kan gabos na an Cristo, o Mesiyas, magikan ki David. Iyan an isinimbag ninda.—Mateo 9:27; 12:23; Juan 7:42.

Naghapot pa si Jesus: “Kun siring, paano nangyari na paagi sa pasabong inapod siya ni David na Kagurangnan, na sinasabi, ‘Sinabi ni Jehova sa sakuyang Kagurangnan: “Tumukaw ka sa tuo ko sagkod na ibugtak ko an saimong mga kaiwal sa irarom kan saimong mga bitis”’? Kun siring, kun inapod siya ni David na Kagurangnan, paano nangyaring aki niya siya?”—Mateo 22:43-45.

Nagdanay na daing girong an mga Fariseo, huling nag-aasa sinda na sarong tawo gikan ki David an makakapatalingkas sa sainda sa pananakop kan Roma. Pero sinambit ni Jesus an sinabi ni David sa Salmo 110:1, 2 para patunayan na an Mesiyas urog pa sa sarong tagapamahalang tawo. Siya an Kagurangnan ni David, asin pakatukaw niya sa tuo nin Diyos, gagamiton niya an saiyang kapangyarihan. Napasilensiyo kan simbag niya an mga nagkokontra sa saiya.

Nagdadangog an mga disipulo asin an dakul na iba pa. Nagtaram ngunyan si Jesus asin nagpatanid dapit sa mga eskriba asin mga Fariseo na “nagturukaw sa tukawan ni Moises” para itukdo an Katugunan. Pinagbutan ni Jesus an mga nagdadangog: “An gabos na sinasabi ninda sa saindo, gibuhon nindo asin utubon, alagad dai nindo pag-arugon an mga ginigibo ninda, huli ta sinda nagtataram alagad dai ninda iyan piggigibo.”—Mateo 23:2, 3.

Dangan nagtao si Jesus nin mga halimbawa kan saindang pagsagin-sagin: “Pinapadakula ninda an mga lalagan na may laog na mga teksto kan Kasuratan, na pigsusulot ninda bilang mga pangontra.” May mga Judio na nagsusulot sa saindang angog o sa takyag kan medyo sadit na lalagan na ini na may laog na haralipot na teksto hali sa Katugunan. Pinapadakula ini kan mga Fariseo para ipahiling na sinda maigot sa Katugunan. Siring man, “pinapahalaba ninda an gayad kan saindang mga bado.” Dapat na gibuhan kan mga Israelita nin mga kalay-kalay an gayad kan bado ninda, pero sinisigurado kan mga Fariseo na halaba nanggad an mga kalay-kalay kan mga gayad ninda. (Bilang 15:38-40) Ginigibo ninda ini gabos “tanganing mahiling nin mga tawo.”—Mateo 23:5.

Dawa an mga disipulo ni Jesus puwedeng maimpluwensiyahan kan pagmawot na magin prominente, kaya sinadol niya sinda: “Dai kamo magpaapod na Rabbi, huli ta saro sana an saindong Paratukdo, asin gabos kamo magturugang. Saro pa, dai nindo pag-apudon na saindong ‘ama’ an siisay man sa daga, huli ta saro sana an saindong Ama, an Saro na nasa langit. Dai man kamo magpaapod na lider, huli ta saro sana an saindong Lider, an Cristo.” Kun siring, paano dapat mansayon kan mga disipulo an sadiri ninda asin paano sinda dapat gumawi? Sinabi ni Jesus sa sainda: “An saro na pinakaurog sa saindo dapat na magin lingkod nindo. An siisay man na naglalangkaw kan saiyang sadiri ibababa, asin an siisay man na nagpapakumbaba ilalangkaw.”—Mateo 23:8-12.

Sunod, pauruutrong kinondenar ni Jesus an mapagsagin-sagin na mga eskriba asin mga Fariseo: “Hirak man sa saindo, mga eskriba asin mga Fariseo, mga parasagin-sagin! huli ta isinasara nindo sa mga tawo an Kahadian kan kalangitan; huling kamo mismo dai minalaog, ni tinutugutan man nindong makalaog idtong mga gustong lumaog.”—Mateo 23:13.

Kinondenar ni Jesus an mga Fariseo huling dai sinda nin pagpapahalaga sa espirituwal na mga bagay, arog kan ipinapahiling kan sadiri sana nindang mga paghusgar mapadapit sa kun ano talaga an mahalaga. Halimbawa, sinasabi ninda: “Kun an siisay man sumumpa sa ngaran kan templo, iyan daing saysay; alagad kun an siisay man sumumpa sa ngaran kan bulawan na nasa templo, obligado siyang utubon iyan.” Huli kaini, sinda garo buta pag-abot sa mga pamantayan nin Diyos, huling mas mahalaga sa sainda an bulawan na nasa templo kisa sa templo mismo kun sain an saro puwedeng sumamba ki Jehova asin magin harani sa saiya. Asin sainda man na ‘pigbabaliwala an mas matimbang na mga bagay kan Katugunan, na iyo an hustisya asin pagkahirak saka kaimbudan.’—Mateo 23:16, 23; Lucas 11:42.

Inapod ni Jesus an mga Fariseong ini na “mga butang parakabit, na pigsasarâ an nuknok alagad pighahalon an kamelyo!” (Mateo 23:24) Pigsasarâ ninda an nuknok sa arak huling an insektong iyan maati sa seremonyal na paagi. Pero, an pagbaliwala ninda sa mas matimbang na mga bagay kan Katugunan maikukumparar sa paghalon sa sarong kamelyo, na saro man na hayop na maati sa seremonyal na paagi pero mas dakula nanggad.—Levitico 11:4, 21-24.

Kan huring pagduman ni Jesus sa templo, padagos niyang ibinuyagyag an pagsagin-sagin kan mga eskriba asin mga Fariseo, na hayagan sindang inaapod na mga parasagin-sagin. Naggamit siya nin ilustrasyon: “Hirak man sa saindo, mga eskriba asin mga Fariseo, mga parasagin-sagin! huli ta piglilinigan nindo an luwas kan kopa asin kan plato, alagad sa laog pano-pano iyan nin kapasluan asin pagpangana sa sadiri. Butang Fariseo, linigon mo nguna an laog kan kopa asin kan plato, tanganing an luwas kaiyan magin malinig man.” (Mateo 23:25, 26) Baga man istrikto an mga Fariseo sa seremonyal na kalinigan asin pangluwas na itsura, napapasipara ninda an panglaog na pagkatawo asin dai nagigibong dalisayon an piguratibong puso ninda.

Nahayag man an pagsagin-sagin ninda sa pagigin andam nindang itugdok an mga lulubngan kan mga propeta asin pagayunon iyan. Pero, arog kan sinambit ni Jesus, sinda ‘mga aki kan mga guminadan sa mga propeta.’ (Mateo 23:31) Nagin totoo ini sa sainda huli sa paghihinguwa nindang gadanon si Jesus.—Juan 5:18; 7:1, 25.

Dangan idinuon ni Jesus an kaaabtan kan mga lider na ini nin relihiyon kun dai sinda magsurulsol: “Mga halas, mga aki nin mga rimuranon, paano kamo makakadulag sa paghukom sa Gehenna?” (Mateo 23:33) An Gehenna nangangahulugan na “Kababan nin Hinom.” Sa kababan na ini na harani sa Jerusalem sinusulo an mga basura, na sarong malinaw na paglaladawan kan permanenteng kalaglagan na naghahalat sa maraot na mga eskriba asin mga Fariseo.

An mga disipulo ni Jesus an magigin representante niya bilang “mga propeta asin mga madudunong saka mga paratukdo.” Paano sinda tatratuhon? Sinabi ni Jesus sa mga lider nin relihiyon: “An nagkapira sa [mga disipulo ko] gagadanon nindo asin ibibitay sa mga harigi, dangan an nagkapira sa sainda lalatiguhon nindo sa saindong mga sinagoga asin pepersegiron sa gabos na siyudad. Sa siring, kamo an maninimbag sa dugo kan gabos na matanos na ginadan sa kinaban, puon sa matanos na si Abel sagkod ki Zacarias . . . na ginadan nindo.” Nagpatanid siya: “Sinisigurado ko sa saindo, an gabos na bagay na ini mangyayari sa henerasyon na ini.” (Mateo 23:34-36) Nagkatotoo iyan kan 70 C.E. kan laglagon kan mga hukbo nin Roma an Jerusalem asin rinibong Judio an nagkagaradan.

Napurisaw si Jesus kan hurop-hurupon niya ini, kaya sinabi niya: “Jerusalem, Jerusalem, an paragadan kan mga propeta asin paragapo kan mga isinusugo sa saiya! Pauruutro ko nanggad na minawot na tiripunon an saimong mga aki kun paanong tinitipon nin sarong gunakan an saiyang mga siwo sa irarom kan mga pakpak kaiyan! Pero habo nindo. Uya! Papabayaan an harong nindo.” (Mateo 23:37, 38) Siguradong napaisip an mga nagdadangog kun anong “harong” an buot niyang sabihon. Posible daw na iyo ini an kahanga-hangang templo duman sa Jerusalem, na garo baga iniingatan nin Diyos?

Idinagdag ni Jesus: “Sinasabi ko sa saindo, dai na nanggad nindo ako mahihiling puon ngunyan sagkod na sabihon nindo, ‘Biniyayaan an saro na minadatong sa ngaran ni Jehova!’” (Mateo 23:39) Kinotar niya an makahulang tataramon sa Salmo 118:26: “Biniyayaan an saro na minadatong sa ngaran ni Jehova; inuumaw mi ika hali sa harong ni Jehova.” Iyo, pag linaglag na an literal na templong ini, mayo nang madiyan sa ngaran nin Diyos.

Nagduman ngunyan si Jesus sa parte kan templo kun sain yaon an mga lalagan nin kontribusyon. Puwedeng ihulog kan mga tawo an kuwarta sa sadit na labot sa itaas kan lalagan. Namasdan ni Jesus an dakul na Judio na arog mismo kaiyan an ginigibo, an mayayaman “naghuhulog nin dakul” bilang dulot. Dangan inobserbaran ni Jesus an sarong pobreng babaying balo na naghulog nin “duwang sadit na sinsilyo na hababaon an kantidad.” (Marcos 12:41, 42) Siyertong aram ni Jesus na ugmahon an Diyos sa dulot kan balo.

Inapod ni Jesus an mga disipulo asin sinabihan: “Sinisigurado ko sa saindo na an pobreng balong ini naghulog nin labi sa gabos na iba pang naghulog nin kuwarta sa mga lalagan nin kontribusyon.” Taano man? Nagpaliwanag siya: “Sinda gabos naghulog hali sa sobra ninda, pero siya, maski tios, naghulog siya kan gabos na igwa siya, an saiyang bilog na pagbuhay.” (Marcos 12:43, 44) Kumpara sa mga lider nin relihiyon, ibang-iba nanggad an kaisipan niya asin ginibo!

Mantang nagpapadagos an Nisan 11, naghali si Jesus sa templo sa huring pagkakataon. An saro sa mga disipulo nagsabi: “Paratukdo, hilinga! pambihira nanggad na mga gapo asin edipisyo!” (Marcos 13:1) Sa katunayan, dakulaon na marhay an ibang gapo sa lanob kan templo, kaya garo baga makusugon ini asin dai magagaba. Kun siring, garo baga makangalason an sinabi ni Jesus: “Nahihiling mo an kahanga-hangang mga edipisyong ini? Dai nanggad digdi nin matatadang gapo sa ibabaw nin gapo; gabos iyan ibabagsak.”—Marcos 13:2.

Pakasabi kan mga bagay na ini, nagbalyo si Jesus saka an mga apostol sa Kababan nin Kidron asin nagtukad sa Bukid nin mga Olibo. Sa sarong pagkakataon, kaibanan niya an apat sa mga apostol—si Pedro, Andres, Santiago, asin Juan. Sa kinamumugtakan ninda, puwedeng matanaw an kahanga-hangang templo.

Martes na hapon na, asin patapos na an Nisan 11. Patapos na man an mga aldaw nin sibot-sibot na ministeryo ni Jesus digdi sa daga. Pag aldaw, nagtutukdo siya sa templo, pero pag banggi, nagpipirmi siya sa luwas kan siyudad. Interesadong marhay an mga tawo, na ‘pag amay na aga minaduman sa saiya tanganing magdangog sa saiya sa templo.’ (Lucas 21:37, 38) Nakaagi na iyan, asin ngunyan si Jesus nakatukaw sa Bukid nin mga Olibo kaiba an apat na apostol—si Pedro, Andres, Santiago, asin Juan.

Nagdulok an apat na ini sa saiya na sinda-sinda sana. Nahahadit sinda dapit sa templo huling ihinula pa sana niya na dai nin gapo kaiyan an matatada sa ibabaw nin gapo. Pero, bako sana iyan an nasa isip ninda. Bago kaini, sinadol sinda ni Jesus: “Magdanay kamong andam, huli ta sa oras na dai nindo pighuhuna, maabot an Aki nin tawo.” (Lucas 12:40) Sinambit man niya an dapit “sa aldaw na mahahayag an Aki nin tawo.” (Lucas 17:30) May koneksiyon daw iyan sa sinabi pa sana niya manungod sa templo? Gustong-gustong makaaram an mga apostol. “Sabihon mo sa samuya,” an sabi ninda, “nuarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensiya asin kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay?”—Mateo 24:3.

Tibaad nasa isip ninda an katapusan kan mismong templo na natatanaw ninda sa harani. Naghapot man sinda manungod sa presensiya kan Aki nin tawo. Tibaad natandaan ninda na nagtao si Jesus nin ilustrasyon dapit sa “sarong tawo na gikan sa respetadong pamilya” na ‘nagbiyahe tanganing manombrahan bilang hadi, asin pagkatapos mabalik.’ (Lucas 19:11, 12) Asin ultimo, gusto nindang maaraman an magigin kalabot sa “pagtatapos kan sistema nin mga bagay.”

Sa detalyadong simbag ni Jesus, nagtao siya nin tanda na nagsasabi kun nuarin matatapos an presenteng Judiong sistema nin mga bagay, pati na kun nuarin malalaglag an templo kaiyan. Pero bako sana ini an itinao niya. Makakatabang man an tandang ini para maaraman kan mga magigin Kristiyano sa ngapit kun baga sinda nabubuhay na sa panahon kan saiyang “presensiya” asin na harani na an pagtatapos kan bilog na sistema nin mga bagay digdi sa daga.

Sa pag-agi nin mga taon, nahiling kan mga apostol na nauutob an ihinula ni Jesus. Iyo, dakul na bagay na ihinula niya an nagpuon nang mautob sa panahon na nabubuhay sinda. Kaya, an mapagbantay na mga Kristiyano na nabuhay pakalihis nin 37 taon, kan 70 C.E., nagdanay na andam sa nagdadangadang na pagkalaglag kan Judiong sistema nin mga bagay pati na kan templo. Pero, bako gabos na ihinula ni Jesus talagang nautob kan 70 C.E. asin bago kaiyan. Kun siring, ano pa an magigin tanda kan presensiya niya bilang tagapamahala kan Kahadian? Ihinayag ni Jesus sa mga apostol an simbag.

Ihinula ni Jesus na magkakaigwa nin “mga giyera asin mga bareta manungod sa mga giyera” asin na “an nasyon makikilaban sa nasyon asin an kahadian makikilaban sa kahadian.” (Mateo 24:6, 7) Sinabi man niya na “magkakaigwa nin makusog na mga linog asin nin sunod-sunod na grabeng gutom saka epidemya sa manlain-lain na lugar.” (Lucas 21:11) Pinatanidan ni Jesus an mga disipulo: “Dadakupon kamo nin mga tawo asin pepersegiron ninda kamo.” (Lucas 21:12) Maralataw an bakong tunay na mga propeta asin manglalagalag nin dakul. Maurog an karatan, asin magigin malipot an pagkamuot kan kadaklan. Sinabi pa niya na ‘an maugmang bareta kan Kahadian ihuhulit sa bilog na kinaban bilang patotoo sa gabos na nasyon, dangan maabot an katapusan.’—Mateo 24:14.

Minsan ngani nautob an nagkapirang bagay sa hula ni Jesus bago laglagon kan mga Romano an Jerusalem asin durante kan kalaglagan na iyan, posible daw na may pinapanungdan pa si Jesus na mas dakulang kautuban pakatapos kaiyan? Nahihiling mo daw an patunay na nagkakaigwa na nin mas dakulang kautuban sa modernong panahon an hula ni Jesus?

An sarong bagay na iiniba ni Jesus sa tanda kan saiyang presensiya iyo an paglataw kan “makababalding bagay na minakawsa nin pagkagaba.” (Mateo 24:15) Kan 66 C.E., naglataw an makababalding bagay na ini bilang an “nagkakampong mga hukbo” kan Roma, na may idolatrosong mga estandarte, o bandera. Pinalibutan kan mga Romano an Jerusalem asin rinaot an pirang parte kan mga lanob kaiyan. (Lucas 21:20) Kaya, nagtitindog an “makababalding bagay” sa lugar na dai dapat tindugan kaiyan, na para sa mga Judio “banal na lugar.”

Ihinula pa ni Jesus: “Magkakaigwa nin grabeng kasakitan na dai pang kaagid na nangyari puon sa kapinunan kan kinaban sagkod ngunyan, asin dai na giraray mangyayari.” Kan 70 C.E., linaglag kan mga Romano an Jerusalem. An mapanglaglag na pagsakyadang iyan sa ‘banal na siyudad’ kan mga Judio, pati na sa templo, nagresulta nin grabeng kasakitan, kun sain rinibo an nagadan. (Mateo 4:5; 24:21) Mas grabe nanggad iyan kisa sa arin man na kasakitan na inagihan kan siyudad saka kan mga Judio, asin tinapos kaiyan an organisadong sistema nin pagsamba na sinusunod kan mga Judio sa laog nin dakul na siglo. Huli kaiyan, an ano man na magigin mas dakulang kautuban kan mga ihinula ni Jesus siyertong magigin nakakatakot nanggad.

PAGTITIWALA DURANTE KAN IHINULANG MGA ALDAW

Dai pa tapos an mga sinasabi ni Jesus sa mga apostol dapit sa tanda kan saiyang presensiya bilang tagapamahala kan Kahadian asin sa katapusan kan sistema nin mga bagay. Pinatanidan niya sinda ngunyan manungod sa pagsunod sa “mga bakong tunay na Cristo saka mga bakong tunay na propeta.” Sinabi niya na pupurbaran nindang “ilagalag, kun posible, maski an mga pinili.” (Mateo 24:24) Pero dai madadaya an mga piniling ini. An mga bakong tunay na Cristo mahihiling. Sa kabaliktaran, an presensiya ni Jesus dai mahihiling.

Mapadapit sa mas grabeng kasakitan na mangyayari sa katapusan kan presenteng sistema nin mga bagay, nagsabi si Jesus: “An aldaw mádiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, asin an mga bituon magkakahurulog hali sa langit, saka an mga puwersa sa kalangitan magkakataranyog.” (Mateo 24:29) Dai aram kan mga apostol na nagdadangog kan nakakatakot na mga tataramon na iyan kun ano an eksaktong mangyayari, pero siguradong nakakapanggirabo iyan.

Ano an magigin epekto sa katawuhan kan mga pangyayaring ini? Sinabi ni Jesus: “Haros magkakadirismayo an mga tawo sa takot asin sa pagparaisip-isip kan mga bagay na mangyayari sa kinaban, huli ta an mga puwersa sa kalangitan magkakataranyog.” (Lucas 21:26) Iyo, ilinaladawan ni Jesus kun ano an mangyayari sa pinakamadiklom na panahon sa kasaysayan nin tawo.

Nakakapakusog nanggad huling lininaw ni Jesus sa mga apostol na bako gabos matangis pag ‘an Aki nin tawo dumatong na may kapangyarihan saka dakulang kamurawayan.’ (Mateo 24:30) Ipinarisa na niya na may gigibuhon na aksiyon an Diyos “huli sa mga pinili.” (Mateo 24:22) Kaya ano an dapat na magin reaksiyon kan siring na maimbod na mga disipulo sa nakakatakot na mga pangyayaring ini? Pinakusog niya an saiyang mga parasunod: “Pag nagpupuon nang mangyari an mga bagay na ini, tumindog kamo nin tanos asin iitaas nindo an saindong mga payo, huli ta naghaharani na an pagliligtas sa saindo.”—Lucas 21:28.

Pero, paano maaaraman kan mga disipulo ni Jesus na nabubuhay sa ihinulang panahon na ini na harani na an katapusan? Nagtao si Jesus nin ilustrasyon dapit sa sarong puon nin higera: “Pag an mga sanga kaiyan tumubo na asin mag-ugbos na, aram nindong harani na an tig-init. Siring man, pag nahihiling na nindo an gabos na bagay na ini, makakasiyerto nanggad kamo na siya harani na asin nasa mga pintuan na. Sinisigurado ko sa saindo na bago maglihis an henerasyon na ini, mangyayari nanggad an gabos na bagay na ini.”—Mateo 24:32-34.

Kaya pag nahiling na kan mga disipulo na nauutob na an dakul na manlain-lain na kabtang kan tanda, dapat nindang sabuton na harani na an katapusan. Sinadol ni Jesus an mga disipulong mabubuhay durante kan makahulugan na panahon na iyan:

“Mapadapit sa aldaw asin oras na iyan, daing siisay man na nakakaaram, maski an mga anghel sa kalangitan o maski an Aki, kundi an Ama sana. Huli ta kun ano an mga kamugtakan kaidtong mga aldaw ni Noe, magigin siring man kaiyan sa presensiya kan Aki nin tawo. Huli ta kun paanong kan mga aldaw bago an Baha, an mga tawo nagkakarakan asin nag-iirinom, an mga lalaki nag-aaragom saka an mga babayi nagpapaaragom, sagkod na uminabot an aldaw na naglaog sa arka si Noe, asin dai sinda nagmangno sagkod na uminabot an Baha asin inaranod sinda gabos, magigin siring man kaiyan an presensiya kan Aki nin tawo.” (Mateo 24:36-39) Ipinapagirumdom ni Jesus sa mga nagdadangog an makasaysayan na Baha kan aldaw ni Noe na nagkaigwa nin epekto sa bilog na kinaban.

Siyertong nasabutan kan mga apostol na nagdadangog ki Jesus sa Bukid nin mga Olibo na kaipuhan nindang magdanay na mapagbantay. Nagsabi si Jesus: “Mag-ingat kamo na an saindong puso dai nuarin man mapagabatan nin sobrang pagkakan asin sobrang pag-inom saka mga kahaditan sa buhay, asin dai nindo inaasahan, bigla na sanang abutan kamo kan aldaw na iyan na siring sa siod. Huli ta maabot iyan sa gabos na nag-iistar sa bilog na daga. Kun siring, magdanay kamong mapagbantay, na nagngangayo-ngayo sa gabos na oras tangani na makadulag kamo sa gabos na bagay na ini na kaipuhan mangyari asin na makatindog sa atubangan kan Aki nin tawo.”—Lucas 21:34-36.

Ipinapahiling giraray ni Jesus na an hula niya may mas dakulang kautuban sa mas harayo pang ngapit. Dai siya naghuhula dapit sa mga mangyayari mga pirang dekada puon sa panahon niya asin na may epekto sana sa siyudad nin Jerusalem o sa nasyon kan mga Judio. An sinasabi niya iyo an mga mangyayari “sa gabos na nag-iistar sa bilog na daga.”

Sinabi niya na kaipuhan kan mga disipulo na magdanay na mapagbantay asin magin andam. Idinuon ini ni Jesus sa saro pang ilustrasyon: “Sabuton nindo an bagay na ini: Kun naaraman kan kagharong kun anong oras sa banggi maabot an parahabon, magdadanay kutana siyang mapagbantay asin dai niya papabayaan na laugon an saiyang harong. Dahil kaini, kamo man, magin andam kamo, huli ta an Aki nin tawo maabot sa oras na dai nindo pighuhuna.”—Mateo 24:43, 44.

Nagpadagos si Jesus sa pagtaram para tawan nin dahilan an mga disipulo na magin positibo. Sinigurado niya sa sainda na pag nauutob na an saiyang hula, magkakaigwa nin sarong “uripon” na mapagbantay asin aktibo. Sinambit ni Jesus an sarong sitwasyon na madaling masabutan kan mga apostol: “Siisay man nanggad an maimbod asin mapagmansay na uripon na ninombrahan kan saiyang kagurangnan na mamahala sa mga lingkod niya sa harong, tanganing magtao sa sainda kan saindang kakanon sa tamang panahon? Maugma an uripon na iyan kun sa pag-abot kan saiyang kagurangnan maabtan siya kaini na naggigibo kaiyan! Sinisigurado ko sa saindo, nonombrahan niya siya na mamahala sa gabos niyang pagsadiri.” Pero, kun an “uripon” na iyan magin maraot asin maltratuhon an iba, “papadusahan [kan kagurangnan] an uripon nin grabe nanggad na padusa.”—Mateo 24:45-51; ikumparar an Lucas 12:45, 46.

Pero dai man sinasabi ni Jesus na magigin maraot an sarong grupo kan saiyang mga parasunod. Kun siring, anong leksiyon an gustong iduon ni Jesus sa mga disipulo? Gusto niyang magdanay sindang mapagbantay asin aktibo, arog kan ipapaliwanag pa niya sa saro pang ilustrasyon.

Sinisimbag ni Jesus an hapot kan mga apostol dapit sa tanda kan saiyang presensiya asin kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay. May koneksiyon digdi, nagtao siya ngunyan nin madunong na sadol paagi sa pagsaysay nin saro pang ilustrasyon. An kautuban kaiyan mahihiling kan mga nabubuhay sa panahon kan saiyang presensiya.

Pinunan niya an ilustrasyon paagi sa pagsabi: “An Kahadian kan kalangitan ikakaagid sa sampulong daraga na nagkua kan saindang mga lampara asin nagluwas tanganing sabaton an nobyo. An lima sa sainda mangmang, asin an lima mapagmansay.”—Mateo 25:1, 2.

Dai man buot sabihon ni Jesus na an kabanga kan mga disipulo na magmamana kan Kahadian kan kalangitan mangmang asin an kabanga mga mapagmansay. Imbes, an buot niyang sabihon iyo na kun dapit sa Kahadian, an kada saro sa mga disipulo may kakayahan na magdesisyon na magin mapagbantay o dai. Pero dai ni Jesus pinagdududahan na an kada saro sa saiyang mga lingkod puwedeng magdanay na maimbod asin sa siring mag-ako kan bendisyon kan saiyang Ama.

Sa ilustrasyon, nagruluwas an sampulong daraga para sabaton an nobyo asin umiba sa kasal. Pag mag-abot an nobyo, iilawan kan mga daraga an aagihan paagi sa mga lampara ninda bilang pagtaong galang sa saiya mantang dinadara niya an saiyang nobya sa harong na inandam para digdi. Pero ano an nangyari?

Sinabi ni Jesus: “An mga mangmang nagkurua kan saindang mga lampara pero dai nagdara nin reserbang lana, alagad an mga mapagmansay nagdara nin reserbang lana sa mga lalagan ninda kaiba kan saindang mga lampara. Mantang naaatraso an nobyo, sinda gabos tinurungka asin napaturog.” (Mateo 25:3-5) Dai uminabot an nobyo suno sa inaasahan na pag-abot kaini. Garo baga naaatrasong marhay ini kun kaya napaturog an mga daraga. Tibaad nagirumduman kan mga apostol an isinaysay kaidto ni Jesus dapit sa sarong tawo na gikan sa respetadong pamilya na nagpasiring sa harayong lugar asin ‘kan huri nagbalik pagkatapos na manombrahan bilang hadi.’—Lucas 19:11-15.

Sa ilustrasyon manungod sa sampulong daraga, isinaysay ni Jesus an nangyari kan uminabot man giraray an nobyo: “Kan mismong kamatangaan kan banggi, igwang nagkurahaw: ‘Yaon na an nobyo! Magruluwas kamo tanganing sabaton siya.’” (Mateo 25:6) Kumusta daw an mga daraga? Sinda daw handa asin mapagbantay?

Nagpadagos si Jesus: “Dangan an gabos na daragang idto nagburuhat asin inandam an saindang mga lampara. An mga mangmang nagsabi sa mga mapagmansay, ‘Tawi kami kan lana nindo, ta mapapalsok na an mga lampara mi.’ An mga mapagmansay nagsimbag asin nagsabi: ‘Tibaad parareho lugod kitang kulangon. Marahay pang magduman kamo sa mga nagtitinda kaiyan, asin magbakal kamo nin para sa saindo.’”—Mateo 25:7-9.

Kaya an limang mangmang na daraga bakong mapagbantay asin bakong andam sa pag-abot kan nobyo. Kinulang sinda nin lana para sa mga lampara ninda asin kinaipuhan pang bumakal. Sinabi ni Jesus: “Mantang paduman sinda tanganing bumakal kaiyan, nag-abot an nobyo. An andam na mga daraga naglaog kaiba niya sa bangkete sa kasal. Dangan, isinara an pinto. Pagkatapos, an iba pa sa mga daraga nag-arabot man, na nagsasabi, ‘Ginoo, Ginoo, bukasi kami!’ Bilang simbag sinabi niya, ‘Sasabihon ko sa saindo an totoo, dai ko kamo midbid.’” (Mateo 25:10-12) Makamumundo nanggad na resulta huling dai sinda nagdanay na andam asin mapagbantay!

Nasabutan kan mga apostol na an nobyo na sinasabi ni Jesus iyo mismo siya. Kan nakaagi, iinagid pa ngani ni Jesus an sadiri sa sarong nobyo. (Lucas 5:34, 35) Siisay man an mapagmansay na mga daraga? Kan nagtataram si Jesus manungod sa “sadit na aripumpon,” na iyong tatawan kan Kahadian, sinabi niya ini: “Magsulot na kamo nin panserbidor saka palaada an saindong mga lampara.” (Lucas 12:32, 35) Kaya sa ilustrasyon na ini dapit sa mga daraga, nasabutan kan mga apostol na an pinapanungdan digdi ni Jesus iyo an maimbod niyang mga disipulo arog ninda. Kun siring, ano an itinutukdo digdi ni Jesus?

Malinaw iyan na sinabi ni Jesus. Tinapos niya an ilustrasyon sa pagsabi: “Kun siring, magdanay kamong mapagbantay huli ta dai nindo aram an aldaw ni an oras.”—Mateo 25:13.

Malinaw na sinasadol ni Jesus an saiyang maimbod na mga parasunod na kaipuhan nindang ‘magdanay na mapagbantay’ kun manungod sa saiyang presensiya. Siya madatong, asin kaipuhan nindang magin andam asin mapagbantay—arog kan limang mapagmansay na daraga—tanganing dai mawara sa isip ninda an saindang mahalagang marhay na paglaom asin dai man mawara an oportunidad na makamtan an balos.

Kan kaibanan pa ni Jesus an mga apostol sa Bukid nin mga Olibo, nagsaysay siya nin saro pang ilustrasyon. Mga pirang aldaw bago kaini, kan nasa Jerico siya, itinao niya an ilustrasyon dapit sa mga mina para ipahiling na an Kahadian madatong sa harayo pang ngapit. An ilustrasyon na isinaysay niya ngunyan igwa nin nagkapirang pagkakaagid diyan. Kabtang iyan kan simbag niya sa hapot manungod sa saiyang presensiya asin sa pagtatapos kan sistema nin mga bagay. Idinuduon kaiyan na an mga disipulo dapat na magin mahigos sa pag-asikaso sa ipinagkatiwala niya sa sainda.

Nagpuon si Jesus: “An Kahadian kaagid nanggad nin sarong tawo na madali nang magbiyahe pasiring sa ibang nasyon, asin ipinaapod niya an saiyang mga uripon saka ipinagkatiwala sa sainda an saiyang mga pagsadiri.” (Mateo 25:14) Huling iinagid na ni Jesus an sadiri sa sarong tawo na nagpasiring sa ibang nasyon “tanganing manombrahan bilang hadi,” madaling masabutan kan mga apostol na siya an “tawo” na pinapanungdan niya ngunyan sa ilustrasyon.—Lucas 19:12.

Bago magpasiring sa ibang nasyon, ipinagkatiwala kan tawong iyan sa mga uripon niya an mahahalagang pagsadiri niya. Durante kan tulo may kabangang taon na ministeryo ni Jesus, nagpokus siya sa paghuhulit kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos, asin sinanay an mga disipulo sa gibuhon na ini. Ngunyan na mahali na siya asin nasanay na niya sinda, nagtitiwala siya na ipagpapadagos ninda iyan.—Mateo 10:7; Lucas 10:1, 8, 9; ikumparar an Juan 4:38; 14:12.

Paano idinistribwir kan tawo sa ilustrasyon an mga pagsadiri niya? Nagsaysay si Jesus: “An saro sa sainda tinawan niya nin limang talento, an saro man duwang talento, asin an saro pa sarong talento, depende sa kakayahan kan kada saro, dangan nagduman siya sa ibang nasyon.” (Mateo 25:15) Ano an gigibuhon kan mga uripon na ini sa mga ipinagkatiwala sa sainda? Mahigos daw nindang gagamiton iyan para sa kapakinabangan kan saindang kagurangnan? Sinabi ni Jesus sa mga apostol:

“An tinawan nin limang talento tulos na naghali asin ipinagnegosyo an mga iyan dangan nakaganar nin lima pa. Siring man, an tinawan nin duwa nakaganar nin duwa pa. Alagad an uripon na tinawan nin saro sanang talento naghali asin nagkalot sa daga saka itinago diyan an kuwarta kan saiyang kagurangnan.” (Mateo 25:16-18) Ano an mangyayari pag nagbalik an kagurangnan?

Nagpadagos si Jesus: “Pakalihis nin halawig na panahon, an kagurangnan kan mga uripon na idto nag-abot asin nakipagkuwenta sa sainda.” (Mateo 25:19) Ginibo kan inot na duwang uripon an gabos nindang makakaya, “depende sa kakayahan kan kada saro.” An kada saro sa duwang uripon na iyan nagin maigot, mahigos, asin mabunga sa ipinagkatiwala sa sainda. Nadoble kan uripon na tinawan nin limang talento an ipinagkatiwala sa saiya, asin siring man an nagibo kan uripon na tinawan nin duwang talento. (Kaidto, an sarong trabahador kaipuhan na magtrabaho nin mga 19 taon para makaganar nin sarong talento.) Parehong inumaw kan kagurangnan an duwang uripon: “Magayon an ginibo mo, marahay asin maimbod na uripon! Nagin maaasahan ka sa dikit na bagay. Pagkakatiwalaan taka nin dakul na bagay. Makigaya-gaya ka sa saimong kagurangnan.”—Mateo 25:21.

Pero, iba nanggad an ginibo kan uripon na tinawan nin sarong talento. Nagsabi ini: “Kagurangnan, midbid taka na tawong istrikto, na nag-aani sa dai mo pinagsabwagan asin nagtitipon sa dai mo pinagtahupan. Kaya natakot ako asin naghali saka itinago ko sa daga an saimong talento. Uni, ibalik ko na sa saimo.” (Mateo 25:24, 25) Dai man lamang niya idineposito sa bangko an kuwarta para tumubo iyan maski paano para sa saiyang kagurangnan. Kaya masasabi na daing nakuang pakinabang an kagurangnan sa ginibo niya.

Angay sana na apudon siya kan kagurangnan na “maraot asin hugakon na uripon.” Kinua an yaon sa saiya asin itinao iyan sa uripon na andam na magin mahigos. Itinao kan kagurangnan an saiyang pamantayan: “An siisay man na igwa, tatawan nin mas dakul pa, asin magkakaigwa siya nin abundansiya. Alagad an saro na mayo, maski an yaon sa saiya kukuanon sa saiya.”—Mateo 25:26, 29.

Dakul na bagay an dapat pag-isipan kan mga disipulo ni Jesus, pati na an ilustrasyon na ini. Nasasabutan ninda na dakulaon an halaga kan ipinagkakatiwala sa sainda ni Jesus—an mahalagang marhay na pribilehiyong gumibo nin mga disipulo. Asin linalauman niyang magigin mahigos sinda sa paggibo kaini. Dai iniisip ni Jesus na parareho an dapat magibo kan gabos sa pag-utob kan gibuhon na paghuhulit na ipinagkatiwala sa sainda. Arog kan ipinahiling sa ilustrasyon, dapat na gibuhon kan kada saro an pinakamakakaya niya “depende sa kakayahan kan kada saro.” Dai buot sabihon kaini na mauugma si Jesus kun an saro “hugakon” asin dai ginigibo an saiyang pinakamakakaya sa pagpauswag kan mga pagsadiri kan Kagurangnan.

Pero siguradong naugma an mga apostol sa garantiyang ini: “An siisay man na igwa, tatawan nin mas dakul pa”!

Sa Bukid nin mga Olibo, katatapos pa sanang isaysay ni Jesus an mga ilustrasyon dapit sa sampulong daraga asin mga talento. Paano niya tinapos an saiyang simbag sa hapot kan mga apostol dapit sa tanda kan saiyang presensiya asin kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay? Nagtao siya nin ultimong ilustrasyon, an manungod sa mga karnero asin mga kanding.

Pinunan iyan ni Jesus paagi sa pagladawan sa sainda kan kamugtakan kaiyan: “Pag uminabot an Aki nin tawo na may kamurawayan, pati an gabos na anghel na kairiba niya, matukaw siya sa saiyang mamuraway na trono.” (Mateo 25:31) Lininaw ni Jesus na siya an panginot na karakter digdi. Parati niyang inaapod an sadiri bilang “an Aki nin tawo.”—Mateo 8:20; 9:6; 20:18, 28.

Nuarin mauutob an ilustrasyon na ini? “Pag uminabot [si Jesus] na may kamurawayan” kaiba an mga anghel asin tumukaw “sa saiyang mamuraway na trono.” Sinambit na niya an dapit sa “Aki nin tawo na minadatong na nasa mga panganuron nin langit asin may kapangyarihan saka dakulang kamurawayan” asin kaiba an saiyang mga anghel. Nuarin iyan mangyayari? “Pagkatapos tulos kan grabeng kasakitan.” (Mateo 24:29-31; Marcos 13:26, 27; Lucas 21:27) Kaya mauutob an ilustrasyon na ini sa pagdatong ni Jesus na may kamurawayan sa maabot na panahon. Ano an gigibuhon niya sa panahon na iyan?

Nagpaliwanag si Jesus: “Pag uminabot an Aki nin tawo . . . , an gabos na nasyon titiripunon sa atubangan niya, asin pagsusuwayon niya an mga tawo, kun paanong isinusuway nin pastor an mga karnero sa mga kanding. Asin ibubugtak niya sa saiyang tuo an mga karnero, alagad sa saiyang wala an mga kanding.”—Mateo 25:31-33.

Mapadapit sa mga karnerong isinuway na may pag-uyon, nagsabi si Jesus: “Dangan an Hadi masabi sa mga nasa tuo niya: ‘Madya, kamong mga binendisyunan kan sakuyang Ama, manahon nindo an Kahadian na inandam para sa saindo puon pa sa pagkaestablisar kan kinaban.’” (Mateo 25:34) Taano ta inuyunan kan Hadi an mga karnero?

Nagpaliwanag an Hadi: “Nagutom ako asin tinawan nindo ako nin makakakan; napaha ako asin tinawan nindo ako nin maiinom. Nagin estranghero ako asin inistimar nindo; huba ako asin binaduan nindo. Nagkahilang ako asin inataman nindo. Nasa presuhan ako asin dinalaw nindo ako.” Kan an mga karnerong ini, “an mga matanos,” naghapot kun sa paanong paagi ninda ginibo an marahay na mga bagay na idto, nagsimbag an Hadi: “Kun paanong ginibo nindo iyan sa saro sa mga pinakahababa an kamugtakan sa mga tugang kong ini, ginibo nindo iyan sa sakuya.” (Mateo 25:35, 36, 40, 46) Dai ninda ini ginibo sa langit, huling dai man duman nin may hilang o nin nagugutom. Siguradong ginibo ninda ini sa mga tugang ni Cristo na yaon digdi sa daga.

Kumusta man an mga kanding na ibinugtak sa wala? Nagsabi si Jesus: “Dangan masabi [an Hadi] sa mga nasa wala niya: ‘Rumayo kamo sa sako, kamong mga isinumpa, duman kamo sa daing katapusan na kalayo na inandam para sa Diyablo asin sa saiyang mga anghel. Huli ta nagutom ako, pero dai nindo ako tinawan nin makakakan; asin napaha ako, pero dai nindo ako tinawan nin maiinom. Nagin estranghero ako, pero dai nindo ako inistimar; huba ako, pero dai nindo ako binaduan; may hilang ako asin nasa presuhan, pero dai nindo ako inataman.’” (Mateo 25:41-43) Tama sana an paghukom na ini huling dai nagin mabuot an mga kanding sa mga tugang ni Cristo digdi sa daga, na dapat kutanang ginibo ninda.

Naaraman kan mga apostol na an maabot na panahon na ini nin paghukom magkakaigwa nin permanente, o daing katapusan, na mga resulta. Sinabi ni Jesus sa sainda: “Dangan [masabi an Hadi]: ‘Sinisigurado ko sa saindo, kun paanong dai nindo iyan ginibo sa saro sa mga ini na pinakahababa an kamugtakan, dai nindo iyan ginibo sa sakuya.’ An mga ini paparaon nin daing sagkod, alagad an mga matanos mabubuhay nin daing katapusan.”—Mateo 25:45, 46.

An simbag ni Jesus sa hapot kan mga apostol nagtao sa saiyang mga parasunod nin dakul na bagay na kaipuhan na pag-isipan, na matabang sa sainda na siyasaton an saindang mga sabuot asin mga gibo.