1. Ano an ihinahayag sa sato kan mga propesiya sa Bibliya?

ANO an madali nang mangyari sa banwaan ni Jehova? Puwede tang maaraman an simbag. An mga propesiya sa Bibliya garo bintana na diyan matatanaw ta an mahalagang mga pangyayari na magkakaigwa nin epekto sa sato gabos. May sarong partikular na propesiya na ipinapahiling sa sato an gigibuhon kan nagkapira sa pinakamakapangyarihan na mga gobyerno sa daga. An pagkasaysay na iyan, na nasa Daniel kapitulo 11, ipinapahiling an kasaysayan kan duwang nagkokontrahan na lado, an hadi kan norte asin an hadi kan timog. Nautob na an dakulang kabtang kan propesiyang iyan, kaya makakapagtiwala kita na magkakatotoo man an natatada pa kaiyan.

2. Arog kan ipinapahiling sa Genesis 3:15 asin Kapahayagan 11:7 asin 12:17, ano an mga kaipuhan niyatong isaisip pag pinag-aadalan an propesiya ni Daniel?

² Tanganing masabutan an propesiyang nasa Daniel kapitulo 11, kaipuhan niyatong isaisip na an pinapanungdan lang kaiyan iyo an mga tagapamahala asin gobyerno na nagkaigwa nin direktang impluwensiya sa banwaan nin Diyos. Asin maski ngani sadit na porsiyon sana kan populasyon kan kinaban an banwaan nin Diyos, sinda sa parati an sentro kan mahahalagang pangyayari sa kinaban. Taano? Huling si Satanas asin an saiyang bilog na sistema igwa nin sarong panginot na katuyuhan—puhuon an mga naglilingkod ki Jehova asin ki Jesus. (Basahon an Genesis 3:15 asin Kapahayagan 11:7; 12:17.) Kaipuhan man niyatong isaisip na an propesiya na isinurat ni Daniel dapat na kauyon kan iba pang mga propesiya sa Tataramon nin Diyos. Sa katunayan, tanganing masabutan nin tama an propesiya ni Daniel, kaipuhan niyatong hilingon an iba pang parte kan Bibliya.

3. Ano an pag-uulayan niyato sa artikulong ini saka sa sunod na artikulo?

³ Mantang isinasaisip an mga puntong nasambit, pag-uulayan niyato an Daniel 11:25-39. Aaramon ta kun siisay an hadi kan norte asin an hadi kan timog puon kan 1870 sagkod 1991, asin kun taano ta rasonableng baguhon an satong pakasabot sa sarong kabtang kan propesiyang ini. Sa sunod na artikulo, pag-uulayan ta an Daniel 11:40–12:1 na saro pang kabtang kan propesiya, asin lilinawon niyato an satong pakasabot sa kun ano an ihinahayag kaiyan manungod sa peryodo nin panahon puon kan 1991 sagkod sa giyera nin Armagedon. Mantang pinag-aadalan mo an duwang artikulong ini, makakatabang na hilingon an tsart na “Magkalaban na mga Hadi sa Panahon kan Katapusan.” Pero, kaipuhan nguna niyatong aramon kun siisay an duwang hadi sa propesiyang ini.

KUN PAANO MAAARAMAN KUN SIISAY AN HADI KAN NORTE ASIN AN HADI KAN TIMOG

4. Anong tulong bagay an dapat niyatong konsideraron para maaraman kun siisay an hadi kan norte asin an hadi kan timog?

⁴ Kaidto, an titulong “hadi kan norte” asin “hadi kan timog” ipinanungod sa pulitikal na mga kapangyarihan na nasa norte asin timog kan literal na daga nin Israel. Taano ta nasabi ta iyan? Risahon an sinabi kan anghel na naghatod kan mensahe ki Daniel: “Nagdigdi ako tanganing ipasabot sa saimo kun ano an mangyayari sa saimong banwaan sa huring kabtang kan mga aldaw.” (Dan. 10:14, NWT) Bago kan Pentecostes 33 C.E., an literal na nasyon nin Israel iyo an banwaan nin Diyos. Pero puon kan Pentecostes 33 C.E., malinaw na ipinahiling ni Jehova na an maimbod na mga disipulo ni Jesus iyo an saiyang banwaan. Kun siring, an dakulang kabtang kan propesiya sa Daniel kapitulo 11 nanunungod, bako sa literal na nasyon nin Israel, kundi sa mga parasunod ni Cristo. (Gibo 2:1-4; Roma 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Asin sa paglihis nin panahon, iba-iba an nagin hadi kan norte asin an hadi kan timog. Dawa siring, may nagkapirang bagay na parareho sa mga tagapamahalang iyan. Inot, an mga hading iyan magsalang namahala sa kadagaan na diyan nakaistar an dakul sa mga lingkod nin Diyos o kaya pinersegir an mga ini. Ikaduwa, an pagtratar ninda sa banwaan nin Diyos nagpapahiling na ikinakaungis ninda an tunay na Diyos, si Jehova. Asin ikatulo, an duwang hadi naglalabanan para sa kapangyarihan.

5. Igwa daw nin hadi kan norte asin hadi kan timog sa pag-ultanan kan taon 100 asin 1870? Ipaliwanag.

⁵ Kan ikaduwang siglo C.E., nagpuon na magdakul an palsong mga Kristiyano sa laog kan tunay na Kristiyanong kongregasyon. Itinukdo ninda an paganong mga katukduan asin itinago an mga katotoohan na nasa Tataramon nin Diyos. Puon kan panahon na iyan sagkod kan huring parte kan ika-19 siglo, mayo nin organisadong grupo nin mga lingkod nin Diyos sa daga. Nagdakul an garo duot na palsong Kristiyanismo kaya nagin masakit na marhay na mamidbid kun siisay an tunay na mga Kristiyano. (Mat. 13:36-43) Taano ta mahalaga an impormasyon na ini? Huling ipinaparisa kaiyan na dai puwedeng magin hadi kan norte asin hadi kan timog an arin man sa mga tagapamahala o kahadian sa pag-ultanan kan taon 100 asin 1870. Mayo kaya nin organisadong grupo nin banwaan nin Diyos na puwedeng atakihon kan duwang hading iyan.b Alagad sigurado kita na dai mahahaloy pagkalihis kan 1870, malataw giraray an hadi kan norte asin an hadi kan timog. Taano ta nasabi niyato iyan?

6. Kasuarin nagkaigwa giraray nin organisadong grupo nin banwaan nin Diyos? Ipaliwanag.

⁶ Puon kan 1870, nagpuon nang maorganisar bilang sarong grupo an banwaan nin Diyos. Kan taon na iyan pinunan ni Charles T. Russell asin kan saiyang mga kairiba an sarong pag-adal sa Bibliya. Si Brother Russell asin an saiyang dayupot na mga kairiba an ihinulang mensahero na ‘nagharali nin ulang sa dalan’ bago naestablisar an Mesiyanikong Kahadian. (Mal. 3:1, NWT) Igwa na giraray nin organisadong grupo nin banwaan nin Diyos! Kan panahon na iyan, igwa daw nin pambilog na kinaban na mga kapangyarihan na magkakaigwa nin dakulang epekto sa mga lingkod nin Diyos? Hilingon ta.

SIISAY AN HADI KAN TIMOG?

7. Siisay an hadi kan timog sagkod sa kasagsagan kan Giyera Mundiyal I?

⁷ Kan 1870, an Britania an nagin pinakadakulang imperyo sa daga, asin igwa iyan kan pinakamakusog na puwersa militar. Ilinadawan an imperyong iyan bilang sadit na sungay na duminaog sa tulong iba pang sungay—an Pransia, Espanya, saka an Netherlands. (Dan. 7:7, 8) Asin iyan an nagin hadi kan timog sagkod sa kasagsagan kan Giyera Mundiyal I. Kan panahon man na iyan, an Estados Unidos nin Amerika an nagin pinakamayaman na nasyon asin nagpuon na makipag-alyansa sa Britania.

8. Siisay an hadi kan timog sa bilog na peryodo kan huring mga aldaw?

⁸ Kan Giyera Mundiyal I, nagin makapangyarihan na alyansa militar an Estados Unidos saka an Britania. Kan panahon na iyan, an Britania saka an dating kolonya kaiyan—an Estados Unidos—nagin an Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano. Arog kan ihinula ni Daniel, an hading ini nagtipon nin “dakulaon na marhay asin makusog na hukbo.” (Dan. 11:25, NWT) Sa bilog na panahon kan huring mga aldaw, an alyansang Anglo-Amerikano an hadi kan timog.c Alagad, siisay an hadi kan norte?

AN PAGLATAW GIRARAY KAN HADI KAN NORTE

9. Kasuarin naglataw giraray an hadi kan norte, asin paano nautob an Daniel 11:25?

⁹ Kan 1871—kan suminunod na taon pagkatapos punan ni Russell asin kan saiyang mga kairiba an sarong pag-adal sa Bibliya—naglataw giraray an hadi kan norte. Kan taon na iyan, pinagsararo ni Otto von Bismarck an nagkapirang rehiyon asin nagin sindang an Imperyo nin Alemania. Si Hading Wilhelm I kan Prusia an inot na nagin emperador kaiyan, asin ninombrahan niya si Bismarck bilang an inot na chancellor o lider kan gobyerno.d Sa nagsurunod na mga dekada, nakontrol kan Alemania an nagkapirang nasyon sa Aprika asin sa Dagat Pasipiko, asin pinagmaigutan kaiyan na magin mas makapangyarihan kisa sa Britania. (Basahon an Daniel 11:25.) Nakabilog an Alemania nin makusog na hukbo asin an hukbong-dagat kaiyan an nagin ikaduwa sa pinakadakula sa kinaban. Ginamit iyan kan Alemania sa mga kalaban kaini kan inot na giyera mundiyal.

10. Paano nautob an Daniel 11:25b, 26?

¹⁰ Dangan ihinula ni Daniel an mangyayari sa Imperyo nin Alemania asin sa puwersa militar kaini. Sinabi kan propesiya na an hadi kan norte “dai . . . makakatindog.” Taano? “Huling magpaplano sinda nin mga pakana laban sa saiya. Asin idtong mga nagkakakan kan saiyang mga piling kakanon iyo an mapabagsak sa saiya.” (Dan. 11:25b, 26a, NWT) Kan panahon ni Daniel, kaiba sa nagkakakan kan “mga piling kakanon kan hadi” an mga opisyal na ‘naglilingkod sa hadi.’ (Dan. 1:5, NWT) Siisay an pinapanungdan digdi kan propesiya? Nanunungod iyan sa mga opisyal na may halangkaw na ranggo sa Alemania—kaiba diyan an mga heneral kan emperador asin mga opisyal kan militar—na nakakontribwir sa pagpabagsak kan monarkiya.e Bako sana an pagbagsak kan imperyo an sinambit kan propesiya kundi pati man an magigin resulta kan pakikigiyera kaiyan sa hadi kan timog. Manungod sa hadi kan norte, sinabi kan propesiya: “Kun manungod sa hukbo niya, iyan sisighidon, asin dakul an magkakagaradan.” (Dan. 11:26b, NWT) Sa inot na giyera mundiyal, ‘sinighid’ an hukbo kan Alemania asin dakul man nanggad an ‘nagkagaradan’ arog kan ihinula. Mas dakul nanggad an nagadan sa giyerang iyan kisa sa ano man na iba pang giyera bago kaiyan.

11. Ano an ginibo kan hadi kan norte asin kan hadi kan timog?

¹¹ Sa paglaladawan sa mga pangyayari bago an Giyera Mundiyal I, sinasabi kan Daniel 11:27, 28 na an hadi kan norte asin an hadi kan timog “matukaw . . . sa sarong lamesa asin mataram nin mga kaputikan.” (NWT) Sinabi man kaiyan na an hadi kan norte magkakaigwa nin “kadakul na rugaring.” Iyan mismo an nangyari. Sinabi kan Alemania saka Britania sa lambang saro na gusto ninda nin katuninungan, pero malinaw na kaputikan iyan kan biglang magkagiyera kan 1914. Asin sa mga dekada bago an 1914, an Alemania an nagin ikaduwa sa pinakamayaman na nasyon sa kinaban. Dangan, bilang kautuban kan Daniel 11:29 asin kan inot na kabtang kan bersikulo 30, nakipaglaban an Alemania sa hadi kan timog pero nadaog iyan.

INAATAKE KAN DUWANG HADI AN BANWAAN NIN DIYOS

12. Kan inot na giyera mundiyal, ano an ginibo kan hadi kan norte asin kan hadi kan timog?

¹² Puon kan 1914, naggrabe an labanan kan duwang hadi asin naggrabe man an pag-atake ninda sa banwaan nin Diyos. Halimbawa, kan inot na giyera mundiyal, an gobyerno nin Alemania asin an gobyerno nin Britania parehong nagpersegir sa mga lingkod nin Diyos na nagsayumang magbali sa giyera. Asin bilang kautuban kan propesiya na nasa Kapahayagan 11:7-10, iprineso kan gobyerno nin Estados Unidos an mga nanginginot kaidto sa gibuhon na paghuhulit.

13. Kan dekada nin 1930 asin durante kan ikaduwang giyera mundiyal, ano an ginibo kan hadi kan norte?

¹³ Dangan, kan dekada nin 1930 asin lalo na durante kan ikaduwang giyera mundiyal, daing hirak na inatake kan hadi kan norte an banwaan nin Diyos. Kan an mga Nazi na an nagkokontrol sa Alemania, ipinagbawal ni Hitler asin kan mga parasunod niya an gibuhon kan banwaan nin Diyos. Ginatos na lingkod nin Diyos an ginadan asin ribo-ribo pa an dinara sa mga kampo de-konsentrasyon. Ihinula ni Daniel an mga pangyayaring iyan. ‘Linapastangan [kan hadi kan norte] an santuwaryo’ asin ‘hinali an regular na atang’ paagi sa pagbabawal sa gibuhon na paghuhulit kan mga lingkod nin Diyos. (Dan. 11:30b, 31a, NWT) Isinumpa pa ngani kan lider kaiyan na si Hitler na pupuhuon niya an mga lingkod nin Diyos sa Alemania.

AN PAGLATAW KAN BAGONG HADI KAN NORTE

14. Siisay an nagin hadi kan norte pagkatapos kan ikaduwang giyera mundiyal? Ipaliwanag.

¹⁴ Pagkatapos kan ikaduwang giyera mundiyal, nakontrol kan Komunistang gobyerno kan Unyon Sobyet an mahiwas na mga teritoryong nakua kaini sa Alemania, dangan iyan na an nagin hadi kan norte. Arog kan totalitaryong rehimen kan Nazi, pinersegir kan Unyon Sobyet an siisay man na iniinot sa saindang buhay an pagsamba sa tunay na Diyos kisa sa lubos na pagsunod sa gobyerno.

15. Ano an ginibo kan hadi kan norte pagkatapos kan Giyera Mundiyal II?

¹⁵ Dai nahaloy pagkatapos kan Giyera Mundiyal II, pinunan na atakihon kan bagong hadi kan norte—an Unyon Sobyet asin kan mga kaalyado kaini—an banwaan nin Diyos. Sa Kapahayagan 12:15-17, ikinumparar sa “salog” an pagpersegir na iyan sa banwaan nin Diyos. Kauyon kan propesiyang iyan, ipinagbawal kan hadi kan norte an satong gibuhon na paghuhulit asin puwersahan na dinara sa ibang lugar an ribo-ribo sa mga lingkod ni Jehova. Sa katunayan, puon pa kan magpuon an huring mga aldaw, padagos na nag-uurog an pagpersegir kan hadi kan norte sa banwaan nin Diyos, pero dai kaiyan napapundo an gibuhon ninda.f

16. Paano inutob kan Unyon Sobyet an Daniel 11:37-39?

¹⁶ Basahon an Daniel 11:37-39.g Bilang kautuban kan propesiyang iyan, “dai [nanggad iginalang kan hadi kan norte] an Diyos kan saiyang mga ama.” Sa paanong paagi? Pinagmaigutan kan Unyon Sobyet na halion an kapangyarihan kan haluyan nang relihiyosong mga organisasyon sa katuyuhan na halion an mga relihiyon. Tanganing magibo an katuyuhan na iyan, kaidto pang 1918 nagpaluwas na nin sarong pagbuot an gobyernong Sobyet asin nagin basehan iyan tanganing itukdo an ateismo sa mga eskuwelahan. Paano ‘pinamuraway [kan hadi kan norte] an diyos nin mga kuta’? Dakulaon an ginastos kan Unyon Sobyet para sa hukbo kaini asin sa paggibo nin ribo-ribong armas nuklear tanganing pakusugon an puwersa kaini. Pag-abot nin panahon, an hadi kan norte asin an hadi kan timog parehong nakatipon nin makusog na mga armas na kayang gumadan nin binilyon na tawo!

SARONG PAMBIHIRANG PAGTINABANGAN KAN DUWANG HADI

17. Ano an “makababalding bagay na minakawsa nin pagkagaba”?

¹⁷ Sinuportaran kan hadi kan norte an hadi kan timog sa sarong mahalagang gibuhon—an ‘pagpuwesto sa makababalding bagay na minakawsa nin pagkagaba.’ (Dan. 11:31, NWT) An “makababalding bagay” na iyan iyo an United Nations.

18. Taano ta ilinaladawan an United Nations bilang sarong “makababalding bagay”?

¹⁸ Ilinaladawan an organisasyon na United Nations bilang sarong “makababalding bagay” huling hinihingako kaiyan na kaya kaiyan na gibuhon an sarong bagay na an Kahadian nin Diyos sana an makakagibo—an magtao nin katuninungan sa kinaban. Sinasabi kan propesiya na “minakawsa nin pagkagaba” an makababalding bagay huling aatakihon kaiyan asin lalaglagon an gabos na palsong relihiyon.—Hilingon an tsart na “Magkalaban na mga Hadi sa Panahon kan Katapusan.”

TAANO TA KAIPUHAN NIYATONG MAARAMAN AN KASAYSAYAN NA INI?

19-20. (a) Taano ta kaipuhan niyatong maaraman an kasaysayan na ini? (b) Anong hapot an sisimbagon ta sa sunod na artikulo?

¹⁹ Kaipuhan niyatong maaraman an kasaysayan na ini huling pinapatunayan kaini na puon kan 1870 sagkod 1991, nautob an propesiya ni Daniel manungod sa hadi kan norte asin sa hadi kan timog. Kaya makakapagtiwala kita na mauutob man an natatada pang kabtang kan propesiya.

²⁰ Kan 1991, buminagsak an Unyon Sobyet. Kaya siisay na an hadi kan norte ngunyan? Sisimbagon kan sunod na artikulo an hapot na iyan.

1-2. Ano an pag-uulayan niyato sa artikulong ini?

NGUNYAN urog kasuarin man, mas dakul na kitang ebidensiya na nabubuhay kita sa huring mga aldaw kan sistemang ini nin mga bagay. Dai na mahahaloy, lalaglagon ni Jehova asin ni Jesu-Cristo an gabos na gobyerno na nagkokontra sa Kahadian. Bago mangyari iyan, an hadi kan norte asin an hadi kan timog padagos na maglalabanan asin padagos man nindang aatakihon an banwaan nin Diyos.

² Sa artikulong ini, pag-uulayan ta an propesiya na nasa Daniel 11:40–12:1. Aaramon ta kun siisay ngunyan an hadi kan norte asin pag-uulayan ta kun taano ta kaya niyatong atubangon na may kumpiyansa an maabot na mga kadipisilan.

NAGLATAW AN BAGONG HADI KAN NORTE

3-4. Siisay an hadi kan norte ngunyan? Ipaliwanag.

³ Pagkatapos na mabuwag an Unyon Sobyet kan 1991, an mga lingkod nin Diyos sa mahiwason na rehiyon na iyan nakakua nin “dikit na tabang”—sarong peryodo nin panahon na talingkas sinda. (Dan. 11:34, NWT) Bilang resulta, buwelo sindang nakapaghulit, asin dai nahaloy uminabot sa ginatos na ribo an bilang kan mga parahayag sa mga nasyon na dating kabtang kan Unyon Sobyet. Pero pakalihis nin nagkapirang taon, an Russia asin an mga kaalyado kaiyan nagin an hadi kan norte. Arog kan napag-ulayan sa sinusundan na artikulo, para magin hadi kan norte o hadi kan timog an sarong gobyerno, dapat na gibuhon kaiyan an tulong bagay: (1) magkaigwa nin direktang interaksiyon sa banwaan nin Diyos, (2) ipahiling sa mga gibo kaiyan na kaiwal iyan ni Jehova asin kan saiyang banwaan, asin (3) makikumpetensiya sa karibal na hadi.

⁴ Risahon kun taano ta nasabi niyato na an Russia asin an mga kaalyado kaiyan iyo ngunyan an hadi kan norte. (1) Igwa sinda nin direktang epekto sa banwaan nin Diyos; ipinagbawal ninda an gibuhon na paghuhulit asin pinersegir an ginatos na ribong mga tugang na nakaistar sa mga lugar na nasa kontrol ninda. (2) Ipinapahiling kan mga gibong iyan na ikinakaungis ninda si Jehova asin an saiyang banwaan. (3) Nakikikumpetensiya sinda sa hadi kan timog, an Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano. Hilingon ta an mga ginibo kan Russia asin kan mga kaalyado kaiyan na nagpapatunay na sinda an hadi kan norte.

AN HADI KAN NORTE ASIN AN HADI KAN TIMOG PADAGOS NA NAGTUTUKLANGAN

5. Anong peryodo nin panahon an ilinaladawan sa Daniel 11:40-43, asin ano an mangyayari durante kan panahon na iyan?

⁵ Basahon an Daniel 11:40-43.b Ilinaladawan kan parteng ini kan propesiya an manungod sa panahon kan katapusan. Tampok sa tekstong ini an pagdinaugan kan hadi kan norte asin kan hadi kan timog. Arog kan ihinula ni Daniel, sa panahon kan katapusan, an hadi kan timog “makikipagtuklangan” o “makikipagsuagan” sa hadi kan norte.—Dan. 11:40, NWT.

6. Ano an patunay na nagtutuklangan an duwang hadi?

⁶ An hadi kan norte asin an hadi kan timog padagos na nagdidinaugan kun baga siisay sainda an pinakamakapangyarihan sa kinaban. Halimbawa, pag-isipan an nangyari pagkatapos kan Giyera Mundiyal II kan nakontrol kan Unyon Sobyet asin kan mga kaalyado kaiyan an dakul na kadagaan sa Europa. Huli sa mga ginibo kan hadi kan norte, napiritan an hadi kan timog na magbilog nin sarong internasyonal na alyansa militar, na midbid bilang NATO. An hadi kan norte asin an hadi kan timog dakulaon an ginagastos sa pakipagkumpetensiya sa lambang saro kun baga siisay an may pinakamakapangyarihan na hukbo sa bilog na kinaban. Naglabanan man sinda paagi sa pagsuportar sa mga kaiwal kan lambang saro sa mga giyera sa Aprika, Asia, asin Latin Amerika. Sa nakaagi pa sanang mga taon, pinalakop kan Russia asin kan mga kaalyado kaiyan an saindang impluwensiya sa bilog na globo. Naglalabanan man sinda sa inaapod na cyber war. Inaakusaran ninda an lambang saro na naggagamit nin nakakaraot na mga computer program tanganing isabotahe an saindang ekonomiya asin pulitikal na mga sistema. Arog kan ihinula ni Daniel, an hadi kan norte padagos na inaatake an banwaan nin Diyos.—Dan. 11:41.

AN HADI KAN NORTE NAGLAOG SA “DAGA KAN ADORNO”

7. Ano “an daga kan Adorno”?

⁷ Sinasabi sa Daniel 11:41 na an hadi kan norte malaog sa “daga kan Adorno.” Ano an dagang iyan? Sa suanoy na mga panahon, an literal na daga nin Israel ibinilang na “pinakamagayon sa gabos na kadagaan.” (Ezeq. 20:6, NWT) Pero an dahilan kaya mahalagang marhay an dagang iyan iyo na diyan kaya isinasagibo an tunay na pagsamba. Puon kan Pentecostes 33 C.E., an ‘dagang’ iyan bako nang sarong partikular na lugar o literal na lokasyon, huling an mga lingkod ni Jehova sa ngunyan lakop na sa bilog na daga. Kaya, “an daga kan Adorno” ngunyan iyo an paagi nin pamumuhay kan mga lingkod ni Jehova kaiba na diyan an pagsamba ninda ki Jehova paagi sa mga pagtiripon asin sa ministeryo sa langtad.

8. Paano naglaog sa “daga kan Adorno” an hadi kan norte?

⁸ Durante kan huring mga aldaw, an hadi kan norte pauruutrong naglaog sa “daga kan Adorno.” Halimbawa, kan an Nazi Germany an hadi kan norte, partikular na kaidtong ikaduwang giyera mundiyal, naglaog an hading iyan sa “daga kan Adorno” paagi sa pagpersegir asin paggadan sa mga lingkod nin Diyos. Pagkatapos kan Giyera Mundiyal II kan an Unyon Sobyet an hadi kan norte, naglaog an hading iyan sa “daga kan Adorno” paagi sa pagpersegir sa mga lingkod nin Diyos asin puwersahan na pagdara sainda sa harayong lugar.

9. Sa nag-agi pa sanang mga taon, paano naglaog sa “daga kan Adorno” an Russia asin an mga kaalyado kaiyan?

⁹ Sa nag-agi pa sanang mga taon, naglaog man sa “daga kan Adorno” an Russia asin an mga kaalyado kaiyan. Paano? Kan 2017, ipinagbawal kan presenteng hading ini kan norte an gibuhon kan mga lingkod ni Jehova asin ibinilanggo an nagkapira sa satong mga tugang. Ipinagbawal niya man an satong mga publikasyon, pati na an New World Translation. Apuwera kaiyan, kinumpiskar niya man an satong sangang opisina sa Russia pati mga Kingdom Hall asin Assembly Hall. Pagkatapos kan mga pangyayaring iyan, kan 2018 sinabi kan Namamahalang Grupo na an Russia asin an mga kaalyado kaiyan an hadi kan norte. Alagad, dawa pag pinepersegir nin grabe an mga lingkod ni Jehova, dai sinda nagpapartisipar sa ano man na aktibidad laban sa gobyerno nin tawo, ni nagpupurbar na baguhon iyan. Imbes, sinusunod ninda an sadol kan Bibliya na ipamibi “an gabos na nasa haralangkaw na posisyon,” lalo na pag naggigibo an mga ini nin mga desisyon na puwedeng makaapektar sa katalingkasan sa pagsamba.—1 Tim. 2:1, 2.

MADADAOG DAW KAN HADI KAN NORTE AN HADI KAN TIMOG?

10. Madadaog daw kan hadi kan norte an hadi kan timog? Ipaliwanag.

¹⁰ An propesiya na nasa Daniel 11:40-45 panginot na nakapokus sa aktibidad kan hadi kan norte. Nangangahulugan daw ini na madadaog kaiyan an hadi kan timog? Dai. An hadi kan timog “buhay pa” sa panahon kan paglaglag ni Jehova asin ni Jesus sa gabos na gobyerno nin tawo sa giyera nin Armagedon. (Kap. 19:20) Paano kita nakakasigurado? Pag-isipan an ipinaparisa kan mga propesiya sa Daniel asin sa Kapahayagan.

11. Ano an ipinaparisa kan Daniel 2:43-45? (Hilingon an ritrato sa cover.)

¹¹ Basahon an Daniel 2:43-45. May ilinaladawan si propeta Daniel na magkakasunod na mga gobyerno nin tawo na nagkaigwa nin epekto sa banwaan nin Diyos. Ilinaladawan an mga iyan bilang an manlain-lain na parte kan sarong dakulaon na imahen na gibo sa metal. An pinakahuri sa mga gobyernong iyan ilinaladawan bilang an bitis na may parteng lansang asin may parteng dalipay. An bitis nagrerepresentar sa Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano. Ipinaparisa kan propesiya na namamahala pa man giraray an Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano pag inatake na kan Kahadian nin Diyos an gabos na gobyerno nin tawo para laglagon.

12. Ano an irinerepresentar kan ikapitong payo kan mabangis na hayop, asin taano ta mahalagang maaraman iyan?

¹² May ilinaladawan man si apostol Juan na magkakasunod na pambilog na kinaban na kapangyarihan na nagkaigwa nin epekto sa mga lingkod nin Diyos. Ilinaladawan ni Juan an mga gobyernong ini bilang sarong mabangis na hayop na may pitong payo. An ikapitong payo kan hayop nagrerepresentar sa Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano. Mahalagang maaraman ini huling mayo nang matubong iba pang payo pagkatapos kaiyan. Namamahala pa man giraray an ikapitong payo pag gibuhon na ni Cristo asin kan saiyang langitnon na hukbo an paglaglag diyan pati sa gabos na iba pang parte kan mabangis na hayop.c—Kap. 13:1, 2; 17:13, 14.

ANO AN GIGIBUHON KAN HADI KAN NORTE SA MADALI NANG PANAHON?

13-14. Siisay si “Gog kan daga nin Magog,” asin ano an puwedeng magtulod sa saiya na atakihon an banwaan nin Diyos?

¹³ May sinasabi sa sato an sarong propesiya na isinurat ni Ezequiel manungod sa kun ano an tibaad mangyari sa huring mga aldaw kan hadi kan norte asin kan hadi kan timog. Kun sasabuton niyato na an mga propesiya sa Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; asin Kapahayagan 16:13-16, 21 nanunungod sa parehong peryodo nin panahon asin mga pangyayari, aasahan niyato na mangyayari an minasunod.

¹⁴ Sa panahon kan grabeng kasakitan, maabot an punto na “an mga hadi sa bilog na daga” mabilog nin koalisyon nin mga nasyon. (Kap. 16:13, 14; 19:19) An koalisyon na iyan iyo an inaapod kan Kasuratan na “Gog kan daga nin Magog.” (Ezeq. 38:2, NWT) An koalisyon na iyan nin mga nasyon magibo nin pangultimong todo-todong pag-atake sa banwaan nin Diyos. Ano an mapahiro sa sainda na gibuhon an pag-atakeng iyan? Manungod sa panahon na iyan, nakahiling si apostol Juan nin bagyo nin darakulaon na yelo na minatama sa mga kaiwal nin Diyos. An simbolikong bagyong iyan puwedeng nanunungod sa sarong makulog na mensahe nin paghukom na ipapaabot kan banwaan ni Jehova. An mensaheng ini puwedeng iyo an magtulod ki Gog nin Magog na atakihon an banwaan nin Diyos sa katuyuhan na puhuon sinda gabos.—Kap. 16:21.

15-16. (a) Sa anong pangyayari tibaad nanunungod an Daniel 11:44, 45? (b) Ano an mangyayari sa hadi kan norte asin sa gabos na iba pang minakompuwesto sa Gog nin Magog?

¹⁵ An makulog na mensaheng ini asin an ultimong pag-atake kan mga kaiwal nin Diyos puwedeng iyo man sana an mga pangyayaring sinambit sa Daniel 11:44, 45.d (Basahon.) Diyan, sinasabi ni Daniel na an “mga bareta hali sa sirangan asin hali sa norte” nakapurisaw sa hadi kan norte kaya nagluwas ini na “may grabeng kaanggutan.” Katuyuhan kan hadi kan norte na “manglaglag nin dakul.” An “dakul” na sinasabi digdi posibleng nanunungod sa banwaan ni Jehova.e Tibaad ilinaladawan digdi ni Daniel an pangultimong todo-todong pag-atake sa banwaan nin Diyos.

¹⁶ An pag-atakeng ini kan hadi kan norte, kaiba an gabos na iba pang mga gobyerno sa kinaban, makakapaanggot sa Makakamhan sa Gabos dangan mapuon an giyera nin Armagedon. (Kap. 16:14, 16) Sa panahon na iyan, lalaglagon an hadi kan norte, kaiba an gabos na iba pang nasyon na minakompuwesto sa Gog nin Magog, asin “mayo nin matabang sa saiya.”—Dan. 11:45, NWT.

17. Siisay si Miguel, “an makapangyarihan na pamayo,” na sinambit sa Daniel 12:1, asin ano an ginigibo niya saka gigibuhon pa?

¹⁷ An sunod mismong bersikulo sa tekstong iyan sa Daniel nagtatao nin dagdag na detalye kun paano lalaglagon an hadi kan norte saka an mga kaalyado niya asin kun paano kita ililigtas. (Basahon an Daniel 12:1.)f Ano an buot sabihon kan bersikulong ini? An Miguel saro pang pangaran kan satong namamahalang Hadi, si Cristo Jesus. Puon pa kan maestablisar sa langit an saiyang Kahadian kan 1914, ‘nagtitindog na siya alang-alang’ sa banwaan nin Diyos. Sa madali nang panahon, ‘matindog siya,’ o lalaglagon an saiyang mga kaiwal, sa giyera nin Armagedon. An giyerang iyan an magigin panghuring pangyayari sa inaapod ni Daniel na pinakagrabeng “panahon nin kasakitan” sa kasaysayan. An propesiya ni Juan na nasa Kapahayagan inaapod an panahon na iyan na “grabeng kasakitan.”—Kap. 6:2; 7:14.

AN SAIMONG PANGARAN DAW ‘MAISUSURAT SA LIBRO’?

18. Taano ta kaya niyatong atubangon na may kumpiyansa an mga mangyayari sa maabot na panahon?

¹⁸ Kaya niyatong atubangon na may kumpiyansa an mga mangyayari sa maabot na panahon huling parehong kinumpirmar ni Daniel asin ni Juan na an mga naglilingkod ki Jehova asin ki Jesus makakaligtas sa daing kaagid na panahon na iyan nin kasakitan. Sinasabi ni Daniel na an pangaran kan mga makakaligtas ‘isusurat sa libro.’ (Dan. 12:1, NWT) Paano maisusurat an satong pangaran sa librong iyan? Dapat na magpahiling kita nin malinaw na ebidensiya na nagtutubod kita ki Jesus, an Kordero nin Diyos. (Juan 1:29) Kaipuhan niyatong magpabawtismo bilang simbolo kan satong pagdusay sa Diyos. (1 Ped. 3:21) Asin dapat na ipahiling niyato na sinusuportaran ta an Kahadian nin Diyos paagi sa paggibo kan satong pinakamakakaya na tabangan an iba na makanuod manungod ki Jehova.

19. Ano an dapat na niyatong gibuhon ngunyan, asin taano?

¹⁹ Ngunyan na an panahon na pakusugon ta an satong pagtitiwala ki Jehova asin sa saiyang organisasyon nin maimbod na mga lingkod. Ngunyan na an panahon na suportaran an Kahadian nin Diyos. Kun gigibuhon ta iyan, makakaligtas kita pag linaglag na kan Kahadian nin Diyos an hadi kan norte asin an hadi kan timog.

An mga propesiya na sinambit sa tsart na ini naglaladawan sa mga pangyayari na magkasabay na nangyayari. Gabos iyan nagpapatunay na nabubuhay kita sa “panahon kan katapusan.”​—Dan. 12:4, NWT.

• 

  

  Teksto Kap. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

  Propesiya “An mabangis na hayop” dakul na siglo nang namamahala sa kinaban. Sa panahon kan katapusan, nalugadan an ikapitong payo kaiyan. Pag-abot nin panahon, narahay an payo asin “an bilog na daga” nagsunod sa mabangis na hayop. Ginagamit ni Satanas an mabangis na hayop para ‘makipaglaban sa mga natatada.’

  Kautuban Pagkatapos kan Baha, naglataw an mga gobyerno nin tawo na kontra ki Jehova. Pakalihis nin dakul na siglo, kan Giyera Mundiyal I, luminuyang marhay an Imperyo nin Britania. Nagkusog giraray iyan kan makialyansa diyan an Estados Unidos. Lalo na sa panahon nin katapusan, ginagamit ni Satanas an bilog na sistema nin pulitika para persegiron an banwaan nin Diyos.

• 

  Teksto Dan. 11:25-45

  Propesiya Sa panahon kan katapusan, magdidinaugan an hadi kan norte asin an hadi kan timog.

  Kautuban Naglaban an Alemania asin an Anglo-Amerikanong kapangyarihan. Kan 1945, an Unyon Sobyet asin an mga kaalyado kaiyan nagin an hadi kan norte. Kan 1991, nabuwag an Unyon Sobyet, asin pag-abot nin panahon, an Russia asin an mga kaalyado kaiyan iyo na an nagin hadi kan norte.

• 

  Teksto Isa. 61:1, NWT; Mal. 3:1, NWT; Luc. 4:18

  Propesiya Isinugo ni Jehova an saiyang “mensahero” tanganing ‘haralion an ulang’ bago maestablisar an Mesiyanikong Kahadian. An grupong ini nagpuon na “magpahayag nin maugmang bareta sa mga mahuyo.”

  Kautuban Puon kan 1870, si C. T. Russell asin an saiyang mga kairiba maigot na nagtrabaho para ipaliwanag kun ano talaga an itinutukdo kan Bibliya. Kan 1881, narealisar nindang kaipuhan kan mga lingkod nin Diyos na maghulit. Nagpublikar sinda nin mga artikulo arog kan “Wanted 1,000 Preachers” asin “Anointed to Preach.”

• 

  Teksto Mat. 13:24-30, 36-43

  Propesiya May sarong kaiwal na nagsabwag nin mga duot sa uma nin mga trigo asin an mga duot pinabayaan na magtalubo asin matahuban an mga trigo sagkod sa aranihan; dangan isinuway an mga duot sa mga trigo.

  Kautuban Puon kan 1870, urog na nagin malinaw an pagkakalain kan tunay asin kan palsong mga Kristiyano. Durante kan panahon kan katapusan, an tunay na mga Kristiyano tinipon asin isinuway sa palsong mga Kristiyano.

• 

  Teksto Dan. 2:31-33, 41-43

  Propesiya An parteng lansang asin parteng dalipay na bitis kan imahen na gibo sa manlain-lain na metal.

  Kautuban An dalipay nagrerepresentar sa ordinaryong mga tawo na pinamamahalaan kan Britania asin kan Estados Unidos na nagrerebelde asin nagpoprotesta laban sa mga gobyernong ini. Pinapaluya kan mga tawong ini an kakayahan kan pambilog na kinaban na kapangyarihan na humiro nin may arog-lansang na kusog.

• 

  

  Teksto Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

  Propesiya “An trigo” tinipon sa “kamalig” asin “an maimbod asin mapagmansay na uripon” ninombrahan na mamahala sa “mga lingkod . . . sa harong.” An paghuhulit kan “maugmang [bareta] kan Kahadian” nagpuon na maglakop sa “bilog na kinaban.”

  Kautuban Kan 1919, an maimbod na uripon ninombrahan na mamahala sa banwaan nin Diyos. Puon kaiyan, an mga Estudyante sa Bibliya urog na nagmaigot sa saindang paghuhulit. Ngunyan, an Mga Saksi ni Jehova naghuhulit sa labing 200 na kadagaan asin nagpoprodusir nin mga materyal na basado sa Bibliya sa labing 1,000 lengguwahe.

• 

  Teksto Dan. 12:11; Kap. 13:11, 14, 15

  Propesiya Sarong mabangis na hayop na may duwang sungay an nanginginot sa paggibo nin “sarong imahen kan mabangis na hayop” asin tinatawan nin “hinangos an imahen.”

  Kautuban An Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano an nanginot sa pag-establisar kan Liga de Naciones. An organisasyon na ini sinuportaran kan iba pang mga nasyon. Pag-abot nin panahon, an hadi kan norte nagbali man sa Liga—pero kaidto sanang 1926 sagkod 1933. Arog kan United Nations (UN) na kasunod kaiyan, an Liga tinawan nin pag-umaw na maninigo sana sa Kahadian nin Diyos.

• 

  

  Teksto Dan. 8:23, 24, NWT

  Propesiya Magibo nin “pambihirang panglalaglag” an sarong hadi na maisog an itsura.

  Kautuban An Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan na Anglo-Amerikano nagkawsa nin dakulang panglalaglag. Halimbawa, durante kan Giyera Mundiyal II, an Estados Unidos nagkawsa nin grabeng panglalaglag na dai pa nangyari kasuarin man kan maghulog iyan nin duwang bomba atomika sa sarong kalaban kan magkaalyadong pambilog na kinaban na kapangyarihan.

• 

  Teksto Dan. 11:31, NWT; Kap. 17:3, 7-11

  Propesiya Sarong mabangis na hayop na “mapulahon an kulor” na igwa nin sampulong sungay an naghawas sa kairaruman asin iyan an ikawalong hadi. An hading ini sinambit sa libro nin Daniel bilang “an makababalding bagay na minakawsa nin pagkagaba.”

  Kautuban An Liga de Naciones wara na durante kan Giyera Mundiyal II. Pagkatapos kan giyera, an UN ‘ipinuwesto.’ An UN, arog kaidto kan Liga, tinawan nin kamurawayan na maninigo sa Kahadian nin Diyos. Aatakihon kan UN an mga relihiyon.

• 

  

  Teksto 1 Tes. 5:3; Kap. 17:16

  Propesiya An mga nasyon maproklamar nin “katuninungan asin katiwasayan,” asin an “sampulong sungay” saka an “mabangis na hayop” aatakihon an “imoral na babayi” asin lalaglagon ini. Pagkatapos kaiyan, maabot an kalaglagan kan mga nasyon.

  Kautuban Hihingakuon kan mga nasyon na nakamtan na ninda an katuninungan asin katiwasayan. Dangan, an mga nasyon na nagsusuportar sa UN lalaglagon an palsong relihiyosong mga organisasyon. Iyan an magigin tanda kan pagpuon kan grabeng kasakitan. An kasakitan na iyan matatapos pag nalaglag na sa Armagedon an bilog na sistema kan kinaban.

• 

  Teksto Ezeq. 38:11, 14-17; Mat. 24:31

  Propesiya Sasakyadahon ni Gog an daga kan banwaan nin Diyos. Dangan titiripunon kan mga anghel an “mga pinili.”

  Kautuban An hadi kan norte, kaiba an gabos na iba pang gobyerno sa kinaban, aatakihon an banwaan nin Diyos. Pagkatapos na magpuon an pag-atakeng ini, an natatada sa mga linahidan titipunon pasiring sa langit.

• 

  Teksto Ezeq. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Kap. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

  Propesiya “An nakasakay” sa “sarong puting kabayo” lulubuson an “saiyang pandadaog” paagi sa paglaglag ki Gog asin sa hukbo kaini. “An mabangis na hayop [iaapon] sa nagkakalayong danaw,” asin an dakulaon na imahen rurunuton.

  Kautuban Si Jesus, an namamahalang Hadi kan Kahadian nin Diyos, nag-abot para isalbar an banwaan nin Diyos. Kaiba an saiyang 144,000 na kairibang tagapamahala asin an saiyang mga hukbo nin mga anghel, lalaglagon niya an koalisyon nin mga nasyon, an bilog na pulitikal na sistema ni Satanas.