Aram daw Nindo?
Talaga daw na inaandam nin mga tanga an kakanon ninda sa tig-init asin tinitipon an suplay ninda sa tig-ani?
▪ An Talinhaga 6:6-8 nagsasabi: “Magduman ka sa tanga, ikang hugakon; helinga an mga ginigibo kaiyan asin magin madonong ka. Minsan ngani iyan mayo nin komandante, opisyal o namamahala, inaandam kaiyan an kakanon kaiyan dawa sa tig-init; tinitipon kaiyan an suplay na kakanon kaiyan dawa sa tig-ani.”
Sa katunayan, an nagkapirang klase nin tanga talagang nagtitipon nin kakanon. Posibleng marhay na an klase na nasambitan ni Salomon—asin an pinakapamilyar sa Israel ngonyan—iyo an paraaning tanga (Messor semirufus).
Segun sa sarong reperensia, “an paraaning mga tanga na naghahanap nin pagkakan minahale sa saindang istaran kun marahay an panahon tanganing maghanap nin kakanon . . . [asin] nagtitipon nin mga pisog durante kan mas mainit na mga bulan kan taon. An mga ini tibaad nagkukua nin mga pisog sa mga tinanom o sa daga. An mga insektong ini naggigibo nin mga istaran sa irarom kan daga na harani sa mga oma, tambobong, o pinaggiginikan, kun saen may tipasi.
Sa laog mismo kan istaran, an mga tanga nagtitipon nin mga suplay nin kakanon sa patag na mga kuarto-kuarto na pinagkoronektar nin magkasurugpon na mga agihan. An mga tambobong kaiyan puedeng umabot nin limang pulgada an diametro asin kabangang pulgada an langkaw. Sa siring, an mga kolonya nin paraaning tanga na igwa nin bastanteng suplay sinasabing may kakayahan na tumagal “nin labi sa 4 na bulan na dai nagkukua nin kakanon o tubig hale sa luwas.”
Ano an kalabot sa paglilingkod bilang kopero kan hade?
▪ Si Nehemias an kopero ni Hadeng Artajerjes nin Persia. (Nehemias 1:11) Sa mga palasyo sa suanoy na Tahaw na Sirangan, an kopero kan hade bakong hamak na surugoon. Sa kabaliktaran, sia sarong halangkaw na opisyal. An klasikal na mga isinurat asin kadakol na suanoy na retrato nin mga kopero nagtatabang sa sato na makabilog nin nagkapirang kongklusyon dapit sa katongdan ni Nehemias sa palasyo kan Persia.
An kopero an minanamit sa arak kan hade tanganing dai ini mahilo. Sa siring, lubos na pinagtitiwalaan kan hade an kopero. “Kaipuhan nanggad an mapagtitiwalaan na mga katabang sa palasyo huli sa mga pagsarapakat na parateng nangyayari sa palasyong Achaemenid [Persiano],” an sabi kan iskolar sa Biblia na si Edwin M. Yamauchi. Posible man na an kopero sarong paboritong opisyal na may dakulang impluwensia sa hade. Huling aroaldaw siang naglilingkod harani sa hade, makakapagdesisyon sia kun siisay an makakadolok sa hade.
An siring na katongdan an tibaad dahelan kun taano ta tinogotan si Nehemias sa kahagadan niang magbalik sa Jerusalem tanganing itogdok liwat an mga lanob kaiyan. Seguradong mahalagang marhay si Nehemias sa hade. An The Anchor Bible Dictionary nagsabi: “An hade nagsimbag sanang ‘Noarin ka puedeng makabalik tolos?’”—Nehemias 2:1-6.
[Diagram/Ritrato sa pahina 9]
Inukit sa lanob na yaon sa palasyo nin Persia sa Persepolis
[Diagram]
(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)
Kopero
Eriderong Prinsipe na si Jerjes
Dariong Dakula
[Credit Line]
© The Bridgeman Art Library International