Daniele

2 Nomba mu mwaka walenga bubili ukutula apo Nebukadnesari atendekele ukuteka, e mo Nebukadnesari alotele ifiloto;+ no mutima wakwe walisakamene,+ no tulo twalisalangene. 2 E ico imfumu yasosele ukuti bete bashimapepo aba finjelengwe+ na babuka ne ng’anga na bena Kaldi, pa kuti bebe imfumu ifiloto fya iko.+ Na bo balingile no kwiminina pa ntanshi ya mfumu. 3 Ne mfumu yatile kuli bena: “Kuli iciloto ico ndotele, no mutima wandi nausakamana kabili ndefwaisha ukwishiba umulolele iciloto.” 4 E lyo abena Kaldi balandile ku mfumu mu ciAramaiki,+ abati: “Mwe mfumu, beni no mweo umuyayaya.+ Londololeni iciloto ku babomfi benu, na ifwe twalamweba umo cilolele.”+

5 Imfumu yayaswike no kutila ku bena Kaldi: “Ico ndepanga ukucita ni ci: Nga tamunengele ukwishiba iciloto, no kunondolwela umo cilolele, mukatungulwa ifilundwa,+ na mayanda yenu yakasangulwa ifimbusu fya cintubwingi.+ 6 Lelo nga mwanondolwela iciloto no kunjeba umo cilolele, ndemupeela ifya bupe ne filambu no bucindami ubukalamba.+ E ico nondolweleni iciloto no kunjeba umo cilolele.”

7 Babwekeshepo ukwasuka, no kutila: “Imfumu ilondolole iciloto ku babomfi ba iko, na ifwe twalayeba umo cilolele.”

8 Imfumu yalyaswike no kutila: “Cine cine, ninjishiba ukuti mulelafyalafya fye, pantu namumona ukuti ca cine ico ndepanga ukucita. 9 Pantu nga tamunengele ukwishiba iciloto ici, kuli icipope+ cimo fye kuli imwe. Lelo amashiwi ya bufi kabili ayalubana e yo mwasuminishanya ukusosa kuli ine,+ isuke inshita yaluke. E ico endesheni njebeni iciloto, e lyo nalaishiba ukuti muli na maka ya kunjeba umo cilolele.”

10 Abena Kaldi bayaswike pa menso ya mfumu, no kutila: “Tapali umuntu pano isonde uwingacita ico imfumu ilefwaya, pantu takwatala akuba imfumu ya maka nangu umulashi uwaipusha icintu nge ci kuli shimapepo wa finjelengwe nangu ni kuli kabuka nangu ni ku mwina Kaldi. 11 Lelo icintu ico imfumu ileipusha nacafya, kabili tapali nangu umo uwingalondolwela imfumu kano balesa,+ abashikala pamo na bantunse.”+

12 E ico imfumu yalifulilwe no kukalipa nga nshi,+ kabili yasosele ukuti aba mano bonse aba mu Babiloni bepaiwe.+ 13 Ne cipope califumine, na ba mano bali mupepi no kwipaiwa; kabili bafwaile Daniele na banankwe, pa kuti na bo babepaye.

14 E lyo Daniele mano mano+ asosele kuli Aryoke umukalamba wa balinshi ba mfumu, uwaishile ku kwipaya aba mano aba ku Babiloni. 15 Aipwishe Aryoke cilolo wa mfumu, ati: “Cinshi imfumu ibikiile ici cipope cakaluka?” E lyo Aryoke alondolwelele Daniele umulandu onse.+ 16 E ico Daniele aingile no kulomba ku mfumu ukuti imupeele inshita iyalinga iya kuti alondolwele imfumu iciloto.+

17 Awe Daniele aile ku ng’anda yakwe; kabili alengele uyu mulandu ukwishibikwa kuli Hanania, Mishaele na Asaria abanankwe, 18 pa kuti na bo balombe inkumbu+ kuli Lesa wa mu muulu+ pali iyi nkama,+ pa kuti Daniele na banankwe bekepaiwa pamo na ba mano bambi aba mu Babiloni.+

19 Awe inkama yasokolwelwe+ kuli Daniele mu cimonwa ca bushiku. E lyo Daniele acindike+ Lesa wa mu muulu. 20 Daniele alyaswike no kutila: “Ishina lya kwa Lesa libe ilyacindikwa+ ukufuma umuyayaya no kuya umuyayaya, pantu amano na maka fyakwe.+ 21 Na o alalula inshita sha lyonse ne nshita sha mwaka,+ e ufumyapo ishamfumu no kubikapo ishamfumu shimbi,+ e upeela amano ku ba mano, no kupeela ukwishiba ku beluka.+ 22 E usokolola ifyashika ne fyafisama,+ aleshiba icili mu mfifi;+ kabili kuli ena e kwaikala ulubuuto.+ 23 Kuli imwe, mwe Lesa wa fikolwe fyandi, e ko ndetootela no kutasha,+ pantu mwampeela amano+ na maka. Kabili mwanenga ukwishiba ico twaipwishe kuli imwe, pantu mwatulenga ukwishiba umulandu wa mfumu.”+

24 E ico Daniele aile kuli Aryoke,+ uo imfumu yasontele ukuti e wa kulofya aba mano ba mu Babiloni.+ Ailesosa kuli ena, ati: “Wi-ipayapo nangu umo pa ba mano aba mu Babiloni. Leka nyingile ku mfumu,+ pa kuti nondolwele imfumu umo iciloto cilolele.”

25 Awe Aryoke aingishe Daniele ku mfumu mu kwangufyanya, no kutila: “Ninsanga umwaume umo uwa muli bankole+ abaYuda, uwingalondolwela imfumu umo iciloto cilolele.” 26 Imfumu yalyaswike no kutila kuli Daniele, uo ishina lyakwe ni Belteshasari:+ “Bushe iwe kuti wanenga ukwishiba iciloto ico namwene, no kunondolwela umo cilolele?”+ 27 Daniele ayaswike pa menso ya mfumu no kutila: “Inkama iyo imfumu yaipwishe, aba mano nangu ababuka nangu bashimapepo ba finjelengwe na babukila ku ntanda te kuti bebe imfumu.+ 28 Lelo, kwaba Lesa mu muulu uusokolola inkama,+ kabili nalenga Imfumu Nebukadnesari ukwishiba icikesa mu nshiku sha kulekelesha.+ Iciloto mwalotele ne fimonwa mwamwene mu mutwe wenu pa busanshi bwenu—ni ifi:

29 “Awe mwe mfumu, ilyo mwasendeme pa busanshi+ bwenu amatontonkanyo yenu yaimine mu mutima wenu aya cikesabapo pa numa ya ino nshita, kabili Uusokolola inkama namulenga ukwishiba icikesacitika.+ 30 Lelo ine, te ku mano yandi ayacilile amano ya ba mweo bonse e ko inkama iyi yasokolwelwa kuli ine,+ lelo ni pa mulandu wa kuti iciloto cilondololwe ku mfumu, pa kuti mwishibe amatontonkanyo ya mutima wenu.+

31 “Mwe mfumu, mwaliloleshe, kabili moneni! kwali icimpashanya icikalamba. Icimpashanya ici, cali icikalamba kabili ukubeeka kwa ciko kwali ukwa cipesha amano, caiminine pa ntanshi yenu, no kumoneka kwa ciko kwali ukwa kutiinya. 32 Icimpashanya ici, umutwe wa ciko wali uwa golde+ iisuma, icifuba ca ciko na maboko ya ciko fyali ifya silfere,+ ifumo lya ciko na matanta ya ciko fyali ifya mukuba,+ 33 amolu ya ciko yali aya cela,+ amakasa ya ciko yalimo icela lubali, na lubali ibumba.+ 34 Mwatwalilile ukulolesha, lyasuka ilibwe lyaputulwa apabula iminwe,+ kabili lyapoolele icimpashanya pa makasa ya ciko aya cela ne bumba no kuyatobaula.+ 35 E lyo icela, ibumba, umukuba, silfere na golde, fyonse fyatobawililwe pamo no kuba nge misungu ya pa kupumina ingano iya mu lusuba,+ e lyo umwela wafyulwile ica kuti tapashele nangu kamo.+ Ne libwe ilyapoolele icimpashanya, lyaishileba ulupili ulukalamba no kwisula pano isonde ponse.+

36 “Ici e ciloto, nomba twalalondolwela imfumu umo cilolele.+ 37 Imwe mwe mfumu, mwe mfumu ya shamfumu, iyo Lesa wa mu muulu apeeleko ubufumu,+ amaka, ubukose no bukata, 38 kabili mu minwe yenu e mo apeela,+ monse umwaikala abana ba bantu, inama sha mu mpanga ne fyuni fya mu lwelele, no kulenga mube kateka pali fyonse fye, imwe bene e imwe umutwe wa golde.+

39 “Kabili pa numa yenu pakema ubufumu+ bumbi ubwa pa nshi ku bufumu bwenu;+ e lyo pakema ubufumu na bumbi, ubwa citatu, ubwa mukuba, ubukateka pano isonde ponse.+

40 “No bufumu ubwalenga yane,+ bukaba ubwakosa nge cela.+ Pantu ifyo icela cishonaula no kupela fyonse fye, kabili, ukupala icela icitobaula, e fyo bukashonaula no kutobaula fyonse ifi.+

41 “Kabili apo mwamwene amakasa ne fikondo ukuti fyali lubali ibumba ilya kwa nakabumba e lyo lubali icela,+ ubo bufumu bukaba ubwapaatukana,+ lelo bukabamo ukukosa kwa cela, pantu mwamwene icela calitobenkana ne bumba lya matipa.+ 42 Kabili apo ifikondo fyali lubali icela na lubali ibumba, ifyo fine ubufumu bukaba ubwakosa lubali na lubali ubwanaka. 43 Apo mwamwene icela icatobenkana ne bumba lya matipa, bakalaitobenkanya na bana ba bantu; lelo tabakabe abakambantana, tabakekatane, ifyo icela tacingatobenkana ne bumba.

44 “Kabili mu nshiku sha shamfumu+ isho, Lesa wa mu muulu+ akemya ubufumu+ ubushakonaulwe nakalya.+ Kabili ubo bufumu tabwakashiilwe ku bantu bambi.+ Bukashonaula no kupwisha aya mabufumu yonse,+ kabili bwena bukeminina umuyayaya;+ 45 pantu mwamwene ukuti ku lupili kwaputwilwe ilibwe apabula iminwe,+ ne fyo lyatobawile icela, umukuba, ibumba, silfere na golde.+ Lesa Mukulu+ nalenga imfumu ukwishiba icikesacitika pa numa ya ino nshita.+ Kabili ici ciloto ca cine, no kwilulwa kwa ciko kwa cishinka.”+

46 E lyo imfumu Nebukadnesari yawile ubukupeme, yakunkula na kuli Daniele, no kusosa ukuti bamupeele ubupe ne fyanunkila bwino.+ 47 Imfumu yayaswike Daniele no kutila: “Cine cine Lesa wenu imwe ni Lesa uwacila tulesa+ tonse kabili ni Shikulu wa shamfumu+ kabili e usokolola inkama, pantu mwasokolola iyi nkama.”+ 48 E lyo imfumu yalengele Daniele ukuba umukalamba,+ yamupeele ne fya bupe ifingi ifikalamba, no kumulenga ukuba kateka mu citungu ca bulashi conse ica Babiloni+ kabili kapitao pa ba mano bonse aba ku Babiloni. 49 Kabili Daniele alombele ku mfumu, na yo yasontele Shadraki, Meshaki na Abednego+ ukwangalila imilimo ya citungu ca bulashi ica Babiloni, lelo Daniele aikele mwi sano+ lya mfumu.