UKUTENDEKA
1 Pa kutendeka Lesa abumbile umuulu ne sonde.+
2 Nomba pano isonde tapaali nangu cimo, na pa muulu wa menshi ayengi+ pali imfifi, no mupashi wa kwa Lesa*+ waleya konse fye pa muulu wa menshi.*+
3 E lyo Lesa atile: “Nakube ulubuuto.” Kabili kwali ulubuuto.+ 4 Lyena Lesa amwene ukuti ulubuuto lwaliweme, kabili Lesa atendeke ukulekanya ulubuuto ne mfifi. 5 Awe Lesa ainike ulubuuto ati Akasuba, e lyo imfifi ainike ati Ubushiku.+ Kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwa kubalilapo.
6 Lyena Lesa atile: “Napabe ulwelele+ pa kati ka menshi, ulwa kupaatula amenshi ku menshi yabiye.”+ 7 Awe Lesa apangile ulwelele kabili apaatwile amenshi, yamo yaba mwi samba lya lwelele e lyo yambi yaba pa muulu wa lwelele.+ Kabili e fyo cali. 8 Lesa ainike ulwelele ati Umuulu, kabili kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwalenga shibili.
9 E lyo Lesa atile: “Amenshi ayali mwi samba lya muulu nayabe pa ncende imo, kabili nakube umulundu.”+ Kabili e fyo cali. 10 Lesa ainike umulundu ati Isonde,+ e lyo amenshi ayali pa ncende imo ayenike ati Bemba.+ Kabili Lesa amwene ukuti caliweme.+ 11 E lyo Lesa atile: “Pe sonde napamene ifyani, ifimenwa fya nseke ne fimuti ifitwala ifisabo mu misango ya fiko, ifitwala ifisabo ne nseke pano isonde.” Kabili e fyo cali. 12 Na pano isonde pamenene ifyani, ifimenwa fya nseke+ ne fimuti ifitwala ifisabo ne nseke mu misango ya fiko. Kabili Lesa amwene ukuti caliweme. 13 Awe kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwalenga shitatu.
14 Lyena Lesa atile: “Ifisanika+ nafimoneke mu muulu, ifya kulekanya akasuba no bushiku,+ kabili fikaba fishibilo fya kwishibilako inshita ne nshiku ne myaka.+ 15 Kabili fikalabalika mu muulu pa kutila fikalesanika pe sonde.” Kabili e fyo cali. 16 Kabili Lesa alengele ifisanika fibili ifikalamba fyamoneka. Ica kusanika icakulilepo alengele cilesanika inshita ya kasuba,+ ne ca kusanika icacepelepo alengele cilesanika inshita ya bushiku, kabili alengele ne ntanda+ shamoneka. 17 E ico Lesa afibikile mu muulu pa kutila filesanika pano isonde 18 kabili filesanika mu nshita ya kasuba na mu nshita ya bushiku no kuti filelekanya ulubuuto ne mfifi.+ Lyena Lesa amwene ukuti caliweme. 19 Kabili kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwalenga 4.
20 Kabili Lesa atile: “Mu menshi namube ifya mweo ifingi, na pe sonde napabe ifipupuka mu lwelele.”+ 21 Kabili Lesa abumbile fishimweshimwe fya muli bemba ne fya mweo fyonse ifya mu menshi mu misango ya fiko na fyonse ifipupuka ifya mapindo mu misango ya fiko. Kabili Lesa amwene ukuti caliweme. 22 Lyena Lesa alifipaalile, atile: “Sandeni, fuleni, kumaneni muli bemba,+ ne fipupuka fifule pe sonde.” 23 Kabili kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwalenga 5.
24 Lyena Lesa atile: “Pe sonde napabe ifya mweo mu misango ya fiko, ifitekwa, ifikulika* ne nama sha mu mpanga mu misango ya shiko.”+ Kabili e fyo cali. 25 Kabili Lesa apangile inama sha mu mpanga isha pano isonde mu misango ya shiko ne fitekwa mu misango ya fiko ne fikulika* mu misango ya fiko. Kabili Lesa amwene ukuti caliweme.
26 Kabili Lesa atile: “Natubumbe+ umuntu mu cipasho+ cesu, uwaba nga ifwe,+ kabili aleteka isonde lyonse kumo ne sabi lya muli bemba ne fipupuka mu lwelele ne fitekwa ne fikulika* fyonse ifyenda pe sonde.”+ 27 E lyo Lesa abumbile umuntu mu cipasho cakwe, mu cipasho cakwe e mo amubumbiile; umwaume no mwanakashi e fyo ababumbile.+ 28 Kabili Lesa alibapaalile no kubeba ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde+ no kulalisakamana,+ kabili muleteka+ isabi lya muli bemba ne fipupuka mu lwelele na fyonse ifya mweo ifyenda pe sonde.”
29 Lyena Lesa atile: “Moneni, namupeela ifimenwa fyonse ifya pe sonde ifya nseke ne fimuti fyonse ifitwala ifisabo fya nseke. E fyo mwakulalya.+ 30 Inama shonse isha mu mpanga na fyonse ifipupuka mu lwelele ne fya mweo fyonse ifyenda pe sonde, na fyo nafipeela ifimenwa fyonse ifiteku ukuti e fyo filelya.”+ Kabili e fyo cali.
31 Pa numa Lesa aloleshe ifyo apangile kabili moneni! fyaliweme nga nshi.+ Kabili kwali icungulo, kwali no lucelo, ubushiku bwalenga 6.
2 E fyo umuulu ne sonde pamo na fyonse ifyabamo fyapwile ukubumbwa.+ 2 Ilyo ubushiku bwalenga 7 bushilafika, ninshi Lesa alipwisha imilimo yakwe iyo alebomba, kabili mu bushiku bwalenga 7 e mo atampile ukutuusha ku milimo yakwe yonse iyo alebomba.+ 3 E lyo Lesa apaalile ubushiku bwalenga 7 no kubulenga ukuba ubwa mushilo, pantu e bushiku atendeke ukutuusha ku milimo yakwe yonse, iya kubumba fyonse ifyo alefwaya ukubumba.
4 Ifi e fyo umuulu ne sonde fyabumbilwe, mu bushiku Yehova* Lesa abumbile isonde no muulu.+
5 Nomba pano isonde tapaali ifimpusa, ne fimenwa fya mu mpanga ninshi tafilamena, pantu ninshi Yehova Lesa talalosha imfula pano isonde kabili tapaali umuntu uwa kulimapo. 6 Lelo fubefube yaleima pano isonde kabili yaletapilila umushili onse.
7 Kabili Yehova Lesa abumbile umuntu ku lukungu+ lwa mu mushili kabili apuutile mu myona yakwe umupu wa bumi,+ no yo muntu aishileba uwa mweo.*+ 8 Awe Yehova Lesa alimine ibala mu Edeni+ ku kabanga, kabili abikilemo umuntu uo abumbile.+ 9 E ico Yehova Lesa ameseshe ifimuti fyonse ifyalemoneka bwino kabili ifyaweme ukulyako, e lyo ne cimuti ca mweo+ pa kati ke bala ne cimuti ca kulenga ukwishiba ubusuma no bubi.+
10 Kabili mu Edeni mwafumine umumana wa kutapilila ibala, kabili muli ulya mumana mwafumine imimana 4.* 11 Ishina lya mumana wa kubalilapo ni Pishone, uwashinguluka incende yonse iya Habila, ukwaba golde. 12 Golde iyaba muli ilya ncende isuma. Mwaliba ne finyamuti ifyanunkila ifitwa bedola ne libwe lya shohamu. 13 Ne shina lya mumana walenga bubili ni Gihone; uwashinguluka incende yonse iya Kushi. 14 E lyo ishina lya mumana walenga butatu ni Hidekele,*+ uwalola ku kabanga ka Asiria.+ No mumana walenga 4 ni Yufrate.+
15 Yehova Lesa abikile umuntu mwi bala lya Edeni pa kuti alelilima no kulisakamana.+ 16 Kabili Yehova Lesa apeele umuntu ifunde lya kuti: “Ku fimuti fyonse ifya mwi bala ulelyako no kwikuta.+ 17 Lelo ku cimuti ca kulenga ukwishiba ubusuma no bubi kwena wilalyako, pantu nangu cibe shani mu bushiku ukalyako ukafwa.”+
18 Lyena Yehova Lesa atile: “Te cisuma umuntu aleikala fye eka. Nalamupangila uwa kuti alemwafwa, kabili abe umunankwe.”+ 19 Kabili Yehova Lesa abumbile inama shonse isha mu mpanga ne fipupuka fyonse ifya mu lwelele ku mushili. Afiletele na ku muntu pa kuti afiinike amashina; awe ishina lyonse ilyo umuntu ainike ica mweo conse, e lyali ishina lya ciko.+ 20 E ico umuntu ainike ifitekwa fyonse ne fipupuka fyonse ifya mu lwelele ne nama shonse isha mu mpanga amashina, lelo ena takwete umunankwe uwa kumwafwa. 21 E ico Yehova Lesa aponeshe umwaume mu tulo utwingi, kabili ilyo aali mu tulo, abuulileko ulubafu lumo no kucilika umunofu apo alufumishe. 22 Kabili mu lubafu ulo Yehova Lesa abuulile ku mwaume, apangilemo umwanakashi e lyo amuleta ku mwaume.+
23 E lyo umwaume atile:
“Nomba uyu e fupa lya mu mafupa yandi
Kabili e munofu wa mu munofu wandi.
Akulaitwa ati Umwanakashi,
Pantu mu mwaume e mo abuulilwe.”+
24 E co umwaume akashiila wishi na nyina no kulambatila* ku mukashi wakwe, na bo bakaba umubili umo.+ 25 Kabili aba babili, e kutila umwaume no mukashi wakwe, baleikala fye ubwamba,+ lelo tabaleumfwa insoni.
3 Nomba pa nama shonse isha mu mpanga isho Yehova Lesa abumbile, insoka+ e yali iyacenjela sana. E ico insoka yaipwishe umwanakashi aiti: “Bushe ca cine Lesa amwebele ukuti mwilalyako ku fimuti fyonse ifya mwi bala?”+ 2 Na o umwanakashi ayaswike insoka ati: “Ifisabo fya ku fimuti fyonse ifya mwi bala kuti twalya.+ 3 Lelo ifisabo fya ku cimuti icaba pa kati ke bala,+ Lesa atweba ati: ‘Mwilalyako kabili mwilakumyako, pantu nga mwalyako mukafwa.’” 4 Na yo insoka e pa kweba umwanakashi aiti: “Ukufwa tamwakafwe.+ 5 Pantu Lesa alishiba ukuti mu bushiku mukalya kuli ici cimuti e mo amenso yenu yakashibulwa kabili mukaba nga Lesa, mukeshiba ubusuma no bubi.”+
6 Awe umwanakashi asukile amona ukuti icimuti cali icisuma ukulyako, caliweme ukucimona kabili calemoneka bwino. E pa kusabako ifisabo fya uko no kulya alya.+ Pa numa, apeeleko umulume wakwe ilyo aali nankwe, na o e fyo aliile.+ 7 E lyo amenso yabo bonse babili yashibwilwe kabili baishileishiba ukuti bali ubwamba. E ico babulile amabula ya mukunyu no kupangamo ifya kufwala+ mu misana.
8 Pa numa, baumfwile ishiwi lya kwa Yehova Lesa ilyo ale-enda mwi bala icungulo,* kabili umwaume no mukashi wakwe babeleme mu fimuti fya mwi bala pa kuti Yehova Lesa ebamona. 9 Na o Yehova Lesa aitile umwaume imiku iingi no kumwipusha ati: “Bushe uli kwi?” 10 Umwaume ayaswike ati: “Ng’umfwile ishiwi lyenu mwi bala, e lyo natiina pantu ndi ubwamba, e co mfisamiine.” 11 Na o atile: “Nani akwebele ati uli ubwamba?+ Bushe naulya ku cimuti ico nakuleseshe ukulyako?”+ 12 Lyena umwaume atile: “Umwanakashi uo mwampeele e umpeele icisabo ca ku cimuti, na ine e pa kulya.” 13 E lyo Yehova Lesa aipwishe umwanakashi ati: “Cinshi ucitiile ifi?” Umwanakashi na o ayaswike ati: “Insoka e yacimbepa, na ine e pa kulya.”+
14 Lyena Yehova Lesa aebele insoka+ ati: “Pa mulandu wa kuti wacita ici, watiipwa pa fitekwa fyonse na pa nama shonse isha mu mpanga. Wakulakulaikila pa lufumo lobe, kabili wakulalya ulukungu inshiku shonse isha mweo obe. 15 Kabili nkalenga pakabe ubulwani+ pali iwe+ no mwanakashi,+ na pa mwana*+ obe no mwana*+ wakwe. Ena akakufwanta ku mutwe+ na iwe ukamusuma ku citende.”+
16 E lyo aebele umwanakashi ukuti: “Nkalenga ifumo lyobe likalekalipa sana; kabili ukalacula pa kufyala abana. Kabili ukalafwaisha ukuba no mulume obe, na o akalakuteka.”
17 Kabili Adamu* na o amwebele ati: “Pa mulandu wa kuti wacumfwila umukashi obe no kulya ku cimuti ico nakwebele ukuti, ‘Wikalyako,’+ watiipwa umushili pa mulandu obe.+ Ukalacula pa kusanga ifya kulya inshiku shonse isha mweo obe.+ 18 Mu mushili mwakulamena ficilasa ne myunga, kabili wakulalya ifimena mu mushili. 19 Wakulapiba pa kusanga ifya kulya mpaka ukabwelele ku mushili, pantu e ko wafumine.+ Apo uli lukungu, ukabwelela ku lukungu.”+
20 Kabili Adamu ainike umukashi wakwe ukuti Efa,* pantu ali no kuba nyina wa bantu bonse aba mweo.+ 21 Kabili Yehova Lesa apangiile Adamu no mukashi wakwe ifya kufwala ifitali ifya mpapa ifya kuti balefwala.+ 22 Yehova Lesa atile: “Umuntu nomba aba nga ifwe mu kwishiba ubusuma no bubi.+ E ico pa kuti etambalika ukuboko kwakwe no kusaba icisabo na ku cimuti ca mweo+ pa kuti alye kabili abe no mweo wa muyayaya,—” 23 E ico Yehova Lesa amutamfishe mwi bala lya Edeni+ pa kuti alelima umushili uo abuumbilweko.+ 24 Awe e pa kutamfyamo umuntu e lyo abika ku kabanga ke bala lya Edeni bakerubi,+ no lupanga lwa lubingu lwa mulilo ulwaleshinguluka pa kucilika inshila ya ku cimuti ca mweo.
4 Nomba Adamu asendeme no mukashi wakwe Efa, kabili alimite.+ Ilyo Efa afyele Kaini,+ atile: “Yehova nalenga nafyala umwana umwaume.” 2 Kabili pa numa afyele Abele,+ munyina Kaini.
Abele ali ni kacema wa mpaanga, Kaini ena ali mulimi. 3 Ilyo papitile inshita, Kaini abuulile ifisabo fimo no kufituula kuli Yehova. 4 Abele ena abuulile amabeli yamo pa mukuni+ wakwe na mafuta ya yako no kufituula. Yehova alisekelele Abele no mutuulo wakwe,+ 5 lelo tasekelele Kaini no mutuulo wakwe. E ico Kaini alikalipe nga nshi kabili alyumfwile ububi.* 6 Lyena Yehova aebele Kaini ati: “Cinshi ico wakalipila ifi kabili cinshi waumfwila ububi? 7 Bushe na iwe nga wacita icisuma, te kuti nkusekelele?* Nomba nga taucitile icisuma, ulubembu nalukubelamina pa mwinshi, kabili lulefwaya ukukucimfya. Bushe walalucimfya?”
8 Pa numa Kaini aebele Abele munyina ati: “Natuleya mu mpanga.” Ilyo bali mu mpanga, Kaini aumine Abele munyina no kumwipaya.+ 9 E lyo Yehova aipwishe Kaini ati: “Abele munonko ali kwi?” Kaini atile: “Nshishibe. Bushe nine ninda munyinane?” 10 Na o atile: “Cinshi wacitila ifi? Umfwa! Umulopa wa kwa munonko ulelilila kuli ine mu mushili.+ 11 Nomba iwe watiipwa kabili nakutamfya muli ino ncende pantu e mo wasuumisha umulopa wa kwa munonko.*+ 12 Nga walima umushili, tawakulakupeela ifisabo fya uko. Ukalalulumba fye kabili ukaba imbutushi pe sonde.” 13 E lyo Kaini atile kuli Yehova: “Ukukanda uko mwankanda pa cilubo ncitile kukalamba sana te kuti nshipikishe. 14 Buno bushiku mwantamfya muli ino ncende, na ku cinso cenu nshakulamonekelako; kabili nakulalulumba fye no kuba imbutushi pano isonde, kabili onse uwansanga nangu cibe shani akanjipaya.” 15 E ico Yehova amwebele ati: “Kanshi onse uwaipaya Kaini akakandwa imiku 7.”
E ico Yehova abikile icishibilo pali Kaini pa kuti umuntu onse uwamusanga tamwipeye. 16 Lyena Kaini afumine pa cinso ca kwa Yehova no kuyaikala mu calo ca Mbutushi,* ku kabanga ka Edeni.+
17 Pa numa Kaini asendeme no mukashi wakwe,+ kabili alimite no kufyala Enoke. Lyena atendeke ukukuula umusumba kabili awinike ati Enoke, ishina lya mwana wakwe. 18 Enoke afyele Iradi. Na Iradi afyele Mehuyaele, na Mehuyaele afyele Metushaele, na Metushaele afyele Lameke.
19 Lameke aupile abanakashi babili. Ishina lya wa ntanshi ni Ada ne lya wa bubili ni Sila. 20 Ada afyele Yabali, kabili pa bantu bonse, Yabali e wabalilepo ukwikala mu matenti no kuteka inama. 21 Ne shina lya kwa munyina ni Yubali. Kabili pa bantu bonse, Yubali e wabalilepo ukulisha insango ne mitolilo. 22 E lyo Sila afyele Tubali-kaini, uwalefula imisango yalekanalekana iya fibombelo fya mukuba ne fya cela. Na nkashi ya kwa Tubali-kaini ali ni Naama. 23 Nomba Lameke ale-eba abakashi bakwe, Ada na Sila amashiwi ya kuti:
“Umfweni ishiwi lyandi, mwe ba muka Lameke;
Umfweni amashiwi yandi:
Ninjipaya umuntu pa mulandu wa kuti acincena,
Mulumendo njipeye, pa mulandu wa kuti acinguma.
25 Adamu na kabili asendeme no mukashi wakwe, na o afyele umwana umwaume. Efa ainike umwana ati Sete,*+ pantu atile, “Lesa ampeela umwana* na umbi uwa kupyana pali Abele, uo Kaini aipeye.”+ 26 Sete na o afyele umwana umwaume kabili amwinike ati Enoshe.+ Pali ilya nshita abantu batendeke ukulilila kwi shina lya kwa Yehova.
5 Ifi e fyakonkene abatuntwike muli Adamu. Mu bushiku Lesa abumbile Adamu, amubumbile mu cipasho cakwe.+ 2 Umwaume no mwanakashi e fyo ababumbile.+ Kabili mu bushiku ababumbile,+ alibapaalile no kubenika ukuti Abantunse.*
3 Ilyo Adamu aikele imyaka 130, e lyo afyele umwana umwaume mu cipasho cakwe, kabili amwinike ati Sete.+ 4 Pa numa ya kufyala Sete, Adamu aikele imyaka 800. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 5 Kanshi Adamu aikele imyaka 930, lyena alifwile.+
6 Ilyo Sete ali ne myaka 105, e lyo afyele Enoshe.+ 7 Pa numa ya kufyala Enoshe, Sete aikele imyaka 807. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 8 E ico Sete aikele imyaka 912, lyena alifwile.
9 Ilyo Enoshe ali ne myaka 90, e lyo afyele Kenani. 10 Pa numa ya kufyala Kenani, Enoshe aikele imyaka 815. E lyo afyele abana abaume na bana abanakashi. 11 Kanshi Enoshe aikele imyaka 905, lyena alifwile.
12 Ilyo Kenani ali ne myaka 70, e lyo afyele Mahalalele.+ 13 Pa numa ya kufyala Mahalalele, Kenani aikele imyaka 840. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 14 Kanshi Kenani aikele imyaka 910, lyena alifwile.
15 Ilyo Mahalalele ali ne myaka 65, e lyo afyele Yarede.+ 16 Pa numa ya kufyala Yarede, Mahalalele aikele imyaka 830. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 17 E ico Mahalalele aikele imyaka 895, lyena alifwile.
18 Ilyo Yarede ali ne myaka 162, e lyo afyele Enoke.+ 19 Pa numa ya kufyala Enoke, Yarede aikele imyaka 800. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 20 Kanshi Yarede aikele imyaka 962, lyena alifwile.
21 Ilyo Enoke ali ne myaka 65, e lyo afyele Metusela.+ 22 Pa numa ya kufyala Metusela, Enoke atwalilile ukwenda na Lesa wa cine* pa myaka 300. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 23 E ico Enoke aikele imyaka 365. 24 Enoke ale-enda na Lesa wa cine.+ Lyena alilekele ukumoneka, pantu Lesa alimusendele.+
25 Ilyo Metusela ali ne myaka 187, e lyo afyele Lameke.+ 26 Pa numa ya kufyala Lameke, Metusela aikele imyaka 782. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 27 Kanshi Metusela aikele imyaka 969, lyena alifwile.
28 Ilyo Lameke ali ne myaka 182, e lyo afyele umwana umwaume. 29 Amwinike ati Noa,*+ pantu atile: “Uyu e ukatusansamusha* ku milimo yesu na ku kucucutika kwa minwe yesu pa mulandu wa mushili uo Yehova atiipa.”+ 30 Pa numa ya kufyala Noa, Lameke aikele imyaka 595. Kabili afyele abana abaume na bana abanakashi. 31 Kanshi Lameke aikele imyaka 777, lyena alifwile.
32 Ilyo Noa ali ne myaka 500, e lyo afyele Shemu,+ Hamu,+ na Yafete.+
6 Nomba ilyo abantu batendeke ukufula pano isonde, bafyala na bana abanakashi, 2 e lyo abana ba kwa Lesa wa cine*+ bamwene abana banakashi ba bantu ukuti baali abayemba. E ico batendeke ukulabuula abanakashi bonse abo baletemwa no kubopa. 3 Lyena Yehova atile: “Te kuti ntwalilile fye ukutekanishisha umuntu,+ pantu ena muntu fye.* E ico akekala fye imyaka 120.”+
4 Ilyo Lesa alandile ifi, ninshi pano isonde pali abaNefili.* Pali ilya nshita, abana baume ba kwa Lesa wa cine balesendama na bana banakashi ba bantu kabili balefyala abana. Aba bana bali mapaka ayaliko kale, abaume ba lulumbi.
5 E lyo Yehova amwene ukuti abantu balicililemo ukucita ifyabipa pano isonde, no kuti fyonse ifyaleba mu mitima yabo fyaleba fye ifyabipa inshita yonse.+ 6 Yehova alyumfwile ububi pa mulandu na bantu abo abumbile pano isonde, kabili alyumfwile ubulanda.*+ 7 E ico Yehova atile: “Nkalofya abantunse abo nabumbile pe sonde, abantunse ne fitekwa, ne fikulika ne fipupuka mu lwelele, pantu naumfwa ububi pa mulandu ne fyo nabumbile.” 8 Lelo Noa aali uwatemwikwa kuli Yehova.
9 Ili e lyashi lya kwa Noa.
Noa ali muntu uwalungama.+ Ali uwabula akalema* mu ba mu nkulo yakwe. Noa ale-enda na Lesa wa cine.+ 10 Mu kupita kwa nshita Noa afyele abana abaume batatu, Shemu, Hamu, na Yafete.+ 11 Lelo Lesa wa cine amwene ukuti pano isonde palyonaike kabili palifulile ubunkalwe. 12 Cine cine ilyo Lesa aloleshe pe sonde, palyonaike,+ pantu abantu bonse* balicililemo ukucita ifyabipa.+
13 E lyo Lesa aebele Noa ati: “Ndi no konaula abantunse bonse, pantu pe sonde napafula ubunkalwe pa mulandu wabo, e ico ndi no kubonawila kumo ne sonde.+ 14 Ukapange icibwato* ne mbao ishakosa.+ Ukabikemo ne miputule, kabili ukashingwileko amanenekela+ kunse na mu kati. 15 Ifi e fyo ukapange icibwato: Mu butali cikabe imikono 300,* mu bwipi cikabe imikono 50, kabili cikasansame imikono 30. 16 Ukabikemo iwindo,* kabili ukufuma pa muulu wa cibwato ukufika apakabela iwindo pakabe umukono umo. Ukashe umwinshi wa cibwato ku mbali+ kabili cikabe ne miputule itatu, umo panshi, umbi pa kati e lyo umbi pa muulu.
17 “Mona, ine nkaleta Ilyeshi+ pe sonde ilikonaula ifya mweo fyonse* mwi samba lya muulu. Conse ica pe sonde cikaloba.+ 18 Kabili ndepangana na iwe icipangano, ukanine mu cibwato, iwe na bana bobe abaume no mukashi obe na bakashi ba bana bobe.+ 19 Kabili pa fibumbwa fya mweo ifya misango yonse,+ ukengishe fibili fibili mu cibwato pa kuti fikapusuke pamo na iwe. Fikaleba icilume ne cikota;+ 20 ifipupuka mu misango ya fiko, ne fitekwa mu misango ya fiko, ne fikulika fyonse mu misango ya fiko, ukafingishe fibili fibili mu cibwato pa kuti fikapusuke.+ 21 Kabili ukabuule ifya kulya fya misango yonse ukafilonganike,+ kabili e fyo iwe ne nama mukalalya.”
22 Kabili Noa acitile ukulingana na fyonse ifyo Lesa amwebele. Filya fine fye e fyo acitile.+
7 Pa numa Yehova aebele Noa ati: “Ingila mu cibwato, iwe na ba mu ng’anda yobe bonse, pantu niwe mwene ukuti uli mulungami muli iyi nkulo.+ 2 Pa musango onse uwa nama ishasanguluka ubuulepo 7,*+ pabe ishilume ne shikota; lelo pa musango onse uwa nama ishishasanguluka ubulepo fye shibili, iilume ne ikota; 3 pa fipupuka mu lwelele na po ubuulepo 7,* pabe ifilume ne fikota, pa kuti ifi ifya mweo filoba pe sonde ponse.+ 4 Pantu mu nshiku fye 7, ndi no kulosha imfula+ pe sonde inshiku 40 akasuba no bushiku,+ kabili ndi no kulofya conse ico nabumba pe sonde.”+ 5 Lyena Noa acitile fyonse ifyo Yehova amwebele.
6 Noa ali ne myaka 600 ilyo ilyeshi lyaishile pano isonde.+ 7 E ico Noa aingile mu cibwato, na bana bakwe abaume no mukashi wakwe na bakashi ba bana bakwe ilyo ilyeshi lishilaisa.+ 8 Inama shonse ishasanguluka ne nama shonse ishishasanguluka ne fipupuka fyonse na fyonse ifyenda pa mushili,+ 9 fyaingile fibili fibili mu cibwato umwali Noa, icilume ne cikota, nge fyo Lesa aebele Noa. 10 Ilyo papitile inshiku 7 Ilyeshi lyalishile pano isonde.
11 Ilyo Noa ali ne myaka 600, mu mweshi walenga bubili, pa bushiku bwalenga 17, pali ubu bushiku e po amenshi yonse mu lwelele yatendeke ukupongoloka kabili e lyo ne fipunda fyonse ifya mu muulu fyaiswike.+ 12 Kabili imfula yalokele pano isonde inshiku 40 akasuba no bushiku. 13 Pali bulya bwine bushiku e po Noa na bana bakwe abaume, Shemu, Hamu, na Yafete,+ no mukashi wa kwa Noa pamo na bakashi ba bana ba kwa Noa batatu,+ baingile mu cibwato. 14 Baingile ne nama sha mpanga shonse mu misango ya shiko, ne fitekwa fyonse mu misango ya fiko, ne nama shonse ishikulika pe sonde mu misango ya shiko, na fyonse ifipupuka mu misango ya fiko, ne fyuni fyonse, na fyonse ifya mapindo. 15 Awe ifya mweo fyonse* fyaleingila mu cibwato umwali Noa, fibili fibili mu misango ya fiko yonse. 16 E fyo ifya mweo fyonse fyaingile icilume ne cikota, ukulingana ne fyo Lesa aebele Noa. Kabili ilyo Noa aingile mu kati, Yehova alisele iciibi.
17 Ilyeshi lyali pano isonde inshiku 40, na menshi yaile yalefula no kusenda icibwato na co cale-elela pa menshi ayengi. 18 Awe amenshi yakumene pano isonde ponse kabili yaile yalefulilako fye, lelo icibwato cale-elela fye pa muulu wa menshi. 19 Amenshi yaiswile pano isonde ica kuti ne mpili shonse ishitali shalibiile.+ 20 Amenshi yalifulile ica kuti yacilile impili ukufika ku mikono* 15.
21 E ico ifya mweo fyonse ifyale-enda pano isonde, fyonse ifipupuka, ifitekwa, inama sha mpanga, na fyonse ifyalesenya pano isonde na bantu bonse,+ fyalilobele.+ 22 Conse icali pa mulundu icali no mweo,* califwile.+ 23 E fyo Lesa alofeshe ica mweo conse icali pano isonde, kumo fye no muntu, inama, ifikulika ne fipupuka mu lwelele. Fyonse fyalilobele pano isonde;+ ni Noa fye na bo ali nabo mu cibwato e bapuswike.+ 24 Kabili pano isonde ponse patwalilile ukuba amenshi ayengi nga nshi pa nshiku 150.+
8 Lelo Lesa talabile* Noa ne nama sha mpanga shonse ne fitekwa fyonse ifyo ali na fyo mu cibwato,+ kabili Lesa alengele umwela wakuuka pano isonde, na menshi yatendeke ukucepa. 2 Amenshi yonse mu lwelele ne fipunda fya mu muulu fyalicilikwe, e ico imfula yalilekele ukuloka.+ 3 Lyena amenshi yatendeke ukukama panono panono pano isonde. Pa numa ya nshiku 150 amenshi yalicepele. 4 Mu mweshi walenga 7, pa bushiku bwalenga 17, icibwato caileikala pa mpili sha Ararati. 5 Kabili amenshi yaleya yalekama ukufika na mu mweshi walenga 10. Na pa bushiku bwa ntanshi ubwa mweshi walenga 10, pa muulu wa mpili palimoneke.+
6 E ico pa mpela ya nshiku 40, Noa aiswile iwindo+ lya cibwato ilyo apangile 7 kabili atumine mwankole; na o aleti aya kabili abwelela ku cibwato, mpaka amenshi yakama pano isonde.
8 Pa numa, atumine inkunda pa kuti eshibe amenshi nga nayacepa pano isonde. 9 Inkunda tayasangile apa kwikala* nangu pamo, e ico yabweleele kuli Noa mu cibwato pantu amenshi yali tayalapwa pano isonde ponse.+ E ico afumishe ukuboko no kuingisha mu cibwato. 10 Alipembelele inshiku na shimbi 7, kabili alitumine inkunda na kabili. 11 Awe icungulo inkunda yabweleele kuli Noa, kabili ilyo aimwene ili ne buula lya muolife iliteku ku mulomo, alishibe ukuti amenshi nayacepa pe sonde.+ 12 Alipembelele inshiku na shimbi 7. Lyena atumine inkunda, lelo tayabwelele na kabili kuli ena.
13 Nomba mu mwaka walenga 601,+ pa bushiku bwa ntanshi ubwa mweshi wa ntanshi, e mo amenshi yakamine pano isonde; kabili Noa afimbwile ulubali lumo ulwa mutenge* wa cibwato, kabili amwene ukuti umushili walitendeke ukuma. 14 Mu mweshi wa cibili, pa bushiku bwalenga 27 ubwa mweshi, e lyo pano isonde paumine.
15 E lyo Lesa aebele Noa ati: 16 “Fuma mu cibwato, iwe no mukashi obe, abana bobe abaume na bakashi babo.+ 17 Fumya ifya mweo fyonse ifyo uli na fyo ifya misango yonse,+ ifipupuka, inama sha mpanga ne fitekwa, e lyo ne nama shonse ishikulika pe sonde, pa kuti fisandane* no kufula pe sonde.”+
18 E ico Noa alifumine mu cibwato na bana bakwe abaume+ no mukashi wakwe na bakashi ba bana bakwe. 19 Fyonse ifya mweo, fyonse ifikulika, fyonse ifipupuka na fyonse ifyenda pe sonde, fyafumine mu cibwato mu misango ya fiko.+ 20 Lyena Noa akuuliile Yehova iciipailo,+ kabili abuulile inama shimo pa misango yonse iya nama ishasanguluka na pa fipupuka fyonse ifyasanguluka+ no kutuula umutuulo wa koca pa ciipailo.+ 21 Kabili Yehova aumfwile akacena kasuma. E ico Yehova atile mu mutima: “Nshakabwekeshepo ukutiipa umushili+ pa mulandu wa muntu, pantu ukutula ku bwaice umutima wa muntu ufwaisha fye ukucita ifyabipa;+ kabili nshakabwekeshepo ukwipaya ica mweo conse muli uyu musango.+ 22 Ukutula lelo, inshita ya kubyala imbuto no kusombola, inshita ya kutalala ne nshita ya kukaba, ulusuba ne nshita ya mpepo, akasuba no bushiku, tafyakaleke ukubako pe sonde.”+
9 Lesa apaalile Noa na bana bakwe abaume kabili abebele ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.+ 2 Ica mweo conse ica pe sonde ne cipupuka conse ica mu muulu, na conse icenda pa mushili, ne sabi lyonse ilya muli bemba fikatwalilila ukuba no mwenso kuli imwe kabili fyakulamutiina. Nomba nafipeela mu minwe yenu.*+ 3 Inama shonse isha mweo mulelya.+ Shonse namupeela, nga filya namupeele umusaalu uuteku.+ 4 Lelo inama umuli umweo,*+ umulopa wa iko, mwilalya.+ 5 Na kabili, umulopa wa myeo yenu nkaufwaya. Ica mweo conse nga casuumya umulopa wenu, cilingile ukufwa. Umuntu onse uwaipaya munyina, nkafwayako umweo wa kwa munyina kuli ena.+ 6 Onse uwasuumya umulopa wa muntu, na o bakasuumye umulopa wakwe,+ pantu Lesa abumbile umuntu mu cipasho cakwe.+ 7 Na imwe fyalaneni kabili fuleni, kumaneni pe sonde.”+
8 Lyena Lesa aebele Noa na bana bakwe abaume ati: 9 “Nomba ndepangana na imwe icipangano+ na bana benu abakamukonkapo, 10 ne ca mweo conse ico muli na co, ifyuni, inama ne fya mweo fyonse ifya pe sonde ifyo muli na fyo, fyonse ifyafumine mu cibwato, e kutila ifya mweo fyonse ifya pe sonde.+ 11 Napangana na imwe icipangano ca kuti: Takwakabe na kabili ilyeshi ilikonaula ifya mweo fyonse, kabili ilyeshi talyakonaule isonde na kabili.”+
12 Lesa abebele no kuti: “Ici e cishibilo ca cipangano ico ndepangana na imwe ne ca mweo conse ico muli na co, na ba mu nkulo shonse ishikakonkapo. 13 Nabika umukolamfula wandi mu makumbi, kabili ukalaba icishibilo ca cipangano ico napangana ne sonde. 14 Nomba lyonse ilyo naleta ikumbi pe sonde, umukolamfula ukalamoneka mwi kumbi. 15 Kabili nangu cikabe shani nkebukisha icipangano ico napangene na imwe pamo ne fya mweo fyonse; na menshi tayakatale ayaba ilyeshi na kabili ilya konaula ica mweo conse.+ 16 Kabili umukolamfula ukalamoneka mwi kumbi, kabili nkalaumona no kwibukisha icipangano ca muyayaya ico ine ne Lesa napangana ne fya mweo fyonse ifya pano isonde.”
17 Lesa abwekeshepo ukweba Noa ati: “Ici e cishibilo ca cipangano ico napangana ne fya mweo fyonse ifili pano isonde.”+
18 Abana baume ba kwa Noa abafumine mu cibwato ni Shemu, Hamu na Yafete.+ Pa numa, Hamu afyele Kanaani.+ 19 Aba batatu bali bana ba kwa Noa, kabili muli aba e mwafumine abantu bonse abasalanganine pe sonde.+
20 Awe Noa atendeke ukulima kabili mwi bala lyakwe abyelemo imyangashi. 21 Ilyo anwene umwangashi alikolelwe, e pakufuula ifya kufwala mwi tenti lyakwe. 22 Nomba Hamu wishi wa kwa Kanaani amwene wishi ali ubwamba kabili aile-eba bamunyina babili panse. 23 E ico Shemu na Yafete babuulile insalu no kuibika pa mabeya yabo balaya cimfutyanuma. E fyo bafimbile shibo uwali ubwamba, ninshi nabalosha ifinso fyabo kumbi, kabili tabamwene shibo uwali ubwamba.
24 Ilyo Noa akololweke, aishiba ne co umwana wakwe umwaice pali bonse acitile kuli ena, 25 atile:
“Abe uwatiipwa Kanaani.+
Abe umusha wa basha kuli bamunyina.”+
26 Alandile no kuti:
“Acindikwe Yehova, Lesa wa kwa Shemu,
Lelo Kanaani ena abe umusha wakwe.+
27 Lesa napeele Yafete incende iikulu,
Kabili amuleke aleikala mu matenti ya kwa Shemu.
Kanaani nabe umusha na kuli ena.”
28 Pa numa ya Lyeshi, Noa aikele imyaka 350.+ 29 E ico Noa aikele imyaka 950, lyena alifwile.
10 Ili e lyashi lya batuntwike muli Shemu,+ Hamu na Yafete, abana baume ba kwa Noa.
Pa numa ya Lyeshi e lyo batendeke ukufyala abana.+ 2 Abana ba kwa Yafete bali ni Gomere,+ Magoge,+ Madai, Yabani, Tubali,+ Mesheke+ na Tirasi.+
3 Abana ba kwa Gomere bali ni Ashikenasi,+ Rifati, na Togarma.+
4 Abana ba kwa Yabani bali ni Elisha,+ Tarshishi,+ Kitimu,+ na Dodanimu.
5 Muli aba e mwafumine abantu abekala pa fishi abasalanganine mu fyalo fyabo, ukulingana ne ndimi shabo ne ndupwa shabo, e lyo ne nko shabo.
6 Abana ba kwa Hamu bali ni Kushi, Misraimu,+ Puti,+ na Kanaani.+
7 Abana ba kwa Kushi bali ni Seba,+ Habila, Sabta, Raama,+ na Sabteka.
Abana ba kwa Raama bali ni Sheba na Dedani.
8 Kushi afyele Nimrode. Nimrode e wabalilepo ukuba umwaume wa maka pano isonde. 9 Aishileba umulunshi wa maka uwalelwisha Yehova. E co kwabela insoselo ya kuti: “Kwati fye ni Nimrode umulunshi wa maka uwalelwisha Yehova.” 10 Imisumba iyo abalilepo ukuteka, musumba wa Babele,+ uwa Ereke,+ uwa Akadi, no wa Kalne, yonse yali mu calo ca Shinari.+ 11 Ilyo afumine muli cilya calo, aile ku Asiria+ uko ailekuula umusumba wa Ninebe,+ uwa Rehoboti-Iri, uwa Kala 12 no wa Resene uwali pa kati ka Ninebe na Kala: Uyu e musumba ukalamba.*
13 Misraimu afyele Ludimu,+ Anamimu, Lehabimu, Nafituhimu,+ 14 Patrusimu,+ Kasluhimu (umwatuntwike abaPelishiti+), na Kafitorimu.+
15 Kanaani afyele Sidone+ uwali ibeli lyakwe e lyo na Hete+ 16 no mwina Yebusi,+ umwina Amore,+ umwina Gegashi, 17 umwina Hibi,+ umwina Arki, umwina Sini, 18 umwina Aavadi,+ umwina Semari no mwina Hamati.+ Pa numa indupwa sha bena Kanaani shalisalangene. 19 Kanshi umupaka wa bena Kanaani wafumine ku Sidone ukufika ku Gerari,+ mupepi na ku Gasa,+ wayafika na ku Sodomu, ku Gomora,+ ku Adma, na ku Seboimu,+ mupepi na ku Lasha. 20 Aba e bana ba kwa Hamu ukulingana ne ndupwa shabo ne ndimi shabo, ukulingana ne fyalo fyabo ne nko shabo.
21 Shemu icikolwe ca bana bonse aba kwa Ebere,+ kabili umwaice wa kwa Yafete,* na o alifyele abana. 22 Abana ba kwa Shemu bali ni Elamu,+ Ashuri,+ Arpakishadi,+ Ludi, na Aramu.+
23 Abana ba kwa Aramu bali ni Usi, Huli, Getere, na Mashi.
24 Arpakishadi afyele Shela,+ kabili Shela afyele Ebere.
25 Ebere afyele abana abaume babili. Umo ali ni Pelege,*+ pantu ilyo ali no mweo abantu pano isonde balisalangene. Ishina lya kwa munyina lyali ni Yoktani.+
26 Yoktani afyele Almodadi, Shelefu, Hasarimabete, Yera,+ 27 Hadoramu, Usali, Dikla, 28 Obali, Abimaele, Sheba, 29 Ofiri,+ Habila, na Yobabu; aba bonse bali bana baume ba kwa Yoktani.
30 Baikele mu ncende ya mpili iya ku Kabanga, ukufuma ku Mesha ukuyafika na ku Sefari.
31 Aba e batuntwike muli Shemu ukulingana ne ndupwa shabo ne ndimi shabo, ukulingana ne fyalo fyabo, ne nko shabo.+
32 Ishi e shali indupwa sha bana ba kwa Noa ukulingana ne ntuntuko shabo ne nko shabo. Muli aba e mwafumine inko ishasalanganine pano isonde pa numa ya Lyeshi.+
11 Nomba abantu mwi sonde lyonse balelanda fye ululimi lumo lwine kabili balebomfya amashiwi yamo yene. 2 Ilyo abantu baleya ukulungama lwa ku kabanga, basukile basanga impanga iyabatama mu calo ca Shinari,+ kabili e mo batendeke ukwikala. 3 Lyena bapandene amano abati: “Natutame amatafwali no kuyoca.” E ico babomfeshe amatafwali ayo baocele pa kukuula, tababomfeshe amabwe, kabili amanenekela e yali indaka. 4 E lyo batile: “Aleni! Natuikuulile umusumba no lupungu ulutali ulwa kuti lufike na ku muulu, kabili natuipangile ishina, pa kuti twisalanganina pano isonde ponse.”+
5 Lyena Yehova atentemwike ku kuyamona umusumba no lupungu ulo abana ba bantu balekuula. 6 E lyo Yehova atile: “Moneni! Aba bantu balikatana pantu balanda ululimi lumo,+ kabili moneni ifyo batampa ukucita. Kanshi conse ico balepanga ukucita tabakafilwe. 7 Aleni!+ Natutentemuke no kuyafulunganya ululimi lwabo pa kuti kwiba umuntu wa kumfwa ululimi umunankwe alelanda.” 8 E ico Yehova abasalanganishishe pe sonde ponse,+ kabili basukile baleka ukukuula umusumba. 9 E co bawinikiile ukuti Babele,*+ pantu e mo Yehova afulunganishishe ululimi lwa pano isonde ponse, kabili Yehova abasalanganishishe pe sonde ponse.
10 Aba e bafyelwe muli Shemu.+
Ilyo papitile imyaka ibili ukutula apo kwabelele Ilyeshi, Shemu ali ne myaka 100, kabili afyele Arpakishadi.+ 11 Pa numa ya kufyala Arpakishadi, Shemu aikele imyaka 500. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.+
12 Arpakishadi ali ne myaka 35, lyena afyele Shela.+ 13 Pa numa ya kufyala Shela, Arpakishadi aikele imyaka 403. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
14 Ilyo Shela ali ne myaka 30, e lyo afyele Ebere.+ 15 Pa numa ya kufyala Ebere, Shela aikele imyaka 403. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
16 Ilyo Ebere ali ne myaka 34, e lyo afyele Pelege.+ 17 Pa numa ya kufyala Pelege, Ebere aikele imyaka 430. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
18 Ilyo Pelege ali ne myaka 30, e lyo afyele Reu.+ 19 Pa numa ya kufyala Reu, Pelege aikele imyaka 209. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
20 Ilyo Reu ali ne myaka 32, e lyo afyele Serugi. 21 Pa numa ya kufyala Serugi, Reu aikele imyaka 207. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
22 Ilyo Serugi ali ne myaka 30, e lyo afyele Nahore. 23 Pa numa ya kufyala Nahore, Serugi aikele imyaka 200. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
24 Ilyo Nahore ali ne myaka 29, e lyo afyele Tera.+ 25 Pa numa ya kufyala Tera, Nahore aikele imyaka 119. Kabili afyele abana baume na bana banakashi.
26 Ilyo Tera ali ne myaka 70, e lyo afyele Abramu,+ Nahore,+ na Harani.
27 Aba e batuntwike muli Tera.
Tera afyele Abramu, Nahore na Harani; kabili Harani afyele Lote.+ 28 Harani afwilile mu calo afyalilwe, mu Uri+ umusumba wa bena Kaldi,+ ninshi wishi Tera acili umumi. 29 Abramu na Nahore balyupile. Ishina lya mukashi wa kwa Abramu ni Sarai,+ e lyo ishina lya mukashi wa kwa Nahore ni Milika. Harani e wali wishi wa kwa Milika+ na Iska. 30 Nomba Sarai talekwata abana;+ tafyelepo nangu umo.
31 Lyena Tera asendele Abramu umwana wakwe umwaume na Lote umwishikulu wakwe,+ mwana Harani, na Sarai nafyala, umukashi wa kwa Abramu, kabili aile nabo ku calo ca Kanaani+ ukufuma mu Uri, umusumba wa bena Kaldi. Lelo ilyo bafikile ku Harani,+ e ko batendeke ukwikala. 32 Tera aikele imyaka 205. Lyena alifwile mu Harani.
12 Kabili Yehova aebele Abramu ati: “Fuma mu calo cobe kabili ushe balupwa lobe na ba mu ng’anda ya kwa wiso uye ku calo ico nkakulanga.+ 2 Nkakulenga ukabe uluko ulukalamba kabili nkakupaala, nkalenga ne shina lyobe likalumbuke, nkalenga ukabe ipaalo ku bantu bonse.+ 3 Nkapaala abakakupaala, no ukakulapisha nkamulapisha,+ kabili muli iwe e mo indupwa shonse isha pe sonde shikapaalilwa.”*+
4 E ico Abramu alile ukulingana ne fyo Yehova amwebele, Lote na o aile nankwe. Abramu ali ne myaka 75 ilyo afumine mu Harani.+ 5 Abramu asendele Sarai umukashi wakwe+ na Lote umwana mwaume wa kwa munyina+ ne fyuma fyonse ifyo banonkele+ na babomfi* abo bakwete mu Harani, kabili baimine ubulendo no kuya ku calo ca Kanaani.+ Ilyo bafikile mu calo ca Kanaani, 6 Abramu alyendele sana muli cilya calo mpaka afika ku Shekemu,+ mupepi ne fimuti ifikalamba ifya mu More.+ Pali ilya nshita, muli cilya calo mwaleikala abena Kanaani. 7 Lyena Yehova amoneke kuli Abramu no kumweba ati: “Nkapeela ici calo+ ku bana*+ bobe.” E ico Abramu akuulile iciipailo pali cilya cifulo apo Yehova amoneke kuli ena. 8 Pa numa, afumine kulya no kuya ku ncende ya mpili iyabela ku kabanga ka Betele+ no kutanika itenti lyakwe pa kati, ku masamba kwali umusumba wa Betele, e lyo ku kabanga kwali umusumba wa Ai.+ Kulya kwine e ko akuuliile Yehova+ iciipailo no kutendeka ukulumbanya ishina lya kwa Yehova.+ 9 Pa numa Abramu alifumine apo apangile inkambi alungama ku Negebu,+ kabili aleti afuma apa ayaikala pambi.
10 Nomba mu calo mwaponene icipowe kabili Abramu aile ku Egupti no kuyaba umulebeshi,*+ pantu icipowe calikulile sana mu calo.+ 11 Ilyo ali mupepi no kwingila mu Egupti, aebele umukashi wakwe Sarai ati: “Mukashi wandi umfwa! Nalishiba ukuti uli mwanakashi uwayemba.+ 12 Kanshi ilyo abena Egupti balakumona balatila, ‘Uyu mukashi wakwe.’ Kabili balenjipaya, lelo iwe tabakwipaye. 13 Utile uli nkashi yandi, pa kuti ifintu fingwamine pa mulandu obe, kabili mbe no mweo.”+
14 Ilyo Abramu afikile fye mu Egupti, abena Egupti balimwene ukuti umwanakashi ali uwayemba nga nshi. 15 Na bacilolo ba kwa Farao na bo balimumwene, kabili batendeke ukumulumbilisha kuli Farao, e ico bamutwele ku ng’anda ya kwa Farao. 16 Na o alicitiile Abramu ifisuma pa mulandu wa kwa Sarai, kabili aishilekwata impaanga, ing’ombe, impunda ishilume ne shikota, ababomfi abaume na babomfi abanakashi, ne ngamila.+ 17 Lyena Yehova aletele ifikuko ifikalamba pali Farao na pa ba mu ng’anda yakwe pa mulandu wa kwa Sarai, umukashi wa kwa Abramu.+ 18 E ico Farao aitile Abramu no kumweba ati: “Cinshi wacitiile ifi? Cinshi ushanjebeele ukuti mukashi obe? 19 Cinshi wanjebele auti, ‘Ni nkashi yandi,’+ ica kuti kwempe fye nga nalimubuulile aba no mukashi wandi? Nomba umukashi obe uyu. Musende muleya!” 20 E ico Farao apeele abantu bakwe icipope pali Abramu, na bo bashindike Abramu no mukashi wakwe na fyonse ifyo akwete.+
13 Lyena Abramu no mukashi wakwe na fyonse ifyo bakwete, kumo na Lote bafumine mu Egupti no kuya ku Negebu.+ 2 Abramu ali ne fitekwa ifingi na silfere na golde.+ 3 Ilyo alefuma ku Negebu aleya ku Betele aleti afika apa, apanga inkambi kabili akuuka ayapanga pambi. Asukile afika apali itenti lyakwe kale pa kati ka musumba wa Betele no wa Ai,+ 4 pa ncende ilya ine akuuliilepo iciipailo kale. Palya pene e po Abramu alumbanishishe ishina lya kwa Yehova.
5 Nomba Lote uwali pamo na Abramu, na o alikwete impaanga, ing’ombe, na matenti. 6 E ico incende ya kuti bekalepo yalicepele, pantu ifyo bakwete fyalifulile sana ica kuti balifililwe ukwikala pamo. 7 Ici calengele bakacema ba fitekwa fya kwa Abramu na bakacema ba fitekwa fya kwa Lote batampe ukuumana. (Pali ilya nshita abena Kanaani na bena Perisi e baleikala muli cilya calo.)+ 8 E ico Abramu aebele Lote+ ati: “Natuleke ukuumana iwe na ine e lyo na bakacema bandi na bakacema bobe, pantu tuli ba bwananyina. 9 Kanshi natupaatukane. Kuti wasala uko ulefwaya ukuyaikala. Iwe nga waya ku kuso, ine ndeya ku kulyo; lelo nga waya ku kulyo, ine ndeya ku kuso.” 10 E ico Lote ainwine amenso no kumona icitungu conse ica Yordani+ ukuyafika fye na ku Soari.+ Amwene ukuti cali icatapililwa bwino nge bala lya kwa Yehova,+ kwati calo ca Egupti (ilyo Yehova ashilaonaula Sodomu na Gomora). 11 Awe Lote asalile icitungu conse ica Yordani, kabili Lote ailepanga inkambi ku kabanga. E fyo bapaatukene. 12 Abramu aikele mu calo ca Kanaani, lelo Lote ena aikele mu misumba ya muli cilya citungu.+ Asukile ayatanika itenti lyakwe mupepi na Sodomu. 13 Nomba abena Sodomu bali babifi, balecita imembu ishikalamba mu menso ya kwa Yehova.+
14 Yehova aebele Abramu ilyo bapaatukene na Lote ati: “Inuna amenso yobe, kabili apo pene uli, lolesha ku kapinda ka ku kuso na ku kapinda ka ku kulyo, ku kabanga na ku masamba, 15 pantu icalo conse ici ulemona niwe nkapeela na bana* bobe, cikaba cenu umuyayaya.+ 16 Kabili nkafusha abana* bobe, kwati mucanga wa pe sonde, ica kuti umuntu nga engapenda umucanga wa pe sonde, ninshi kuti apenda na bana* bobe.+ 17 Ima, wendauke mu butali bwa calo na mu bwipi bwa ciko, pantu niwe nkapeela ici calo.” 18 Awe Abramu atwalilile ukwikala mu matenti. Pa numa aileikala mu fimuti ifikalamba ifya mu Mamre,+ ifyaba mu Hebrone,+ kabili mulya mwine e mo akuuliile Yehova iciipailo.+
14 Nomba mu nshiku sha kwa Amurafele imfumu ya ku Shinari,+ Aryoke imfumu ya ku Elasari, Kedorelaomere+ imfumu ya ku Elamu,+ na Tidali imfumu ya ku Goimu, 2 e mo ishi imfumu shalwile na Bera imfumu ya ku Sodomu,+ Besha imfumu ya ku Gomora,+ Shinabu imfumu ya ku Adima, Shemebere imfumu ya ku Seboimu,+ ne mfumu ya ku Bela, e kutila Soari. 3 Ishi imfumu shonse shalyumene akapi mu Mpanga Iyabatama iya Sidimu,+ e kutila Bemba ya Mucele.*+
4 Shabombeele Kedorelaomere pa myaka 12, lelo mu mwaka walenga 13 shalimupondokeele. 5 E ico mu mwaka walenga 14, Kedorelaomere pamo ne mfumu aali na sho, baishilecimfya abena Refa ku Ashiterote-karnaimu, abena Susi ku Hamu, abena Emi+ ku Shabe-kiriataimu, 6 na bena Hore+ mu lupili lwabo ulwa Seiri,+ ukufika fye na ku El-parani, umusumba uwabela mu matololo. 7 Lyena balyalulwike no kwisa ku Ene-mishipati, e kuti Kadeshe,+ no kucimfya abena Amaleke+ abaikele muli ilya ncende yonse e lyo na bena Amore+ abaleikala mu Hasasone-tamari.+
8 E lyo imfumu ya ku Sodomu yaimine no kuya pamo ne mfumu ya ku Gomora, imfumu ya ku Adima, imfumu ya ku Seboimu ne mfumu ya ku Bela, e kutila Soari, kabili shalwile nabo mu Mpanga Iyabatama iya Sidimu, 9 shalwile na Kedorelaomere imfumu ya ku Elamu, Tidali imfumu ya ku Goimu, Amurafele imfumu ya ku Shinari, na Aryoke imfumu ya ku Elasari,+ imfumu 4 shalwile ne mfumu 5. 10 Nomba mu Mpanga Iyabatama iya Sidimu mwalifulile ifilindi umwali amanenekela, ne mfumu sha ku Sodomu na Gomora shalifulumwike kabili shaile shilewila mu filindi fine fyo, ne shapuswike shafulumukile ku ncende ya mpili. 11 Lyena abacimfishe basendele ifipe fyonse ifya bena Sodomu na Gomora ne fya kulya fyabo fyonse no kuya baya.+ 12 Basendeele kumo na Lote umwana wa kwa munyina Abramu ne fipe fyakwe no kuya baya. Pali ilya nshita Lote aleikala mu Sodomu.+
13 Pa numa kwaishile umuntu uwapuswike no kwisashimikila Abramu umuHebere ifyacitike. Pali ilya nshita Abramu aleikala* mu fimuti ifikalamba ifya kwa Mamre umwina Amore,+ munyina Eshekole kabili munyina Anere.+ Aba e bapangene icipangano na Abramu. 14 E fyo Abramu aumfwile ukuti lupwa lwakwe*+ nabamusenda pa kuti ayeba nkole. E lyo aimishe abantu bakwe abasambilile ifya kulwa inkondo, e kutila ababomfi bakwe 318 abafyalilwe mu ng’anda yakwe, no kukonka ishi imfumu kabili bashisangile ku Dani.+ 15 Mu nshita ya bushiku ayakenye abantu bakwe, kabili ena na babomfi bakwe balwishishe ishi imfumu no kushicimfya. Kabili aile aleshikonka ukufika ku musumba wa Hoba, uwaba ku kapinda ka ku kuso aka Damaseke. 16 Alipokolwele ifipe fyonse ifyo basendele, kabili alibweseshe na Lote lupwa lwakwe kumo ne fipe fyakwe na banakashi na bantu bonse.
17 Ilyo Abramu alebwela ku kucimfya Kedorelaomere pamo ne mfumu isho aali na sho, imfumu ya ku Sodomu yaile ku kumusengela mu Mpanga Iyabatama iya Shabe, e kuti Impanga Iyabatama iya Mfumu.+ 18 Kabili Melkisedeke+ imfumu ya ku Salemu+ aletele umukate no mwangashi; aali ni shimapepo wa kwa Lesa Wapulamo.+
19 E lyo apaalile Abramu kabili asosele ati:
“Shi Lesa Wapulamo akupaale,
Kabumba wa muulu ne sonde;
20 Kabili acindikwe Lesa Uwapulamo,
Uwapeela abakucusha mu minwe yobe!”
Na o Abramu amupeele ica pe kumi pali fyonse ifyo apokolwele.+
21 Pa numa imfumu ya ku Sodomu yaebele Abramu aiti: “Mpeela abantu,* lelo ifipe fyena senda fibe fyobe.” 22 Lelo Abramu aebele imfumu ya ku Sodomu ati: “Naimya amaboko yandi no kulapa kuli Yehova Lesa Uwapulamo, Kabumba wa muulu ne sonde, 23 nati pa fintu fyobe fyonse nshabuulepo akantu nangu kamo, ubushishi nangu intambo ya ndyato, pa kuti wikalanda auti, ‘Nine nacindamike Abramu.’ 24 Tapali ico nalabuulapo ukucila pa fyo abalumendo baliile kale. Lelo ifyo abantu twaile na bo, e kutila Anere, Eshekole na Mamre+ balingile ukubuulapo, leka bafisende.”
15 Pa numa Yehova aebele Abramu mu cimonwa ati: “Witiina,+ Abramu. Nine nkwela yobe.+ Icilambu cobe cikaba icikalamba nga nshi.”+ 2 Na o Abramu amwipwishe ati: “Mwe Shikulu Mulopwe Yehova, inga cinshi mukampeela apo nshakwata umwana e lyo no ukapyana ing’anda yandi ni Eliesere umwina Damaseke?”+ 3 Kabili Abramu atile: “Tamwampeela umwana,*+ kabili umubomfi* wa mu ng’anda yandi e ukampyana.” 4 Lelo moneni! Yehova amwaswike ati, “Uyu muntu takakupyane, lelo umwana* obe e ukakupyana.”+
5 E lyo amufumishe pa nse no kumweba ati: “Lolesha mu muulu no kupenda intanda tumone nga kuti washipenda.” Lyena amwebele ati: “E fyo na bana* bobe bakafula.”+ 6 Awe atetekele Yehova,+ na o amumwene ukuti mulungami.+ 7 Kabili amwebele ati: “Nine Yehova, uwakufumishe ku Uri umusumba wa bena Kaldi ku kwisakupeela icalo ici pa kuti cibe cobe.”+ 8 Na o amwipwishe ati: “Mwe Shikulu Mulopwe Yehova, cinshi nkeshibilako ukuti mukampeela ici calo?” 9 E lyo amwaswike ati: “Kandetele ing’ombe iikota iya myaka itatu, imbushi iikota iya myaka itatu, impaanga iilume iya myaka itatu, icipele na kana ka nkunda.” 10 E ico Abramu abuulile inama no kushiputula pabili. Kabili abikile ifiputusha fya ku kuso ku lubali lumo, e lyo ifya ku kulyo afibikile ku lubali lubiye, lelo ifyuni tafiputwile. 11 Lyena ifyuni fyatampile ukufookela pa nama ishafwa, lelo Abramu alefitamfya.
12 Ilyo akasuba kali mupepi no kuwa, Abramu aponene mu tulo utwingi, kabili imfifi iyafiitisha kabili iya kutiinya yaishile pali ena. 13 Lyena Lesa aebele Abramu ati: “Wishibe ukuti abana* bobe bakaba abalebeshi mu calo ca bene, kabili abantu muli cilya calo bakabateka ubusha kabili bakabacusha pa myaka 400.+ 14 Lelo nkapingula uluko ulo bakabombela,+ kabili pa numa bakafumamo ne fipe ifingi.+ 15 Nomba iwe, ukaya ku fikolwe fyobe umutende; kabili ukashiikwa pa numa ya kwikala imyaka iingi.+ 16 Lelo mu nkulo yalenga 4 abana bobe bakabwelela kuno,+ pantu inshita ya kukanda abena Amore pa filubo fyabo tailafika.”+
17 Ilyo akasuba kawile kwafiita na fititi, kwamoneke ilungu ilyalefuuka icushi, kabili icenge icaleaka capitile pa kati ka fiputusha fya nama. 18 Pali bulya bushiku Yehova apangene na Abramu icipangano,+ amwebele ati: “Nkapeela icalo ici ku bana* bobe,+ ukutula pa mumana wa mu Egupti ukufika ku mumana ukalamba, umumana wa Yufrate:+ 19 icalo ca bena Keni,+ ica bena Kenisi, ica bena Kademone, 20 ica bena Hiti,+ ica bena Perisi,+ ica bena Refa,+ 21 ica bena Amore, ica bena Kanaani, ica bena Gegashi, ne ca bena Yebusi.”+
16 Nomba Sarai, umukashi wa kwa Abramu, talekwata abana,+ lelo ali no mubomfi umwina Egupti ne shina lyakwe ni Hagari.+ 2 E ico Sarai aebele Abramu ati: “Moneni! Yehova alilenga nilakwata abana. Shi sendameni no mubomfi wandi. Nalimo kuti amfyalilako abana.”+ Awe Abramu akutike kuli Sarai. 3 E ico Sarai abuulile Hagari umubomfi wakwe umwina Egupti, amupeele kuli Abramu umulume wakwe ku kuba umukashi wakwe. Pali iyi nshita ninshi Abramu alikala mu calo ca Kanaani pa myaka 10. 4 E ico asendeme na Hagari, kabili alimite. Ilyo aishibe ukuti alimite, atampile ukusuula nakulu.
5 Ici calengele Sarai ebe Abramu ati: “Niwe walenga ukuti ncule ifi. Nine nakupeele umubomfi wandi,* nomba ena ilyo aishibe ukuti alimite, atendeke ukunsuula. Yehova napingule pa kuti tumone uuli ne cilubo pali ine na iwe.” 6 E ico Abramu aebele Sarai ati: “Mona! Umubomfi obe ali mu minwe yobe. Umucite ico ulefwaya we mwine.” Awe Sarai alicushishe Hagari ica kuti alimubutwike.
7 Pa numa malaika wa kwa Yehova amusangile pa kamfukumfuku ka menshi mu matololo, akabela mu musebo waya ku Shuri.+ 8 Kabili amwipwishe ati: “Hagari, we mubomfi wa kwa Sarai, ni kwi wafuma kabili ni kwi uleya?” Na o ayaswike ati: “Ndefulumuka mama Sarai.” 9 Lyena malaika wa kwa Yehova amwebele ukuti: “Bwelelamo kuli nokokulu kabili ulemunakila.” 10 Malaika wa kwa Yehova amwebele no kuti: “Nkafusha abana* bobe icine cine, ica kuti tabakapendwe.”+ 11 Na kabili malaika wa kwa Yehova amwebele ati: “Mona nawimita, ukafyala umwana umwaume kabili ukamwinike ati Ishmaele,* pantu Yehova namona ifyo ulecula. 12 Akaba uwa maka kwati ni mpunda ya mpanga.* Ukuboko kwakwe kukalalwisha umuntu onse, no kuboko kwa muntu onse kukalamulwisha, kabili akekala ku lubali lumbi ulwa bamunyina bonse.”*
13 Lyena alumbenye Yehova uwalelanda nankwe, atile: “Nimwe Lesa uumona,”+ ne co alandile ifi ni co umwine atile: “Bushe ca cine uyu namona kuno e ulya wine uumona ine?” 14 E mulandu wine cilya icishima cainikilwe ati Beere-lahai-roi.* Cabela pa kati ka Kadeshe na Berede. 15 Pa numa Hagari afyele umwana umwaume, kabili Abramu amwinike ati Ishmaele.+ 16 Abramu ali ne myaka 86 ilyo Hagari afyele Ishmaele.
17 Ilyo Abramu aali ne myaka 99, Yehova amoneke kuli ena kabili amwebele ati: “Nine Lesa Wa Maka Yonse. Ulecita ifyo mfwaya kabili uleba uwa kaele.* 2 Nalapangana na iwe icipangano,+ kabili nkafusha abana bobe icine cine.”+
3 E lyo Abramu awile ubukupeme, na Lesa akonkenyepo ukulanda nankwe, ati: 4 “Mona! nalipangana nobe icipangano,+ kabili ukaba wishi wa nko ishingi.+ 5 Nomba tawakulaitwa ukuti Abramu;* wakulaitwa ukuti Abrahamu,* pantu nkalenga ukabe wishi wa nko ishingi. 6 Nkalenga ukakwate abana abengi icine cine, kabili nkalenga ukabe inko, ne mfumu shikafuma muli iwe.+
7 “Kabili nkafikilisha icipangano candi kuli iwe+ na ku mwana* obe mu nkulo shakwe shonse, cikaba cipangano ca muyayaya, pa kuti nkabe Lesa obe kabili Lesa wa mwana* obe uukesa pa numa. 8 Kabili nkapeela iwe na bana* bobe icalo ico waikelemo ilyo wali umulebeshi,+ icalo conse ica Kanaani, pa kuti cikabe cobe umuyayaya, kabili nkaba Lesa wabo.”+
9 Kabili Lesa aebele Abrahamu ati: “Na iwe, ukalesunga icipangano candi, iwe na bana* bobe abakesa pa numa mu nkulo shabo shonse. 10 Ici e cipangano ico napangana na iwe, ico iwe na bana* bobe abakafyalwa pa numa mukalasunga: Umwaume onse uwa muli imwe akasembululwe.+ 11 Mukalesembulula inkanda ya pa mpela ya mubili wenu, kabili ici e cikaba icishibilo ca cipangano ico napangana na imwe.+ 12 Mu nkulo shenu shonse, umwaume onse uwafyalilwa mu ng’anda yenu nga akumanya inshiku 8 akasembululwe,+ na onse uo mwashita mu ndalama ku mwina fyalo uushafuma mu bana* bobe na o akasembululwe. 13 Umwaume onse uwafyalilwa mu ng’anda yobe no mwaume onse uwashitwa mu ndalama shobe afwile ukusembululwa,+ ukusembululwa e cishibilo ca cipangano ico napangana na imwe, kabili cifwile ukuba cipangano ca muyayaya. 14 Umwaume* onse uushakasembululwe, akepaiwe. Ninshi natoba icipangano candi.”
15 Lyena Lesa akonkenyepo ukusosa kuli Abrahamu ati: “Sarai*+ umukashi obe, wilamwita auti Sarai, pantu nomba ishina lyakwe ni Sara.* 16 Nkamupaala kabili nkalenga no kuti akakufyalile umwana umwaume;+ nkapaala Sara kabili akaba inko; imfumu sha bantu na bantu shikafuma muli ena.” 17 E lyo Abrahamu awile ubukupeme alaseka mu mutima wakwe+ aleti: “Bushe umwaume uuli ne myaka 100 kuti afyala umwana, kabili bushe Sara, umwanakashi uuli ne myaka 90 kuti afyala?”+
18 E ico Abrahamu atile kuli Lesa wa cine: “Shi mwingapaala Ishmaele!”+ 19 Lesa na o amwebele ati: “Sara umukashi obe akakufyalila umwana umwaume, ukamwinike ati Isaki.*+ Kabili nkapangana nankwe icipangano icikaba ca muyayaya ku bana* bakwe abakesa pa numa.+ 20 Lelo ifyo usosele pali Ishmaele ning’umfwa. Mona! Nkamupaala kabili nkamulenga akakwate abana abengi, kabili bakafula icine cine. Akafyala intungulushi 12, kabili nkamulenga akabe uluko ulukalamba.+ 21 Nomba uo nkapangana nankwe icipangano ni Isaki,+ uo Sara akakufyalila pa nshita nga ino ine, uyu mwaka uleisa.”+
22 Ilyo Lesa apwile ukulanda na Abrahamu alimushile. 23 E lyo Abrahamu abuulile Ishmaele umwana wakwe umwaume na baume bonse abafyalilwe mu ng’anda yakwe na onse uo ashitile mu ndalama shakwe, umwaume onse uwa mu ng’anda ya kwa Abrahamu, kabili alisembulwile inkanda ya pa mpela ya mibili yabo pali bulya bwine bushiku, nge fyo Lesa amwebele.+ 24 Abrahamu aali ne myaka 99 ilyo asembulwilwe inkanda ya pa mpela ya mubili wakwe.+ 25 Kabili Ishmaele umwana wakwe umwaume aali ne myaka 13 ilyo bamusembulwile inkanda ya pa mpela ya mubili wakwe.+ 26 Mu bushiku bulya bwine e mo Abrahamu na Ishmaele umwana wakwe umwaume basembulwilwe. 27 Abaume bonse aba mu ng’anda yakwe, onse uwafyalilwe mulya na bonse abo ashitile ku bena fyalo mu ndalama, babasembulwile mu bushiku bulya bwine.
18 Pa numa Yehova+ amoneke kuli Abrahamu mu fimuti ifikalamba ifya mu Mamre,+ ninshi naikala pa mwinshi we tenti pa nshita akasuba kabalikishe. 2 Ilyo ainwine amenso, amwene abantu batatu nabeminina akatalamukila.+ Lyena afumine ulubilo pa mwinshi we tenti ku kubasengela, kabili alifukeme no kwinamina panshi. 3 Kabili alandile ati: “Mwe Yehova, nga ca kuti namumona ubusuma muli ine, mwipitilila pa mubomfi wenu. 4 Mukwai lekeni bamuletele amenshi ayanono aya kusamba ku makasa,+ e lyo mutuushe mwi samba lya cimuti. 5 Apo namwisa pa mubomfi wenu, lekeni imuletele umukate, pa kuti umutekeko imitima.* Pa numa, e lyo mwingaya uko mwimiine.” Nabo balandile abati: “Cisuma. Cita ifyo fine walanda.”
6 Awe Abrahamu ayangufyenye ukuya mwi tenti umwali Sara no kumweba ati: “Angufyanya! Buula amagaloni* yatatu aya buunga bwapeleka, ukase no kupangamo imikate.” 7 Kabili Abrahamu abutukile ku mukuni no kusalapo ing’ombe iyana iisuma sana. Apeele umubomfi wakwe, na o alyangufyenye ukwipaya iyi ng’ombe no kuyipika. 8 E lyo abuulile umukaka watikama* no mukaka fye, ne ng’ombe iyana iyo apekenye no kufiteka apo baali. Lelo ena aiminine mupepi nabo mwi samba lya cimuti ilyo balelya.+
9 E lyo bamwipwishe abati: “Bushe umukashi obe Sara ali kwi?”+ Na o atile: “Ali pano pene mwi tenti.” 10 E ico umo pali bena akonkenyepo ati: “Nkabwela kuli iwe uyu mwaka uleisa pa nshita nga ino ine, kabili mona! umukashi obe Sara akakwata umwana umwaume.”+ Awe Sara na o ninshi alekutika pa mwinshi we tenti, ilyali ku numa ya mwaume wine uyu. 11 Nomba Abrahamu na Sara bali bakote.+ Pali iyi inshita ninshi Sara alicila pa mushinku abanakashi bakwatilapo abana.*+ 12 E ico Sara atendeke ukusekela mu mutima, aleti: “Apo nomba amaka nayapwa, e lyo shikulu na o nakota, bushe cine cine nkasekelela?”+ 13 E lyo Yehova atile kuli Abrahamu: “Cinshi ico Sara asekela? Cinshi alandila ukuti, ‘Bushe cine cine ine ne mukote nine ningafyala umwana?’ 14 Bushe kwaliba ico Yehova engafilwa ukucita?+ Nkesa na kabili kuli iwe uyu mwaka uleisa pa nshita nga ino ine, kabili Sara akakwata umwana umwaume.” 15 Lelo Sara alikeene pantu ali no mwenso, atile, “Awe nshisekele!” Na o Lesa atile: “Wikaana! Nauseka.”
16 Ilyo aba baume baimine balungama ku Sodomu,+ Abrahamu ali pamo na bo alebashindika. 17 E lyo Yehova atile: “Bushe mfise Abrahamu ico ndefwaya ukucita?+ 18 Cine cine, Abrahamu akaba uluko ulukalamba kabili ulwa maka, ne nko shonse isha pe sonde shikapaalilwa* muli ena.+ 19 Ico namwishibila ni co mfwaya akafunde abana bakwe abaume na ba mu ng’anda yakwe abakafyalwa ku ntanshi pa kuti bakalecita ifyo Yehova afwaya, e kutila bakalecita ifyalungama kabili bakabe no mulinganya,+ pa kuti Yehova akafikilishe ifyo alaya Abrahamu.”
20 Lyena Yehova atile: “Nalyumfwa ifya kuilishanya ifingi+ pali Sodomu na Gomora, kabili imembu shabo shikalamba sana.+ 21 Nalayako pa kuti ndeyamone nga ca kuti ifyo balecita e filya fine naumfwa, kabili nga te fyo ndeyaishiba.”+
22 Nomba abaume babili balungeme ku Sodomu; lelo Yehova ena,+ ashele na Abrahamu. 23 E lyo Abrahamu apaleme kuli ena no kusosa ati: “Bushe cine cine umulungami mukamonawila kumo no mubifi?+ 24 Tutile mu musumba muli abalungami 50, bushe na lyo line, mukabonaula no kukanabelela ulya musumba uluse pa mulandu wa balungami 50 abalimo? 25 Te kuti mucite ica musango uyu, ukwipaila umulungami kumo no mubifi ica kuti umulungami aba ngo mubifi!+ Te kuti mucite ica musango uyu.+ Bushe Kapingula wa pano isonde ponse takacite icalungama?”+ 26 E lyo Yehova atile: “Nga nasanga mu musumba wa Sodomu muli abalungami 50 nkabelela ulya musumba onse uluse pa mulandu wabo.” 27 Lelo Abrahamu na kabili atile: “Moneni, napama fye ukulanda na Yehova, nangu ca kutila ndi lukungu fye kabili imito. 28 Tutile pa balungami 50 pabulila 5, bushe mukonaula umusumba onse pa mulandu wa kuti napabulila 5?” Na o atile: “Nshakaonaule nga nasangamo abalungami 45.”+
29 Na kabili alibwekeshepo ukumwipusha ati: “Inga mwasangwa 40?” Na o atile: “Nshakaonaule pa mulandu wa abo 40.” 30 Lelo atwalilile ati: “Shi mwikalipa, mwe Yehova,+ lekeni njipushe na kabili: Inga mwasangwa fye 30?” Na o atile: “Nshakaonaule nga nasangamo 30.” 31 Na o abikilepo fye ukulanda ati: “Moneni, napama fye ukulanda na Yehova: Inga mwasangwa fye 20?” Na o atile: “Nshakaonaule pa mulandu wa abo 20.” 32 Pa kulekelesha atile: “Mukwai kwena mwibubuka mu bukali, mwe Yehova, lekeni njipushe fye umuku wa kulekeleshako: Inga mwasangwa fye 10?” Na o atile: “Nshakaonaule pa mulandu wa abo 10.” 33 Ilyo Yehova apwile ukulanda na Abrahamu, alile,+ Abrahamu na o abwelele ku mwakwe.
19 Balya bamalaika babili bafikile ku Sodomu icungulo ninshi Lote ekele pa mpongolo ya musumba wa Sodomu. Ilyo Lote abamwene, alimine no kuyabasengela kabili awile panshi ubukupeme.+ 2 Kabili atile: “Mwe bashikulu, shi iseni ku ng’anda ya mubomfi wenu no kusendama kabili muleke imusambe amakasa. E lyo mwingacelela no kuya uko muleya.” Na bo batile: “Iyo, twalasendama mu lubansa lwa musumba.” 3 Lelo akoseelepo fye, basuka baya nankwe ku ng’anda yakwe. Lyena abapekanishishe umutebeto, kabili apangile umukate uushatutumuka, na bo baliliile.
4 Ilyo tabalasendama, abaume ba mu musumba wa Sodomu, abaice na bakalamba, bonse balimine bashinga ing’anda ya kwa Lote. 5 Kabili batwalilile ukubilikisha kuli Lote no kumweba abati: “Bali kwi abaume abeshile kuli iwe mu nshita ya bushiku? Bafumye uleke tuulungane nabo.”+
6 Lyena Lote afumiine pa nse apo bali, aisalako ne ciibi. 7 E lyo atile: “Mwe bamunyinane, mwicita icabipa. 8 Moneni, ndi na bana banakashi babili abashasendamapo no mwaume. Lekeni mbafumye mubacite fyonse ifyo mulefwaya. Lelo aba bantu bena mwibacita nangu cimo, pantu beni bandi kabili mfwile ukubacingilila.”*+ 9 Na bo batile: “Selako!” Kabili balandile abati: “Bushe uyu umulebeshi fye mu calo cesu e o aletweba ifya kucita? Nomba ico twalakucita calabipa ukucila ico twaciba no kucita kuli bena.” Awe bakungile* Lote, kabili balefwaya bapankule iciibi. 10 E ico abaume abali mu ng’anda batintiile Lote mu kati, baisalako ne ciibi. 11 Lelo bapofwishe abaume abali pa mwinshi wa ng’anda, ukutendekela pa baice ukufika na ku bakalamba, ica kuti banaka fye ukufwayafwaya apali umwinshi.
12 Lyena abaume baipwishe Lote abati: “Bushe kuli balupwa lobe bambi muno musumba? Nga walikwata basofyala, abana bobe abaume, abana bobe abanakashi, na bantu bobe bonse bafumye mu musumba! 13 Pantu twalaonaula cino cifulo, pa mulandu wa kuti Yehova naumfwa ifyabipa ifyo aba bantu bacita,+ ica kuti Yehova natutuma ku kwisaonaula uno musumba.” 14 E ico Lote aile kuli bashifyala abali no kuupa abana bakwe abanakashi, kabili alebeba ati: “Imeni! Fumeni muli cino cifulo, pantu Yehova alaonaula uno musumba!” Lelo bashifyala bamwene kwati alesekesha fye.+
15 Nomba ilyo bwaleya buleca, e lyo bamalaika bacililemo ukucincisha Lote, abati: “Ima! Senda umukashi obe na bana bobe babili abanakashi abo uli nabo, pa kuti wionawilwa kumo na bena musumba pa mulandu wa bubi bwabo!”+ 16 Ilyo aleshingashinga, Yehova alimumfwilile uluse,+ e ico bamalaika bamwikete ku kuboko, baikata no kuboko kwa mukashi wakwe na maboko ya bana bakwe babili abanakashi, e lyo bamufumya no kuyamusha kunse ya musumba.+ 17 Nomba ilyo fye babafumishe kunse ya musumba, umo pali bamalaika amwebele ati: “Fulumuka no kupususha umweo obe! Wilolesha ku numa+ kabili wi-iminina muli cino citungu conse!+ Fulumukila ku mpili epali wafwa!”
18 E lyo Lote atile kuli bena: “Awe mwe Yehova, niya kulya! 19 Moneni, namusekelela mu mubomfi wenu kabili namunanga icikuuku* pa kupususha umweo wandi,+ lelo ine nafilwa ukufulumukila ku ncende ya mpili pantu ndetiina ukuti icabipa kuti camponena no kufwa nafwa.+ 20 Moneni, kuli umusumba uunono mupepi uko ningafulumukila. Lekeni e ko mfulumukile. Uyu musumba unono. Nga nafulumukilako nalapusuka.* 21 E ico amwebele ati: “Cisuma, nakusuminisha+ kabili nshaonaule umusumba uo walandapo.+ 22 Angufyanya! Fulumukilako, pantu nshacite nangu cimo mpaka ufike kulya!”+ E co ainikiile ulya musumba ati Soari.*+
23 Lote afikile ku Soari ninshi akasuba nakatula. 24 E lyo Yehova aloseshe imfula ya mabwe ya mingu no mulilo pali Sodomu na Gomora, yafumine kuli Yehova, ku muulu.+ 25 E fyo aonawile iyi misumba ne citungu conse na bonse abaleikalamo kumo ne fimenwa.+ 26 Lelo muka Lote uwali ku numa yakwe, atendeke ukulolesha ku numa, kabili asangwike ilibwe lya mucele.+
27 Awe Abrahamu acelele ukuya pa ncende ilya ine aimininepo ilyo alelanda na Yehova.+ 28 Ilyo aloleshe lwa ku Sodomu na Gomora na ku ncende yonse iya mu citungu, amwene icushi icatikama icalefuuka ukufuma mu ncende ilya kwati cushi icilefuma mu cibili!+ 29 E ico ilyo Lesa aonawile imisumba ya mu citungu cilya, alibukishe Abrahamu pantu alifumishe Lote mu misumba iyo aonawile, umo Lote aleikala.+
30 Pa numa Lote na bana bakwe babili abanakashi bafumine mu Soari no kuyaikala mu citungu ca mpili,+ pantu alitiinine ukwikala mu Soari.+ E ico atendeke ukwikala mu lucengo pamo na bana bakwe babili abanakashi. 31 E lyo umukalamba aebele umwaice wakwe ati: “Shifwe nakula, kabili mu calo cino tamuli umwaume uwa kuti asendame na ifwe pa kuti tukwate abana nga fintu caba ku bantu bonse. 32 Natunweshe shifwe umwangashi, no kusendama nankwe pa kuti ubufyashi bwa kwa shifwe bwikaloba.”
33 E ico banweseshe shibo umwangashi mu nshita ya bushiku; ne beli lyalingile no kusendama na wishi, lelo taishibe ilyo umwana wakwe asendeme nankwe ne lyo aimine. 34 Lyena ubushiku bwakonkelepo umukalamba aebele umwaice wakwe ati: “Mona, ine nacisendama na shifwe ubushiku. Natumunweshe umwangashi na buno bushiku. Na iwe wingile no kusendama nankwe, pa kuti ubufyashi bwa kwa shifwe bwikaloba.” 35 Awe banweseshe shibo umwangashi imiku iingi na bulya bwine bushiku; e lyo umwaice aimine no kuyasendama nankwe, lelo taishibe ilyo umwana wakwe asendeme nankwe ne lyo aimine. 36 E ico abana banakashi ba kwa Lote bonse babili balimiite kuli shibo. 37 Umukalamba afyele umwana umwaume kabili amwinike ati Moabu.+ E cikolwe ca bena Moabu ukushinta na lelo.+ 38 Umwaice na o afyele umwana umwaume kabili amwinike ati Ben-ami. E cikolwe ca bana ba kwa Amone+ ukushinta na lelo.
20 Nomba Abrahamu afumine apo apangile inkambi+ kabili aile ku citungu ca Negebu kabili aileikala pa kati ka Kadeshe+ na Shuri.+ Ilyo aleikala* mu Gerari,+ 2 Abrahamu abwekeshepo ukusosa pa mukashi wakwe Sara ati: “Ni nkashi yandi.”+ E ico Abimeleke imfumu ya Gerari atumine aba kuyasenda Sara no kumutwala kuli ena.+ 3 Pa numa Lesa aishile kuli Abimeleke mu ciloto ubushiku no kumweba ati: “Mona, walafwa pa mulandu wa mwanakashi uo ubuulile,+ pantu mukashi wa mwine.”+ 4 Lelo Abimeleke taapaleme kuli ena.* E ico atile: “Mwe Yehova, bushe kuti mwaipaya uluko ulwabula umulandu?* 5 Bushe tanjebele ati, ‘Ni nkashi yandi,’ kabili bushe Sara na o tasosele ati, ‘Ni ndume yandi’? Nshikwete umulandu pantu nshaishibe ukuti nalilufyenye.” 6 Lyena Lesa wa cine amwebele mu ciloto ati: “Ninjishiba ukuti ico wacitiile ifi ni co tawaishibe, e co nakuleseshe pa kuti wimembukila. E co nshakusuminishishe ukumwikatamo. 7 Nomba bwesesha umukashi ku mwine, pantu ni kasesema,+ kabili alakupaapaatilako+ pa kuti wifwa. Lelo nga tawamubweseshe, wishibe ukuti walafwa pamo na bantu bobe bonse.”
8 E ico Abimeleke acelele ukwita ababomfi bakwe bonse kabili alibebele fyonse ifyo Lesa amwebele, kabili balitiinine nga nshi. 9 E lyo Abimeleke aitile Abrahamu no kumweba ati: “Cinshi wacitiile ifi kuli ifwe? Lubembu nshi ncitile kuli iwe, pa kuti ulete ulu ulubembu ulukalamba pali ine na pa bufumu bwandi? Ifyo wacitile tafyaweme.” 10 Kabili Abimeleke akonkenyepo ukweba Abrahamu ati: “Cinshi waletontonkanya pa kucita ici cintu?”+ 11 Abrahamu amwaswike ati: “Ni co naletontonkanya nati, ‘Cine cine muli cino cifulo abantu tabatiina Lesa, kanshi nangu cibe shani bakanjipaila pa mukashi wandi.’+ 12 Na kuba, ca cine ni nkashi yandi, umwana wa kwa tata, lelo te mwana wa kwa mayo, kabili aishileba umukashi wandi.+ 13 E ico ilyo Lesa anjebele ukufuma mu ng’anda ya kwa tata no kuya nde-endauka,+ naebele umukashi wandi nati: ‘Konse uko tukalaya ukalelanda auti: “Uyu ni ndume yandi.”+ Nga wacita ifi ninshi wananga icikuuku.’”*
14 Lyena Abimeleke abuulile impaanga ne ng’ombe na babomfi abaume na babomfi abanakashi no kupeela Abrahamu kabili alimubweseeshe umukashi wakwe Sara. 15 Abimeleke alandile no kuti: “Mona icalo candi ici. Kuti waikala konse uko ulefwaya.” 16 Kabili aebele Sara ati: “Mona napeela ndume yobe indalama sha silfere 1,000.+ Cishibilo ca kuti uli wa kaele* kuli bonse abali na iwe, na kuli bonse fye, pa kuti wiseebana.” 17 Lyena Abrahamu atendeke ukupaapaata Lesa wa cine, kabili Lesa aposeshe Abimeleke no mukashi wakwe na babomfi bakwe abanakashi, nabo batendeke ukukwata abana; 18 pantu Yehova alilengele abanakashi bonse aba mu ng’anda ya kwa Abimeleke baleka ukukwata abana* pa mulandu wa kwa Sara, muka Abrahamu.+
21 Yehova aibukishe Sara nga filya fine asosele, kabili Yehova acitiile Sara filya fine amulaile.+ 2 E ico Sara alimiite+ no kufyalila Abrahamu umwana umwaume mu bukote bwakwe pa nshita ilya ine Lesa amulaile ukuti e po ali no kukwatila umwana.+ 3 Abrahamu ainike umwana wakwe umwaume uo Sara amufyalile ati Isaki.+ 4 Kabili Abrahamu asembulwile Isaki umwana wakwe umwaume ilyo ali ne nshiku 8, nge fyo Lesa amwebele.+ 5 Abrahamu aali ne myaka 100 ilyo Isaki umwana wakwe afyelwe. 6 Lyena Sara atile: “Lesa nalenga nsekelele; onse uwaumfwa pali ici akasekelela pamo na ine.”* 7 Kabili atile: “Bushe kwalitala akuba umuntu uwaebapo Abrahamu ati, ‘Sara akakwatapo umwana?’ Nomba nimufyalila umwana umwaume mu bukote bwakwe.”
8 Awe umwana alikulile kabili alimusumwine, kabili Abrahamu apekenye umutebeto uukalamba pa bushiku Isaki asumwike. 9 Nomba Sara alemona umwana mwaume wa kwa Hagari+ umwina Egupti, uo afyele kuli Abrahamu, alepumya Isaki.+ 10 E ico aebele Abrahamu ati: “Tamfya uyu musha wandi umukashana no mwana wakwe umwaume, pantu umwana wakwe takabe impyani pamo no mwana wandi, Isaki!”+ 11 Lelo ifyo Sara alandile pa mwana, Abrahamu tafitemenwe.+ 12 E lyo Lesa aebele Abrahamu ati: “Wiumfwa ububi pa fyo Sara alekweba pa mulumendo na pa musha obe umukashana. Umfwa ifyo alekweba,* pantu muli Isaki+ e mukafuma uuketwa umwana* obe. 13 Lelo umwana uwafyalwa mu musha umukashana,+ na o nkamulenga akabe uluko,+ pantu mwana* obe.”
14 E ico Abrahamu alicelele kabili abuulile umukate ne nyambi ya menshi no kupeela Hagari. Afibikile pa kubeya kwakwe, no kumweba ati aleya pamo no mwana wakwe.+ Na o alile kabili aile ale-endauka mu matololo ya Beere-sheba.+ 15 Ilyo amenshi yapwile mu nyambi, ashile umulumendo mwi samba lya cimpusa. 16 Lyena aileikala eka akatalamukila, apalepele ukulingana na pengafika ubuta, pantu atile: “Nshilefwaya ukumona uko umulumendo alefwa.” Awe aikele panshi akatalamukila e lyo alalila umusowa.
17 Awe Lesa aumfwile ishiwi lya mulumendo,+ kabili malaika wa kwa Lesa abilikishe Hagari ukufuma mu muulu no kumweba ati:+ “Hagari, cinshi ulelila? Witiina, pantu Lesa naumfwa ishiwi lya mulumendo palya ali. 18 Ima apo uli, kabiye wimye umulumendo kabili umwikatilile, pantu nkalenga akabe uluko ulukalamba.”+ 19 Lyena Lesa alengele Hagari amone icishima ca menshi, kabili alileko no kwisusha inyambi amenshi e lyo anwesha umulumendo. 20 Kabili Lesa ali no yu umulumendo+ ilyo alekula. Aleikala mu matololo kabili aishileba umwaume wa mata. 21 Awe aikele mu matololo ya Parani,+ kabili nyina amufwaile uwa kuupa mu calo ca Egupti.
22 Pali ilya nshita Abimeleke aali na Fikole umukalamba wa bashilika bakwe, kabili aebele Abrahamu ati: “Lesa ali na iwe muli conse ico ulecita.+ 23 E ico nomba lapa pa menso ya kwa Lesa pano pene ukuti tawakabe no bucenjeshi kuli ine, ku bana bandi na ku bakatuntuka mu bana bandi, no kuti ukaba ne cikuuku* kuli ine na ku baikala mu calo ico waikalamo nge fi fine naba ne cikuuku* kuli iwe.”+ 24 E ico Abrahamu atile: “Nalapa.”
25 Lelo Abrahamu ali-ilishenye kuli Abimeleke pa cishima ca menshi ico ababomfi ba kwa Abimeleke bapokele ku maka.+ 26 Abimeleke ayaswike ati: “Nshishibe uwacitile ifi; tawanjebeleko, kabili nshaumfwilepo ili lyashi, ni lelo nalyumfwa.” 27 E lyo Abrahamu abuulile impaanga ne ng’ombe no kupeela Abimeleke, kabili bonse babili bapangene icipangano. 28 Ilyo Abrahamu abikile abana ba mpaanga abakota 7 aba mu mukuni beka, 29 Abimeleke aebele Abrahamu ati: “Cinshi wabikila aba bana ba mpaanga abakota 7 beka?” 30 E lyo atile: “Ufwile ukubuula aba bana ba mpaanga abakota 7 mu minwe yandi, pa kuti babe bakambone aba kunjimininako ukuti nine naimbile ici cishima.” 31 E co ainikile ilya ncende ukuti Beere-sheba,*+ pantu e po bonse babili balapiile umulapo. 32 E fyo bapangene icipangano+ pa Beere-sheba, na pa numa Abimeleke aliimine pamo na Fikole umukalamba wa bashilika bakwe, kabili babwelele ku calo ca baPelishiti.+ 33 Pa numa Abrahamu alimbile icimuti ca mutamariski pa Beere-sheba, kabili palya e po alumbanishishe ishina lya kwa Yehova,+ Lesa uwabako umuyayaya.+ 34 Kabili Abrahamu aikele* mu calo ca baPelishiti pa nshita iitali.*+
22 Nomba pa numa ya ifi, Lesa wa cine aeseshe Abrahamu,+ kabili amwitile ati: “Abrahamu!” na o ayaswike ati: “Mukwai!” 2 Lyena amwebele ati: “Senda umwana obe umwaume, umwana obe umo fye uo watemwisha+ Isaki,+ uye ku ncende ya Moria+ kabili kulya kwine e ko ukamutuule ngo mutuulo wa koca pa lupili lumo ulo nkakulanga.”
3 Awe Abrahamu alicelele anina na pa mpunda yakwe kabili asendele ababomfi bakwe babili na Isaki umwana wakwe. Alepawile inkuni sha kupeelelapo umutuulo wa koca, kabili alimine ukuya ku cifulo ico Lesa wa cine amwebele. 4 Pa bushiku bwalenga shitatu, Abrahamu ainwine amenso kabili amwene icifulo ico aleyako akatalamukila. 5 Nomba Abrahamu aebele ababomfi bakwe ati: “Shaleni pano ne mpunda, lelo ine no mulumendo twalaya kulya ku kupepa kabili twalamusanga pano pene.”
6 E ico Abrahamu abuulile inkuni sha kutuulilapo umutuulo wa koca no kushibika pa kubeya kwa kwa Isaki umwana wakwe. Lyena asendele umulilo no mwele,* kabili bonse babili balaya. 7 Awe Isaki aitile wishi Abrahamu ati: “Tata!” Na o ayaswike ati: “Landa mwana wandi!” Kabili akonkenyepo ati: “Umulilo wena ne nkuni e po fili, inge mpaanga ya kutuula umutuulo wa koca ili kwi?” 8 Abrahamu atile: “Mwana wandi, Lesa umwine alapekanya impaanga ya kutuula umutuulo wa koca.”+ Awe bonse babili bakonkenyepo ukwenda.
9 Basukile bafika ku cifulo ico Lesa wa cine amwebele, e lyo Abrahamu akuulile iciipailo no kutantikapo inkuni. Akakile Isaki umwana wakwe umwaume ku maboko na ku molu no kumubika pa ciipailo pa muulu wa nkuni.+ 10 Lyena Abrahamu atambulwile ukuboko kwakwe no kubuula umwele* pa kuti epaye umwana wakwe.+ 11 Lelo malaika wa kwa Yehova abilikishe kuli ena ukufuma ku muulu ati: “Abrahamu, Abrahamu!” na o ayaswike ati: “Mukwai!” 12 Kabili malaika atile: “Wi-ipaya umulumendo kabili wimucita nangu cimo, pantu nomba naishiba ukuti ulatiina Lesa pantu taukeene ukumpeela umwana obe, umo fye uo wakwata.”+ 13 E lyo Abrahamu ainwine amenso kabili lwa mupepi fye amwene impaanga iilume naikatwa insengo sha iko mu fimpusa. Awe Abrahamu alileko no kusenda impaanga ilya e yo atuula umutuulo wa koca ukucila ukutuula umwana wakwe. 14 Kabili Abrahamu ainike cilya icifulo ukuti Yehova-yaire.* E co basosela ukushinta na lelo abati: “Mu lupili lwa kwa Yehova e mo akapekanishisha ifilekabilwa.”+
15 Kabili malaika wa kwa Yehova abilikishe Abrahamu umuku walenga bubili ukufuma ku muulu, 16 ati: “‘Nailapa,’ e fyalanda Yehova,+ ‘ukutila pa mulandu wa kuti wacita ifi kabili taukeene ukumpeela umwana obe umwaume, umo fye uo wakwata,+ 17 nangu cibe shani nkakupaala kabili nkafusha abakatuntuka mu mwana* obe nge ntanda sha mu muulu kabili ngo mucanga wa mu lulamba lwa bemba,+ kabili umwana* obe akapoka impongolo* sha balwani bakwe.+ 18 Kabili mu mwana*+ obe e mo inko shonse isha pe sonde shikapaalilwa pantu naukonka ishiwi lyandi.’”+
19 Pa numa Abrahamu abweleele ku babomfi bakwe, kabili baimiine pamo balabwelela ku Beere-sheba;+ na Abrahamu atwalilile ukwikala mu Beere-sheba.
20 Lyena Abrahamu apokelele amashiwi ya kuti: “Milika na o alifyala abana abaume kuli Nahore munonko:+ 21 Usi e beli lyakwe, pakonka Busi munyina, Kemuele wishi wa kwa Aramu, 22 Kesede, Haso, Piludashi, Yidilafu, na Betuele.”+ 23 Betuele afyele Rebeka.+ Milika afyele aba 8 kuli Nahore munyina Abrahamu. 24 Reuma kanakashi na o alifyele abana abaume: Teba, Gahamu, Tahashi, na Maaka.
23 Kabili Sara aikele imyaka 127. Iyi e myaka Sara aikele.+ 2 E ico Sara afwiliile mu Kiriati-arba,+ e kutila mu Hebrone,+ mu calo ca Kanaani,+ kabili Abrahamu atendeke ukuloosha Sara no kumulila. 3 E lyo Abrahamu ashile icitumbi ca mukashi wakwe no kuyaeba abena Hete+ ati: 4 “Ine ndi mulebeshi uwaikala na imwe.+ Nshitisheniko impanga ya kushiikamo kuno mwenu pa kuti nshiikemo umuntu wandi uufwile.” 5 Abena Hete na bo ba-aswike Abrahamu abati: 6 “Mwe shikulu, umfweni ifyo tulelanda. Imwe muli ntungulushi yesu* iyo Lesa asala.+ Kuti mwashiika umuntu wenu mu mpanga yesu iyawamisha. Tapali nangu umo pali ifwe uwalamutana impanga yakwe iya kushiikamo iya kuti mushiikemo umuntu wenu.”
7 E ico Abrahamu alimine no kukontamina abaleikala muli cilya calo, e kutila abena Hete,+ 8 e lyo abeba ati: “Nga mwasumina ukuti nshiike umuntu wandi uufwile, ng’umfweni no kumpaapaatilako kuli Efrone mwana Sohari, 9 pa kuti anshitishe ulucengo lwakwe ulwa Makpela, ulwabela ku mpela ya mpanga yakwe. Lekeni aishitishe kuli ine pa menso yenu mu sha silfere shonse ishingapooswapo+ pa kuti nkwate impanga ya kushiikamo.”+
10 Nomba Efrone aikele pamo na bena Hete. E ico Efrone umwina Hiti ayaswike Abrahamu ninshi abena Hete na bonse abalongene pa mpongolo ya musumba+ baleumfwa, ati: 11 “Iyo, mwe shikulu! Ng’umfweni. Namupeela impanga kumo no lucengo. Pa menso ya bana ba bantu bandi e po namupeelela. Shiikenimo umuntu wenu uufwile.” 12 Pa kumfwa ifi Abrahamu akontamine abana calo, 13 kabili aebele Efrone ninshi na bana calo baleumfwa ati: “Shi ng’umfwa! Nalakupeela isha silfere shonse isho walampingula pali iyi mpanga. Ushipoke pa kuti nkwate umwa kushiika umuntu wandi uufwile.”
14 Lyena Efrone ayaswike Abrahamu ati: 15 “Mwe shikulu, ng’umfweni. Iyi impanga kuti yashitwa mu mashekele* ya silfere 400, lelo aya amashekele tayacindeme sana. E ico kashiikeni umuntu wenu.” 16 Abrahamu alyumfwile ifyo Efrone alandile ninshi na bena Hete baleumfwa, kabili apimiine Efrone amashekele* ya silfere 400. Ayapimine ukulingana ne fyo aba makwebo balepima.+ 17 E fyo impanga ya kwa Efrone iyali mu Makpela, iyalungatene na Mamre, kumo no lucengo ulwalimo e lyo ne fimuti fyonse ifyalimo, fyaishileba 18 fya kwa Abrahamu pantu alifishitile pa menso ya bena Hete na pa menso ya bonse abalongene pa mpongolo ya musumba. 19 Pa numa, Abrahamu ashiikile umukashi wakwe Sara mu lucengo lwa mu mpanga ya Makpela iyalungatene na Mamre, e kutila, mu Hebrone, mu calo ca Kanaani. 20 E fyo abena Hete bapeele Abrahamu impanga kumo no lucengo pa kuti ibe impanga ya kushiikamo.+
24 Pali iyi nshita Abrahamu ali mukalamba uwa myaka iingi, kabili Yehova alimupaalile muli fyonse.+ 2 Abrahamu aebele umubomfi wakwe umukalamba pali bonse aba mu ng’anda yakwe, uwalesakamana fyonse ifyo akwete,+ ati: “Shi bika ukuboko kobe mwi samba lye tanta lyandi, 3 kabili lapa kuli Yehova, Lesa wa mu muulu kabili Lesa wa pano isonde, ukuti tawakafwaile umwana wandi Isaki umwanakashi wa kuupa mu bana banakashi ba bena Kanaani abo naikala nabo.+ 4 Lelo ufwile ukuya ku calo candi na ku bantu bandi,+ e ko ukayefwaila umwana wandi Isaki umwanakashi wa kuupa.”
5 E lyo umubomfi atile kuli ena: “Tutile umwanakashi nkafwaya takatemwe ukwisa na ine ku calo cino, bushe nkabweseshe umwana wenu umwaume ku calo ico mwafumineko?”+ 6 Lyena Abrahamu amwaswike ati: “Wikesha ukutwala umwana wandi kulya.+ 7 Yehova Lesa wa mu muulu, uwamfumishe mu ng’anda ya kwa tata na ku calo ca bantu bandi+ kabili uwalandile na ine no kulapa kuli ine+ ati: ‘Abana* bobe+ e bo nkapeela cino calo,’+ akatuma malaika wakwe uukakutangilila,+ kabili nangu cibe shani, ukafwaila umwana wandi umwanakashi wa kuupa kulya.+ 8 Lelo umwanakashi nga takatemwe ukwisa na iwe, ninshi umulapo walapa ukapwa. Lelo umwana wandi ena wikamutwala kulya.” 9 E lyo umubomfi abikile ukuboko kwakwe mwi samba lye tanta lya kwa Abrahamu shikulu wakwe no kulapa kuli ena.+
10 E ico umubomfi abuulile ingamila 10 pa ngamila sha kwa shikulu wakwe kabili asendele ifintu ifisuma ifyalekanalekana ifya kwa shikulu wakwe. Lyena aile ku Mesopotamia, ku musumba wa kwa Nahore. 11 E lyo afukamike ingamila pa cishima ca menshi kunse ya musumba. Cali mu cungulo, pa nshita abanakashi baleilapo mu kutapa amenshi. 12 Kabili atile: “Mwe Yehova Lesa wa kwa shikulu Abrahamu, ngafweni buno bushiku pa kuti ncite ico shikulu alefwaya, kabili langeni Abrahamu shikulu wandi ukutemwa kwenu ukushipwa. 13 Moneni njiminine pa kamfukumfuku ka menshi, kabili abana banakashi ba bena musumba balaisa mu kutapa amenshi. 14 Lekeni umukashana uo nalaeba nati, ‘Shi tuula umutondo obe pa kuti nwemo amenshi,’ kabili uwalayasuka ati, ‘Nwenimo, nalamunwesesha ne ngamila,’ e o abe umukashana uo musaliile umubomfi wenu Isaki; kabili kuli ici e ko nalaishibila ukuti namulanga shikulu ukutemwa kwenu ukushipwa.”
15 Ilyo ashilapwa no kulanda, Rebeka umwana mwanakashi wa kwa Betuele,+ mwana Milika+ umukashi wa kwa Nahore,+ munyina Abrahamu, aishile no mutondo pa kubeya kwakwe. 16 Nomba uyu mukashana ali uwayemba icine cine, kabili ali ni nacisungu. Atentemukile pa kamfukumfuku no kutapila amenshi mu mutondo wakwe kabili atampile ukubwelelamo. 17 Ilyo line umubomfi ulya alimubutukiile no kumulomba ati: “Shi leka nwemo utumenshi mu mutondo obe.” 18 Na o atile: “Nwenimo, mwe shikulu.” Awe bwangu bwangu aishishe umutondo wakwe pa kubeya kabili aliwikatilile pa kumunwesha amenshi. 19 Ilyo apwile ukumunwesha amenshi, atile: “Ne ngamila shenu na sho ndeshitapila mpaka shipwe ukunwa.” 20 E ico alyangufyenye ukwitulwila amenshi yali mu mutondo wakwe mu co inama shalenwenamo, kabili aleti atapa abwelela ku cishima ku kutapa na yambi, kabili atapiile ingamila shonse amenshi ya kunwa. 21 Ili lyonse ulya mwaume ali fye tondolo alemulolekesha fye ninshi napapa, kabili aletontonkanya nampo nga Yehova alipaalile ulwendo lwakwe nelyo iyo.
22 Ilyo ingamila shapwile ukunwa, umwaume abuulile isikiyo lya kufwala ku moona ilya golde ilyafinine hafu we shekele,* na makoosa yabili aya golde ayafinine amashekele* 10 no kumupeela, 23 kabili atile: “Bushe uli mwana wa kwa nani? Shi njeba. Bushe mu ng’anda ya kwa wiso muli incende ya kuti tusendamemo?” 24 Na o ayaswike ati: “Nine mwana Betuele,+ umwana mwaume wa kwa Milika, uo afyele kuli Nahore.”+ 25 Kabili amwebele ati: “Natukwata impimbili no mulemfwe uwingi e lyo no mwa kusendama.” 26 Lyena umwaume alifukeme no kuwa ubukupeme pa cinso ca kwa Yehova 27 no kutila: “Acindikwe Yehova Lesa wa kwa shikulu Abrahamu, uushaleka ukuba no kutemwa ukushipwa ne cishinka kuli shikulu. Yehova nantungulula ku ng’anda ya bamunyina ba kwa shikulu.”
28 Kabili umukashana abutukile ku ng’anda ya kwa nyina ku kubeba ifi fintu. 29 Nomba Rebeka alikwete ndume yakwe, ishina lyakwe ni Labani.+ Awe Labani abutukile kuli ulya mwaume uwali kunse pa kamfukumfuku ka menshi. 30 Ilyo amwene isikiyo lya ku moona na makoosa ku maboko ya kwa Rebeka nkashi yakwe, no kumfwa amashiwi yakwe aya kuti, “Ifi e fyacinjeba uyu mwaume,” e lyo aile kuli uyo mwaume kabili amusangile naiminina mupepi ne ngamila pa kamfukumfuku ka menshi. 31 Ilyo line amwebele ati: “Isa, we wapaalwa na Yehova. Cinshi wimininine panse? Nimpekanya ing’anda ne ncende ukwa kusungila ingamila.” 32 E lyo ulya mwaume aingile mu ng’anda, kabili Labani akakwile ingamila no kushipeela impimbili no mulemfwe, kabili apeele umwaume na bo ali nabo amenshi ya kusamba ku makasa yabo. 33 Lelo ilyo bamuleteele ifya kulya, atile: “Nshalye kano nande ico nyendeele.” Na o Labani atile: “Landa!”
34 Lyena atile: “Ndi mubomfi wa kwa Abrahamu.+ 35 Kabili Yehova alipaala shikulu icine cine, kabili alilenga aba umukankaala sana pantu alimupeela impaanga ne ng’ombe, silfere na golde, ababomfi abaume na babomfi abanakashi, ne ngamila ne mpunda.+ 36 Na kabili, Sara umukashi wa kwa shikulu afyaliile shikulu umwana mwaume mu bukote bwakwe,+ kabili akapeela uyu mwana fyonse ifyo akwata.+ 37 E ico shikulu alengele nalapa, atile: ‘Wikafwaila umwana wandi Isaki umwanakashi wa kuupa mu bana banakashi ba bena Kanaani abo naikala nabo mu calo cabo.+ 38 Lelo ukaye ku ng’anda ya kwa tata na ku lupwa lwandi+ e ko ukayefwaila umwana wandi umwanakashi wa kuupa.’+ 39 Lelo natile kuli shikulu: ‘Inga ca kuti umwanakashi akaana ukwisa na ine?’+ 40 Na o anjebele ati: ‘Yehova, uo mombela,+ akatuma malaika wakwe+ uukaya na iwe kabili akalenga ulwendo lobe lukapaalwe, kabili ukafwaile umwana wandi umwanakashi wa kuupa pali balupwa lwandi kabili pa ba mu ng’anda ya kwa tata.+ 41 Umulapo walapa kuli ine ukapwa nga ca kuti ilyo ukafika kuli balupwa lwandi bakakaana ukukupeela umwanakashi. Nga cikaba ifi ninshi umulapo walapa ukapwa.’+
42 “Ilyo nacifika pa kamfukumfuku ka menshi lelo, nacilanda nati: ‘Mwe Yehova Lesa wa kwa shikulu Abrahamu, nga mwalapaala ulwendo lwandi, ninshi ifi e fifwile ukucitika: 43 moneni njiminine pa kamfukumfuku ka menshi. Nomba umukashana+ uwalaisa ku kutapa amenshi uo nalaeba nati, “Shi leka nwemo amenshi mu mutondo obe,” 44 kabili uwalanjeba ati, “Nwenimo, kabili nalatapila ne ngamila shenu,” uyo ninshi e mwanakashi uo Yehova asaliile umwana wa kwa shikulu.’+
45 “Ilyo nshilapwa no kulanda mu mutima wandi, nacimona Rebeka aleisa, nasenda no mutondo pa kubeya kwakwe, atentemukila na pa kamfukumfuku no kutendeka ukutapa amenshi. E lyo nacimweba nati, ‘Shi leka nwemo amenshi.’+ 46 Awe bwangu bwangu aciisha umutondo pa kubeya kwakwe e lyo atila, ‘Nwenimo,+ kabili nalamunwesesha ne ngamila shenu.’ E fyo nacinwa, kabili acinwesha ne ngamila. 47 Pa numa nacimwipusha nati, ‘Bushe uli mwana wa kwa nani?’ na o acitila, ‘Nine mwana Betuele, umwana mwaume wa kwa Nahore, uo Milika afyele kuli ena.’ E ico nacibiika isikiyo lya ku moona ku moona wakwe na makoosa ku maboko yakwe.+ 48 Kabili nacifukama no kuwa ubukupeme pa cinso ca kwa Yehova no kucindika Yehova Lesa wa kwa shikulu Abrahamu,+ uwantungulwile bwino ukwisabuula umwana mwanakashi wa kwa munyina shikulu pa kuti abe umukashi wa mwana wakwe. 49 E ico nomba njebeni nga mulefwaya ukulanga ukutemwa ukushipwa kuli shikulu no kulanga ukuti muli ba cishinka kuli ena; lelo nga te ifyo, njebeni, pa kuti njefwaya kumbi.”*+
50 E lyo Labani na Betuele ba-aswike abati: “Te kuti tusumine nelyo ukukaana* pantu ici cintu cifumine kuli Yehova. 51 Rebeka uyu, musende abe umukashi wa mwana wa kwa sokulu, ukulingana ne fyo Yehova asosele.” 52 Nomba ilyo umubomfi wa kwa Abrahamu aumfwile ifyo balandile, ilyo line fye awile ubukupeme pa cinso ca kwa Yehova. 53 E lyo uyu mubomfi afumishe ifibekobeko fya silfere ne fya golde ne fya kufwala no kupeela Rebeka, kabili apeele ndume yakwe na nyina ifipe ifisuma sana. 54 Pa numa ena na bantu abo ali nabo baliliile no kunwa, kabili basendeme kulya kwine.
Ilyo aimine ulucelo, atile: “Lekeni mbwelele kuli shikulu.” 55 Ndume yakwe na nyina batile: “Lekeni umukashana ekale na ifwe inshiku fye 10. Lyena kuti aya.” 56 Lelo abebele ati: “Mwinindika, apo Yehova napaala ulwendo lwandi. Lekeni mbwelele kuli shikulu.” 57 E lyo batile: “Natwite umukashana tumfwe ifyo alalanda.” 58 Awe baitile Rebeka no kumwipusha abati: “Bushe uleya no yu mwaume?” Na o ayaswike ati: “Ee, ndeya nankwe.”
59 E lyo balekele Rebeka+ lupwa wabo aya pamo no mwanakashi uwamonseshe*+ no mubomfi wa kwa Abrahamu na bantu bakwe. 60 Nabo bapaalile Rebeka no kumweba abati: “We nkashi yesu, abakatuntuka muli iwe bakabe iminshipendwa, kabili abana* bobe bakekale mu mpongolo* sha babapata.”+ 61 Lyena Rebeka na babomfi bakwe abanakashi baninine pa ngamila kabili bakonkele ulya mwaume. E ico umubomfi asendele Rebeka no kuya nankwe.
62 Nomba Isaki atuliile ku nshila iyaya ku Beere-lahai-roi,+ pantu aleikala mu calo ca Negebu.+ 63 Kabili Isaki aile ale-enda mu mpanga mu nshita ya cungulo pa kuti atontonkanye sana pali fimo.+ Ilyo ainwine amenso, amwene ingamila shileisa. 64 Ilyo Rebeka ainwine amenso, amwene Isaki, kabili alyangufyenye ukwikila pa ngamila. 65 Lyena aipwishe umubomfi ati: “Bushe ulya mwaume uule-enda mu mpanga kabili uuleisa mu kutukumanya nani?” Umubomfi atile: “Ni shikulu.” E ico Rebeka abuulile icifimbo no kuifimba. 66 Kabili ulya umubomfi alondolwelele Isaki fyonse ifyo acitile. 67 Pa numa Isaki aingishe Rebeka mwi tenti lya kwa Sara nyina.+ E fyo abuulile Rebeka aba umukashi wakwe; kabili alimutemenwe,+ na Isaki alisansamwike nangu ca kuti ali no bulanda pa mfwa ya kwa nyina.+
25 Nomba Abrahamu alyupile na kabili, ne shina lya mwanakashi aupile ni Ketura. 2 Mu kupita kwa nshita Ketura afyele Simrani, Yokshani, Medani,+ Midiani, Ishbaki, na Shua.+
3 Yokshani afyele Sheba na Dedani.
Abana baume ba kwa Dedani bali ni Ashurimu, Letushimu, na Leumimu.
4 Abana baume ba kwa Midiani bali ni Efa, Efere, Hanoke, Abida, na Eldaa.
Aba bonse batuntwike muli Ketura.
5 Pa numa Abrahamu apeele Isaki fyonse ifyo akwete,+ 6 lelo abana baume ba kwa Abrahamu abo afyele mu bakashi baice, abapeele fye ifya bupe. Lyena ilyo ashilafwa, abebele ukulungama lwa ku kabanga, ku calo ca ku Kabanga, pa kuti bataluke kuli Isaki umwana wakwe.+ 7 Imyaka Abrahamu ali uwa mweo yali 175. 8 Lyena Abrahamu alekele umweo ninshi mukalamba. Ali ne myaka iingi kabili ali ne nsansa ilyo ashilafwa. Bamushiikile nge fyo bashiikile ifikolwe fyakwe. 9 Isaki na Ishmaele abana bakwe abaume bamushiikile mu lucengo lwa Makpela mu mpanga ya kwa Efrone mwana Sohari umwina Hiti iyalungatana na Mamre,+ 10 iyo Abrahamu ashitile ku bena Hete. Muli ilya mpanga e mo Abrahamu ashiikilwe, kabili e mwashiikilwe no mukashi wakwe Sara.+ 11 Pa numa ya mfwa ya kwa Abrahamu, Lesa alepaala Isaki umwana wakwe,+ kabili Isaki aleikala mupepi na Beere-lahai-roi.+
12 Ili e lyashi lya kwa Ishmaele+ umwana mwaume wa kwa Abrahamu uo Hagari+ umwina Egupti umubomfi wa kwa Sara afyele kuli Abrahamu.
13 Nomba amashina ya bana ba kwa Ishmaele ukulingana ne ntuntuko sha ndupwa shabo ni aya: ibeli lyakwe aali ni Nebayote,+ pakonkele Kedari,+ Adbeele, Mibsamu,+ 14 Mishma, Duma, Massa, 15 Hadadi, Tema, Yeturi, Nafishi, na Kedema. 16 Aba e bana ba kwa Ishmaele, na ya e mashina yabo ukulingana ne mishi yabo e lyo ne nkambi shabo,* bacilolo 12 ukulingana ne mikowa yabo.+ 17 Kabili Ishmaele aikele imyaka 137. Awe alekele umweo kabili bamushiikile nge fyo bashiikile ifikolwe fyakwe. 18 Abatuntwike muli Ishmaele baikele mu ncende iyatendekela ku Habila+ mupepi na Shuri,+ iyaba mupepi na Egupti, ukuyafika na ku Asiria. Baikele mupepi na bamunyinabo bonse.*+
19 Kabili ili e lyashi lya kwa Isaki mwana Abrahamu.+
Abrahamu afyele Isaki. 20 Isaki ali ne myaka 40 ilyo aupile Rebeka umwana mwanakashi wa kwa Betuele+ umwina Aramu uwa ku Padani-aramu, nkashi ya kwa Labani umwina Aramu. 21 Kabili Isaki alepaapaatilako umukashi wakwe kuli Yehova, pantu talekwata abana; e ico Yehova aumfwile ukupaapaata kwakwe, kabili umukashi wakwe Rebeka alimiite. 22 Kabili abana abali mwi fumo lyakwe batendeke ukulwishanya,+ ica kuti atile: “Ifi nga e fyo caba, cawama no kufwa.” E ico aipwishe Yehova icalengele ifi filecitika. 23 Na o Yehova amwaswike ati: “Mwi fumo lyobe muli inko shibili,+ kabili ishi inko shikapaatukana mu kati kobe;+ uluko lumo lukaba ulwakosa ukucila ulubiye,+ kabili umukalamba akabombela umwaice.”+
24 Ilyo inshita ya kupaapa yafikile, moneni! mwi fumo lyakwe mwali bampundu. 25 Uwabalilepo ukufyalwa aali uwakashika umubili onse kabili ali no bupipi sana umubili onse,+ e ico bamwinike ati Esau.*+ 26 Pa numa munyina na o alifyelwe ninshi naikata icitende ca kwa Esau,+ e ico amwinike ati Yakobo.*+ Isaki ali ne myaka 60 ilyo Rebeka abafyele.
27 Ilyo abalumendo bakulile, Esau aishileba umulunshi wine wine+ kabili alitemenwe mu mpanga, lelo Yakobo ena ali umulungami, aleikala mu matenti.+ 28 Kabili Isaki atemenwe Esau pantu alemwipaila inama sha kulya, lelo Rebeka atemenwe Yakobo.+ 29 Bushiku bumo ilyo Yakobo aleipika ilanda, Esau abwelele mu mpanga ninshi nanaka sana. 30 E ico Esau atile kuli Yakobo: “Endesha, shi mpeelako ifya kulya ifyo ifyakashika uleke ndye, pantu ninaka kabili ndi ne nsala sana!” E co bamwinikile ati Edomu.*+ 31 E lyo Yakobo atile: “Ubale unshitishe ububeli bobe!”+ 32 Na o Esau atile: “Ala mona nalafwa! Inga ububeli bwa nshi kuli ine?” 33 Kabili Yakobo atile: “Ubale ulape kuli ine!” E ico alapile kuli ena kabili ashitishe no bubeli bwakwe kuli Yakobo.+ 34 Lyena Yakobo apeele Esau umukate ne landa, kabili aliliile no kunwa, e lyo aima aya no kuya. E fyo Esau asuulile ububeli.
26 Nomba mu calo mwaponene icipowe na cimbi, icakonkele pa cipowe ca ntanshi icaponene mu nshiku sha kwa Abrahamu,+ ne ci calengele ukuti Isaki aye kuli Abimeleke imfumu ya baPelishiti, ku Gerari. 2 Lyena Yehova amoneke kuli ena no kumweba ati: “Wiya ku Egupti. Wikale mu calo ico ndekweba ukwikalamo. 3 Ube umulebeshi mu calo ici,+ kabili nakulaba na iwe kabili nakulakupaala, pantu nkapeela iwe na bana* bobe ifyalo ifi fyonse,+ kabili nkafisha umulapo uo nalapile kuli wiso Abrahamu:+ 4 ‘Nkafusha abakatuntuka mu mwana* obe nge ntanda sha mu muulu+ no kubapeela ifi ifyalo fyonse;+ kabili mu mwana* obe e mo inko shonse isha pe sonde shikapaalilwa,’+ 5 pantu Abrahamu aleng’umfwila kabili alecita ifyo mfwaya, alekonka amafunde yandi, ifipope fyandi, na malango yandi.”+ 6 E ico Isaki atwalilile ukwikala mu Gerari.+
7 Ilyo abantu ba muli ilya ncende balemwipusha pa mukashi wakwe, aleti: “Ni nkashi yandi.”+ Aletiina ukusosa ati “Mukashi wandi,” pantu aleti, “Abantu ba muli iyi incende kuti banjipaila pali Rebeka,” pantu ali uwayemba.+ 8 Awe ilyo aikele inshiku ishingi kulya, Abimeleke imfumu ya baPelishiti alelolesha pe windo, kabili amwene Isaki alelanga umukashi wakwe Rebeka icitemwiko.*+ 9 Apo pene Abimeleke aitile Isaki no kutila: “Cine cine, uyu mukashi obe! Cinshi walandiile ukuti, ‘Ni nkashi yandi’?” Na o Isaki atile: “Ni co naletiina ukutila abantu kuti banjipailapo.”+ 10 Lelo Abimeleke akonkenyepo ati: “Cinshi watucitila ifi?+ Kwempe fye umo uwa mu bantu aba nga alileele no mukashi obe, kabili nga walituletelela!”+ 11 Lyena Abimeleke aebele abantu bonse, ati: “Onse uwaikata muli uyu muntu no mukashi wakwe ukwipaiwa akepaiwa!”
12 Kabili Isaki atandile imbuto mu calo cilya, kabili muli ulya mwaka asombwele imiseke 100 pa museke umo uwa mbuto, pantu Yehova alemupaala.+ 13 Aishileba umukankaala kabili aile alenonkelako fye ifyuma mpaka aba umukankaala nga nshi. 14 Aishilekwata impaanga ne ng’ombe na babomfi abengi,+ kabili abaPelishiti batampile ukumufimbila.
15 E ico abaPelishiti bashiikile ifishima fyonse ifyo ababomfi ba kwa wishi baimbile mu nshiku sha kwa Abrahamu.+ 16 E lyo Abimeleke aebele Isaki ati: “Fuma mu ncende yesu, pantu naukosa sana ukutucila.” 17 E ico Isaki afumine mulya no kuyapanga inkambi mu mupokapoka wa Gerari,+ atendeka no kwikala mulya mwine. 18 Kabili Isaki afukulwile ifishima ifyo baimbile mu nshiku sha kwa Abrahamu wishi, lelo ifyo abaPelishiti bashiikile pa numa ya mfwa ya kwa Abrahamu,+ kabili alefiita amashina ayo wishi afiinike.+
19 Ilyo ababomfi ba kwa Isaki baleimba icishima mu mupokapoka, basangile amenshi ayasuma. 20 E lyo bakacema ba mu Gerari batendeke ukuumana na bakacema ba kwa Isaki, abati: “Menshi yesu!” E ico ainike cilya icishima ati Eseke,* pantu balyumene nankwe. 21 Awe batampile ukwimba icishima cimbi, na co cine balyumaninepo. E ico aciinike ati Sitina.* 22 Ilyo afumine palya aileimba icishima cimbi, lelo ici cena tabaumaninepo. E ico aciinike ati Rehobote* kabili atile: “Pantu nomba Yehova natupeela impanga iikalamba kabili nalenga twafula muli ici calo.”+
23 Lyena afumine palya no kuya ku Beere-sheba.+ 24 Mu nshita ya bushiku Yehova amoneke kuli ena no kumweba ati: “Nine Lesa wa kwa wiso Abrahamu.+ Witiina,+ pantu ine ndi nobe, nkakupaala kabili nkafusha abana* bobe pa mulandu wa kwa Abrahamu umubomfi wandi.”+ 25 E ico akuulile iciipailo pali ilya ncende kabili alumbenye ishina lya kwa Yehova+ no kutanikapo itenti,+ na babomfi ba kwa Isaki baimbilepo icishima.
26 Pa numa Abimeleke aishile kuli Isaki ukufuma ku Gerari pamo na Ahusati mpanda mano wakwe na Fikole umukalamba wa bashilika bakwe.+ 27 E lyo Isaki abepwishe ati: “Cinshi mwaishila kuli ine, pantu mwalimpatile kabili mwalintamfishe mu ncende yenu?” 28 Na bo ba-aswike abati: “Twalishininkisha ukuti Yehova aba na iwe.+ E ico twatile, ‘kuti cawama iwe na ifwe tulape umulapo no kupangana icipangano+ 29 ca kuti tawakacite icabipa nangu cimo kuli ifwe nge fyo na ifwe tushacitile icabipa kuli iwe, apo twakulekele waya umutende. Iwe nomba Yehova alikupaala.’” 30 Lyena abapekanishishe umutebeto kabili baliliile no kunwa. 31 Ubushiku bwakonkelepo babuukile lucelocelo kabili bonse balilapile umulapo.+ Pa numa Isaki alibalekele baya, kabili babwelelemo umutende.
32 Pali bulya bwine bushiku, ababomfi ba kwa Isaki baishile no kumweba pa cishima ico baimbile,+ abati: “Natusanga amenshi!” 33 E ico Isaki ainike icishima ati Shiba. E co betila ulya musumba ukuti Beere-sheba+ ukushinta na lelo.
34 Ilyo Esau ali ne myaka 40, aupile Yuditi umwana mwanakashi wa kwa Beeri umwina Hiti na Basemati umwana mwanakashi wa kwa Elone umwina Hiti.+ 35 Aba balelenga Isaki na Rebeka baleba no bulanda sana.*+
27 Nomba ilyo Isaki akotele, aleka no kulamona bwino, aitile Esau+ umwana wakwe umukalamba no kumweba ati: “Mwana wandi!” Na o ayaswike ati: “Mukwai!” 2 Kabili akonkenyepo ati: “Ine nomba ninkota. Nshishibe ubushiku nkafwa. 3 E ico, ili line buula ifyanso fyobe, akamufuko kobe aka mifwi no buta bobe, kabiye mu mpanga unjipaile inama.+ 4 Lyena unjipikile bwino ukulingana ne fyo natemwa no kuleta kuli ine, pa kuti nga nalya nkupaale ilyo nshilafwa.”
5 Kanshi ninshi Rebeka aleumfwa uko Isaki ale-eba Esau umwana wakwe. Awe Esau aile mu mpanga mu kulunga pa kuti alete inama.+ 6 E lyo Rebeka alaeba Yakobo umwana wakwe+ ati: “Ng’umfwile bawiso bale-eba munonko Esau abati, 7 ‘Kandetele inama kabili uipike bwino, uleke ndye, pa kuti nkupaale pa cinso ca kwa Yehova ilyo nshilafwa.’+ 8 E ico nomba mwana wandi kutikisha, kabili ucite ifyo nalakweba.+ 9 Kabiye ku mukuni undetele abana ba mbushi babili abasuma, pa kuti mbepike ukulingana ne fyo bawiso batemwa. 10 Lyena utwalile bawiso balye, pa kuti bakupaale ilyo bashilafwa.”
11 Yakobo aebele Rebeka nyina ati: “Munyinane Esau wa bupipi,+ lelo ine nalitelela umubili. 12 Nga ca kuti tata ampampanta,+ bushe tacamoneke ukuti ndemutumfya, kabili bushe nshailetele icitiipu ukucila ipaalo?” 13 Na o nyina atile: “Leka icitiipu cobe cibe pali ine mwana wandi. Iwe cita fye ifyo nakweba kabili kabiye, kambuulile abana ba mbushi.”+ 14 E ico ailebuula abana ba mbushi no kutwalila nyina, kabili nyina aipike inama ukulingana ne fyo wishi atemenwe. 15 Pa numa Rebeka abuulile ifya kufwala ifyawamisha ifya kwa Esau umwana wakwe umukalamba ifyali mu ng’anda, no kufwika Yakobo umwana wakwe umwaice.+ 16 Amufwikile ne mpapa sha bana ba mbushi ku maboko na pa mukoshi apashali bupipi.+ 17 E lyo apeele Yakobo ifya kulya no mukate ifyo aipike bwino.+
18 Na o aingile umwali wishi no kutila: “Tata!” Na o ayaswike ati: “Mukwai! Niwe nani mwana wandi?” 19 Yakobo ayaswike wishi ati: “Nine Esau ibeli lyenu.+ Nincita filya fine mwacinjeba. Imeni mwikaleko mulye inama yandi, pa kuti mumpaale.”+ 20 E lyo Isaki aipwishe umwana wakwe ati: “Inga wasanga shani inama apa pene fye we mwana wandi?” Na o atile: “Ni co Yehova Lesa wenu acileta inama kuli ine.” 21 Lyena Isaki atile kuli Yakobo: “Shi palama, uleke nkupampante mwana wandi, pa kuti nshininkishe nga cine cine niwe Esau umwana wandi.”+ 22 E ico Yakobo apaleme kuli wishi Isaki alamupampanta, e lyo atile: “Ishiwi lyena lya kwa Yakobo, lelo amaboko yena ya kwa Esau.”+ 23 Tamwishibe pantu ku maboko yakwe kwali amasako ya mbushi ayali kwati bupipi bwa ku maboko ya kwa Esau munyina. E ico alimupaalile.+
24 Pa numa amwipwishe ati: “Bushe cine cine niwe Esau umwana wandi?” na o ayaswike ati: “Nine.” 25 E lyo atile: “Ndetela inama mwana wandi uleke ndye, pa kuti nkupaale.” Awe amutwalile inama na o alalya, kabili amutwalile no mwangashi alanwa. 26 Lyena Isaki wishi amwebele ati: “Shi palama umfyompe, mwana wandi.”+ 27 Na o alipaleme no kumufyompa, kabili Isaki anunshishe ifya kufwala fyakwe.+ Lyena alimupaalile no kusosa ati:
“Mona, umununko wa mwana wandi waba ngo mununko wa mpanga iyo Yehova apaala. 28 Shi Lesa wa cine engakupeela umume wa mu muulu+ no mushili uwafunda uwa pe sonde+ ne ngano ishingi no mwangashi uwingi.+ 29 Abantu na bantu balekubombela ne nko shilekutootela. Ube shikulu wa bamunonko, na bana ba kwa noko balekutootela.+ Uwakutiipa abe uwatiipwa, kabili uwakupaala abe uwapaalwa.”+
30 Nomba ilyo fye Isaki apwile ukupaala Yakobo, na Yakobo ashifuma fye apali wishi Isaki, Esau munyina na o alibwelele mu kulunga.+ 31 Na o alipike bwino inama. Awe aitwele kuli wishi no kutila: “Tata, imeni mulyepo inama ya mwana wenu, pa kuti mumpaale.” 32 E lyo Isaki wishi aipwishe ati: “Niwe nani?” na o atile: “Nine mwana wenu Esau, ibeli lyenu.”+ 33 Awe Isaki atendeke ukukanka nga nshi, kabili atile: “Inga kanshi nani uwipeye inama no kuileta kuli ine? Nindya ilyo ushilaisa, no kumupaala nimupaala kabili akaba uwapaalwa!”
34 Ilyo aumfwile amashiwi ya kwa wishi, Esau atendeke ukulila umusowa uukalamba uwa bulanda, kabili aebele wishi ati: “Na ine wine mpaaleni tata!”+ 35 Lelo atile: “Munonko acibomfya ubucenjeshi pa kuti akupoke ipaalo.” 36 E lyo atile: “Bushe te co ainikilwa ukuti Yakobo?* pantu nomba ansendela ifintu fibili.+ Ububeli bwandi alisenda,+ kabili nomba asenda ne paalo lyandi!”+ Kabili atile: “Bushe tamusheleko ne paalo lya kuti mumpaale?” 37 Lelo Isaki ayaswike Esau ati: “Mona nimusonta ukuti abe shikulu pali iwe,+ kabili bamunyina bonse bakaba ababomfi bakwe, kabili nimupeela ingano no mwangashi.+ Inga nomba cinshi cimbi ningakucitila we mwana wandi?”
38 Esau aebele wishi ati: “Bushe mwakwata fye ipaalo limo tata? Shi mpaaleni na ine wine tata!” E lyo Esau asanswile ishiwi lyakwe no kulila umusowa.+ 39 E ico Isaki wishi amwaswike ati:
“Mona, ukekala ukushaba umushili uwafunda pano isonde, kabili ukushaba umume wa mu muulu.+ 40 Kabili lyonse ukalabomfya ulupanga,+ kabili ukalabombela munonko.+ Lelo ilyo ukalwisha na maka yonse, e lyo ukakakula ikoli lyakwe pa mukoshi obe.”+
41 Lelo Esau apatile Yakobo mu mutima wakwe pa mulandu wa kuti wishi alimupaalile,+ kabili Esau aletila mu mutima wakwe: “Inshiku sha kuloosha tata shilepalama.+ Pa numa nkepaya munyinane Yakobo.” 42 Ilyo Rebeka bamwebele ifyalandile Esau, umwana wakwe umukalamba, ilyo line atumine aba kuyaita Yakobo umwana wakwe umwaice kabili aishilemweba ati: “Mona! Esau munonko alepanga ukukwipaya* pa kuti akalandule. 43 Nomba mwana wandi, cita ifyo nalakweba. Ima, butukila ku Harani kuli Labani ndume yandi.+ 44 Ukekale nankwe mpaka icipyu ca kwa munonko cikapwe, 45 mpaka ubukali bwa kwa munonko bukapwe, akalabe na ku co wamucita. E lyo nkatuma aba kwisakusenda. Te kuti ciwame nafwilwa imwe bonse babili mu bushiku bumo.”
46 Pa numa Rebeka atwalilile ukweba Isaki ati: “Abana banakashi ba kwa Hete balanenga ubulanda sana.+ Nga ca kuti Yakobo aupa umwanakashi pa bana ba kwa Hete uwaba nga aba, ababa muli cino calo, ninshi no kufwa kwawama.”+
28 E ico Isaki aitile Yakobo no kumupaala no kumukonkomesha ati: “Wikopa nangu umo pa bana banakashi ba mu Kanaani.+ 2 Kabiye ku Padani-aramu ku ng’anda ya kwa Betuele wishi wa kwa noko, kabili kulya e ko ukayefwaya umwanakashi wa kuupa pa bana banakashi ba kwa Labani+ ndume ya kwa noko. 3 Lesa Uwa Maka Yonse akakupaala kabili akalenga ukakwate abana abengi icine cine, ukaba ibumba lya bantu na bantu.+ 4 Kabili akapeela ipaalo lya kwa Abrahamu kuli iwe+ na ku bana* bobe, pa kuti icalo ico uleikalamo cikabe cobe, icalo ico Lesa apeela Abrahamu.”+
5 Awe Isaki alekele Yakobo aya, na o aile ku Padani-aramu, kuli Labani mwana Betuele umwina Aramu,+ ndume ya kwa Rebeka,+ nyina wa kwa Yakobo na Esau.
6 Esau alishibe ukuti Isaki alipaalile Yakobo no kumutuma ku Padani-aramu ku kuyafwaya umwanakashi wa kuupa, no kuti ilyo amupaalile amukonkomeshe ukuti: “Wikopa nangu umo pa bana banakashi ba mu Kanaani,”+ 7 no kuti Yakobo alyumfwilile wishi na nyina, aya na ku Padani-aramu.+ 8 Lyena Esau ailwike ukuti Isaki wishi tatemenwe abana banakashi ba mu Kanaani,+ 9 e ico Esau aile kuli Ishmaele* no kuupilapo Mahalati umwana mwanakashi wa kwa Ishmaele, mwana Abrahamu, nkashi ya kwa Nebayote.+
10 Awe Yakobo afumine ku Beere-sheba alaya ku Harani.+ 11 Asukile afika pa ncende imo ifi, kabili e po aleele pantu akasuba kaliwile. Abuulile ne libwe pa mabwe ya pali ilya ncende e lyo apanga apa kusaila umutwe, alaala no kulaala.+ 12 Awe alotele iciloto, kabili, moneni! Kwali amatabo* ayafumine pe sonde ayafikile na ku muulu; kabili bamalaika ba kwa Lesa balenininapo no kwikililapo.+ 13 Kabili moneni! Yehova aiminine pa muulu wa matabo, kabili atile:
“Nine Yehova Lesa wa cikolwe cobe Abrahamu kabili Lesa wa kwa Isaki.+ Nkapeela iwe na bana* bobe icalo ico uleelemo.+ 14 Na bana* bobe bakafula ngo lukungu lwa pano isonde,+ kabili ukakumana amasamba na kabanga na kapinda ka ku kuso, na kapinda ka ku kulyo, kabili muli iwe na mu bana* bobe e mo indupwa shonse isha pe sonde shikapaalilwa.*+ 15 Ndi na iwe kabili nakulakulinda konse uko uleya kabili nkakubwesesha kuli cino calo.+ Nshakakushe mpaka nkafikilishe ifyo nakulaya.”+
16 E lyo Yakobo ashibwike mu tulo no kutila: “Kanshi Yehova ali muli ino ncende, nshacishiba.” 17 Awe alitiinine kabili akonkenyepo ukulanda ati: “Pano pantu pa kutiinya nga nshi! Cine cine pano pantu e pa ng’anda ya kwa Lesa,+ kabili e pa mpongolo ya ku muulu.”+ 18 E lyo Yakobo acelele ukubuula ilibwe ilyo asailepo umutwe no kuliimika, aitulwilapo na mafuta.+ 19 E ico ainike ilya ncende ati Betele,* lelo kale uyu musumba balewita ukuti Lusi.+
20 Lyena Yakobo alapile umulapo ati: “Nga Lesa akulaba na ine no kuncingilila pa lwendo lwandi, kabili nga akulampeela ifya kulya ne fya kufwala, 21 kabili nga nabwelela umutende ku ng’anda ya kwa tata, ninshi Yehova alanga ukuti ni Lesa wandi. 22 Kabili ilibwe ili ilyo naimika likaba ing’anda ya kwa Lesa,+ kabili nangu cikabe shani, nkamupeela ica pe kumi pali fyonse ifyo mukampeela.”
29 Pa numa Yakobo akonkenyepo ubulendo kabili aile ku calo ca bena Kabanga. 2 Awe amwene icishima mu mpanga ne mikuni itatu iya mpaanga ishaleele mupepi ne cishima, pantu ilingi line muli cilya cishima e mo baletapa amenshi ya kunwesha imikuni. Pa kanwa ka cishima pali ilibwe ilikalamba. 3 Ilyo imikuni yonse yalongene pa cishima, bakunkulwishepo ilibwe, no kunwesha imikuni, na pa numa babwekeshe ilibwe pa kanwa ka cishima.
4 E ico Yakobo abepwishe ati: “Bamunyinane, muli ba kwi?” na bo batile: “Tuli ba ku Harani.”+ 5 E lyo atile: “Bushe mwalimwishiba Labani+ umwishikulu wa kwa Nahore?”+ na bo batile: “Twalimwishiba.” 6 Kabili abepwishe ati: “Bushe ali umutende?” Batile: “Ali umutende. Na Rakele+ umwana wakwe umwanakashi ulya aleisa ne mpaanga!” 7 Lyena atile: “Akasuba kacili pa kati. Te nshita ya kulonganika imikuni. Nwesheni impaanga, pa numa muye mu kushiliisha.” 8 Nabo batile: “Tabatusuminisha ukucita ifyo, kano imikuni yonse yalonganikwa kabili bakunkulusha ne libwe pa kanwa ka cishima. E lyo twinganwesha impaanga.”
9 Ilyo acili alelanda nabo, Rakele alifikile ne mpaanga sha kwa wishi, pantu ali ni kacema. 10 Ilyo Yakobo amwene Rakele umwana mwanakashi wa kwa Labani, ndume ya kwa nyina, amona ne mpaanga sha kwa Labani, apo pene Yakobo alipaleme no kukunkulusha ilibwe pa kanwa ka cishima kabili anweseshe impaanga sha kwa Labani ndume ya kwa nyina. 11 E lyo Yakobo atomwene Rakele, asanswile ne shiwi lyakwe no kulila nga nshi. 12 Kabili Yakobo atendeke ukulondolwela Rakele ukuti aali ni lupwa* wa kwa wishi kabili umwana wa kwa Rebeka. Rakele e pa kubutuka no kuyaeba wishi.
13 Ilyo fye Labani+ aumfwile pali Yakobo umwana wa kwa nkashi yakwe, alibutukiileko ku kuyamusengela. Alimukumbatile no kumutomona, amutwala na ku ng’anda yakwe. Na o atendeke ukushimikila Labani fyonse ifyacitike. 14 Labani amwebele ukuti: “Cine cine uli ifupa lyandi kabili umunofu wandi.”* Awe aikele nankwe umweshi uutuntulu.
15 E lyo Labani aebele Yakobo ati: “Bushe ni co uli lupwa* wandi+ e co ulemombela apa fye? Njeba amalipilo ayo ulefwaya.”+ 16 Labani ali na bana abanakashi babili. Umukalamba ali ni Leya, e lyo umwaice ali ni Rakele.+ 17 Leya takwete amenso ayasuma, lelo Rakele ena ali musuma nga nshi kabili uwayemba. 18 Yakobo atemenwe Rakele. E ico atile: “Nasumina ukumubombela imyaka 7 pali Rakele umwana wenu umwaice.”+ 19 Na o Labani atile: “Cawama ukumuufya kuli iwe ukucila ukumuufya ku muntu umbi. Akwikala na ine.” 20 Awe Yakobo abombele imyaka 7 pali Rakele,+ lelo iyi myaka aimwene fye kwati ni nshiku ishinono pantu alimutemenwe.
21 E lyo Yakobo aebele Labani ati: “Mpeeleni umukashi wandi, pantu inshiku shandi nashikumana, kabili lekeni nsendame nankwe.” 22 Awe Labani alongenye abantu bonse aba muli ilya ncende kabili apekenye umutebeto. 23 Lelo icungulo bushiku abuulile Leya umwana mwanakashi wakwe no kumutwala kuli Yakobo pa kuti asendame nankwe. 24 Kabili Labani abuulile Silupa umubomfi wakwe umwanakashi no kupeela Leya umwana wakwe, pa kuti abe umubomfi wakwe.+ 25 Nomba ilyo bwacele ulucelo, Yakobo asangile ukuti ni Leya bamupeele! E ico aebele Labani ati: “Cinshi mwancitila ifi? Bushe te Rakele nabombeele? Inga cinshi mwancenjesesha?”+ 26 Na o Labani atile: “Te fyo tucita kuno mwesu, tatuufya umwaice ilyo ibeli lishilaupwa. 27 Sangalala muli ishi nshiku 7 isha mutebeto wa uyu mwanakashi. Pa numa nkakupeela no mwaice wakwe, e lyo ukamombele imyaka na imbi 7.”+ 28 Yakobo alicitile ifyo bamwebele kabili alisangalele inshiku 7 isha mutebeto wa uyu mwanakashi, pa numa Labani amupeele Rakele umwana wakwe umwanakashi pa kuti abe umukashi wakwe. 29 Kabili Labani abuulile Bilha+ umubomfi wakwe umwanakashi no kupeela Rakele umwana wakwe pa kuti abe umubomfi wakwe.+
30 Awe asendeme na Rakele kabili alimutemenwe ukucila Leya, kabili abombeele Labani imyaka na imbi 7.+ 31 Ilyo Yehova amwene ukuti Yakobo tatemenwe* Leya, amulengele aimita,*+ lelo Rakele talekwata abana.+ 32 Awe Leya aliimite no kufyala umwana umwaume kabili amwinike ati Rubene,*+ pantu atile: “Yehova namona ubucushi bwandi,+ pantu umulume wandi nomba akatampa ukuntemwa.” 33 Na kabili aliimite no kufyala umwana umwaume, e lyo atile: “Yehova naumfwa, pantu nalipatilwe e co ampeelela no yu wine.” E ico amwinike ati Simeone.*+ 34 Na kabili aliimite no kufyala umwana umwaume, kabili atile: “Nomba uno muku umulume wandi akantemwa, pantu nimufyalila abana abaume batatu.” E ico amwinike ati Lebi.*+ 35 Na kabili aliimite no kufyala umwana umwaume kabili atile: “Uno muku wena ndelumbanya Yehova.” E ico amwinike ati Yuda.*+ Pa numa alilekele ukufyala.
30 Ilyo Rakele amwene ukuti tafyele umwana nangu umo kuli Yakobo, afubiile nkashi nankwe kabili atendeke ukweba Yakobo ati: “Mpeela abana nga te ifyo cawama mfwe.” 2 E lyo Yakobo akalipe nga nshi kabili aebele Rakele ati: “Bushe nine Lesa uwalenga ukuti wilakwata abana?”* 3 Na o atile: “Nakupeela Bilha+ umubomfi wandi umukashana. Sendama nankwe pa kuti amfyalile abana* kabili nkwatile abana muli ena.” 4 Awe amupeele Bilha umubomfi wakwe pa kuti abe umukashi wakwe kabili Yakobo alisendeme nankwe.+ 5 Bilha alimiite kabili pa numa afyele umwana umwaume kuli Yakobo. 6 E lyo Rakele atile: “Lesa nandubulwilako kabili naumfwa ishiwi lyandi, e co ampeelela umwana umwaume.” E ico amwinike ati Dani.*+ 7 Na kabili Bilha umubomfi wa kwa Rakele alimiite, na pa numa afyele umwana umwaume uwalenga bubili kuli Yakobo. 8 Lyena Rakele atile: “Ninshomboka na nkashi nandi ukushomboka kukalamba. Kabili nincimfya!” E ico amwinike ati Naftali.*+
9 Ilyo Leya amwene ukuti alilekele ukufyala, abuulile Silupa umubomfi wakwe no kupeela Yakobo pa kuti abe umukashi wakwe.+ 10 Kabili Silupa umubomfi wa kwa Leya afyele umwana umwaume kuli Yakobo. 11 E lyo Leya atile: “Nashuka!” E ico amwinike ati Gadi.*+ 12 Pa numa Silupa umubomfi wa kwa Leya, afyele umwana umwaume uwalenga bubili kuli Yakobo. 13 Lyena Leya atile: “Ndi ne nsansa! Pantu abana banakashi bakanjeba ukuti walipaalwa.”+ E ico amwinike ati Ashere.*+
14 Nomba mu nshiku sha kusombola ingano, Rubene+ ale-enda mu mpanga kabili asangile bamandragora. E ico abaletele kuli Leya nyina. E lyo Rakele aebele Leya ati: “Shi mpeelapo bamandragora ba mwana obe.” 15 Na o amwebele ati: “Bushe ulemona ukuti mulandu unono ifi wampoka umulume?+ Bushe ulefwaya upoke na bamandragora ba mwana wandi?” E ico Rakele atile: “Cisuma, aleisasendama na iwe buno bushiku nga wampeela bamandragora ba mwana obe.”
16 Ilyo Yakobo alebwela mu mpanga icungulo, Leya aile mu kumukumanya no kumweba ati: “Lelo ulesendama na ine, pantu nimpeela Rakele bamandragora ba mwana wandi.” E ico asendeme nankwe bulya bushiku. 17 Kabili Lesa alyumfwile ipepo lya kwa Leya, na o alimiite kabili pa numa afyele umwana umwaume uwalenga 5 kuli Yakobo. 18 E lyo Leya atile: “Lesa nanambula* pantu nalibuula umubomfi wandi no kupeela umulume wandi.” E ico amwinike ati Isakari.*+ 19 Leya alimiite na kabili, na pa numa afyele umwana umwaume uwalenga 6 kuli Yakobo.+ 20 E lyo Leya atile: “Lesa nampeela icilambu icisuma, icisuma nga nshi. Nomba umulume wandi akasumina ukulaikala na ine,+ pantu nimufyalila abana abaume 6.”+ E ico amwinike ati Sebuluni.*+ 21 Pa numa afyele umwana umwanakashi kabili amwinike ati Dina.+
22 E lyo Lesa aibukishe Rakele, kabili alyumfwile ipepo lyakwe. E ico alengele aimita.*+ 23 Kabili alimiite no kufyala umwana umwaume. E lyo atile: “Lesa nafumya umuseebanya pali ine!”+ 24 E ico amwinike ati Yosefe,*+ pantu atile: “Yehova anundilapo umwana umwaume na umbi.”
25 Ilyo Rakele afyele Yosefe, Yakobo aebele Labani ati: “Lekeni mbwelele ku mwesu, ku calo cesu.+ 26 Mpeeleni abakashi bandi na bana bandi abo nabombela pa kuti ndeya, pantu mwalishiba ifyo namubombela.”+ 27 E lyo Labani amwebele ukuti: “Nga walintemwa, wiya. Pantu naishibila ku kupendula ukuti niwe walenga Yehova alempaala.” 28 Kabili alandile no kuti: “Njeba amalipilo ulefwaya na ine ndekupeela.”+ 29 E ico Yakobo amwebele ukuti: “Mwalishiba ifyo namubombela ne fyo namusungila bwino ifitekwa;+ 30 ilyo nshilaisa mwakwete fye ifinono, lelo ifitekwa fyenu fyalifula kabili fyalisanda, kabili Yehova alimupaala ukutula fye apo naishila. Nomba ni lilali nkabombela aba mu ng’anda yandi?”+
31 E lyo atile: “Cinshi ulefwaya nkupeele?” Na Yakobo atile: “Mwimpeela nangu cimo! Nga mwancitila ici icintu cimo, nalatendeka na kabili ukucema umukuni wenu kabili nakulaulinda.+ 32 Nalapita mu kati ka mukuni wenu onse lelo. Musalemo impaanga shonse isha mabala ne sha fisemba na shonse ishafiitulukila ne mbushi ishikota shonse isha fisemba na mabala. Isha musango yu ishikafyalwa e shikaba amalipilo yandi.+ 33 Kabili ubufumacumi* bwandi bukanandilako ilyo mukesa ku kumona amalipilo yandi; nga mukansanga ne mbushi iishaba na mabala kabili iishaba ne fisemba kabili nga mukansanga ne mpaanga iyafiitulukila, ninshi ya kwiba.”
34 Na o Labani atile: “Cili fye bwino! Natucite ifyo fine walanda.”+ 35 Awe bulya bwine bushiku asalilemo imbushi isha mabala ne sha fisemba, ishilume ne shikota, impaanga yonse iyalimo ifyabuuta na yonse iyafiitulukila, kabili apeele abana bakwe abaume pa kuti baleshisakamana. 36 E lyo ashitwele apa kwenda inshiku shitatu pa kuti ashitalushe kuli Yakobo. Na Yakobo alecema imikuni ya kwa Labani iyashelepo.
37 E lyo Yakobo atemene utumuti utubishi utwa mulivene, utwa mualmonde no twa muarmone, kabili alitusukwile mumo mumo pa kuti tulemoneka kwati tuli ne mindoloshi yabutuluka. 38 Lyena abikile utumuti uto asukwile ku ntanshi ya mukuni mu mifoolo, mu milimba, umo imikuni yaleisa mu kunwena amenshi, pa kuti ilyo shaisa ku kunwa amenshi kabili shatampa ukutamfyanya, shilemona utu tumuti ku ntanshi.
39 E ico imikuni yaletendeka ukutamfyanya ninshi ilemona utumuti ku ntanshi, kabili imikuni yalefyala abana aba mindoloshi, aba mabala na ba fisemba. 40 Lyena Yakobo apaatwile abana ba mpaanga no kubalosha ku sha mindoloshi na kuli shonse ishafiitulukila isha mu mikuni ya kwa Labani. E lyo apaatwile imikuni yakwe pa kuti ibe yeka kabili isaankana ne mikuni ya kwa Labani. 41 Kabili lyonse ilyo imikuni iyakosa yaletamfyanya, Yakobo alebika tulya tumuti ku ntanshi ya mikuni mu mifoolo, pa kuti shitendeke ukutamfyanya pa ntanshi ya tumuti. 42 Lelo imikuni iyanaka yena taleibikilako utumuti. E ico ishanaka lyonse shaleba sha kwa Labani, ne shakosa shaleba sha kwa Yakobo.+
43 Kabili Yakobo aishileba umukankaala nga nshi, kabili aishilekwata imikuni iikalamba na babomfi abanakashi na babomfi abaume ne ngamila ne mpunda.+
31 Mu kuya kwa nshita Yakobo alyumfwile ifyo abana baume aba kwa Labani balelanda, abati: “Yakobo nasenda fyonse ifyali fya kwa shifwe, kabili mu fya kwa shifwe, e mo anonkela icuma conse ici.”+ 2 Yakobo nga alolesha pa cinso ca kwa Labani, talemoneka nge fyo ali kale.+ 3 Yehova asukile aeba Yakobo ati: “Bwelela ku calo ca fikolwe fyobe kabili ku bantu bobe,+ na ine nakulaba na iwe.” 4 Lyena Yakobo atumine aba kuyaita Rakele na Leya pa kuti bese ku mpanga uko ali no mukuni wakwe, 5 kabili abebele ati:
“Nimona ukuti shinwe na-aluka, tali ifyo ali kale,+ lelo Lesa wa kwa tata aba na ine.+ 6 Na imwe mwalipwa no kwishiba ukuti nalibombela shinwe na maka yandi yonse.+ 7 Kabili shinwe alimbepa no kwalula amalipilo yandi imiku 10; lelo Lesa tamusuminisha ukuncita icabipa. 8 Nga atila, ‘Isha mabala e shikaba amalipilo yobe,’ umukuni onse walefyala isha mabala; kabili nga atila, ‘Isha mindoloshi e shikaba amalipilo yobe,’ umukuni onse walefyala isha mindoloshi.+ 9 E fyo Lesa alepoka ifitekwa fya kwa shinwe no kumpeela. 10 Nomba ilyo ishilume shatendeke ukutamfya ishikota, nalilotele iciloto. Muli co ciloto nainwine amenso kabili namwene basawe abaletamfya ishikota bali aba mindoloshi, aba fisemba kabili aba mabala.+ 11 E lyo malaika wa kwa Lesa wa cine anjitile mu ciloto ati, ‘Yakobo!’ na ine natile, ‘Mukwai.’ 12 Kabili anjebele ati, ‘Shi inuna amenso yobe pa kuti umone ukuti basawe abaletamfya mu mukuni bonse ba mindoloshi, ba fisemba kabili ba mabala, pantu nimona conse ico Labani alecita kuli iwe.+ 13 Nine Lesa wa cine uwamoneke kuli iwe ku Betele,+ uko waitulwilile* amafuta pa cilibwe ico waimike kabili uko walapile umulapo kuli ine.+ E ico nomba ima, fuma muli cino calo, bwelela ku calo uko wafyalilwe.’”+
14 Rakele na Leya na bo bamwaswike abati: “Bushe shifwe nashalako ne fyuma ifyo tukapyana? 15 Bushe tatumona nga bambi bambi apo alitushitisha kabili alaliila na mu ndalama isho atushitilemo?+ 16 Icuma conse ico Lesa apoka shifwe, cesu kabili ca bana besu.+ E ico nomba conse ico Lesa akwebele, cita.”+
17 E lyo Yakobo aninike abana bakwe na bakashi bakwe pa ngamila,+ 18 kabili atendeke ukuya kuli Isaki wishi ku calo ca Kanaani+ ninshi nasenda imikuni yakwe yonse ne fipe fyonse ifyo anonkele.+ Asendele ifitekwa ifyo anonkele mu Padan-aramu.
19 Nomba Labani aile ku kubeya impaanga shakwe, kabili Rakele aibile utulubi twa terafimu*+ utwa kwa wishi.+ 20 Na kabili Yakobo apitile Labani umwina Aramu pa mano, pantu taishibe ukuti alefyuka. 21 Awe abutwike no kwabuka umumana wa Yufrate*+ na conse ico akwete. Pa numa alungeme ku citungu ca mpili ica Gileadi.+ 22 Nomba pa bushiku bwalenga shitatu, Labani bamwebele ukuti Yakobo alifyukile. 23 E ico asendele bamunyina* no kumukonka, kabili pa numa ya nshiku 7 bamusangile mu citungu ca mpili ica Gileadi. 24 Awe Lesa aishile kuli Labani umwina Aramu+ mu ciloto ubushiku+ no kumweba ati: “Ucenjele mu fyo walaeba Yakobo.”*+
25 E ico Labani afikile kuli Yakobo, pantu Yakobo atanike itenti lyakwe mu lupili, lelo Labani na bamunyina bena bapangile inkambi mu citungu ca mpili ica Gileadi. 26 Awe Labani aebele Yakobo ati: “Cinshi wacitila ifi? Cinshi wampitiile pa mano no kusenda abana bandi abanakashi kwati ni bankole abo basendeele ku lupanga? 27 Cinshi wafyukiile kabili cinshi wampitiile pa mano? Aunjeba nga nalikulekele waya ulesekelela, nga twalikwimbiile inyimbo, nga twalikulishiishe akaoma ka nyenjele ne cilimba ca nsale. 28 Lelo tawandekele ukuti ntomone abeshikulu* bandi na bana bandi abanakashi. Ico wacitile buwelewele. 29 Ndi na maka ya ku kucita icibi, lelo Lesa wa kwa wiso alandile na ine ubushiku, atile, ‘Ucenjele mu fyo walaeba Yakobo.’+ 30 Nomba waya pantu walefwaisha ukubwelela ku ng’anda ya kwa wiso, lelo cinshi ico waibile balesa bandi?”+
31 Yakobo ayaswike Labani ati: “Ni co nalitiinine, pantu naleti, ‘Nalimo kuti mwampoka abana benu abanakashi.’ 32 Onse uo mwalasanga na balesa benu, mwimuleka abe no mweo. Pa menso ya bamunyinefwe, fwailisheni mu fyo nkwete kabili nga mwasangamo ifintu fyenu mufisende.” Lelo Yakobo taishibe ukuti Rakele alibile balesa. 33 E ico Labani aingile mwi tenti lya kwa Yakobo na mwi tenti lya kwa Leya na mwi tenti lya babomfi babili abakashana,+ lelo balesa tabasangile. Lyena afumine mwi tenti lya kwa Leya no kuyaingila mwi tenti lya kwa Rakele. 34 Nomba Rakele alisendele utulubi twa terafimu kabili atubikile mu ca kwikalapo ica banakashi ica pa ngamila, kabili alikelepo. E ico Labani alifwailishe mwi tenti lyonse, lelo tatusangile. 35 E lyo Rakele aebele wishi ati: “Mwikalipa mwe shikulu, nimfilwa ukwima ku cinso cenu, pantu ndi no musango wa banakashi.”+ Na o asokwete bwino bwino, lelo tasangile utulubi twa terafimu.+
36 E lyo Yakobo akalipe no kutendeka ukwebaula Labani. Amwebele ati: “Cinshi namubifya, kabili lubembu nshi nacita, pa kuti munkonke bukali bukali? 37 Nomba apo mwafwayafwaya mu fipe fyandi fyonse, bushe namusangamo icipe ca mu ng’anda yenu? Cibikeni pa lwalala pa kuti abantu bandi na bantu benu bacimone, pa kuti bapingule pali ifwe babili. 38 Imyaka yonse iyi 20 naleikala na imwe, impaanga shenu ishikota ne mbushi ishikota tashapulumwinepo,+ kabili nshaliilepo impaanga ishilume isha mu mikuni yenu. 39 Nalefuta pa nama yonse iyaiketwe ne ciswango.+ Mwalempinda iyaibilwe akasuba nelyo iyaibilwe ubushiku. 40 Akasuba nalepya ku cikabilila, kabili ubushiku naleikatwa impepo, nshalemona no tulo.+ 41 Naikala mu ng’anda yenu imyaka 20. Nalimubombela imyaka 14 pa bana benu abanakashi babili, kabili pa myaka 6 nacemene umukuni wenu, na imwe mwalyalwile amalipilo yandi imiku 10.+ 42 Lesa wa kwa tata,+ Lesa wa kwa Abrahamu kabili Lesa uo Isaki aletiina*+ akanaba na ine, imwe nga mwandekele naya iminwe nkutwa. Lesa namona ubucushi bwandi no kucucutika kwa minwe yandi, e co acimukalipilila lelo ubushiku.”+
43 E lyo Labani ayaswike Yakobo ati: “Aba banakashi bana bandi, kabili aba bana beshikulu bandi, ne mikuni iyi mikuni yandi, na conse ico amenso yobe yalemona candi kabili ca bana bandi abanakashi. Cinshi buno bushiku ningacitila icabipa kuli bena na ku bana babo abo bafyala? 44 E ico nomba natupangane icipangano, iwe na ine, na co cikaba inte pali ifwe babili.” 45 Awe Yakobo abuulile ilibwe no kuliimika.+ 46 E lyo Yakobo aebele bamunyina ati: “Tooleni amabwe!” Na bo batoolele amabwe no kuyatuulika umwina. Pa numa, baliliile ifya kulya pa mwina ulya. 47 Kabili Labani ainike ulya mwina ati Yegari-sahaduta,* lelo Yakobo awinike ati Galeede.*
48 Kabili Labani atile: “Ubwa lelo umwina uyu ni kambone pali ifwe babili.” E co awinikile ukuti Galeede,+ 49 no kuti Ulupungu lwa kwa Kalinda, pantu atile: “Shi Yehova nalecingilila iwe na ine nga twaleka ukumonana. 50 Nga wacusha abana bandi abanakashi kabili nga waupilapo abanakashi na bambi, nangu ca kutila takuli umuntu uuli na ifwe, uleibukisha ukuti Lesa akaba kambone pali iwe na ine.” 51 Kabili Labani aebele Yakobo ati: “Mona umwina wa mabwe uyu ne cilibwe ici ico naimika pa kati ka iwe na ine. 52 Uyu mwina wa mabwe ni kambone, ne cilibwe ici ico naimika ni kambone wa kunshinina+ ukuti nshakacilile uyu umwina no kukucita icabipa, e lyo na iwe tawakapitilile pali uyu umwina na pali ici icilibwe no kuncita icabipa. 53 Shi Lesa wa kwa Abrahamu+ na Lesa wa kwa Nahore, Lesa wa bashibo, apingule pali ifwe.” Kabili Yakobo alapiile mwi shina lya kwa Lesa uo wishi Isaki aletiina.*+
54 Pa numa Yakobo atuulile ilambo mu lupili no kwita bamunyina pa kuti balye umukate. E ico baliile umukate kabili basendeme mu lupili. 55 Lelo Labani acelele ukutomona abeshikulu*+ bakwe na bana bakwe abanakashi kabili alibapaalile.+ Lyena Labani alimine, abwelelamo na ku mwakwe.+
32 Lyena Yakobo alimine alaya, kabili bamalaika ba kwa Lesa balimukumenye. 2 Ilyo Yakobo abamwene fye, atile: “Iyi ni nkambi ya kwa Lesa!” E ico ainike cilya cifulo ati Mahanaimu.*
3 E lyo Yakobo atumine inkombe sha kumutangilila kuli Esau munyina ku calo ca Seiri+ nelyo icitungu* ca Edomu,+ 4 kabili ashebele ati: “Ifi e fyo mukaye-eba shikulu Esau, amuti, ‘Umubomfi wenu Yakobo atila: “Nalikala* na Labani pa nshita ntali.+ 5 Kabili nalinonka ing’ombe, impunda, impaanga, na babomfi abaume na babomfi abanakashi,+ e ico natuma abantu bese bamwishibishe mwe shikulu, pa kuti munsekelele.”’”
6 Pa numa inkombe shabweleele kuli Yakobo no kumweba ashiti, “Twalimonene na munyinenwe Esau, kabili naima aleisa mu kumukumanya, kabili ali na bantu 400.”+ 7 Awe Yakobo alitiinine nga nshi kabili alisakamikwe.+ E ico ayakenye abantu abali nankwe, kumo ne mpaanga, imbushi, ing’ombe ne ngamila mu mabumba yabili. 8 Atile: “Esau nga asansa ibumba limo, ninshi ibumba limbi likapusuka.”
9 Lyena Yakobo atile: “Mwe Lesa wa kwa tata Abrahamu kabili Lesa wa kwa tata Isaki, mwe Yehova, nimwe mwanjebele amuti, ‘Bwelela ku calo cobe na ku bantu bobe kabili nkakucitila icisuma,’+ 10 Nshalinga ukunanga ukutemwa ukushipwa ne cishinka ifyo mwananga ne mubomfi wenu,+ pantu nayabwike uno Yordani ne nkonto yandi epela nomba naba amabumba yabili.+ 11 Ndepepa kuli imwe nati, mpususheni+ kuli munyinane Esau, pantu ndemutiina, nalimo kuti aisansanshila+ kumo na bana na banyinabo. 12 Imwe mwatila, ‘Nkakucitila icisuma, kabili nkalenga abana* bobe bakafule ngo mucanga wa kuli bemba, uushingapendwa.’”+
13 Awe asendeme palya pene bulya bushiku. Kabili pa fyo akwete alibuulilepo fimo atumina Esau munyina:+ 14 imbushi ishikota 200, imbushi ishilume 20, impaanga ishikota 200, impaanga ishilume 20, 15 ingamila ishaleonsha 30, ing’ombe 40, ing’ombe ishilume 10, impunda ishikota 20, ne mpunda ishilume 10.+
16 E lyo apeele ababomfi bakwe, uyu umukuni umo no yu umukuni umo ifyo fine kabili abebele ati: “Abukeni muntangilile, kabili mutalukane pa kuti pabeko intamfu pa kati ka mukuni no mukuni.” 17 Kabili aebele uwa ntanshi, ati: “Esau munyinane nga akukumanya kabili akwipusha ati, ‘Uli wa kwa nani, kabili uleya kwi, no mwine wa ifi fitekwa fili ku ntanshi yobe nani?’ 18 e lyo ukatile, ‘Fya kwa Yakobo, umubomfi wenu. Bupe ubo atumiine shikulu Esau,+ kabili moneni! na o wine ali pa numa yesu.’” 19 Kabili aebele no wa bubili, e lyo no wa butatu, na bonse abalekonka imikuni pa numa ati: “Ifi fine e fyo mukebe Esau ilyo mukamukumanya. 20 Kabili mukamwebe no kuti, ‘Umubomfi wenu Yakobo aletukonka pa numa.’” Pantu mu mutima wakwe atile: ‘Nalimo ubu ubupe+ kuti bwamunashako ubukali, na pa numa e lyo ningamonana nankwe. Nalimo e lyo engampokelela bwino.’ 21 E ico ababomfi bakwe balitangileko no bupe, lelo ena asendeme mu nkambi bulya bushiku.
22 Kabili ubushiku alimine no kusenda abakashi bakwe babili+ na babomfi bakwe abanakashi babili+ na bana bakwe abaume 11, kabili bayabwike umumana wa Yaboke+ apo ushashikile. 23 E fyo abasendele no kubaabusha umumana, ayabwishe na fyonse ifyo akwete.
24 Nomba Yakobo ashele eka. E lyo umuntu umo atendeke ukulwishanya nankwe mpaka bwaya buleca.+ 25 Ilyo uyu muntu amwene ukuti afilwa ukumucimfya, e lyo amwikete pa nyumbi; ne nyumbi ya kwa Yakobo yalifyutwike ilyo alelwishanya nankwe.+ 26 Pa numa atile: “Leka ndeya, pantu bwaya buleca.” Na o atile: “Nshakuleke uye kano ubale umpaale.”+ 27 E ico amwipwishe ati: “Niwe nani?” na o atile: “Yakobo.” 28 E lyo atile: “Ishina lyobe nomba lya-aluka, te iwe Yakobo, niwe Israele,*+ pantu washashala na Lesa+ na bantu kabili wasuka wacimfya.” 29 Yakobo na o amwebele ati: “Shi njeba ishina lyobe.” Lelo atile: “Cinshi ulefwaila ukwishibila ishina lyandi?”+ E lyo amupaalile pali ilya ncende. 30 E ico Yakobo ainike ilya ncende ati Peniele,*+ pantu atile, “Nimonana na Lesa icinso ne cinso, lelo nshifwile.”*+
31 Kabili akasuba kalitulile ilyo apitile fye pa Penuele,* lelo aalesunta pantu inyumbi yalifyutwike.+ 32 E co abana ba kwa Israele bashiliila umushipa wa pa nyumbi ukufika na lelo, pantu Yakobo bamwikete pa mushipa wa pa nyumbi.
33 Nomba Yakobo ainwine amenso kabili amwene Esau aleisa pamo na baume 400.+ E ico apaatukenye abana, aba kwa Leya kuli Leya, aba kwa Rakele kuli Rakele. Ifi fine e fyo apaatukenye na bana ba babomfi abanakashi babili.+ 2 Abikile ababomfi abanakashi na bana babo ku ntanshi,+ e lyo pakonka Leya na bana bakwe,+ e lyo Rakele+ na Yosefe ku numa yabo. 3 Lyena ena alibatangilile kabili akonteme imiku 7 ilyo aleya alepalama kuli munyina.
4 Lelo Esau alimubutukile kabili alimukumbete no kumutomona, kabili balililile nga nshi. 5 Ilyo ainwine amenso amwene abanakashi na bana, e lyo atila: “Ni bani aba uli nabo?” na o atile: “Bana abo Lesa apeela umubomfi wenu pantu alimupaala.”+ 6 Lyena ababomfi abanakashi balipaleme na bana babo kabili balikonteme, 7 Leya na bana bakwe nabo balipaleme kabili balikonteme. Lyena Yosefe na Rakele balipaleme kabili balikonteme.+
8 Esau atile: “Cinshi watumiine abantu ne fitekwa?”+ Na o amwaswike ati: “Ni co nalefwaya shikulu ansekelele.”+ 9 E lyo Esau atile: “Fingi nakwata munyinane.+ Wimpeela nangu cimo.” 10 Lelo Yakobo atile: “Mukwai mwikaana. Nga mwalintemwa ninshi mufwile ukupoka ubupe bwandi ubu, pantu ico ndeteele ni pa kuti imone icinso cenu. Kabili namona icinso cenu kwati ndemona icinso ca kwa Lesa, pantu mwampokelela ne nsansa.+ 11 Shi pokeni ubupe* imuleteele,+ pantu Lesa alimpaala kabili nalikwata fyonse ifyo nkabila.”+ Awe amukoseelepo fye mpaka apoka.
12 E lyo Esau atile: “Natwime tuleya, kabili nalamutangilila.” 13 Lelo Yakobo amwebele ukuti: “Mwe shikulu namwishiba ukuti abana bacili abaice,+ kabili ndi ne mpaanga ne ng’ombe ishileonsha. Nga twashensha lubilo lubilo mu bushiku bumo, shonse kuti shafwa. 14 Imwe bene mwe shikulu mutangilile umubomfi wenu, lelo ine nalakonkanyapo ulwendo panono panono ukulingana ne myendele ya fitekwa fyandi e lyo ne myendele ya bana mpaka nkafike kuli shikulu ku Seiri.”+ 15 E lyo Esau atile: “Shi leka nkushilepo abantu abo ndi nabo.” Na o atile: “Awe mwinshiila. Ico ndefwayako fye ca kuti munsekelele mwe shikulu.” 16 E ico bulya bwine bushiku Esau alibwelelemo ku Seiri.
17 Na Yakobo aile ku Sukote,+ kabili aikuulile ing’anda, akuulila no mukuni wakwe umwakwikala. E co ainikiile cilya cifulo ati Sukote.*
18 Ilyo Yakobo afumine ku Padan-aramu,+ afikile umutende ku musumba wa Shekemu+ uwaba mu calo ca Kanaani,+ kabili apangile inkambi mupepi no uyu musumba. 19 Lyena ashitile impanga ku bana ba kwa Hamore wishi wa kwa Shekemu mu ndalama 100,+ kabili atanikepo itenti lyakwe. 20 Akuulilepo ne ciipailo no kuciinika ati Lesa, ni Lesa wa kwa Israele.+
34 Nomba Dina umwana mwanakashi wa kwa Yakobo uo afyele muli Leya,+ libili libili aleya mu kutandalila* abakashana ba muli cilya calo.+ 2 Ilyo Shekemu umwana mwaume wa kwa Hamore umwina Hibi+ kabili intungulushi ya muli cilya calo amumwene, alimusendele ayaulungana nankwe. 3 Kabili umutima wakwe waishileba fye pali Dina umwana mwanakashi wa kwa Yakobo, alimutemenwe kabili alemweba amashiwi ayasuma pa kuti na o amutemwe.* 4 Shekemu asukile aeba wishi Hamore+ ati: “Kanandileniko pa kuti uyu umukashana abe umukashi wandi.”
5 Ilyo Yakobo aumfwile ukuti Shekemu alyulungene na Dina umwana wakwe, abana bakwe abaume bali no mukuni wakwe mu mpanga. E ico Yakobo aikele tondolo mpaka babwela. 6 Pa numa Hamore, wishi wa kwa Shekemu, aile mu kulanda na Yakobo. 7 Nomba ilyo abana baume ba kwa Yakobo baumfwile icacitike, ilyo line balibwelele mu mpanga. Balifulilwe no kukalipa nga nshi pa kuseebanya Israele pantu Shekemu aulungene no mwana mwanakashi wa kwa Yakobo.+ Ica musango uyu tacalingile ukucitika.+
8 Hamore abebele ati: “Umwana wandi Shekemu natemwa sana* umwana wenu umwanakashi. Shi mupeeleni abe umukashi wakwe, 9 kabili tuleufishanya. Tusuminisheni ukulaupa abana benu abanakashi, na ifwe twalamusuminisha ukulaupa abana besu abanakashi.+ 10 Kuti muleikala na ifwe, kabili kuti mwaikala konse uko mulefwaya. Ikaleni kabili mulecita amakwebo no kukwata umwakwikalila.” 11 E lyo Shekemu aebele wishi wa kwa Dina ne ndume shakwe ati: “Nga mwancitila ico ndefwaya, conse ico mwalanjeba ndemupeela. 12 Nga mulefwaya kuti mwapingula impango ishingi no bupe,+ nalamupeela fyonse ifyo mwalanjeba; cikulu fye mumpeele umukashana abe umukashi wandi.”
13 E lyo abana ba kwa Yakobo ba-aswike Shekemu na Hamore wishi mu bucenjeshi, pantu alyulungene na nkashi yabo Dina. 14 Babebele ukuti: “Te kuti tucite ica musango uyu, ukupeela nkashi yesu ku mwaume uushasembululwa,*+ pantu ico ca museebanya kuli ifwe. 15 Twalamusuminisha fye nga mwacita icintu cimo, nga mwaba nga ifwe, mwasembulula umwaume wenu onse.+ 16 E lyo tukamusuminisha ukulaupa abana besu abanakashi, na ifwe tukalaupa abana benu abanakashi, tukekala na imwe kabili tukaba umutundu umo. 17 Lelo nga tamwasumine ukusembululwa, ninshi twalasenda umwana wesu tuleya no kuya.”
18 Hamore+ no mwana wakwe Shekemu+ balitemenwe nga nshi ifyo babebele. 19 Shekemu alyangufyenye ukucita ifyo bamwebele,+ pantu alitemenwe nga nshi umwana mwanakashi wa kwa Yakobo, kabili Shekemu e wacindamishe pali bonse aba mu ng’anda ya kwa wishi.
20 E ico Hamore na Shekemu umwana wakwe baile ku mpongolo ya musumba no kutendeka ukweba abaume ba mu musumba wabo+ abati: 21 “Aba bantu balefwaya tuleumfwana nabo. Balekeni bekale mu calo cino kabili balecitamo amakwebo, pantu icalo cikalamba kuti baikalamo. Kuti tuleupa abana babo abanakashi, nabo kuti balaupa abana besu abanakashi.+ 22 Nomba aba bantu baleti pa kuti tuleikala nabo kabili tube umutundu umo, kano umwaume wesu onse asembululwa nge fyo bena basembululwa.+ 23 Lyena ifyo bakwata, icuma cabo, ne fitekwa fyabo fyonse fikaba fyesu. E ico natusumine fye pa kuti baleikala na ifwe.” 24 Bonse abalongene pa mpongolo ya musumba wa kwa Hamore balisumine ifyo ena no mwana wakwe Shekemu balandile, kabili abaume bonse abalongene pa mpongolo ya musumba balisembulwilwe.
25 Lelo pa bushiku bwalenga shitatu ninshi bacili balekalipwa, abana baume babili aba kwa Yakobo, Simeone na Lebi, bandume ya kwa Dina,+ cila muntu abuulile ulupanga no kupumikisha abaleikala muli ulya musumba, kabili baipeye umwaume onse.+ 26 Baipeye Hamore no mwana wakwe Shekemu ku lupanga, basendele na Dina mu ng’anda ya kwa Shekemu baya no kuya. 27 Abana bambi aba kwa Yakobo baile mu musumba umwali abaume abo baipeye no kusenda ifipe, pantu Shekemu alyulungene na nkashi yabo.+ 28 Basendele impaanga ne mbushi shabo, ing’ombe shabo, impunda shabo, na fyonse ifyali mu musumba na mu mpanga. 29 Basendele na fyonse ifyo bakwete, kumo na bana babo abanono bonse na bakashi babo, kabili basendele na fyonse ifyali mu mayanda.
30 E lyo Yakobo aebele Simeone na Lebi+ ati: “Namundetelela* kabili namumpatanya na baikala muli cino calo, abena Kanaani na bena Perisi. Ifwe tuli banono, bakanjimina no kunsansa kabili nkaloba kumo na ba mu ng’anda yandi.” 31 Na bo batile: “Umuntu nangu umo tafwile ukusangula nkashi yesu umulalelale.”
35 Pa numa Lesa aebele Yakobo ati: “Ima, kabiye ku Betele+ e ko uye wikale, kabili kulya e ko ukakuulile Lesa wa cine iciipailo, uwamoneke kuli iwe ilyo wafulumwike Esau munonko.”+
2 E lyo Yakobo aebele aba mu ng’anda yakwe na bonse abo ali nabo ati: “Pooseni tulesa tumbi tumbi uto mukwete,+ isangululeni kabili fwaleni ifya kufwala fimbi, 3 kabili natwime tuleya ku Betele. Kulya e ko nkakuulila Lesa wa cine iciipailo uwanjaswike mu bushiku bwa kucucutika kwandi kabili uuba na ine konse uko nja.”*+ 4 E ico bapeele Yakobo tulesa tumbi tumbi tonse uto bakwete no twa kufwala ku matwi utwali ku matwi yabo, kabili Yakobo afishiikile* mwi samba lya cimuti icikalamba icali mupepi na ku Shekemu.
5 Ilyo baleya, Lesa alengele abantu ba mu misumba iyali mupepi batiine nga nshi, e ico tabafulumwine abana baume ba kwa Yakobo. 6 Yakobo na bonse abo ali nabo basukile bafika ku Lusi,+ e kutila ku Betele mu calo ca Kanaani. 7 Kulya e ko akuulile iciipailo, kabili ainike cilya cifulo ati El-betele* pantu e ko Lesa wa cine aisokolwelele kuli ena ilyo afulumwike munyina.+ 8 Pa numa Debora+ uwaonseshe Rebeka alifwile, kabili bamushiikile mupepi na Betele mwi samba lya cimuti icikalamba. E ico ainike cilya cimuti ati Allone-bakute.*
9 Lesa alimoneke kuli Yakobo na kabili ilyo alefuma ku Padan-aramu kabili alimupaalile. 10 Lesa amwebele ati: “Ishina lyobe niwe Yakobo.+ Lelo tawakulaitwa ukuti Yakobo, ishina lyobe nomba niwe Israele.” E fyo atendeke ukumwita ati Israele.+ 11 Lesa amwebele no kuti: “Nine Lesa Wa Maka Yonse.+ Nkalenga abakatuntuka muli iwe bakafule. Inko na mabumba ya nko fikafuma muli iwe,+ ne mfumu shikatuntuka muli iwe.*+ 12 Icalo ico napeela Abrahamu na Isaki, nkapeela iwe, kabili nkapeela na bana* bobe.”+ 13 Lyena Lesa alifuminepo, amusha na pa cifulo alandiile nankwe.
14 E ico Yakobo aimike icilibwe pa cifulo apo Lesa alandiile nankwe, kabili atuulile umutulo ilyo apongolwelelepo umwangashi, kabili alipongolwelelepo na mafuta.+ 15 Kabili Yakobo aleita icifulo ico Lesa alandiilepo nankwe ati Betele.+
16 Lyena bafumine pa Betele. Kabili ifumo lya kwa Rakele lyalibuukile ninshi kucili intamfu ukufika ku Efrati, kabili aliculile sana pa kupaapa. 17 Awe ilyo alecula pa kupaapa, uwalemupaapisha amwebele ati: “Wisakamana pantu walakwata umwana umwaume na umbi.”+ 18 Ilyo ali mupepi no kuleka umweo (pantu na kuba ali mu kufwa), ainike umwana ati Benoni,* lelo wishi amwinike ati Benjamini.*+ 19 E ico Rakele alifwile kabili bamushiikile mu mbali ya nshila ya ku Efrati, e kutila, Betelehemu.+ 20 Yakobo aimike icilibwe pa nshiishi ya kwa Rakele; ici e cilibwe caimikwa pa nshiishi yakwe ukushinta na lelo.
21 Pa numa Israele aimine no kuyatanika itenti lyakwe kwi shilya lya lupungu lwa Edere. 22 Ilyo Israele aleikala muli cilya calo, bushiku bumo Rubene ailesendama na Bilha kanakashi wa kwa wishi, kabili Israele alyumfwile ifyo acitile.+
E ico abana baume ba kwa Yakobo baali 12. 23 Abana baume abafyelwe muli Leya ni Rubene ibeli lya kwa Yakobo,+ lyena pakonkele Simeone, Lebi, Yuda, Isakari, na Sebuluni. 24 Abana baume abafyelwe muli Rakele ni Yosefe na Benjamini. 25 Na bana baume abafyelwe muli Bilha, umubomfi wa kwa Rakele, ni Dani na Naftali. 26 Na bana baume abafyelwe muli Silupa, umubomfi wa kwa Leya, ni Gadi na Ashere. Aba e bana baume abo Yakobo afyele mu Padan-aramu.
27 Yakobo asukile afika kuli wishi Isaki ku Mamre,+ ku Kiriati-arba, e kutila ku Hebrone uko Abrahamu na Isaki bali abalebeshi.+ 28 Isaki aikele imyaka 180.+ 29 Lyena Isaki alekele umweo ninshi mukalamba, uwa myaka iingi, kabili bamushikile nge fyo bashikile ifikolwe fyakwe; kabili abana bakwe abaume Esau na Yakobo balimushiikile.+
36 Ili e lyashi lya batuntwike muli Esau, e kutila, Edomu.+
2 Esau aupile abanakashi abena Kanaani: Ada+ umwana mwanakashi wa kwa Elone umwina Hiti;+ Oholibama+ umwana mwanakashi wa kwa Ana, umwishikulu wa kwa Sibeone umwina Hibi; 3 na Basemati,+ umwana mwanakashi wa kwa Ishmaele, nkashi ya kwa Nebayote.+
4 Kabili Ada afyele Elifasi kuli Esau, na Basemati afyele Reuele,
Aba e bana baume abo Esau afyele mu calo ca Kanaani. 6 Pa numa, Esau asendele abakashi bakwe, abana bakwe abaume na bana bakwe abanakashi, na bonse* aba mu ng’anda yakwe no mukuni wakwe ne fitekwa fyakwe fimbi ne cuma cakwe conse ico anonkele+ mu calo ca Kanaani, kabili aile ku calo icali ukutali na Yakobo munyina.+ 7 Pantu ifyuma fyabo fyalifulishe ica kuti balifililwe ukwikala pamo, kabili icalo baleikalamo* naco calicepele pa mulandu ne mikuni yabo. 8 E ico Esau aileikala mu calo ca mpili ica Seiri.+ Esau e Edomu.+
9 Kabili ili e lyashi lya batuntwike muli Esau icikolwe ca bena Edomu aba mu calo ca mpili ica Seiri.+
10 Amashina ya bana baume ba kwa Esau ni aya: Elifasi umwana wa kwa Ada, muka Esau; Reuele umwana wa kwa Basemati, muka Esau.+
11 Abana baume ba kwa Elifasi bali ni Temani,+ Omari, Sefo, Gatamu, na Kenasi.+ 12 Timna aishileba kanakashi wa kwa Elifasi, umwana wa kwa Esau. Mu kuya kwa nshita afyele Amaleke+ kuli Elifasi. Aba e beshikulu ba kwa Ada, muka Esau.
13 Abana baume ba kwa Reuele bali ni Nahati, Sera, Shama, na Misa. Aba e bali abeshikulu ba kwa Basemati,+ muka Esau.
14 Aba e bali abana baume ba kwa Oholibama umwana mwanakashi wa kwa Ana, umwishikulu wa kwa Sibeone, kabili muka Esau, abo afyele kuli Esau: Yeushi, Yalamu, na Kora.
15 Ishi e mfumu sha bana ba kwa Esau:+ Abana baume ba kwa Elifasi, ibeli lya kwa Esau: Imfumu Temani, Imfumu Omari, Imfumu Sefo, Imfumu Kenasi,+ 16 Imfumu Kora, Imfumu Gatamu ne Mfumu Amaleke. Ishi e mfumu sha kwa Elifasi+ mu calo ca Edomu. Aba e beshikulu ba kwa Ada.
17 Aba e bana baume ba kwa Reuele, umwana wa kwa Esau: Imfumu Nahati, Imfumu Sera, Imfumu Shama ne Mfumu Misa. Ishi e mfumu sha kwa Reuele mu calo ca Edomu.+ Aba e beshikulu ba kwa Basemati, muka Esau.
18 Aba e bana baume ba kwa Oholibama, muka Esau: Imfumu Yeushi, Imfumu Yalamu, ne Mfumu Kora. Ishi e mfumu sha kwa Oholibama umwana mwanakashi wa kwa Ana, muka Esau.
19 Aba e bana baume ba kwa Esau, e kutila Edomu,+ kabili ishi e mfumu shabo.
20 Abana baume ba kwa Seiri umwina Hori, abaleikala muli cilya calo+ bali ni Lotani, Shobali, Sibeone, Ana,+ 21 Dishone, Esere, na Dishani.+ Ishi e mfumu sha bena Hori, abana ba kwa Seiri, mu calo ca Edomu.
22 Abana baume ba kwa Lotani bali ni Hori na Hemamu, kabili nkashi ya kwa Lotani ali ni Timna.+
23 Abana baume ba kwa Shobali bali ni Alibani, Manahati, Ebali, Shefo, na Onamu.
24 Abana baume ba kwa Sibeone+ bali ni, Aya na Ana. Uyu Ana e wasangile utumfukumfuku twa menshi ayakaba mu matololo ilyo alecema impunda sha kwa wishi Sibeone.
25 Abana ba kwa Ana bali ni Dishone na Oholibama umwana mwanakashi wa kwa Ana.
26 Abana baume ba kwa Dishone bali ni Hemdani, Eshbani, Itrani, na Kerani.+
27 Abana baume ba kwa Esere bali ni Bilhani, Saabani, na Akani.
28 Abana baume ba kwa Dishani bali ni Usi na Arani.+
29 Imfumu sha bena Hori shali ni Mfumu Lotani, Imfumu Shobali, Imfumu Sibeone, Imfumu Ana, 30 Imfumu Dishone, Imfumu Esere, ne Mfumu Dishani.+ Ishi e mfumu sha bena Hori ukulingana ne mfumu shabo mu calo ca Seiri.
31 Nomba ishi e mfumu ishatekele mu calo ca Edomu+ ilyo takulaba imfumu nangu imo iya kuteka abena Israele.*+ 32 Bela umwana wa kwa Beore atekele mu Edomu, kabili ishina lya musumba umo aletekela ni Dinhaba. 33 Ilyo Bela afwile, Yobabu umwana wa kwa Sera uwa ku Bosera e wamupyene pa bufumu. 34 Ilyo Yobabu afwile, Hushamu umwina Temani e wamupyene pa bufumu. 35 Ilyo Hushamu afwile, Hadadi umwana wa kwa Bedadi, uwacimfishe abena Midiani+ mu calo ca Moabu, e wamupyene pa bufumu, kabili ishina lya musumba wakwe ni Abiti. 36 Ilyo Hadadi afwile, Samla uwa ku Masreka e wamupyene pa bufumu. 37 Ilyo Samla afwile, Shaulu uwa ku musumba wa Rehobote uwali mupepi no Mumana, e wamupyene pa bufumu. 38 Ilyo Shaulu afwile, Baali-hanani umwana wa kwa Akibore e wamupyene pa bufumu. 39 Ilyo Baali-hanani umwana wa kwa Akibore afwile, Hadari e wamupyene pa bufumu. Umusumba wakwe balewita ukuti Pau, e lyo ishina lya mukashi wakwe lyali ni Mehetabele umwana mwanakashi wa kwa Matrede, umwishikulu wa kwa Mesahabu.
40 Kanshi aya e mashina ya mfumu sha kwa Esau ukulingana ne ndupwa shabo, uko baleikala, na mashina ya shiko: Imfumu Timna, Imfumu Alba, Imfumu Yetete,+ 41 Imfumu Oholibama, Imfumu Ela, Imfumu Pinone, 42 Imfumu Kenasi, Imfumu Temani, Imfumu Mibsari, 43 Imfumu Magdiele ne Mfumu Iramu. Ishi e mfumu sha kwa Edomu ukulingana ne ncende isho shaleikalako mu calo ca shiko.+ Aba e batuntwike muli Esau icikolwe ca bena Edomu.+
37 Yakobo akonkenyepo ukwikala mu calo ca Kanaani umo wishi aikele ilyo aali umulebeshi.+
2 Ili e lyashi lya kwa Yakobo.
Ilyo Yosefe+ ali ne myaka 17, uyu mulumendo alecema umukuni wa mpaanga+ pamo na bana baume ba kwa Bilha+ na bana baume ba kwa Silupa,+ abakashi ba kwa wishi. Kabili Yosefe aileshimikila shibo ifyabipa ifyo balecita. 3 Nomba Israele atemenwe sana Yosefe ukucila abana bakwe bambi+ pantu ali mwana wa mu bukote bwakwe, kabili amupangiile ica kufwala icitali icisuma nga nshi. 4 Ilyo bamunyina bamwene ukuti e o shibo atemenwe sana ukucila bena, balimupatile kabili tabaleba ne cikuuku pa kulanda nankwe.
5 Inshita imbi Yosefe alotele iciloto no kushimikila bamunyina,+ kabili ici calengele bamupatileko. 6 Abebele ati: “Shi umfweni iciloto ico nacilota. 7 Twacilakaka imyanshi* ya ngano pa kati ke bala kabili umwanshi wandi wacima waiminina no kwiminina, e lyo imyanshi yenu yaisaushinguluka no ku-utootela.”+ 8 E lyo bamunyina bamwipwishe abati: “Bushe cine cine ukaba imfumu pali ifwe kabili ukatuteka?”+ Ici calengele bamupatileko na kabili pa mulandu ne filoto alotele na mashiwi alandile.
9 Pa numa alotele iciloto na cimbi, kabili ashimikileko bamunyina ifyo alotele ati: “Nacilota iciloto na cimbi. Muli ici ciloto, nacilota akasuba no mweshi ne ntanda 11 filentootela.”+ 10 Lyena ashimikile wishi na bamunyina, kabili wishi alimukalipile no kumweba ati: “Bushe ici iciloto ulotele cilolele mwi? Bushe cine cine ine na banoko na bamunonko tukesa no kuwa panshi mu ku kutootela?” 11 Awe bamunyina balimufimbiile,+ lelo wishi asungile ifyo Yosefe alandile.
12 Nomba bamunyina baile mu kucemena umukuni wa kwa shibo mupepi na ku Shekemu.+ 13 Pa numa Israele aebele Yosefe ati: “Bushe bamunonko tabalecemena imikuni lwa mupepi na ku Shekemu? Isa, uleke nkutume kuli bena.” Na o atile: “Mukwai ntumeni!” 14 E ico amwebele ati: “Shi kabiye umone nga bamunonko bali umutende. Uye umone ne fyo umukuni uli, e lyo ubwele wise unjebe.” E fyo amutumine ukufuma mu mupokapoka* wa Hebrone,+ kabili alungeme ku Shekemu. 15 Lyena umwaume umo amusangile alelubanta mu mpanga. E lyo amwipwishe ati: “Cinshi ulefwaya?” 16 Na o atile: “Ndefwaya bamunyinane. Bushe namwishiba uko balecemena imikuni?” 17 Ulya mwaume atile: “Kuno nabafumako, pantu nacibomfwa baleti, ‘Natuleya ku Dotani.’” E ico Yosefe akonkele bamunyina kabili abasangile ku Dotani.
18 Nomba ilyo bamumwene ninshi ali akatalamukila, kabili ilyo ashilafika apo bali, batampile ukupangana ifya kumwipaya. 19 E ico batampile ukulanshanya abati: “Moneni! Kalota wa filoto ulya aleisa.+ 20 Iseni tumwipaye tumupoose na mu cilindi ca menshi cimo pali ifi, kabili tukatila iciswango icikali e cimuliile. E lyo tukamone ifyo ifiloto fyakwe fikaba.” 21 Ilyo Rubene+ aumfwile ifi, alyeseshe ukumupokololako. E ico atile: “Awe twimwipaya.”*+ 22 Kabili Rubene abebele ukuti: “Mwisumya umulopa.+ Mupooseni muli ci cilindi ca menshi ica mu matololo, lelo mwimucita icabipa.”+ Ico abebele ifi nico alefwaya amupokolole pa kuti amubweseshe kuli wishi.
23 E ico ilyo fye Yosefe afikile apali bamunyina, bamufuulile ica kufwala cakwe icisuma nga nshi ico afwele,+ 24 kabili balimubuulile no kumupoosa mu cilindi ca menshi. Pali iyi nshita mu cilindi tamwali menshi.
25 E lyo baikele balalya. Ilyo bainwine amenso bamwene abena Ishmaele+ balefuma ku Gileadi. Ingamila shabo shasendele ifinyamuti, amafuta ya balsamu, ne mikwa umwali ifinyamuti,+ baleya ku Egupti. 26 E lyo Yuda aebele bamunyina ati: “Cinshi twalasangamo nga twaipaya munyinefwe no kufimba pa mulopa wakwe?+ 27 Lekeni tumushitishe+ ku bena Ishmaele pa kuti twiba no mulandu wa kumwipaya. Na kuba, ni munyinefwe, mulopa wesu.” E ico balyumfwile ifyo munyinabo abebele. 28 Nomba ilyo aba makwebo abena Midiani+ balepita, bamunyina Yosefe bamufumishe mu cilindi ca menshi no kumushitisha ku bena Ishmaele pa sha silfere 20.+ Aba abaume basendele Yosefe ku Egupti.
29 Ilyo Rubene abweleele ku cilindi ca menshi no kusanga ukuti Yosefe talimo, alepwile ifya kufwala fyakwe. 30 Ilyo abweleele kuli bamunyina, abilikishe ati: “Umwaice talimo! Bushe nalacita shani?”
31 E ico babuulile ica kufwala ca kwa Yosefe, bacitumpika na mu mulopa wa kwa sawe uo baipeye. 32 Pa numa batumine ica kufwala icisuma nga nshi kuli shibo no kutila: “Ifi e fyo tusangile. Mukwai lolekesheni mumone nga ca kufwala ca mwana wenu nelyo iyo.”+ 33 Na o alicilolekeshe kabili atile: “Ca kufwala ca mwana wandi! Cine cine Yosefe nabamutaakanya! Iciswango ca mu mpanga cifwile nacimulya!” 34 Apo pene Yakobo alepwile ica kufwala cakwe no kufwala insamu* mu musana wakwe kabili alooseshe umwana wakwe inshiku ishingi. 35 Kabili abana bakwe bonse abaume na bana bakwe bonse abanakashi bale-esha ukumusansamusha, lelo alekaana ukusansamuka, aleti: “Nkalaloosha umwana wandi mpaka nkatentemukile ku Nshiishi!”*+ E fyo wishi alemulila.
36 Nomba abena Midiani bashitishe Yosefe mu Egupti kuli Potifa uwalebomba kwi sano lya kwa Farao,+ kabili umukalamba wa bamalonda.+
38 Nalimo pali ilya nshita Yuda afumine pali bamunyina kabili ailetanika itenti lyakwe mupepi na Hira umwina Adulamu. 2 Kulya e ko Yuda amwene umwana mwanakashi wa kwa Shua umwina Kanaani.+ E ico alimuupile kabili alisendeme nankwe, 3 lyena alimiite. Pa numa afyele umwana mwaume no kumwinika ati Ere.+ 4 Na kabili alimiite kabili afyele umwana mwaume no kumwinika ati Onani. 5 Na kabili afyele umwana mwaume no kumwinika ati Shela. Ilyo amufyele ninshi ekala* mu Aksibu.+
6 Mu kupita kwa nshita Yuda afwaiile Ere ibeli lyakwe umwanakashi wa kuupa, kabili ishina lyakwe ali ni Tamari.+ 7 Lelo Ere alecita ifyalekalifya Yehova; e ico Yehova alimwipeye. 8 Ici e calengele Yuda ebe Onani ati: “Sendama na muka munonko kabili umuupe icupo ca pali bumulamu pa kuti ufyalile munonko abana.”+ 9 Lelo Onani alishibe ukuti abana tabakabe bakwe.+ E ico lyonse nga alaala no mukashi wa kwa munyina, alefumisha amenshi ya bwaume panshi pa kuti efyalila munyina abana.+ 10 Ifi alecita fyalibipile mu menso ya kwa Yehova, e ico na o wine alimwipeye.+ 11 Yuda aebele Tamari nafyala ati: “Akwikala mu ng’anda ya kwa wiso kabili wikoopwa na kabili mpaka Shela umwana wandi umwaume akakule,” pantu mu mutima aleti: ‘Epali na o wine afwa nga bamunyina.’+ E ico Tamari aileikala mu ng’anda ya kwa wishi.
12 Ilyo papitile inshita, umwana mwanakashi wa kwa Shua,+ umukashi wa kwa Yuda, alifwile. Ilyo inshiku sha kuloosha shapwile, Yuda pamo no munankwe Hira umwina Adulamu+ baile ku Timuna+ ku balebeya impaanga shakwe. 13 Lyena kwali abaebele Tamari abati: “Mona sofyala aleya ku Timuna ku kubeya impaanga shakwe.” 14 Awe afuulile ifya kufwala fya bumukamfwilwa, aifimba ne cifimbo ku menso kabili aikubanya insalu ayaikala na pa kwingilila mu Enaimu, mu mbali ya musebo wa ku Timuna. Ico acitiile ifi nico amwene ukuti Shela alikulile, lelo wishifyala talekele amuupe pa kuti abe umukashi wakwe.+
15 Ilyo Yuda amumwene, ilyo line fye amwene kwati ni cilende, pantu ali-ifimbile ku menso. 16 E ico aile kuli ena mu mbali ya musebo no kumweba ati: “Shi leka nsendame na iwe,” pantu taishibe ukuti ni nafyala.+ Lelo nafyala atile: “Cinshi mukampeela nga mwasendama na ine?” 17 E lyo atile: “Nkakutumina akana ka mbushi aka mu mukuni wandi.” Lelo umwanakashi atile: “Bushe mwalampeela iciikatilo mukasuke amuntumina akana ka mbushi?” 18 Lyena Yuda amwipwishe ati: “Ciikatilo nshi ulefwaya?” na o atile: “Inindaminwe yenu iya kufwatikilako+ no mwando wenu ne nkonto yenu iili mu minwe yenu.” E lyo amupeele no kusendama nankwe, kabili alimiite. 19 Lyena alimine no kuya kabili afuulile icifimbo, afwala ne fya kufwala fya bumukamfwilwa.
20 Kabili Yuda atumine umunankwe umwina Adulamu+ ukumutwalilako akana ka mbushi pa kuti ayepoka iciikatilo kuli ulya mwanakashi, lelo tamusangile. 21 Awe aile aleipusha abantu ba pa ncende apo Yuda asangile umwanakashi, ati: “Ali kwi ulya cilende wa pe tempele mu Enaimu iyabela mu mbali ya musebo?” Na bo ba-aswike abati: “Kuno takwatala akubapo cilende wa pe tempele.” 22 Asukile abwelela kuli Yuda no kumweba ati: “Nshamusangile kabili abantu ba muli ilya ncende banjebele ukuti, kuli ilya ncende takwatala akubapo cilende wa pe tempele.” 23 E ico Yuda atile: “Leka afisende fibe fyakwe pa kuti twiseebana. Te mulandu wandi pantu nalitumine akana ka mbushi, lelo tawamusangile.”
24 Lelo, nalimo pa numa ya myeshi itatu kwali abaebele Yuda ukuti: “Tamari nokofyala aicitile kwati ni cilende, kabili naimita.” Na o Yuda atile: “Mufumisheni panse mumoce.”+ 25 Nomba ilyo balemufumya, atumine amashiwi kuli shifyala ati: “Umwine wa ifi fintu e wampeele ifumo.” Alandile no kuti: “Mukwai lolekesheni pa kuti mwishibe umwine wa ifi fintu, inindaminwe no mwando ne nkonto.”+ 26 Awe Yuda alifilolekeshe e lyo atila: “Alilungama ukuncila, pantu nshamupeele Shela umwana wandi umwaume pa kuti amuupe.”+ E ico tasendemepo nankwe na kabili.
27 Ilyo inshita ya kupaapa yafikile, mwi fumo lyakwe mwali bampundu. 28 Ilyo alepaapa, umo apushishe ukuboko kabili ilyo line uwalemupaapisha abuulile akatambo akakashika, amukaka ku kuboko, kabili alandile ati: “Uyu e wabalilapo ukufyalwa.” 29 Nomba ilyo fye abweseshe ukuboko kwakwe, munyina nomba e wafyelwe ica kuti uwalemupaapisha alandile ati: “Mulandu nshi waipangila inshila pa kuti ufume?” E ico bamwinike ukuti Perese.*+ 30 Pa numa munyina uwali na katambo akakashika ku kuboko na o alifyelwe kabili bamwinike ati Sera.+
39 Nomba batwele Yosefe ku Egupti,+ kabili Potifa umwina Egupti,+ uwalebombela kwi sano kabili umukalamba wa bamalonda, alimushitile ku bena Ishmaele+ abamutwele kulya. 2 Lelo Yehova ali na Yosefe.+ E ico fyonse ifyo alecita fyalemwendela bwino kabili shikulu wakwe umwina Egupti, amusontele ukuba umukalamba pa ng’anda yakwe. 3 Kabili shikulu wakwe amwene ukuti Yehova ali nankwe no kuti Yehova alelenga fyonse ifyo alecita file-enda bwino.
4 Shikulu wa kwa Yosefe alimutemenwe kabili Yosefe aishileba umubomfi uo acetekele. E ico amusontele ukuba umukalamba pa ng’anda yakwe, kabili amupeele na maka ya kwangalila fyonse ifyo akwete. 5 Ukutula apo amusonteele ukuba umukalamba pa ng’anda yakwe na po amupeelele amaka ya kwangalila fyonse ifyo akwete, Yehova alepaala ing’anda ya mwina Egupti pa mulandu wa kwa Yosefe, kabili Yehova alepaala fyonse ifyo akwete mu ng’anda na mu mpanga.+ 6 Potifa asukile aleka Yosefe alasakamana fyonse ifyo akwete. Ico Potifa alecitako fye kuisalila ifya kulya ifyo alelya. Kabili Yosefe aishiletendeka ukumoneka bwino kabili ali umusuma sana.
7 Nomba ilyo papitile inshita, umukashi wa kwa shikulu wakwe atendeke ukukumbwa Yosefe kabili amwebele ati: “Sendama na ine.” 8 Lelo alikeene kabili aebele umukashi wa kwa shikulu wakwe ati: “Moneni shikulu tasakamana nangu cimo mu ng’anda ino, kabili nine apeela umulimo wa kusakamana fyonse ifyo akwata. 9 Muli ino ng’anda tamwaba nangu umo uwancila, kabili shikulu alimpeela amaka pali fyonse ukufumyako fye imwe, pantu muli mukashi wakwe. E ico kuti nacita shani icabipa ifi no kubembukila Lesa?”+
10 E ico cila bushiku ale-eba Yosefe ukuti asendame nankwe, lelo alekaana ukusendama nankwe nelyo ukuba nankwe. 11 Nomba bushiku bumo ilyo aingile mu ng’anda mu kubomba imilimo yakwe, mu ng’anda tamwali umubomfi nangu umo. 12 E lyo umwanakashi amwikete ku ca kufwala cakwe no kumweba ati: “Sendama na ine!” Lelo ashile ica kufwala cakwe mu minwe yakwe afulumukila na panse. 13 Nomba ilyo amwene ukuti amushiila ica kufwala mu minwe afulumukila na panse, 14 atendeke ukubilikisha abaume ba mu ng’anda yakwe ati: “Moneni! Atuleteele umwaume umuHebere, pa kuti atuseebanye.* Eshile kuli ine pa kuti asendame na ine, lelo nacitendeka ukupunda sana. 15 Nomba ilyo acumfwa natendeka ukupunda, e lyo acisha ica kufwala cakwe pa mbali yandi abutukila na panse.” 16 Pa numa, muka Potifa asungile ica kufwala pa mbali yakwe mpaka shikulu wa kwa Yosefe abwela ku ng’anda.
17 Lyena amwebele amashiwi yamo yene ati: “Umubomfi mwatuletela umuHebere eshile kuli ine pa kuti anseebanye. 18 Lelo ilyo fye nacitendeka ukupunda, acisha ica kufwala cakwe pa mbali yandi afulumukila na panse.” 19 Ilyo shikulu wakwe aumfwile fye ifyo umukashi wakwe amwebele ati: “Ifi e fyo umubomfi wenu acicita kuli ine,” alikalipe nga nshi. 20 E ico shikulu wa kwa Yosefe alimusendele no kumutwala mu cifungo umo balekakila abafungwa ba mfumu, kabili atwalilile ukuba mu cifungo.+
21 Lelo Yehova ali na Yosefe kabili alemulanga ukutemwa ukushipwa kabili alengele umukalamba wa cifungo+ amutemwe. 22 E ico umukalamba wa cifungo apeele Yosefe umulimo wa kwangalila abafungwa bonse abali mu cifungo, kabili e walesuminisha conse ico balecita+ mu cifungo. 23 Umukalamba wa cifungo talesakamana pali fyonse ifyo Yosefe aleangalila, pantu Yehova ali na Yosefe kabili Yehova alelenga fyonse ifyo alecita file-enda bwino.+
40 Pa numa ya ifi, umukalamba wa balepeela imfumu ya mu Egupti ifya kunwa+ e lyo no mukalamba wa balepangila imfumu umukate babembukile shikulu wabo imfumu ya mu Egupti. 2 E ico Farao alikalipe nga nshi pa fyo ababomfi bakwe babili bacitile, umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa no mukalamba wa balepangila imfumu umukate.+ 3 Lyena abapoosele mu cifungo ca mu ng’anda ya mukalamba wa bamalonda,+ umo Yosefe bamukakiile.+ 4 E lyo umukalamba wa bamalonda abikile Yosefe pamo nabo pa kuti alebabombela,+ kabili bali mu cifungo pa nshiku shimo.
5 Uwalepeela imfumu ya mu Egupti ifya kunwa no waleipangila umukate abali mu cifungo, cila muntu alilotele iciloto ubushiku bumo bwine, kabili iciloto ico umo na umo alotele calikwete umo calolele. 6 Ubushiku bwakonkelepo ulucelo ilyo Yosefe aile mu kubamona, balemoneka aba bulanda. 7 E ico aipwishe ababomfi ba kwa Farao abo ali nabo mu cifungo ica mu ng’anda ya kwa shikulu wakwe ati: “Cinshi mulemonekela aba bulanda lelo?” 8 Nabo bamwebele abati: “Natulota ifiloto, lelo tapali uwa kutwilwila.” Yosefe abebele ati: “Bushe Lesa te wilula ifiloto?+ Shi nondolweleni ifyo mulotele.”
9 E ico umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa alondolwelele Yosefe iciloto cakwe ati: “Nacilota icimuti ca mwangashi cili pa ntanshi yandi. 10 Kabili ku cimuti ca mwangashi kwaciba utumisambo tutatu, kabili ilyo cacilapuuka, cacibalula, kabili imyangashi ku fisansangu yacipya. 11 Kabili nacikata kapu ya kwa Farao, e lyo nabuula imyangashi naikamina na muli kapu ya kwa Farao. Pa numa nacipeela Farao kapu.” 12 E lyo Yosefe amwebele ati: “Umu e mulolele iciloto: Imisambo itatu ni nshiku shitatu. 13 Mu nshiku shitatu ukutula lelo, Farao akakufumya mu cifungo,* kabili akakubwesesha pa cifulo wakwete,+ kabili ukalapeela Farao ifya kunwa, nge fyo walecita kale ilyo walemupeela ifya kunwa.+ 14 Lelo ukanjibukishe ilyo ifintu fikakuwamina. Ukanange ukutemwa ukushipwa kabili ukanandileko kuli Farao, pa kuti nkafume muli cino cifungo. 15 Na kuba banjikete fye mu calo ca baHebere+ no kundeta kuno, kabili kuno na ko nshacita nangu cimo ica kumbikilapo mu cifungo.”*+
16 Ilyo umukalamba wa balepangila imfumu umukate amwene ukuti Yosefe ailula bwino, amwebele ati: “Na ine wine nacilota, pa mutwe wandi paciba imiseke itatu iya mukate wabuuta, 17 kabili mu museke uwaciba pa muulu mwaciba imisango yonse iya mikate iya kwa Farao, ne fyuni fyacilalya umukate uwaciba muli uyu umuseke.” 18 E lyo Yosefe ayaswike ati: “Umu e mulolele iciloto: Imiseke itatu ni nshiku shitatu. 19 Mu nshiku shitatu ukutula lelo, Farao akakuputulako umutwe* kabili akakukulika ku cimuti, ne fyuni fikalya umubili obe.”+
20 Nomba ubushiku bwalenga shitatu bwali bushiku bwa kufyalwa kwa kwa Farao,+ kabili apekanishishe ababomfi bakwe bonse umutebeto kabili afumiishe* umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa no mukalamba wa balemupangila umukate pa cinso ca babomfi bakwe. 21 Umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa amubweseshe pa cifulo cakwe, kabili atwalilile ukupeela Farao ifya kunwa. 22 Lelo umukalamba wa balemupangila umukate ena alimukulike, nga filya fine Yosefe abelwilile.+ 23 Lelo umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa taibukishe Yosefe; alimulabile.+
41 Ilyo papitile imyaka ibili iituntulu, Farao alotele+ naiminina mu mbali ya Mumana wa Naelo. 2 Amwene ing’ombe 7 ishisuma kabili ishaina shilefuma mu mumana, kabili shaya mu kulya umulemfwe wa mu lulamba lwa Naelo.+ 3 Kabili kwali ing’ombe shimbi 7 ishali ishibi kabili ishaonda ishalefuma mu Naelo, kabili shaileiminina mupepi ne ng’ombe ishaina ishali mu lulamba lwa Naelo. 4 E lyo ing’ombe ishibi kabili ishaonda shatendeke ukumina ing’ombe 7 ishisuma kabili ishaina. Awe Farao alishibwike.
5 Lyena aponene mu tulo na kabili no kulota iciloto ca bubili. Amwene imitwe ya ngano 7 iikulu kabili iisuma ilefuma mu lupimbili lumo.+ 6 Kabili kwali ne mitwe ya ngano 7 iyapapa kabili iyapya ku mwela wakaba uwa ku kabanga iyamenene. 7 Kabili imitwe ya ngano iyapapa yatendeke ukumina imitwe ya ngano 7 iikulu kabili iisuma. Awe Farao alishibwike kabili ailwike ukuti cali ciloto fye.
8 Nomba ulucelo alisakamikwe. E ico atumine abakuyaita bashimapepo bonse aba finjelengwe aba mu Egupti na ba mano bonse. Farao abashimikile ifiloto fyakwe, lelo tapali uwa kumwilwila ifiloto.
9 E lyo umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa aebele Farao ati: “Ndesokolola imembu shandi buno bushiku. 10 Kwali ubushiku ubo mwe Farao mwakalipe pa fyo fwe babomfi benu twacitile. E ico mwabikile ine no wali umukalamba wa balemupangila umukate+ mu cifungo ca mu ng’anda ya mukalamba wa bamalonda. 11 Pa numa ine na ena twalotele ifiloto mu bushiku bumo bwine. Iciloto ico cila muntu alotele cali no mo calolele.+ 12 Kabili twali no mulumendo umuHebere, umubomfi wa mukalamba wa bamalonda.+ Ilyo twamushimikile ifiloto,+ ailwile ukulingana ne fyo cila muntu alotele. 13 Filya fine ailwile ifiloto e fyo caishileba. Ine mwalimbweseshe pa cifulo candi, lelo ena mwalimukulike.”+
14 E ico Farao atumine aba kuyaita Yosefe,+ kabili balyangufyenye ukumufumya mu cifungo.*+ Alibeyele no kufwala ifya kufwala fimbi aya na kuli Farao. 15 E lyo Farao aebele Yosefe ati: “Nindota iciloto, lelo tapali uwa kwilula. Nomba ning’umfwa ukuti iwe nga waumfwa iciloto kuti wailula.”+ 16 E lyo Yosefe ayaswike Farao ati: “Te ku maka yandi! Lesa e walaeba Farao ilyashi ilisuma.”+
17 Farao akonkenyepo ukweba Yosefe ati: “Nacilota ninjiminina mu lulamba lwa Mumana wa Naelo. 18 Kabili nacimona ing’ombe 7 ishisuma kabili ishaina shilefuma mu Naelo, kabili shaciya mu kulya umulemfwe wa mu lulamba lwa Naelo.+ 19 Lyena nacimona ing’ombe shimbi 7 ishanakuka, ishibi kabili ishaonda shilefuma mu Naelo, kabili shaciminina mupepi ne ng’ombe ishaina ishaciba mu lulamba lwa Naelo. Nshatala monapo ing’ombe ishibi nge shi mu calo conse ica Egupti. 20 Ing’ombe ishaonda kabili ishibi shacitendeka ukumina ing’ombe 7 ishaina. 21 Lelo ilyo shacimina ishi ing’ombe, te kuti wishibe no kuti nashiminapo fimo, pantu shacilamoneka fye ishaonda kabili ishibi nge fyo shacilamoneka pa kutendeka. E lyo nacishibuka.
22 “Pa numa nacilota imitwe ya ngano 7 iikulu kabili iisuma ilefuma mu lupimbili lumo.+ 23 Kabili nacilota imitwe na imbi 7 iya ngano iyacimena, yaciba iyapapa, iyauminina, kabili iyapya ku mwela wa ku kabanga. 24 Lyena imitwe ya ngano iyapapa yacitendeka ukumina imitwe ya ngano 7 iisuma. E ico nacishimikilako bashimapepo ba finjelengwe,+ lelo tapaciba nangu umo uwacinondolwela umo iciloto cilolele.”+
25 E lyo Yosefe aebele Farao ati: “Ifiloto fyenu mwe Farao fikwete fye ubupilibulo bumo. Lesa wa cine namweba ico akacita.+ 26 Ing’ombe 7 ishisuma myaka 7. Ne mitwe ya ngano 7 iisuma nayo myaka 7. Ifiloto fikwete fye ubupilibulo bumo. 27 Ing’ombe 7 ishaonda kabili ishibi ishacikonkapo myaka 7, ne mitwe ya ngano 7 iyapapa, iyapya ku mwela wa ku kabanga, ikaba myaka 7 iya cipowe. 28 E filya imwebele mwe shikulu Farao nati: Lesa wa cine namweba ico akacita.
29 “Kukaba imyaka 7 ilyo mu calo conse ica Egupti mukaba ifya kulya ifingi nga nshi. 30 Lelo pa numa ya iyo myaka mukapona icipowe pa myaka 7, ica kuti abantu bakalaba no kuti mu calo ca Egupti mwali ifya kulya ifingi, kabili icipowe cikaba mpanga yonse.+ 31 Kabili abantu tabakebukishe ne fya kulya ifingi ifyali mu calo pa mulandu wa cipowe icikesakonkapo, pantu cikaba cipowe icikalamba nga nshi. 32 Apo Farao alotele iciloto imiku ibili, ninshi ici cintu nacipampamikwa na Lesa wa cine, kabili Lesa wa cine ali no kucicita nomba line.
33 “E ico nomba mwe Farao fwayeni umuntu uwiluka kabili uwa mano no kumulaashika pa calo ca Egupti. 34 Mwe Farao saleni aba kwangalila mu calo, aba kulapoka umwina umo uwa fya kulya pa miina 5 mu myaka 7 ilyo mu calo ca Egupti mukaba ifya kulya ifingi.+ 35 Kabili lekeni bakalonganike ifya kulya fyonse mu myaka iyo kukaba ifya kulya ifingi, kabili bakatutile ingano mu matala yenu mwe Farao aya mu misumba, kabili e mo shikasungilwe.+ 36 Ifi ifya kulya bakalepeela abantu mu calo mu myaka 7 ilyo icipowe cikapona mu calo ca Egupti, pa kuti abantu bekafwa kumo ne fitekwa.”+
37 Farao na babomfi bakwe bonse balitemenwe ifyo Yosefe abapandileko amano. 38 E ico Farao aebele ababomfi bakwe ati: “Bushe kuti kwaba umuntu uwaba ngo yu uutungululwa no mupashi wa kwa Lesa?” 39 Lyena Farao aebele Yosefe ati: “Apo Lesa nalenga wishibe fyonse ifi, takuli umbi uwiluka kabili uwaba na mano nga iwe. 40 Niwe wine walaba umukalamba pa ng’anda yandi, kabili abantu bandi bonse bakulakunakila muli fyonse.+ Nine fye nkaba umukalamba pali iwe pantu ndi mfumu.” 41 Kabili Farao aebele Yosefe ati: “Mona, ndekusonta ukuba umukalamba pa calo conse ica Egupti.”+ 42 Lyena Farao afuulile inindaminwe ya kufwatikilako no kufwika Yosefe ku munwe* wakwe kabili amufwikile ifya kufwala ifisuma nga nshi e lyo na kaceni ka mu mukoshi aka golde. 43 Kabili amuninike na mwi celeta lya bubili ilya mfumu, kabili abantu balimutangilile e lyo balebilikisha abati, “Afureki!”* E fyo amusontele ukuba umukalamba pa calo conse ica Egupti.
44 Kabili Farao aebele Yosefe ati: “Nine Farao, takuli uufwile ukucita nangu cimo* mu calo conse ica Egupti nga taumusuminishe.”+ 45 Pa numa Farao ainike Yosefe ati Safenati-panea kabili amupeele Asenati+ umwana mwanakashi wa kwa Potifera shimapepo wa ku One* pa kuti abe umukashi wakwe. Kabili Yosefe atendeke ukwangalila* icalo ca Egupti.+ 46 Yosefe ali ne myaka 30+ ilyo aileiminina pa ntanshi* ya kwa Farao imfumu ya Egupti.
Lyena Yosefe afumine pa ntanshi ya kwa Farao kabili aile ale-endauka mu calo conse ica Egupti. 47 Kabili mu myaka 7 ilyo kwali ifya kulya ifingi, mu calo mwali ingano ishingi nga nshi. 48 Kabili alelonganya ifya kulya fyonse mu myaka 7 mu calo ca Egupti, kabili aletutila ifya kulya mu misumba. Muli cila musumba aletutilamo ifya kulya ifyo alefumya mu mabala ayali mupepi. 49 Yosefe atwalilile ukututila ingano ishingi nga nshi kwati mucanga wa pali bemba, mpaka banaka ukushipima, pantu shalifulishe.
50 Ilyo icipowe cishilatendeka, Yosefe afyele abana abaume babili+ muli Asenati umwana mwanakashi wa kwa Potifera shimapepo wa ku One.* 51 Yosefe ainike umwana wakwe ibeli ati Manase,*+ pantu atile, “Lesa nalenga ndabe ukucula kwandi konse ne ng’anda ya kwa tata yonse.” 52 Kabili ainike umwana walenga bubili ati Efraimu,*+ pantu atile, “Lesa nalenga nakwata abana abengi mu calo umo naculile.”+
53 Lyena imyaka 7 iyo mu calo ca Egupti mwali ifya kulya ifingi yalipwile,+ 54 kabili imyaka 7 iya cipowe yalitendeke, nga filya fine Yosefe alandile.+ Icipowe caponene mu fyalo fyonse, lelo mu calo conse ica Egupti mwena mwali umukate.*+ 55 Ifya kulya mu calo conse ica Egupti fyasukile fyapwa, kabili abantu batampile ukulilila umukate kuli Farao.+ E lyo Farao aebele abena Egupti bonse ati: “Kabiyeni kuli Yosefe, kabili muye mucite conse ico aleyamweba.”+ 56 Icipowe catwalilile ukuba pano isonde ponse.+ Lyena Yosefe aiswile amatala yonse aya ngano ayo bakwete alashitisha na bena Egupti,+ pantu icipowe calikulile sana mu calo ca Egupti. 57 Kabili abantu mwi sonde lyonse baleya ku Egupti ku kushita ingano kuli Yosefe, pantu icipowe calikulile sana pano isonde ponse.+
42 Ilyo Yakobo aumfwile ukuti ku Egupti kwali ingano,+ aebele abana bakwe abaume ati: “Cinshi mwikalile muleloleshanya fye?” 2 Kabili atile: “Ning’umfwa ukuti ku Egupti kuli ingano. Kabiyeni muyetushitilako pa kuti twifwa ku nsala.”+ 3 E ico bamunyina ba kwa Yosefe 10+ baile mu kushita ingano ku Egupti. 4 Lelo Yakobo talekele Benjamini+ munyina Yosefe, aye pamo na bamunyina, pantu atile: “Epali icabipa camucitikila.”+
5 E ico bamwana Israele baendeele pamo na bambi abaleya ku Egupti mu kushita ingano, pantu na mu calo ca Kanaani mwine mwali icipowe.+ 6 Yosefe e wali umukalamba wa calo ca Egupti,+ kabili e waleshitisha ingano ku bantu ba mu fyalo fyonse.+ E ico bamunyina Yosefe balile no kumukontamina.+ 7 Ilyo Yosefe amwene bamunyina, ilyo line fye alibeshibe, lelo ali-ifungushenye pa kuti bemwishiba.+ E ico alandile na bo bukali bukali kabili abepwishe ati: “Mwafuma kwi?” na bo batile: “Twafuma ku calo ca Kanaani twaisa mu kushita ifya kulya.”+
8 E fyo Yosefe aishibe bamunyina, lelo bena tabamwishibe. 9 Ilyo line Yosefe aibukishe ifiloto alotele pali bena,+ kabili abebele ati: “Muli nengu! Mwishile mu kumona apa kusanshila icalo cesu!” 10 Na bo batile: “Iyo, mwe shikulu, ababomfi benu beshile mu kushita ifya kulya. 11 Ifwe bonse tuli bana ba muntu umo. Tuli ba kaele. Ababomfi benu te nengu.” 12 Lelo atile: “Mwikaana! Mwishile mu kumona apa kusanshila icalo cesu!” 13 Na bo batile: “Fwe babomfi benu tuli ba bwananyina 12.+ Tuli bana ba muntu umo+ mu calo ca Kanaani, kabili pali ino nshita umwaice pali bonse ali na shifwe,+ lelo uyu umbi tabapo.”+
14 Lelo Yosefe abebele ati: “Filya mwebele nati, ‘Muli nengu!’ fya cine. 15 Nalamwesha imone nga mulelanda icishinka. Na pali Farao, tamwafume pano mpaka munyinenwe umwaice pali imwe bonse akese.+ 16 Tumeni umo pali imwe ayesenda munyinenwe, lelo imwe muleshala mu cifungo. Nga caba ifi e lyo nalashininkisha ukuti ifyo mulandile fya cine. Lelo nga tacabe ifi, ninshi na pali fye Farao, muli nengu.” 17 E ico ababikile mu cifungo pa nshiku shitatu.
18 Pa bushiku bwalenga shitatu Yosefe abebele ati: “Ine ndatiina Lesa, e ico citeni ifyo nalamweba pa kuti mube no mweo. 19 Nga muli ba kaele, lekeni umo pali imwe ashale muli cino cifungo, lelo imwe bambi kuti mwaya kabili musende ingano sha kuyacefyako insala mu mayanda yenu.+ 20 Lyena mukalete munyinenwe umwaice pali imwe bonse kuli ine, pa kuti nkamone nga ca kuti ifyo mulandile fya cine, kabili na imwe tamwakafwe.” Awe balisumine ukucita ifyo abebele.
21 Kabili balalanshanya abati: “Cine cine tulekandilwa pali munyinefwe,+ pantu twalimwene ifyo aculile* ilyo atupaapeete ukuti tumubelele uluse, lelo tatwaumfwile. E co tuleculila.” 22 E lyo Rubene abaswike ati: “Nalimwebele nati, ‘Mwicita icabipa ku mwaice’ lelo tamwaumfwile.+ Nomba tuli no mulandu pantu twalisuumishe umulopa wakwe.”+ 23 Lelo bena tabaishibe ukuti Yosefe alyumfwile, pantu balebapilibwila fye ifyo Yosefe alelanda. 24 E ico alifumine apo baali no kutendeka ukulila.+ Ilyo abweleele kuli bena no kulanda na bo na kabili, asendele Simeone+ ukumufumya apo baali kabili alimukakile ninshi balemonako.+ 25 Lyena Yosefe aebele ababomfi bakwe ukuti besushe ingano mu mifuko ya bamunyina, bababweseshe indalama shabo cila muntu mu mufuko wakwe, kabili babapeele ifya kulya fya pa lwendo. Ifi fine e fyo babacitiile.
26 Awe babikile ingano pa mpunda shabo kabili balimine baya no kuya. 27 Ilyo bafikile apa kutuushisha, umo aiswile umufuko wakwe pa kuti apeele impunda yakwe ifya kulya, kabili amwene indalama shakwe pa muulu wa mufuko. 28 E lyo aebele bamunyina ati: “Nabambwesesha indalama shandi kabili moneni shili mu mufuko wandi!” Lyena imitima yabo yalifumine, balatutuma no kututuma, kabili baliloleshenye no kutila: “Cine cine Lesa aletukanda!”
29 Ilyo bafikile kuli Yakobo shibo ku calo ca Kanaani, balimwebele fyonse ifyabacitikile abati: 30 “Umukalamba wa cilya calo alandile na ifwe bukali bukali,+ kabili atutungenye ukuti twaile mu kulengula icalo. 31 Lelo twamwebele ukuti: ‘Tuli ba kaele. Tatuli nengu.+ 32 Twafyalwa 12+ kuli Shifwe umo. Umo tabapo,+ e lyo umwaice pali bonse ali na shifwe mu calo ca Kanaani.’+ 33 Lelo umukalamba wa cilya calo atwebele ati, ‘Kuli ici e ko ndeishibila ukuti muli ba kaele: Lekeni umo pali imwe ashale na ine.+ E lyo imwe bambi musende ifya kulya fya kucefyako insala mu mayanda yenu no kuya muleya.+ 34 Kabili mukalete munyinenwe umwaice pali imwe bonse kuli ine, pa kuti nkashininkishe ukuti tamuli nengu lelo muli ba kaele. Lyena nkamubwesesha munyinenwe, kabili kuti muleisa mu kushita ifyo mulefwaya muli cino calo.’”
35 Ilyo balefumya ifyali mu mifuko yabo, basangile ukuti cila muntu mu mufuko wakwe mwali indalama shakwe. Ilyo bena na shibo bamwene shilya ndalama, balitiinine nga nshi. 36 E lyo Yakobo shibo apundile ati: “Mwanjipaila abana!+ Yosefe tabapo,+ na Simeone talipo,+ kabili mulefwaya ukusenda na Benjamini! Cinshi ifibi fyonse ifi fyaishila pali ine?” 37 Lelo Rubene aebele wishi ati: “Nga nshakamubweshe kuli imwe ninshi mukepailemo abana bandi babili abaume.+ Lekeni nje nankwe, nakulamusakamana kabili nkamubwesha.”+ 38 Lelo atile: “Umwana wandi ena takaye na imwe, pantu munyina alifwa kabili ashala fye eka.+ Nga ca kuti icabipa camucitikila mu nshila, ninshi nimwe mukalenga ne wa mfwi nkafwe*+ pa mulandu wa bulanda.”+
43 Nomba icipowe calikulile sana mu calo.+ 2 E ico ilyo ingano isho bashitile ku Egupti shapwile,+ shibo abebele ati: “Bweleleniko, muyetushitilako ifya kulya.” 3 E lyo Yuda amwebele ati: “Uyo mwaume atukonkomeshe ati, ‘Nga tamwakese na munyinenwe mwikamona icinso candi.’+ 4 Nga mwatusuminisha ukuya na munyinefwe, ninshi twalaya mu kumushitila ifya kulya. 5 Lelo nga tamwatusuminishe ukuya nankwe, tatwaye, pantu uyo mwaume atwebele ati, ‘Nga tamwakese na munyinenwe mwikamona icinso candi.’”+ 6 Awe Israele+ abepwishe ati: “Cinshi mwancitiile icabipa ifi? Cinshi mwaebele uyo mwaume ukuti mwalikwata munyinenwe na umbi?” 7 Bamwaswike abati: “Uyo mwaume alefwaya ukwishiba fimo pali ifwe na pali balupwa lwesu, atwipwishe ati, ‘Bushe shinwe acili uwa mweo? Bushe mwalikwata munyinenwe na umbi?’ na ifwe twamwaswike ukulingana ne fyo aipwishe.+ Bushe nga twaishibe shani ukuti akatila, ‘Kaleteni munyinenwe kuno’?”+
8 Lyena Yuda acincishe Israele wishi ati: “Lekeni umulumendo aye na ine,+ kabili lekeni tuleya pa kuti imwe na ifwe+ na bana besu twifwa.+ 9 Nkalamucingilila.*+ Icabipa nga camucitikila, nine mukapeelelemo umulandu. Nga nshakamubweshe kuli imwe ninshi namubembukila inshiku shonse. 10 Atubula kushingashinga, nga twaliyako imiku ibili.”
11 E ico Israele shibo abebele ati: “Nga e fyo mulefwaya cibe, ninshi citeni ifi: Sendeni ifyawamisha ifya mu calo cino mu mifuko yenu, muye na fyo ku mwaume uyo pa kuti mukaye mupeela+ amafuta ayanono aya balsamu,+ ubuci ubunono, ifinyamuti, imikwa umuli ifinyamuti,+ amapistaki,* na maalmonde. 12 Indalama isho mwasendele umuku wa kubalilapo mushifushe imiku ibili kabili mushisende, mubwekeshemo ne ndalama isho bamubweseeshe mu mifuko yenu.+ Nalimo balufyenye fye. 13 Kabiyeni na munyinenwe, mubwelele kuli uyo muntu. 14 Shi Lesa Uwa Maka Yonse akalenge uyo muntu akabe no luse kuli imwe pa kuti akaleke munyinenwe umbi na Benjamini mukabwele nabo. Lelo nga nafwilwa abana, ninshi cikabe ifyo fine!”+
15 E ico abana ba kwa Israele basendele ubu bupe, basendele ne ndalama isho bafushishe imiku ibili, e lyo na Benjamini. Lyena balimine baya na ku Egupti kabili bailemonana na Yosefe.+ 16 Ilyo Yosefe amwene Benjamini ali pamo nabo, ilyo line aebele umwaume uwali umukalamba pa ng’anda yakwe ati: “Twala aba bantu ku ng’anda kabili wipaye inama, upekanye ne fya kulya, pantu bafwile ukulya na ine ifya kulya fya kasuba.” 17 Ilyo line uyo muntu acitile ifyo Yosefe amwebele,+ kabili alibatwele ku ng’anda ya kwa Yosefe. 18 Lelo aba bantu balitiinine nga nshi ilyo balebatwala ku ng’anda ya kwa Yosefe, kabili batendeke ukulanda abati: “Icalenga batulete kuno ni ndalama isho batubweseeshe mu mifuko yesu pa kubala. Nomba balatusansa, batusangule na basha kabili balatupoka ne mpunda!”+
19 E ico baile ku mwaume uwali umukalamba pa ng’anda ya kwa Yosefe kabili balandile nankwe pa mwinshi wa ng’anda. 20 Bamwebele abati: “Mwe shikulu! Twalishile ku kushita ifya kulya pa muku wa kubalilapo.+ 21 Lelo ilyo twafikile apa kutuushisha no kutendeka ukwisula imifuko yesu, twalipapile ilyo twamwene ukuti cila muntu mu mufuko wakwe mwali indalama shakwe shonse.+ E ico twabwesha ishi indalama. 22 Kabili natwisa ne ndalama na shimbi isha kushitamo ifya kulya. Tatwaishiba uwabikile indalama mu mifuko yesu.”+ 23 E lyo abebele ati: “Cili fye bwino. Mwisakamana. Lesa wenu kabili Lesa wa kwa shinwe e wabikile icuma mu mifuko yenu. Pa kubala nalipokelele indalama shenu.” Pa numa afumishe Simeone no kumutwala kuli bena.+
24 Lyena uyu mwaume abatwele mu ng’anda ya kwa Yosefe kabili abapeele amenshi ya kusamba amakasa yabo, apeele ne mpunda shabo ifya kulya. 25 Awe bapekenye ubupe+ bwa kwisapeela Yosefe nga aisa akasuba, pantu balyumfwile ukuti bali no kuliila ifya kulya pa ng’anda yakwe.+ 26 Ilyo Yosefe aingile mu ng’anda, balimupeele ubupe, kabili balimufukamine bafisha ne mpumi panshi.+ 27 Pa numa abepwishe ifyo bali kabili abepwishe ati: “Bushe shinwe umukote uo mwanjebelepo ali shani? Bushe acili uwa mweo?”+ 28 Na bo batile: “Mwe shikulu, shifwe ali umutende. Acili uwa mweo.” E lyo bafukeme bafisha ne mpumi panshi.+
29 Ilyo ainwine amenso no kumona Benjamini munyina*+ atile: “Bushe uyu e munyinenwe, umwaice pali imwe bonse uo mwanjebelepo?”+ Kabili aebele Benjamini ati: “Shi Lesa akupaale we mwana wandi.” 30 Lyena Yosefe alyangufyenye ukufuma apo bali pantu ali ne nsansa sana ilyo amwene munyina ica kuti afwaile no kwa kuyalilila. E ico aingile mu muputule umushali nangu umo e mo ailelilila.+ 31 Pa numa ya kuteka umutima, alisambile ku menso e lyo atila: “Tuleteleni ifya kulya.” 32 Awe bamupekanishishe ifya kulya eka, nabo babapekanishishe beka, na bena Egupti abali nankwe nabo babapekanishishe beka, pantu abena Egupti tabaleliila pamo na baHebere pantu balemona ukuti ca muselu.+
33 Bamunyina ba kwa Yosefe babebele ukwikala pa ntanshi yakwe, ibeli* e lyatampilepo+ e lyo umwaice pali bonse alekelesha, kabili baleloleshanya fye ninshi nabapapa. 34 Yosefe alebapeela ifya kulya, lelo afushishe ifyo apeele Benjamini imiku 5 ukucila ifyo apeele bamunyina bambi.+ E ico bali-ipakishe nga nshi umutebeto kabili banwenene pamo nankwe mpaka baikuta.
44 Pa numa aebele umwaume uwali umukalamba pa ng’anda yakwe ati: “Isusha ifya kulya mu mifuko ya aba bantu ifyo bengasenda, ubike ne ndalama sha muntu umo umo mu mufuko wakwe.+ 2 Lelo ubike kapu yandi iya silfere mu mufuko wa mwaice pali bonse, ne ndalama shakwe isha kushitamo ingano.” Awe acitile ukulingana ne fyo Yosefe amwebele.
3 Ilyo bwacele, balibalekele baya ne mpunda shabo. 4 Ilyo bafumine fye mu musumba, Yosefe aebele umukalamba wa ng’anda yakwe ati: “Ima! Konka balya bantu. Nga wabasanga ubebe auti, ‘Cinshi ico mwabwesesha ububi pa busuma? 5 Bushe iyi te kapu iyo shikulu anwenamo kabili iyo abomfya pa kusobela ifya ku ntanshi? Ifi mucitile tafiweme nangu panono.’”
6 Awe alibasangile no kubeba aya amashiwi. 7 Lelo bamwebele abati: “Cinshi ico shikulu alandila ifi? Ababomfi benu te kuti bacite ica musango uyu. 8 Moneni, twalimubweseeshe indalama ukufuma ku calo ca Kanaani isho twasangile mu mifuko yesu.+ Inga nomba, kuti twaiba shani silfere nelyo golde mu ng’anda ya kwa shikulwinwe? 9 Uo mwalasanga na kapu pali fwe basha benu afwe, na fwe balashala twalaba abasha ba kwa shikulu.” 10 E ico atile: “Nacibe ukulingana ne fyo mwalanda. Uwalasangwa nayo aleba umusha wandi, lelo mwe balashala mwalaba aba kaele.” 11 Awe bonse ba-angufyenye ukwikisha imifuko yabo panshi kabili cila muntu aiswile umufuko wakwe. 12 Lyena alifwaile bwino bwino mu mifuko. Abaliile pa mufuko wa mukalamba e lyo alekelesha no wa mwaice pali bonse. Asukile asanga kapu mu mufuko wa kwa Benjamini.+
13 E lyo balepwile ifya kufwala fyabo kabili cila muntu abikile icipe cakwe pa mpunda, babwelela na ku musumba. 14 Ilyo Yuda+ na bamunyina baingile mu ng’anda ya kwa Yosefe, Yosefe aali acili mu ng’anda; kabili bawile ubukupeme ku cinso cakwe.+ 15 Yosefe abebele ati: “Cinshi mwacitila icabipa ifi kuli ine? Bushe tamwaishibe ukuti ine nalicenjela mu kusobela ifya ku ntanshi?”+ 16 E lyo Yuda atile: “Finshi twalamweba mwe shikulu? Kuti twamulondolwela shani? Kabili twalacita shani pa kuti mushininkishe ukuti tuli balungami? Lesa wa cine nasanga ulubembu lwa basha benu.+ Nomba twalaba abasha ba kwa shikulu, ifwe no muntu bacisanga na kapu!” 17 Lelo abebele ati: “Te kuti ncite icabipa ifyo! Uo bacisanga na kapu e uleba umusha wandi.+ Lelo imwe, kabiyeni umutende kuli shinwe.”
18 E lyo Yuda apaleme kuli ena no kutila: “Napaapaata mwe shikulu, shi lekeni umusha wenu alande pa kuti mumfwe mwe shikulu, kabili mwifulilwa umusha wenu, pantu imwe mwaba fye nga Farao.+ 19 Mwe shikulu mwaipwishe fwe basha benu amuti, ‘Bushe mwalikwata shinwe nelyo munyinenwe?’ 20 E ico twamwebele atuti, ‘Twalikwata shifwe umukote no mwana wa mu bukote bwakwe, umwaice pali ifwe bonse.+ Lelo munyina uo afyelwe nankwe alifwa,+ kanshi e mwana fye washalapo muli nyina,+ kabili wishi alimutemwa.’ 21 Pa numa mwaebele fwe basha benu amuti, ‘Kabiyeni kamusendeni pa kuti nkese mumona.’+ 22 Lelo mwe shikulu twamwebele atuti, ‘Umulumendo te kuti ashe wishi. Nga asha wishi, wishi kuti afwa.’+ 23 Lyena mwaebele fwe basha benu amuti, ‘Tamwakamone icinso candi na kabili kano mukese na munyinenwe umwaice pali imwe.’+
24 “E ico twalimine no kuya kuli shifwe no kuyamweba ifyo mwatwebele mwe shikulu. 25 Pa numa shifwe atwebele ati, ‘Bwelelenimo, katushitileniko ifya kulya.’+ 26 Lelo twatile, ‘Te kuti tuye. Nga ca kuti munyinefwe umwaice pali ifwe bonse aleya na ifwe ninshi twalaya, pantu tatufwile ukumona icinso ca uyo muntu nga tatwile no mwaice wesu.’+ 27 E lyo tata atwebele ati, ‘Mwalishiba ukuti umukashi wandi amfyaliile abana baume babili.+ 28 Lelo umo alinshile kabili natile: “Cine cine iciswango nacimutaakanya!”+ kabili nshabala mumona ukushinta na lelo. 29 Uyu na o nga mwamusenda kabili icabipa nga camucitikila, ninshi nimwe mukalenga ne wa mfwi nkafwe*+ pa mulandu wa bulanda.’+
30 “Kabili apo umweo wa kwa tata walambatila ku mweo wa mulumendo, nga nabwelela kuli tata ukwabula uyu mulumendo, 31 ilyo akamona fye ukuti tatuli no mulumendo, akafwa, kabili ninshi fwe basha benu nifwe tukalenga shifwe uwa mfwi akafwe* pa mulandu wa bulanda. 32 Pantu ne musha wenu nali iciikatilo pa mulumendo pa kuti imufumye kuli wishi. Naebele tata nati, ‘Nga nshakamubweshe kuli imwe, ninshi namubembukila umuyayaya.’+ 33 E ico nomba, shi lekeni nine nshale mbe umusha wa kwa shikulu ukucila umulumendo, kabili lekeni umulumendo abwelelemo pamo na bamunyina. 34 Kuti nabwelela shani kuli tata ukwabula umulumendo? Nshilefwaya nkamone tata alecula!”
45 Awe Yosefe afililwe ukuilama pa menso ya babomfi bakwe bonse.+ E ico abilikishe ati: “Ebeni abantu bonse bafume muno!” Takwali nangu umo uwashele na Yosefe ilyo aisokolwele kuli bamunyina.+
2 Lyena atendeke ukulila umusowa ica kuti abena Egupti na ba mu ng’anda ya kwa Farao balyumfwile. 3 Yosefe asukile aeba bamunyina ati: “Nine Yosefe. Bushe tata acili uwa mweo?” Lelo bamunyina tabamwaswike pantu calibapeseshe amano. 4 E ico Yosefe aebele bamunyina ati: “Shi palameni kuli ine.” Nabo bapaleme kuli ena.
E lyo atile: “Nine Yosefe munyinenwe, uo mwashitishe ku Egupti.+ 5 Lelo nomba mwiumfwa ububi kabili mwilaumana pali filya mwanshitishe kuno; pantu Lesa e wantumine kuno pa kuti mpusushe imyeo.+ 6 Uno e mwaka wa bubili uwa cipowe,+ kabili kucili imyaka 5 iyo kushakabe ukulima nelyo ukusombola. 7 Lelo Lesa antumine kuno pa kuti ulupwa lwenu lwiloba*+ pano isonde,* kabili mupusuke ukupusuka kukalamba pa kuti mube aba mweo. 8 Kanshi te imwe mwantumine kuno, lelo ni Lesa wa cine, pa kuti ansonte ukuba mpanda mano* wa kwa Farao kabili shikulu wa ba mu ng’anda yakwe yonse kabili kateka wa calo conse ica Egupti.+
9 “Angufyanyeni ukubwelela kuli tata, kabili mukayemweba amuti, ‘Ifi e fyo umwana wenu Yosefe alandile: “Lesa alinsonta ukuba shikulu pa calo ca Egupti conse.+ Iseni kuno. Mwikokola.+ 10 Mukekala mu calo ca Goshene,+ pa kuti mukabe mupepi na ine, e kutila imwe, abana benu, abeshikulu benu, imikuni yenu, ing’ombe shenu, na fyonse ifyo mwakwata. 11 Nkesa mu kulamupeela ifya kulya, pantu kucili imyaka 5 iya cipowe.+ Nga tamwishile kuno, imwe na ba mu ng’anda yenu tamwakakwate ifya kulya kabili fyonse ifyo mwakwata fikaloba.”’ 12 Imwe na munyinane Benjamini muleimwena ukuti nine wine ndelanda na imwe.+ 13 E ico mufwile ukuyaeba tata pa bucindami bwandi bonse mu Egupti na fyonse ifyo mumwene. Nomba angufyanyeni ukuyaleta tata.”
14 Lyena akumbatile* Benjamini munyina kabili alililile. Benjamini na o alililile ninshi namukumbatila.+ 15 Kabili atomwene bamunyina bonse no kubakumbatila kabili alililile, na pa numa bamunyina balilandile nankwe.
16 Aba mu ng’anda ya kwa Farao balyumfwile ukuti: “Bamunyina Yosefe nabesa!” Kabili Farao na babomfi bakwe balitemenwe. 17 E ico Farao aebele Yosefe ati: “Eba bamunonko auti, ‘Citeni ifi: Bikeni ifipe pa nama shenu ishisenda ifipe kabili bweleleni ku calo ca Kanaani, 18 muyesenda shinwe na ba mu mayanda yenu kabili mwise kuno. Nkamupeela ifisuma ifya mu calo ca Egupti, kabili mukalalya ifikalafuma mu mpanga iyawamisha.’*+ 19 Kabili ndekweba nati ubebe auti:+ ‘Citeni ifi: Sendeni amaceleta+ ya mu calo ca Egupti mukayesendelamo abana benu abanono, abakashi benu, e lyo na shinwe.+ 20 Mwikasakamikwa pa fipe fyenu+ pantu ifisuma fyonse ifya mu calo ca Egupti fyenu.’”
21 Awe abana ba kwa Israele balicitile ifyo babebele, kabili Yosefe abapeele amaceleta ukulingana ne fyo Farao amwebele, kabili alibapeele ne fya kulya fya pa lwendo. 22 Cila muntu amupeele ica kufwala cimo, lelo Benjamini ena amupeele isha silfere 300 ne fya kufwala 5.+ 23 Kabili ifi e fyo atumiine wishi: impunda 10 ishasendele ifisuma ifya mu Egupti ne mpunda ishikota 10 ishasendele ingano no mukate ne fya kulya fimbi ifya kwa wishi ifya pa lwendo. 24 E ico alekele bamunyina baya, kabili ilyo baimine, abebele ati: “Mwilaumana mu nshila.”+
25 Lyena bafumine mu Egupti bayafika na mu calo ca Kanaani kuli Yakobo shibo. 26 E lyo bamushimikile abati: “Yosefe acili uwa mweo, kabili e kateka wa calo conse ica Egupti!”+ Lelo amaka yalipwile, pantu tasumine ifyo bamwebele.+ 27 Ilyo bamwebele fyonse ifyo Yosefe abebele kabili ilyo amwene amaceleta ayo Yosefe atumine ku kumusenda, e lyo Yakobo shibo aumfwileko bwino. 28 E lyo Israele atile: “Nomba nashininkisha! Yosefe umwana wandi acili uwa mweo! Mfwile ukuyamumona ilyo nshilafwa!”+
46 E ico Israele asendele fyonse ifyo akwete no kuya aya. Ilyo afikile ku Beere-sheba,+ atuulile amalambo kuli Lesa wa kwa wishi Isaki.+ 2 Lyena Lesa aitile Israele mu cimonwa ubushiku ati: “Yakobo, Yakobo!” na o ayaswike ati: “Mukwai!” 3 E lyo amwebele ati: “Nine Lesa wa cine, Lesa wa kwa wiso.+ Witiina ukuya ku Egupti, pantu kulya e ko nkalenga ukabe uluko ulukalamba.+ 4 Nkaya na iwe ku Egupti kabili ine wine nkakubwesha,+ kabili ilyo ukafwa Yosefe akaba mupepi na iwe.”*+
5 Pa numa Yakobo afumine ku Beere-sheba, na bana ba kwa Israele basendeele Yakobo shibo, abana babo abanono, na bakashi babo mu maceleta ayo Farao atumine. 6 Basendele imikuni yabo ne fipe fyabo ifyo banonkele mu calo ca Kanaani. Awe Yakobo na bana bakwe bonse basukile bafika ku Egupti. 7 Aile ku Egupti pamo na bana bakwe abaume na bana bakwe abanakashi, na beshikulu bakwe bonse, e kutila ulupwa lwakwe lonse.
8 Nomba aya e mashina ya bana baume ba kwa Israele abaile ku Egupti,+ Yakobo na bana bakwe abaume: Ibeli lya kwa Yakobo ali ni Rubene.+
9 Abana baume ba kwa Rubene bali ni Hanoke, Palu, Hesrone na Karmi.+
10 Abana baume ba kwa Simeone+ bali ni Yemuele, Yamini, Ohadi, Yakini, Sohari na Shauli+ umwana mwaume uo umwanakashi umwina Kanaani afyele.
11 Abana baume ba kwa Lebi+ bali ni Gershone, Kohati na Merari.+
12 Abana baume ba kwa Yuda+ bali ni Ere, Onani, Shela,+ Perese,+ na Sera.+ Lelo Ere na Onani bafwiliile mu calo ca Kanaani.+
Abana baume ba kwa Perese bali ni Hesrone na Hamuli.+
13 Abana baume ba kwa Isakari bali ni Tola, Puva, Iyobu na Shimrone.+
14 Abana baume ba kwa Sebuluni+ bali ni Serede, Elone na Yaaleele.+
15 Aba e bana baume ba kwa Leya abo afyele mu Padani-aramu. Na Dina umwana mwanakashi+ na o amufyalile mu Padani-aramu mwine. Bonse abatuntwike muli Yakobo na Leya bali 33.
16 Abana baume ba kwa Gadi+ bali ni Sifyone, Hagi, Shuni, Esbone, Eri, Arodi na Areli.+
17 Abana baume ba kwa Ashere+ bali ni Imna, Ishba, Ishbi na Beria, kabili Sera e wali nkashi yabo.
Abana baume ba kwa Beria bali ni Hebere na Malkiele.+
18 Aba e batuntwike muli Silupa+ uo Labani apeele Leya umwana wakwe umwanakashi. Bonse abatuntwike muli Silupa na Yakobo bali 16.*
19 Abana baume ba kwa Rakele, muka Yakobo, bali ni Yosefe+ na Benjamini.+
20 Yosefe afyele Manase+ na Efraimu+ mu calo ca Egupti muli Asenati,+ umwana mwanakashi wa kwa Potifera shimapepo wa ku One.*
21 Abana baume ba kwa Benjamini+ bali ni Bela, Bekere, Ashbele, Gera,+ Naamani, Ehi, Roshe, Mupimu, Hupimu+ na Ardi.+
22 Aba e batuntwike muli Rakele na Yakobo. Bonse pamo bali 14.*
23 Umwana mwaume* wa kwa Dani+ ali ni Hushimu.+
24 Abana baume ba kwa Naftali+ bali ni Yaaseele, Guni, Yesere na Shilemu.+
25 Aba e batuntwike muli Bilha, uo Labani apeele Rakele umwana wakwe. Bonse abatuntwike muli Bilha na Yakobo bali 7.*
26 Bonse abatuntwike* muli Yakobo kabili abaile nankwe ku Egupti, bali 66, ukufumyako abakashi ba bana bakwe.+ 27 Abana baume abo Yosefe afyele mu Egupti bali babili.* Abantu bonse abafumine* mu ng’anda ya kwa Yakobo abaile ku Egupti bali 70.+
28 Yakobo atumine Yuda+ ukuyaeba Yosefe ukuti ali mu nshila, aleya ku Goshene. Ilyo bafikile mu Goshene,+ 29 Yosefe apekenye iceleta kabili aile ku Goshene mu kumonana na Israele wishi. Ilyo bamonene, ilyo line alimukumbatile* kabili alililile pa nshita iitali.* 30 Lyena Israele aebele Yosefe ati: “Nomba kuti nafwa, pantu namona icinso cobe, kabili naishiba ukuti ucili uwa mweo.”
31 E lyo Yosefe aebele bamunyina na ba mu ng’anda ya kwa wishi ati: “Lekeni ndeyaeba Farao+ ukuti, ‘Bamunyinane na ba mu ng’anda ya kwa tata abali mu calo ca Kanaani nabesa kuno.+ 32 Aba bantu ni bakacema,+ balateka ifitekwa,+ kabili nabesa ne mikuni yabo ne ng’ombe shabo na fyonse ifyo bakwata.’+ 33 Ilyo Farao akamwita no kumwipusha ati, ‘Mulimo nshi mubomba?’ 34 mukasuke amuti, ‘Fwe babomfi benu tuli bakacema ukutula ku bwaice bwesu ukushinta na lelo, nga filya fine ifikolwe fyesu fyali.’+ Lyena Farao akamuleka mukekale mu calo ca Goshene,+ pantu abena Egupti balisuula onse uucema impaanga.”+
47 E ico Yosefe aile-eba Farao+ ati: “Tata na bamunyinane nabesa ukufuma ku calo ca Kanaani ne mikuni yabo ne ng’ombe shabo na fyonse ifyo bakwata, kabili bali mu calo ca Goshene.”+ 2 Asendelepo bamunyina 5 no kubatwala kuli Farao.+
3 E lyo Farao aipwishe bamunyina ba kwa Yosefe ati: “Mulimo nshi mubomba?” Nabo bamwaswike abati: “Fwe babomfi benu tuli bakacema ba mpaanga, nge fyo ifikolwe fyesu fyali.”+ 4 Lyena baebele Farao abati: “Twishile ku kutubilisha muli cino calo,+ pa mulandu wa kuti mu calo ca Kanaani tamwaba umulemfwe wa kuliisha imikuni ya babomfi benu, pantu icipowe calikosa.+ E ico shi lekeni fwe babomfi benu twikale mu calo ca Goshene.”+ 5 E lyo Farao aebele Yosefe ati: “Wiso na bamunonko nabesa kuli iwe. 6 Kuti waleka baikala konse uko ulefwaya. Ubapeele impanga iyawamisha mu calo ca Egupti apo bengekala.+ Leka bekale mu calo ca Goshene, kabili nga ca kuti pali abaume abakosa abo waishiba, ubapeele umulimo wa kusunga ifitekwa fyandi.”
7 Lyena Yosefe atwele Yakobo wishi kuli Farao pa kuti amwishibe, kabili Yakobo apaalile Farao. 8 Farao aipwishe Yakobo ati: “Bushe muli ne myaka inga?” 9 Yakobo ayaswike Farao ati: “Imyaka iyo nalulumba,* myaka 130. Imyaka naikala inono kabili ya kuculacula.+ Tayafika na ku myaka iyo ifikolwe fyandi fyalulumbile.”*+ 10 Pa numa Yakobo alipaalile Farao, aya no kuya.
11 E ico Yosefe alekele wishi na bamunyina bakwata apakwikala, kabili abapeele impanga iyawamisha mu calo ca Egupti, mu Raamsese,+ ukulingana ne fyo Farao amwebele. 12 Kabili Yosefe alepeela wishi na bamunyina na ba mu ng’anda ya kwa wishi bonse ifya kulya,* ukulingana ne mpendwa ya bana babo.
13 Nomba mu calo ca Egupti na mu calo ca Kanaani tamwali ifya kulya,* pantu icipowe calikulile nga nshi, kabili abaleikala muli ifi fyalo amaka yalipwile pa mulandu wa cipowe.+ 14 Yosefe alepoka indalama shonse isho abantu mu calo ca Egupti na mu calo ca Kanaani baleshitamo ingano,+ kabili aleshitwala mu ng’anda ya kwa Farao. 15 Indalama isho abena Egupti na bena Kanaani bakwete shasukile shapwa, kabili abena Egupti bonse batendeke ukuya kuli Yosefe balamweba abati: “Tupeeleniko ifya kulya! Cinshi twalafwila pa menso yenu pa mulandu wa kuti indalama nashipwa?” 16 E lyo Yosefe atile: “Indalama shenu nga nashipwa, leteni ifitekwa fyenu pa kuti imupeele ifya kulya.” 17 E ico batendeke ukutwala ifitekwa fyabo kuli Yosefe, kabili alebapeela ifya kulya nga batwala bakabalwe babo, imikuni ne ng’ombe, ne mpunda. E fyo alebapeela ifya kulya pa fitekwa fyabo fyonse ifyo balemutwalila muli ulya mwaka.
18 Ilyo ulya mwaka wapwile, batendeke ukuya kuli ena mu mwaka wakonkelepo balamweba abati: “Tatwamufise mwe shikulu ukuti indalama ne fitekwa natupwisha ukumupeela mwe shikulu. Tapashele nangu kamo aka kumupeela mwe shikulu, kano fye imibili yesu ne mpanga yesu. 19 Cinshi twalafwila pa menso yenu, ne mpanga yesu ikalekeleshiwe? Tushiteni pamo ne mpanga yesu mu fya kulya, na ifwe tukaba abasha ba kwa Farao, kabili impanga yesu nayo ikaba yakwe. Tupeeleniko imbuto sha kubyala pa kuti twifwa ne mpanga yesu ilekeleshiwa.” 20 Lyena Yosefe ashitiile Farao impanga yonse iya bena Egupti, pantu umwina Egupti onse ashitishe impanga yakwe pa mulandu wa kuti icipowe calikulile nga nshi; ne mpanga yaishileba ya kwa Farao.
21 Lyena aebele abantu abaleikala mu ncende shalekanalekana ukuti bakuukile mu misumba iyali mupepi no ko baleikala.+ 22 Impanga iyo ashashitile fye ya bashimapepo,+ pantu ifyo bashimapepo balelya fyalefuma kuli Farao kabili baleikalila mu fya kulya ifyo Farao alebapeela. E co bashashitishiishe impanga yabo. 23 E lyo Yosefe aebele abantu ati: “Moneni, lelo nimushita imwe ne mpanga yenu, nomba muli ba kwa Farao. Imbuto ishi, muyemutande. 24 Nga mwasombola, mukalepeelapo Farao umwina umo pa miina 5,+ lelo imiina 4 iikalashala ikalaba yenu kabili eyo mukalefumyapo imbuto sha kubyala ne sha kulya imwe na ba mu mayanda yenu na bana benu.” 25 E ico batile: “Mwapususha imyeo yesu.+ Nga mwatemwa mwe shikulu, lekeni tube abasha ba kwa Farao.”+ 26 Lyena Yosefe abikile icipope ico abena Egupti bakonka ukushinta na lelo, ica kuti Farao alepeelwa umwina umo pa miina 5. Impanga ya bashimapepo e ishali fye iya kwa Farao.+
27 Abena Israele batwalilile ukwikala mu calo ca Egupti, mu Goshene,+ kabili balikwete ifintu ifingi, balifyele abana, kabili balifulile nga nshi.+ 28 Kabili Yakobo aikele mu calo ca Egupti imyaka 17. E ico imyaka Yakobo ali no mweo yali 147.+
29 Inshita ya kuti Israele afwe yalepalama,+ e ico aitile umwana wakwe Yosefe no kumweba ati: “Nomba nga walintemwa, shi bika ukuboko kobe mwi samba lye tanta lyandi, kabili unange ukutemwa ukushipwa no kuti uli wa cishinka kuli ine. Wikanshiika mu Egupti.+ 30 Nga nafwa,* ukamfumye muno mu Egupti no kuyanshiika mu nshiishi ya fikolwe fyandi.”+ Na o atile: “Nkacita ukulingana ne fyo mwalanda.” 31 E lyo atile: “Lapa kuli ine.” Na o alilapile.+ E lyo Israele akontamiine ku mitwe ya busanshi bwakwe.+
48 Pa numa ya ifi fintu, Yosefe bamwebele ukuti: “Mona amaka ya kwa wiso yeleyalepwa.” E ico asendele abana bakwe babili abaume Manase na Efraimu no kuya mu kumona Yakobo.+ 2 Lyena Yakobo bamwebele ukuti: “Umwana wenu Yosefe aisa mu kumumona.” E ico Israele ali-ikoseleshe, aima aikala na pa busanshi bwakwe. 3 E lyo Yakobo aebele Yosefe ati:
“Lesa Wa Maka Yonse amoneke kuli ine ku Lusi mu calo ca Kanaani kabili alimpaalile.+ 4 Kabili anjebele ati, ‘Nkalenga ukafyale abana abengi, nkakufusha kabili nkalenga ukabe ulukuta lwa bantu ulukalamba,+ kabili nkapeela icalo ici ku bana* bobe abakatuntuka muli iwe pa kuti cikabe icalo cabo umuyayaya.’+ 5 Nomba abana bobe abaume abo wafyele mu calo ca Egupti ilyo nshilaisa kuno, bena bandi.+ Efraimu na Manase bakaba bandi nga filya fine Rubene na Simeone baba.+ 6 Lelo abana abo ukafyalilapo bakaba bobe. Bena bakapokela ubupyani bwabo mwi shina lya kwa Efraimu ne lya kwa Manase.+ 7 Nomba ilyo nalefuma ku Padani, Rakele afwiliile+ pa mbali yandi mu calo ca Kanaani ninshi kucili intamfu iikalamba ukufika ku Efrati.+ E ico namushiikile mu mbali ya nshila ya ku Efrati, e kutila Betelehemu.”+
8 Lyena Israele amwene abana baume ba kwa Yosefe kabili amwipwishe ati: “Ni bani aba?” 9 Yosefe na o ayaswike wishi ati: “Bana bandi abo Lesa ampeela muli cino calo.”+ E lyo amwebele ati: “Balete kuno, uleke mbapaale.”+ 10 Nomba Israele ali na kafiifi pa menso kabili talemona sana pa mulandu wa bukote. E ico Yosefe abapalamike kuli wishi, na o alibatomwene kabili alibafukatiile. 11 Israele aebele Yosefe ati: “Nshaleti nkamona icinso cobe,+ lelo Lesa alenga namona na bana* bobe.” 12 Lyena Yosefe abafumishe mu ceni ca kwa Israele, kabili alifukeme ninshi nalosha icinso cakwe panshi.
13 Nomba Yosefe aikete Efraimu+ ku kuboko kwakwe ukwa ku kulyo e lyo Manase+ ena amwikete ku kuboko kwakwe ukwa ku kuso kabili abapalamike kuli Israele wishi. Lyena abikile Efraimu ku kuboko kwa ku kuso ukwa kwa Israele e lyo Manase ku kwa ku kulyo. 14 Lelo Israele abikile ukuboko kwakwe ukwa ku kulyo pa mutwe wa kwa Efraimu, nangu ca kutila e wali umwaice, no kuboko kwakwe ukwa ku kuso akubikile pa mutwe wa kwa Manase. Alishibe ico acitiile ifi nangu ca kuti Manase e wali ibeli.+ 15 Lyena apaalile Yosefe ati:+
“Lesa wa cine uo abafyashi bandi Abrahamu na Isaki baleumfwila,+
Lesa wa cine uuncema inshita yonse iya mweo wandi ukushinta na lelo,+
Leka benikwe ishina lyandi ne lya bafyashi bandi Abrahamu na Isaki,
Leka bafule babe abengi nga nshi mu calo.”+
17 Ilyo Yosefe amwene ukuti wishi abikile ukuboko kwakwe ukwa ku kulyo pa mutwe wa kwa Efraimu, tatemenwe, e ico aikete ukuboko kwa kwa wishi pa kuti akufumye pa mutwe wa kwa Efraimu akubike pa mutwe wa kwa Manase. 18 Yosefe aebele wishi ati: “Mwicita ifi tata, pantu uyu e beli.+ Bikeni ukuboko kwenu ukwa ku kulyo pa mutwe wakwe.” 19 Lelo wishi alikeene kabili atile: “Ninjishiba mwana wandi, ninjishiba. Na o wine akaba uluko lwa bantu kabili akaba uwacindama. Lelo umwaice wakwe akacilapo ukucindama,+ kabili abana* bakwe bakafula ica kuti bakaba inko.”+ 20 E ico alitwalilile ukubapaala pali bulya bushiku+ ati:
“Ilyo abena Israele balepaala, lekeni balemulumbula abati,
‘Shi Lesa alenge ube nga Efraimu kabili nga Manase.’”
E ico ilyo Israele alebapaala alebalilapo ukulumbula Efraimu ilyo ashilalumbula Manase.
21 Lyena Israele aebele Yosefe ati: “Mona, ine ndefwa,+ lelo Lesa akaba na imwe kabili akamubwesesha ku calo ca fikolwe fyenu.+ 22 Kanshi nakupeela impanga* iikalamba ukucila iya bamunonko, iyo napokele abena Amore ku lupanga lwandi na ku buta bwandi.”
49 Kabili Yakobo aitile abana bakwe no kubeba ati: “Longaneni pa kuti imwebe ifikacitika kuli imwe ku ntanshi. 2 Longaneni kabili kutikeni, mwe bana baume ba kwa Yakobo, kutikeni kuli shinwe Israele.
3 “Rubene,+ niwe ibeli lyandi,+ amaka yandi, kabili niwe intendekelo ya maka ya bufyashi bwandi, niwe wacilapo ukucindama kabili niwe wacilapo ukukosa. 4 Tawakacile bamunonko pantu waba nge lyeshi ilyo bashingacilikila, pantu waleele no mukashi wa kwa wiso.+ Pali ilya nshita walikowesha* ubusanshi bwandi. Waleele no mukashi wandi!
5 “Simeone na Lebi ni bamunyina.+ Babomfya ifyanso fyabo pa kucita ubunkalwe.+ 6 We mweo* wandi wiba mwi bumba lyabo. Wiba mu lukuta lwabo we mutima wandi, pantu mu bukali bwabo baipeye abantu,+ kabili baputwile imishipa ya ng’ombe ku musamwe fye. 7 Ubukali bwabo tabwawama,* pantu bwalengele bacita ubunkalwe, ne cifukushi cabo naco tacawama,* pantu calengele bacita ulukaakala.+ Nkabapashila muli Yakobo kabili nkabasalanganishisha muli Israele.+
8 “Lelo iwe Yuda,+ bamunonko bakakulumbanya.+ Ukacimfya abalwani bobe.*+ Abana baume ba kwa wiso bakakukontamina.+ 9 Yuda mwana wa nkalamo.+ We mwana wandi, nga walya inama wikete, ukafumapo. Nafukama, kabili nainyunsa kwati ni nkalamo, kabili apo aba nge nkalamo, nani engapama ukumubalamuna? 10 Inkonto ya bufumu tayakafume kuli Yuda,+ nangu ni nkonto ya kwa kateka tayakafume mu ceni cakwe, mpaka Shilo* akese,+ kabili abantu na bantu e o bakalaumfwila.+ 11 Akakakila impunda yakwe ku cimuti ca mwangashi no mwana wa mpunda wakwe akamukakila ku cimuti ca mwangashi icisuma nga nshi, kabili akawasha ifya kufwala fyakwe mu mwangashi no mwingila wakwe akauwasha mu mwangashi uwakashika. 12 Amenso yakwe yalikashika ku mwangashi, na meno yakwe yalibuuta ku mukaka.
13 “Sebuluni+ akekala ku lulamba lwa bemba, uko amato ayakalamba yeminina,+ no mupaka wakwe ukalola ku Sidone.+
14 “Isakari+ ni mpunda iyakosa amafupa, iikeele iletuusha ne fipe fibili pa numa yaiko. 15 Kabili akamona ukuti apa kutuushisha pasuma no kuti icalo cisuma. Akatundamika ukubeya kwakwe pa kusenda ifipe kabili akasumina ukulabomba umulimo uwakosa nga ulya umusha abomba.
16 “Dani+ umo pa mikowa ya kwa Israele, akapingula abantu bakwe.+ 17 Dani akaba insoka mu mbali ya nshila, insoka ya masengo mu mbali ya nshila, iisuma ku nyantilo sha kwa kabalwe pa kuti uunininepo awe ubuseneme.+ 18 Nkalolela inshita ilyo mukatupususha, mwe Yehova.
19 “Gadi+ ifipondo fikamusansa, lelo akafisanshila ku numa.*+
20 “Ashere+ akakwata ifya kulya* ifingi,* kabili akalapeela abantu ifya kulya ifisuma ifyo ne mfumu ingalya.+
21 “Naftali+ ni nsebula iikota iibutuka sana. Alanda ifisuma.+
22 “Yosefe+ musambo wa cimuti icitwala ifisabo, icimuti icitwala ifisabo pa kamfukumfuku ka menshi, kabili imisambo ya ciko yalicila icibumba. 23 Lelo aba mata balemucusha sana, balimulashile kabili balimupatile.+ 24 Lelo tafumishe ubuta bwakwe umo bwaleikala,+ kabili amaboko yakwe yali ayakosa kabili yaleangufyanya ukulasa imifwi.+ Uwalengele abe ifi mwaume wa maka uwa-afwile Yakobo, kacema, kabili ilibwe lya kwa Israele. 25 Afuma* kuli Lesa wa kwa wishi, kabili akamwafwa, kabili aba no Wa Maka Yonse, kabili Lesa akamupaala amapaalo ya ku muulu sana, amapaalo ya panshi sana,+ na mapaalo ya mabele na ya mwi fumo. 26 Amapaalo ya kwa wishi yakacila amapaalo ya mpili sha muyayaya, yakacila na pa fisuma fya tupili twa muyayaya.+ Yakalaba pa mutwe wa kwa Yosefe uwapaatulwa kuli bamunyina, na pa cilongwe ca ku mutwe wakwe.+
27 “Benjamini+ akalalepaula ngo mumbulu.+ Ulucelo akalalya inama iyaipaiwa kabili icungulo akala-akanya ifyapokololwa.”+
28 Aba bonse e mikowa ya kwa Israele 12, kabili ifi e fyo shibo abebele ilyo alebapaala. Apaalile cila muntu ipaalo ilyamulingile.+
29 Pa numa abebele ati: “Ndi no kufwa nge fyafwa ifikolwe fyandi.*+ Mukanshiike mu lucengo ulwaba mu mpanga ya kwa Efrone umwina Hiti umo bashiika ifikolwe fyandi,+ 30 ulucengo ulwaba mu mpanga ya Makpela iyalungatana na Mamre mu calo ca Kanaani, impanga iyo Abrahamu ashitile kuli Efrone umwina Hiti pa kuti ibe impanga ya kushiikamo. 31 Mulya e mo bashiikile Abrahamu no mukashi wakwe Sara.+ Mulya e mo bashiikile Isaki+ no mukashi wakwe Rebeka, kabili mulya mwine e mo nashiikile Leya. 32 Impanga no lucengo ulwabamo fyashitilwe ku batuntwike muli Hete.”+
33 E fyo Yakobo apwishishe ukweba abana bakwe abaume ifyo balingile ukucita. Awe aleele pa busanshi kabili alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe.*+
50 Lyena Yosefe akontamine pali wishi+ kabili alukwishe ifilamba e lyo amutomona. 2 Pa numa Yosefe aebele ababomfi bakwe, bakondapa, ukuti bomike+ icitumbi ca kwa wishi. Awe bakondapa baumike umubili wa kwa Israele, 3 kabili cabasendeele inshiku 40 pa ku-umika, pantu e nshiku shalepitapo pa kuti bomike umubili, kabili abena Egupti bamulooseshe inshiku 70.
4 Ilyo inshiku sha kumuloosha shapwile, Yosefe aebele abalashi* ba kwa Farao ati: “Nga mwalintemwa, shi kebeni Farao amuti Yosefe atila: 5 ‘Tata anjebele ati: “Mona ine ndefwa.+ Lapa kuli ine+ ukuti ukanshiika mu nshiishi yandi+ iyo naimbile mu calo ca Kanaani.”+ E ico, shi lekeni njeshiika tata, kabili pa numa nkabwela.’” 6 Farao amwebele ati: “Kabiye kashiike wiso ukulingana ne fyo alengele ulape.”+
7 Awe Yosefe aile mu kushiika wishi pamo na babomfi ba kwa Farao bonse, abakalamba+ ba mu ng’anda ya kwa Farao ne ntungulushi shonse isha mu calo ca Egupti 8 na ba mu ng’anda ya kwa Yosefe bonse na bamunyina, pamo na ba mu ng’anda ya kwa wishi.+ Mu Goshene mwashele fye abana babo abanono ne mikuni yabo ne ng’ombe shabo. 9 Aile pamo na bali mu maceleta+ na bali pali bakabalwe, kabili ibumba lyalikulile nga nshi. 10 Lyena bafikile apakupumina ingano pa Atadi, mu citungu ca Yordani, kabili palya e po balooseshe ukuloosha kukalamba kabili ukwa bulanda, kabili Yosefe alooseshe wishi inshiku 7. 11 Ilyo abaleikala mu calo ca Kanaani bamwene ifyo baleloosha apakupumina ingano pa Atadi, balandile abati: “Ifyo abena Egupti baleloosha filelanga ukuti bali no bulanda nga nshi!” E co bainikiile cilya cifulo icaba mu citungu ca Yordani ukuti Abele-misraimu.*
12 E ico abana ba kwa Yakobo bacitile filya fine abebele.+ 13 Abana bakwe bamutwele ku calo ca Kanaani no kumushiika mu lucengo lwa mu mpanga ya Makpela, iyalungatana na Mamre, iyo Abrahamu ashitile kuli Efrone umwina Hiti pa kuti ibe impanga ya kushiikamo.+ 14 Pa numa ya kushiika wishi, Yosefe abweleele ku Egupti pamo na bamunyina na bonse abaile nankwe mu kushiika wishi.
15 Ilyo bamunyina ba kwa Yosefe bamwene ukuti shibo nomba nafwa, balandile abati: “Yosefe nga alitupata ninshi akalandula pa fyabipa fyonse ifyo twamucitile.”+ 16 E ico batumiine Yosefe amashiwi ya kuti: “Ilyo wiso ashilafwa atile: 17 ‘Ifi e fyo mukebe Yosefe amuti: “Ndekupaapaata ukuti, ubelele bamunonko uluse pa fyo bakulufyenye na pa lubembu ulo bacitile ilyo bacitile icabipa kuli iwe.”’ E ico nomba, shi belela ababomfi ba kwa Lesa wa kwa wiso uluse pa fyo bakulufyenye.” Awe Yosefe alukwishe ifilamba ilyo aumfwile aya amashiwi. 18 Lyena bamunyina nabo bailemufukamina no kumweba abati: “Tuciteni ifyo mulefwaya, tuli basha benu!”+ 19 Yosefe abebele ati: “Mwisakamana. Bushe nine Lesa uwa kuti imupingule? 20 Nangu ca kuti mwalefwaya ukuncita icibi,+ Lesa alengele icisuma e cacitika pa kuti apusushe imyeo ya bantu abengi, nge fyo alecita buno bushiku.+ 21 E ico nomba mwisakamana. Nakulamupeela na bana benu abanono ifya kulya.”+ Awe alibasansamwishe kabili alibebele ifyabatalalike imitima.
22 Kabili Yosefe atwalilile ukwikala mu Egupti pamo na ba mu ng’anda ya kwa wishi, kabili Yosefe aikele imyaka 110. 23 Yosefe alimweneko abeshikulu ba kwa Efraimu,+ na bana ba kwa Makiri,+ mwana Manase. Yosefe alebamona fye kwati bana bakwe kabili alibatemenwe nga nshi.* 24 E lyo Yosefe aebele bamunyina ati: “Ine ndefwa, lelo Lesa akamwibukisha,+ kabili akamufumya muli cino calo no kumutwala ku calo ico alapile ukupeela Abrahamu, Isaki, na Yakobo.”+ 25 E ico Yosefe aebele abana ba kwa Israele ati: “Nangu cikabe shani Lesa akamwibukisha. Lapeni kuli ine ukuti mukafumya amafupa yandi kuno no kuyasenda.”+ 26 Kabili Yosefe afwile ninshi ali ne myaka 110, kabili balimuumike+ no kumubika mu mbokoshi mu Egupti mwine.
Nelyo “amaka ya kwa Lesa yaleya.”
Nelyo “amenshi ayengi.”
Mu ciHebere ili ishiwi lipilibula no tunama utunono no tushiishi.
Mu ciHebere ili ishiwi lipilibula no tunama utunono no tushiishi.
Mu ciHebere ili ishiwi lipilibula no tunama utunono no tushiishi.
Umuku wa kubalilapo uo ishina lya kwa Lesa lyalumbulwa, יהוה (YHWH). Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A4.
Nelyo “umweo.” Mu ciHebere ishiwi neʹphesh, lyalola mu kuti “icibumbwa icilepeema.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Mu ciHebere, “waishileba imitwe 4.”
Nelyo “Tigrisi.”
Nelyo “kutwalilila ukuba.”
Nelyo “pa nshita umwela watalala upuupa.”
Mu ciHebere, “ulubuto lobe.”
Mu ciHebere, “ulubuto lwakwe.”
Ilyalola mu kuti “Umuntunse.”
Ilyalola mu kuti “Uwa Mweo.”
Mu ciHebere, “ne cinso cakwe caliwile.”
Nelyo “utashiwe.”
Nelyo “ino incende ya-asamuna akanwa ka iko no kunwa umulopa wa kwa munonko.”
Nelyo “icalo ca Nodi.”
Ilyalola mu kuti “Uwasontwa.”
Mu ciHebere, “ulubuto na lumbi ulwa.”
Nelyo “Adamu; Abantu.”
Mu ciHebere, “Lesa.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Nalimo ilyalola mu kuti “Ukutuusha; Icisansamushi.”
Nelyo “ukutulubula.”
Insoselo ya mu ciHebere iipilibula ukuti bamalaika kabili abana ba kwa Lesa.
Nelyo “pantu ena acita ifintu ukulingana ne fyo alefwaya.”
Nalimo ilyalola mu kuti “Abawisha,” e kutila, abalenga abantu bawa. Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Mu ciHebere, “ubulanda mu mutima wakwe.”
Nelyo “uwatambalala.”
Mu ciHebere, “ifya mweo fyonse fyalicililemo.”
Mu ciHebere, “icibokoshi icikulu.”
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Ifyo icibwato cakulile: Mu butali cali amamita 134, mu bwipi amamita 22, kabili casanseme amamita 13.
Mu ciHebere tsoʹhar. Ili ishiwi lya kuti tsoʹhar kuti lyapilibula no kuti umutenge uwali umukono umo.
Mu ciHebere, “ifya mweo fyonse umuli amaka ya bumi.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “ishilume 7 ne shikota 7 pa nama shonse ishasanguluka.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “ifilume 7 ne fikota 7 pa fipupuka mu lwelele.”
Mu ciHebere, “ifya mweo fyonse umwali amaka ya bumi.”
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nelyo “umupu wa bumi.”
Mu ciHebere, “aibukishe.”
Nelyo “apa kunyanta amakasa.”
Mu ciHebere, “akupukwile inkupiko ya cibwato.”
Nelyo “filesenya.”
Nelyo “mulefitungulula.”
Nelyo, “ubumi.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti “Imisumba iyapangile umusumba ukalamba.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti “umukalamba wa kwa Yafete.”
Ilyalola mu kuti “Ukwakanikana.”
Ilyalola mu kuti “Icimfulumfulu.”
Nelyo “shikaikwatila ipaalo.”
Nelyo “imyeo.”
Mu ciHebere, “ulubuto lobe.”
Nelyo “kwikala kulya inshita iinono.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
E kutila, Bemba Wafwa.
Nelyo “aleikala mu matenti.”
Mu ciHebere, “munyina.”
Nelyo “imyeo.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “umwana umwaume.”
Mu ciHebere, “uukafuma mu nda yobe.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “napeele umubomfi wandi ukuti umufukatile.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Ilyalola mu kuti “Lesa alomfwa.”
Bamo bamona ukuti impunda ya mpanga pali ici cikomo ni colwa. Nomba ifwile te colwa.
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “kabili takaleumfwana na bamunyina bakwe bonse.”
Ilyalola mu kuti “Icishima ca Wa Mweo Uumona Ine.”
Nelyo “uwabula umulandu.”
Ilyalola mu kuti “Wishi Alisumbuka.”
Ilyalola mu kuti “Wishi we bumba ilikalamba; Wishi wa bantu abengi.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “umweo”
Nalimo ilyalola mu kuti “Uwa Fikansa.”
Ilyalola mu kuti “Namfumu.”
Ilyalola mu kuti “Ukuseka.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “umukoshe umutima.”
Muli galoni imo mwaleingila amalita ukucilako panono pali 7. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
E kutila, Bata.
Mu ciHebere, “Ninshi Sara alileka umusango wa banakashi.”
Mu ciHebere, “shikaimwena ipaalo.”
Mu ciHebere, “beshile mu cintelelwe ca mutenge wandi.”
Nelyo “basunkiishe.”
Nelyo “ukutemwa ukushipwa.”
Nelyo “ninshi umweo wandi tawafwe.”
Ilyalola mu kuti “Ubunono.”
Nelyo “ali umulebeshi.”
E kutila, tasendeme nankwe.
Nelyo “ulwalungama.”
Nelyo “ukutemwa ukushipwa.”
Mu ciHebere, “Mona, ca kufimba pa menso.”
Nelyo “alicilike ubufyashi bwa banakashi bonse aba mu ng’anda ya kwa Abimeleke.”
Ishiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ukuti “nsekelele” ne lya kuti “akasekelela” mu ciHebere yalola mu kuti “uluseko” na “ukuseka.”
Mu ciHebere, “kwi shiwi lyakwe.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “ukutemwa ukushipwa.”
Nelyo “ukutemwa ukushipwa.”
Nalimo lyalola mu kuti “Icishima ca Mulapo; Icishima ca 7.”
Nelyo “aali umulebeshi.”
Mu ciHebere, “inshiku ishingi.”
Nelyo “umwele wa kwipailako.”
Nelyo “umwele wa kwipailako.”
Ilyalola mu kuti “Yehova Akapekanya; Yehova Akamona.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “imisumba.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “cilolo mukalamba.”
Ishekele lyalefina ukucilako panono pa magramu 11. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Ishekele lyalefina ukucilako panono pa magramu 11. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Ishekele lyalefina ukucilako panono pa magramu 11. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Ishekele limo lyalefina amagramu 11.4. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “pa kuti njalukile ku kulyo nelyo ku kuso.”
Nelyo “te kuti tulande icabipa nelyo icisuma kuli iwe.”
Pali iyi inshita uyu ali mubomfi wakwe.
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “misumba.”
Nelyo “inkambi sha malinga.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “Tabakaleumfwana na bamunyinabo bonse.”
Ilyalola mu kuti “Uwa bupipi ubwingi.”
Ilyalola mu kuti “Uwikete ku Citende; Impyani.”
Ilyalola mu kuti “Ukukashika.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “namukumbatila.”
Ilyalola mu kuti “Ukukansana.”
Ilyalola mu kuti “Umutunganya.”
Ilyalola mu kuti “Incende Iikalamba.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “balekalifya umupashi.”
Ilyalola mu kuti “Uwikete ku Citende; Impyani.”
Nelyo “aleisansamushisha pe pange lya kukwipaya.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nangu tutile aile ku “bena Ishmaele.” Pali iyi nshita ninshi Ishmaele alifwa kale. Esau nalimo ali ne myaka 77.
Nelyo “umutanto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “shikaimwena ipaalo.”
Ilyalola mu kuti “Ing’anda ya kwa Lesa.”
Mu ciHebere, “munyina.”
Nelyo “lupwa wandi.”
Mu ciHebere, “munyina.”
Mu ciHebere, “alipatile.”
Mu ciHebere, “amwiswilile ubufyashi.”
Ilyalola mu kuti “Moneni, Umwana Umwaume!”
Ilyalola mu kuti “Ukumfwa.”
Ilyalola mu kuti “Ukulambatila; Ukuilunda.”
Ilyalola mu kuti “Alumbanishiwe; Uwa Kulumbanishishapo.”
Nelyo “bushe nine nakutana icisabo ca mwi fumo lyobe?”
Mu ciHebere, “apaapile pa makufi yandi.”
Ilyalola mu kuti “Kapingula.”
Ilyalola mu kuti “Ukushomboka Kwandi.”
Ilyalola mu kuti “Ishuko.”
Ilyalola mu kuti “Insansa.”
Nelyo “nampeela amalipilo pa co nayashimishe.”
Ilyalola mu kuti “Uyu Malipilo.”
Ilyalola mu kuti “Ukusumina.”
Mu ciHebere, “Lesa alimumfwile no kwisula ifumo lyakwe.”
E fyo balemba ishina lya kuti Yosifia mu kwipifya, ilyalola mu kuti “Shi Jah Nalundepo (Nafushe).”
Mu ciHebere, “ubulungami.”
Mu ciHebere, “wasubile.”
Nelyo “tulesa twa mu ng’anda; utulubi.”
Mu ciHebere, “Umumana Uukalamba.”
Nelyo “balupwa.”
Mu ciHebere, “Cenjela ukuti wisosa icisuma nangu icabipa kuli Yakobo.”
Mu ciHebere, “abana.”
Mu ciHebere, “ukutiina kwa kwa Isaki.”
Ishiwi lya ciAramaiki ilyalola mu kuti “Uyu Mwina ni Kambone.”
Ishiwi lya ciHebere ilyalola mu kuti “Uyu Mwina ni Kambone.”
Mu ciHebere, “akatiina ka kwa wishi Isaki.”
Mu ciHebere, “abana.”
Ilyalola mu kuti “Inkambi Shibili.”
Mu ciHebere, “impanga.”
Nelyo “nali umulebeshi.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Ilyalola mu kuti “Uuleshashala na Lesa,” nelyo “Lesa Ashashala.”
Ilyalola mu kuti “Icinso ca kwa Lesa.”
Nelyo “umweo wandi tawacifwa.”
Nelyo “Peniele.”
Mu ciHebere, “ipaalo.”
Ilyalola mu kuti “Inkambi; Insakwe.”
Nelyo “mu kumona.”
Mu ciHebere, “alelanda ku mutima wa mukashana.”
Nelyo “umutima wa mwana wandi Shekemu uli pa.”
Mu ciHebere, “uwaba ne nkanda ku mpela ya bwaume.”
Nelyo “namulenga abantu bansuula.”
Nelyo “mu nshila.”
Nelyo “afifishile.”
Ilyalola mu kuti “Lesa wa ku Betele.”
Ilyalola mu kuti “Icimuti Icikalamba umo Balooseshe.”
Mu ciHebere, “shikafuma mu musana obe.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Ilyalola mu kuti “Umwana Umwaume uo Nakwata Ninshi Ndeloosha.”
Ilyalola mu kuti “Umwana Mwaume uwa ku Kuboko kwa ku Kulyo.”
Nelyo “imyeo.”
Nelyo “balimo abalebeshi.”
Mu ciHebere, “abana ba kwa Israele.”
Nelyo “imipo.”
Nelyo “impanga iyaba pa kati ka mpili.”
Nelyo “twi-ipaya umweo wakwe.”
Abantu balefwala “insamu” nga baleloosha nelyo nga bali no bulanda.
Nelyo “Sheol,” e kutila, inshiishi ya bantu bonse. Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
E kutila, Yuda.
Ilyalola mu kuti “Ukulepula.”
Mu ciHebere, “abantu baletuseka.”
Mu ciHebere, “akenuna umutwe obe.”
Mu ciHebere, “icishima; icilindi.”
Mu ciHebere, “akemya umutwe obe.”
Mu ciHebere, “ainwine umutwe wa.”
Mu ciHebere, “cishima; cilindi.”
Mu ciHebere, “ukuboko.”
Nalimo abantu balelanda ili ishiwi pa kuti abantu bamucindike.
Mu ciHebere, “ukwimya ukuboko kwakwe nelyo ulukasa lwakwe.”
E kutila, Heliopolisi.
Nelyo “ukwendauka mu.”
Nelyo “ilyo atendeke ukubomba umulimo wa kwa.”
E kutila, Heliopolisi.
Ilyalola mu kuti “Uulenga Umuntu Alaba.”
Nalimo lyalola mu kuti “Ukukwatilapo Umwana na Umbi.”
Nelyo “ifya kulya.”
Nelyo “umweo wakwe waculile.”
Nelyo “nkatetemukile ku Sheol.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Nelyo “nine nkaba iciikatilo.”
Amapistaki yamoneka kwati ni mbalala, lelo yena yakwata ilangi lya mutuntula ne lya katapakatapa.
Nelyo “uo afyelwe nankwe inda imo.”
Mu ciHebere, “ibeli ukulingana no bubeli bwakwe, no mwaice ukulingana no bwaice bwakwe.”
Nelyo “nkatetemukile ku Sheol.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Nelyo “nkatentemukile ku Sheol.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Nelyo “pakashale abantu pano isonde.”
Nelyo “mu calo.”
Mu ciHebere, “wishi.”
Mu ciHebere, “awile pa mukoshi wa kwa.”
Nelyo “mukalalya ifyanona ifya mu calo.”
Mu ciHebere, “akabika iminwe yakwe pa menso yobe.”
Nelyo “imyeo 16.”
E kutila, Heliopolisi.
Nelyo “imyeo 14.”
Mu ciHebere, “abana baume.”
Nelyo “imyeo 7.”
Nelyo “imyeo yonse iyatuntwike.”
Nelyo “imyeo ibili.”
Nelyo “Imyeo yonse iyafumine.”
Mu ciHebere, “awile pa mukoshi wakwe.”
Nelyo “alilile pa mukoshi wakwe imiku iingi.”
Nelyo “iyo naba umulebeshi.”
Nelyo “iyo bali abalebeshi.”
Mu ciHebere, “umukate.”
Mu ciHebere, “umukate.”
Mu ciHebere, “nalaala nge fyalaala ifikolwe fyandi.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Mu ciHebere, “ulubuto.”
Nelyo “impanga iyasuluka.”
Nelyo “wasaalwile.”
Mu ciHebere, “bube ubwatiipwa.”
Mu ciHebere, “cibe icatiipwa.”
Mu ciHebere, “ukuboko kobe kukaba pa mikoshi ya balwani bobe.”
Ilyalola mu kuti “Umwine.”
Mu ciHebere, “ku fitende.”
Mu ciHebere, “umukate.”
Mu ciHebere, “ifyanona.”
E kutila, Yosefe.
Mu ciHebere, “Ndi no kulonganikwa ku bantu bandi.”
Mu ciHebere, “alonganikwe ku bantu bakwe.”
Nelyo “aba mu ng’anda.”
Ilyalola mu kuti “Ukuloosha kwa Bena Egupti.”
Mu ciHebere, “bakuliile pa makufi ya kwa Yosefe.”