Icipande 2: Ifyo Umwina Kristu Afwile Ukuba

Ukusambilila Baibolo kwalilenga mwaishiba ifyo Yehova afwaya ne fyo mwingacita pa kuti mulekonka amafunde yakwe ayalungama. Ifyo mwasambilila fifwile fyalilenga mwaba ne mibele iisuma, kabili mufwile nomba mwalicindika ubumi. Apo nomba namupingulapo ukulakonka amafunde ya kwa Yehova ayalungama, namulinga ukulabila imbila nsuma.

Ukupituluka mu mepusho yakonkapo kukamwafwa ukwishiba bwino bwino amafunde ya kwa Yehova ayalungama, kabili kukalenga mukeshibe ifyo mwingacita pa kuba umubomfi wa kwa Lesa. Ifi fyebo fikalenga mukeshibe ifyo cawamina ukulacita ifintu fyonse na kampingu iisuma e lyo no kulacita fyonse ku kucindika Yehova.—2 Kor. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pet. 3:16, 21.

Te ca kutwishika no kutwishika ukuti ifyo mwasambilila mu Baibolo ukufika pano, nafilenga mulefwaisha ukulanakila Yehova no kuba mu cilonganino cakwe. Amepusho yabalefwaya ukubatishiwa na Malembo yalipo, yakamwafwa ukwishiba nga ca kuti mwalyumfwikisha umulandu mulingile ukulanakila abo Yehova asonta ukutungulula mu cilonganino na mu lupwa, nelyo umulandu mulingile ukulanakila ubuteko. Tatuletwishika ukuti mukacindika sana inshila Yehova abomfya pa kutusambilisha no kukosha icitetekelo cesu, fwe babomfi bakwe. Inshila imo iyo Yehova abomfya, kulongana uko mukalafwaisha ukulasangwako no kula-asukapo.

Na kabili, cino cipande cilanda pa mulandu cacindamina ukulabombako umulimo wa kubila pa Bufumu, uulenga abantu baishiba Yehova e lyo ne fyo acitila abantunse pali ino nshita. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Cino cipande calalenga mwishibe no kuti ukuipeela kuli Yehova Lesa no kubatishiwa kwalicindama nga nshi. Te ca kutwishika no kutwishika ukuti Yehova alatemwa pa fyo mulanga ukuti mulatasha pa cikuuku cakwe ica bupe fye.

1. Finshi Baibolo yalanda pa fyo icupo ca Mwina Kristu cifwile ukuba? Cinshi Baibolo yalanda ukuti e cingapwisha fye icupo?

• “Bushe tamwabelenga ukuti uwababumbile pa kutendeka ababumbile umwaume no mwanakashi, kabili atile, ‘E mulandu wine umwaume akashiila wishi na nyina no kulambatila ku mukashi wakwe, kabili aba babili bakaba umubili umo’? E ico tabali babili na kabili iyo, lelo bali umubili umo. Kanshi, ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya. . . . Onse uwaleka umukashi wakwe, apashili umulandu wa bulalelale, aupa na umbi, ninshi acita ubucende.”—Mat. 19:4-6, 9.

2. Cinshi umwaume no mwanakashi balingile ukuupanina ukulingana ne funde? Nga ca kuti mwalyupa nelyo ukuupwa, bushe mwaupana ukulingana ne funde, kabili bushe ubuteko bwalisuminisha icupo ca musango uyo?

• “Ulebebukisha ukunakila no kulaumfwila ubuteko na balashi.”—Tito 3:1.

• “Icupo cifwile ukuba ica mucinshi kuli bonse, kabili tacifwile ukuba icakowela, pantu aba bulalelale na bacende Lesa akabakanda.”—Heb. 13:4.

3. Finshi mufwile ukulakonka mu lupwa?

• “We mwana wandi, umfwila ukusalapula kwa kwa wiso, kabili wisuula amafunde ya kwa noko.”—Amapi. 1:8.

• “Umulume e mutwe wa mukashi wakwe ifyo na Kristu e mutwe wa cilonganino . . . Mwe balume, muletemwa abakashi benu, filya na Kristu atemenwe icilonganino.”—Efes. 5:23, 25.

• “Mwe bashibo, mwilakalifya abana benu, lelo mulebakusha ukulingana no kusalapula kwa kwa Yehova no kukonkomesha kwakwe.”—Efes. 6:4.

• “Mwe bana, muleumfwila abafyashi benu muli fyonse, pantu ukucita ifi e cawama mu menso ya kwa Shikulu.”—Kol. 3:20.

• “Mwe bakashi, mulenakila abalume benu.”—1 Pet. 3:1.

4. Mulandu nshi tufwile ukucindikila ubumi?

• “[Lesa] e upeela abantu bonse umweo no mupu na fyonse. . . . E walenga ukuti tube no mweo, ukuti tule-enda no kuti tubeko.”—Imil. 17:25, 28.

5. Cinshi ico tushifwile ukwipaila umuntu uuli onse ukubikako fye no mwana uushilafyalwa?

• “Nga ca kuti abaume babili balelwishanya kabili bapunka no mwanakashi uuli ne fumo . . . nga kwaba uwafwa, lyena mukapeele umweo pa mweo.”—Ukufu. 21:22, 23.

• “Ilyo fye nalepangwa amenso yenu yalimwene, kabili mwi buuku lyenu mwalembelwe ifilundwa fyandi fyonse, mwalembelwe inshiku ifilundwa fyapangilwe ninshi tapalaba icilundwa nangu cimo.”—Amalu. 139:16.

• “Yehova apata . . . ne minwe iisumya umulopa wa kaele.”—Amapi. 6:16, 17.

6. Finshi amafunde ya kwa Lesa yalanda pa mulopa?

• “Muletaluka . . . ku mulopa, [na] ku fyatitilwa.”—Imil. 15:29.

7. Cinshi tulingile ukutemenwa bamunyinefwe na bankashi?

• “Ndemupeela ifunde ilipya, ilya kuti muletemwana; ifyo namutemenwe, e fyo na imwe muletemwana. Nga muletemwana, e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.”—Yoh. 13:34, 35.

8. Pa kuti uulwele ubulwele bwambukila nelyo ubwingepaya tambukisheko bambi: (a) Mulandu nshi ashilingile ukukumbatila nelyo ukutomona abantu? (b) Mulandu nshi ashilingile ukufulilwa nga ca kuti bamo tabamwitileko ku mwabo? (c) Mulandu nshi umuntu uulemona kwati alilwala ubulwele ubwambukila alingile ukuitendekelako ukuyapimishisha umulopa ilyo ashilatendeka ukwishishanya no muntu? (d) Mulandu nshi umuntu uwalwala ubulwele ubwambukila alingile ukwebelako kampanya we bumba lya baeluda pa bulwele alwala ilyo ashilabatishiwa?

• “Mwiba ne nkongole nangu shimo ku muntu, kano inkongole sha kutemwana. . . . ‘Uletemwa umunobe nge fyo waitemwa we mwine.’ Umuntu uwatemwa umunankwe te kuti acite icabipa kuli ena.”—Rom. 13:8-10.

• “Tamubika fye amano ku fyo mulefwaya fye mwe bene, lelo mulabika amano na ku fyo bambi bafwaya.”—Fil. 2:4.

9. Cinshi Yehova afwaila ukuti tulebelela abantu banensu uluse?

• “Muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe. Ifyo Yehova amubelela uluse, e fyo na imwe mulebelelana uluse.”—Kol. 3:13.

10. Cinshi mulingile ukucita nga ca kuti uwa bwananyina amubepesha ubufi bwabipisha nelyo nga amucenjesha ifintu?

• “Nga munonko acita ulubembu, kabiye no kumweba icilubo cakwe ninshi muli fye babili. Nga akuumfwa, ninshi wabwesesha munonko mu nshila. Lelo nga tomfwile, senda umuntu na umbi nelyo babili pamo nobe, pantu inte shibili nelyo shitatu e shingashininkisha umulandu. Nga tomfwile kuli bena, eba icilonganino. Nga tomfwile na ku cilonganino, leka abe kuli iwe ngo mwina fyalo kabili nga kasonkesha wa misonko.”—Mat. 18:15-17.

11. Bushe Yehova amona shani imembu shakonkapo?

▪ Ubulalelale

▪ Ukubomfya ifipasho pa kupepa

▪ Abaume nelyo abanakashi ukulaalana beka beka

▪ Ukwiba

▪ Ukuteya ifyangalo fya kushitikapo

▪ Bucakolwa

• “Mwilufiwa. Aba bulalelale, nangu abapepa utulubi, nangu abacende, nangu abaume abasuminisha abaume banabo ukulaala na bo, nangu abaume abalaala na baume banabo, nangu bapuupu, nangu bafunushi, nangu ni bacakolwa, nangu abatukana, nangu ni balya abacenjesha abanabo, tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.”—1 Kor. 6:9, 10.

12. Ukulingana ne fyo Baibolo yalanda pa bulalelale, finshi mulefwaisha ukulacita?

• “Fulumuka ubulalelale.”—1 Kor. 6:18.

13. Cinshi ico tushilingile ukulabomfesha imiti icibomfye bomfye nelyo ukulabomfya imiti iikola iingalenga umuntu aleka ukutontonkanya bwino?

• “Mutuule imibili yenu nge lambo ilituntulu, ilyasanguluka, ilingapokelelwa kuli Lesa, e kutila ukubombela Lesa na maka yenu aya kupelulula. Kabili mwipalana no bwikashi buno, lelo mupilibuke pa kwalula amatontonkanyo yenu, pa kuti mushininkishe mwe bene ico Lesa afwaya, icisuma, icapokelelwa kabili icapwililika.”—Rom. 12:1, 2.

14. Fintu nshi fimo ifyo abantu bacita pa kupupa imipashi ifyo Lesa akaanya?

• “Ekasangwa muli imwe onse uoca umwana wakwe umwaume nelyo umwana wakwe umwanakashi mu mulilo, onse uubuka imbuko, uucita ifinjelengwe nelyo onse uusobela ifya ku ntanshi nelyo ing’anga, nelyo uulowa nelyo uwipusha ku umfwana ne mipashi nelyo ku waishibisha ifya kusobela nelyo onse uwipusha ku bafwa.”—Amala. 18:10, 11.

15. Cinshi uwacita ulubembu ulukalamba afwile ukucita bwangu bwangu nga ca kuti alefwaya ukubwelela kuli Yehova?

• “Nasukile nayebelela ulubembu lwandi kuli imwe, kabili nshafishile ubupulumushi bwandi. Natile: ‘Nalayebelela imembu shandi kuli Yehova.’”—Amalu. 32:5.

• “Bushe umo pali imwe nalwala? Ete abakalamba ba cilonganino, kabili bamupepeleko, bamusubile amafuta mwi shina lya kwa Yehova. No mulwele akapola pantu abamupepelako bali ne citetekelo, na Yehova akamwimya. Kabili, nga alicita imembu, imembu shakwe shikelelwa.”—Yako. 5:14, 15.

16. Cinshi mulingile ukucita nga ca kuti namwishiba ukuti Umwina Kristu munenu nacita ulubembu ulukalamba?

• “Umuntu nga ni kambone nelyo alimweneko nelyo naishibapo fimo, kabili ilyo aumfwa imbila akana no kusokolola ulubembu ulo umuntu umbi acitile, ninshi uyu muntu nabembuka kabili akaba no mulandu pa cilubo cakwe.”—Lebi 5:1.

17. Bushe tufwile ukulamona shani umuntu uo batamfya mu cilonganino?

• “Mwila-ampana no wa bwananyina onse nga aba uwa bulalelale nelyo uwa lunkumbwa nelyo uupepa utulubi nelyo uutukana nelyo cakolwa nelyo umupuupu, kabili te ca kwesha no kulya nankwe.”—1 Kor. 5:11.

• “Umuntu nga aisa kuli imwe ne sambilisho ilyaibela, mwimupokelela mu mwenu nangu kumuposha.”—2 Yoh. 10.

18. Mulandu nshi mulingile ukukwatila ifibusa ifyatemwa Yehova?

• “Uule-enda na ba mano akaba uwa mano, lelo uwangala na bawelewele akacula.”—Amapi. 13:20.

• “Mwilufiwa. Ukwampana pamo na babi kulonaula imibele isuma.”—1 Kor. 15:33.

19. Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova bashi-itumpila mu fikansa fya calo?

• “Te ba muli ici calo, ifyo na ine [Yesu] nshili wa muli ici calo.”—Yoh. 17:16.

20. Mulandu nshi mulingile ukulaumfwila ubuteko?

• “Umuntu onse alenakila ubuteko, pantu bukateka bwafuma kuli Lesa; imitekele iilipo ni Lesa e wasuminisha ukuti ibeko.”—Rom. 13:1.

21. Kuti mwacita shani nga bamweba ukukonka amafunde ayashumfwana na mafunde ya kwa Lesa?

• “Tufwile ukunakila Lesa ukucila ukunakila abantu.”—Imil. 5:29.

22. Malembo nshi yengamwafwa ukusala incito iingalenga mwatwalilila ukukanaba ulubali lwa calo?

• “Uluko talwakemishe uluko lunankwe ulupanga, nangu ukusambilila inkondo na kabili.”—Mika 4:3.

• “Fumenimo muli ena [Babiloni Mukalamba], mwe bantu bandi, nga tamulefwaya ukuwila mu membu shakwe, kabili nga tamulefwaya ifinkunka fyakwe ukwisa pali imwe.”—Ukus. 18:4.

23. Fya kuleseshamo icitendwe nshi ifyo mwingasala, kabili ni fiisa ifyo mushifwile ukusala?

• “Onse uwatemwa ubunkalwe, [Yehova] alimupata.”—Amalu. 11:5.

• “Patisheni icabipa, ikatisheni icisuma.”—Rom. 12:9.

• “Muletontonkanya pali fyonse ifya cine, pali fyonse ifya mucinshi, pali fyonse ifyalungama, pali fyonse ifyasanguluka, pali fyonse ifyatemwikwa, pali fyonse ifyawama, pali conse icisuma icabako na pali conse ica kutasha icabako, twalilileni ukutontonkanya pali fi fintu.”—Fil. 4:8.

24. Cinshi Inte sha kwa Yehova bashisankanishisha ifya mapepo na ba mu mipepele imbi?

• “Te kuti mulelya ‘ifya kulya fya kwa Yehova’ e lyo ne fya kulya fya fibanda.”—1 Kor. 10:21.

• “‘E ico fumenimo muli bena, no kuipaatulako,’ e fyasosa Yehova, ‘kabili mwi-ikatako ku cishasanguluka’; ‘na ine nkamupokelela.’”—2 Kor. 6:17.

25. Mashinte nshi aya mafunde ya mu Baibolo ayengamwafwa ukwishiba ukusefya uko mwingasefyako?

• “Batobenkene ne nko shimbi. No kusambilila imicitile ya shiko. Kabili balebombela utulubi twa shiko, no tu twaishileba iciteyo kuli bena.”—Amalu. 106:35, 36.

• “Abafwa, tabaishiba akantu nangu kamo.”—Luk. Mil. 9:5.

• “Te ba muli ici calo, ifyo na ine nshili wa muli ici calo.”—Yoh. 17:16.

• “Pantu inshita mwalecitamo ukufwaya kwa bantu ba ici calo ilyo mwale-enda mu mibele ya kuilekelesha, mu lunkumbwa, mu kunwensha umwangashi, mu kuwowota, mu kukolwakolwa na mu kupepa utulubi ukwabindwa, ikalamba sana.”—1 Pet. 4:3.

26. Malyashi nshi aya abantu abalembwa mu Baibolo ayengamwafwa ukwishiba nampo nga mulingile ukulasefya inshiku sha ku fyalwa nelyo iyo?

• “Nomba ubushiku bwalenga shitatu bwali bushiku bwa kufyalwa kwa kwa Farao, kabili acitiile ababomfi bakwe bonse umutebeto no kufumya umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa no mukalamba wa balepanga umukate mu kati ka babomfi bakwe. Umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa amubweseshe pa cifulo cakwe ica kuba umukalamba wa balepeela imfumu ifya kunwa . . . Lelo umukalamba wa balepanga umukate alimukulike.”—Ukute. 40:20-22.

• “Lelo ilyo kwali ukusefya ubushiku bwa kufyalwa kwa kwa Herode, umwana mwanakashi wa kwa Herodia alicindile kabili asekeshe Herode nga nshi ica kuti amulaile no kulapa ukuti ali no kumupeela conse ico ali no kulomba. Awe na o akonkele ifyo nyina amwebele, kabili atile: ‘Mpeeleni nomba line umutwe wa kwa Yohane Kabatisha pa mbale.’ E lyo yatumine bamo kabili baileputula Yohane umutwe mu cifungo.”—Mat. 14:6-8, 10.

27. Mulandu nshi mulefwaila ukulakonka ifyo baeluda bamweba?

• “Umfwileni abalemutungulula no kubanakila, pantu balinda imyeo yenu nga bantu abakalubulula; pa kuti bacite ici ne nsansa, te mu bulanda iyo, pantu nga caba ifi kuti camubipila.”—Heb. 13:17.

28. Cinshi cacindamina ukulapaatulako inshita ya kubelenga no kulaisambilisha Baibolo lyonse no lupwa lwenu?

• “Asekelela mu mafunde ya kwa Yehova, kabili abelenga amafunde yakwe no kulayatontonkanyapo akasuba no bushiku. Kabili akaba ngo muti uo balimba mupepi no tumilonga twa menshi, uutwala ifisabo mu nshita ya fiko. Na mabula ya uko tayabonsa, kabili conse ico acita cikatunguluka.”—Amalu. 1:2, 3.

29. Cinshi mwatemenwa ukulongana no kuisanshamo?

• “Nkalumbula ishina lyenu kuli bamunyinane; Mu lukuta e mo nkamulumbanishisha.”—Amalu. 22:22.

• “Tutontonkanye pa banensu ku kucincishanya ku kutemwa kabili ku kubomba imilimo iisuma, twilapuswa ku kulongana, filya waba umusango wa bamo, lelo tulekoseleshanya, maka maka apo mulemona ubushiku bulya bulepalama.”—Heb. 10:24, 25.

30. Mulimo nshi uwacindama sana uo Yesu atupeela?

• “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya mupashi wa mushilo, mulebasambilisha ukulakonka fyonse ifyo namwebele.”—Mat. 28:19, 20.

31. Mibele nshi Yehova afwaya twaba na yo ilyo tulesangwilako ku mulimo wa Bufumu nelyo ilyo tuleafwa bamunyinefwe na bankashi?

• “Cindika Yehova ku fyuma fyobe.”—Amapi. 3:9.

• “Onse acite umo apangile mu mutima wakwe, te kupeela na mutimako nangu mu kupatikishiwa, pantu Lesa atemwa uupeela ne nsansa.”—2 Kor. 9:7.

32. Mafya nshi Abena Kristu benekela ukukwata?

• “Balipaalwa abo bacusha pa mulandu wa bulungami, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo. Abantu nga bamupontela no kumucusha no kumubepesha ubufi bwalekanalekana pa mulandu wandi, ninshi mwalipaalwa. Sekeleleni no kwanga, pantu icilambu cenu cikalamba mu muulu; pantu e fyo bacushishe na bakasesema abamutangilile.”—Mat. 5:10-12.

33. Mulandu nshi ukubatishiwa no kuba Inte ya kwa Yehova kwabela lishuko nga nshi?

• “Amashiwi yenu yanenga ukutemwa no kusekelela mu mutima wandi; pantu nainikwa ishina lyenu, mwe Yehova Lesa.”—Yer. 15:16.