Imitununukile Yapikana Kuli Lesa

“NINE nshila ne cine no mweo: takuli uwisa kuli Tata, kano aishila muli ine,” e fyasosele Yesu Kristu. Alundilepo kuti: “Ndemwebe cine cine, nati, nga mukalombe cintu kuli Tata, akamupeela mwi shina lyandi.”—Yohane 14:6; 16:23.

Pa myanda ya myaka, nangu cibe fyo, amabutotelo ya Kristendomu, ukucilisha Icalici lya ciRoma Katolika, mu kuba ne fifundisho fya liko ifya mulilo wa helo, umutwala, na Bulesa Butatu, yalifulunganye “nshila.” Yesu alilangishiwe, te pamo nga uwa kupaapaatila abantu ababembu uwaitemenwa, lelo pamo nga kanya mu maboko nelyo nga kapingula wa kutiinya, uwakongamina maka maka ku kusenuka no kukanda ababembu ukucila ukubapususha. Ni shani, lyene, umubembu aali na maka ya kutununuka Lesa?

E fyo icitabo The Glories of Mary (1750) cilondolola. Ukulinganya Yesu ku kasuba kakabisha aka bulungi, papa Innocent III uwa mu mwanda wa myaka uwalenga 13 abilishe ukuti: “Uuli onse uwaba mu bushiku bwa lubembu, lekeni atonte amenso yakwe pa mweshi, lekeni abomfye Maria.” Muli Maria, nyina wa kwa Yesu, na umbi uwa kupaapaatila aliletelweko. Nakalimo ukupitila mu kusonga kwa bunyina ukwatunganishiwa, ukusenamina kuti pambi kwanonkwa ukufuma kuli Yesu no kufuma kuli Lesa. Muli fyo, mu mashiwi ya kwa Laurence Justinian, shibutotelo wa mu mwanda wa myaka uwalenga 15, Maria abele “umutanto wa kuya ku paradise, impongolo ya ku mulu, kawikishanya mwanakashi wa cine cine uwacilishapo pa kati ka kwa Lesa no muntu.”

Mu kuba ne lumbo lyonse ilyapeelwa kuli wene, mu kupita kwa nshita tamwenwe na kabili nga “Maria Nacisungu” lelo abele “Namfumu wa Mushilo, Nyina wa Nkumbu,” ukubikwa mu musango wa kusanguluka nga nshi no kusansabikwa ica kuti aali na kabili uwashila ku kutununuka kwa kulungatika. Bushe na umbi uwa kupaapaatilako aali no kusangwa? Ni shani pa lwa kwa nyina?

Apantu Baibolo tailanda icili conse pali ili lyashi, icasuko calisapikwe kumbi. Ibuku lishapuutwamo (Apocryphal) Protevangelium of James lilanda ulwa lyashi lya kwa Anne (nelyo Anna), umukashi wa kwa Joachim, uyo ushakwete mwana pa numa ya myaka iingi iya cupo. Mu kupelako, malaika amonekele kuli wene no kubilisha ukuti aali no kufyala umwana. Mu nshita yalinga, abele nyina wa kwa “Maria Nacisungu,” e fyo catunganishiwe.

Muli fyo kwaimine imipepele ya kusefya iya kwa Anne “Mutakatifu.” Imfuba na macalici fyalikuulilwe mu kucindikwa kwakwe. Ukushinshimuna kwa kwa Anne “Mutakatifu” kwabele ukwaanana mu Europe mu mwanda wa myaka uwalenga 14.

“Mwandi kupikana kuntu ubutotelo bwaishileba!” e fimona icitabo The Story of the Reformation. “Abantu bapepele kuli Anna uwapaapaatile kuli Maria uwapaapaatile ku Mwana wakwe uwapaapaatile kuli Lesa abantu ababembu. Cali ca kusungusha, lelo ico cali e musango wa cisumino ca kutiine mipashi apo imyeo ya bantu yalishiwe.” Pano, lyene, e pali umulandu umbi uyo amashiwi ya kwa Yesu yabombako mu kulinga: “[Mwasangule] cebo ca kwa Lesa ca fye ku ca cishilano cenu.”—Marko 7:13.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 21]

The Metropolitan Museum of Art, Bequest of Benjamin Altman, 1913. (14.40.633)