Nomba Line, Ulukaakala Luli no Kupwa Kuli Pe na Pe!
Inyunshipepala ya The New York Times iya ku United States yakwete umutwe waleti: “Ulukaakala Lwatebelela Icalo.”
Inyunshipepala ya O Globo iya ku Brazil yakwete umutwe waleti: “Ulukaakala pa Ng’anda.”
Inyunshipepala ya The Globe and Mail iya ku Canada yakwete umutwe waleti: “Ulukaakala Lwatebelela Abanakashi ba mwi Sonde.”
IYI mitwe ya malyashi mu manyunshipepala ya ku North na South Amerika ilelangilila imibele ya bulanda iili mu calo. Nga fintu akabungwe ka World Health Organization kasosele nomba line, “ulukaakala lwa misango na misango nalufulilako nga nshi mu myaka yapitapo iya nomba line.”
Langulukeni pa fipendo fileta ubulanda:
Ubukomi. Ku Latin Amerika na ku Caribbean, abantu nalimo 1,250 balepaiwa cila bushiku. E co, “muli hafu wa fyalo fya kuli ici cifulo, ukwipaya e ca cibili icilenga sana imfwa pa bacaice bali ne myaka pa kati ka 15 na 24.”
Ukucusha abana. Mwi sonde lyonse muli amafya ya kupumaula abana, ukubacenda no kubacusha. Ku ca kumwenako, “ukufwailisha pa bakalamba mu fyalo fimo fimo ifyatumpuluka mu fya kupangapanga kutubulula ukuti amapesenti 10 ukufika ku 15 aya bana balecendwa, na kucilisha abanakashi.”
Ukupuma abanakashi. Pa numa ya kufwailisha pa lwa batobele insambu sha bantu mu calo conse mu 1997, abalesapika basondwelele ukuti “ukupuma abakashi kwaba e cimo icilenga sana abanakashi ukucenwa mupepi na mu fyalo fyonse.” (Human Rights Watch World Report 1998) Inyunshipepala ya The Globe and Mail, iya ku Canada itila ubwafya bwaseeka ubwa kupuma abanakashi pa mayanda, ubushilandwapo sana, nomba bwitwa nga “kayofi ka mu bumfisolo aka mu mwanda wa myaka uwalenga 20.”
Na mu nshiku sha kwa Noa, pano isonde “paiswilepo [ulukaakala, NW].” (Ukutendeka 6:9-12) Lelo Yehova Lesa abakile ulya “kabila wa bulungami” no lupwa lwakwe “ilyo aletele ilyeshi pano isonde pa bashipepa.” E fyo Lesa akacita na mu nshiku shesu. Akabaka aba “bukapepa” lintu akafumyapo abalukaakala na babifi no kusangula lino isonde paradaise mu calo cakwe icipya ico alaya. (2 Petro 2:4-9; 3:11-13) Bushe tamucincimushiwe ukwishiba ukuti nomba line ulukaakala luli no kupwa kuli pe na pe?