Bushe Mwalitemwa Umweo?

CASHIMIKWA ukuti ilyo kashika wa nshintu umwina Italy Giacomo Leopardi ali mupepi no kufwa, aebele abalemutensha ukuti “lekeni mone ulubuuto.” Ayo mashiwi yatubulula ukuti abantu balafwaisha ukuba abomi, ubo ulubuuto lwimininako.

Ukufwaisha ukuba umumi cintu ica mutengo icilenga abantu abengi ukusengauka ubusanso no kucita apo bengapesha ku kuba abomi. Muli ci, abantu tabapusana sana ne nama, isho na sho ishaba ne cifyalilwa ca kufwaya ukuba no mweo.

Lelo bumi bwa musango nshi twingatemwa ukwikala? Te kwikalila fye ukupeema no kwenda. Kabili te kuti twikushiwe nga ca kuti twaba ne mimwene ya kuliilapo nomba line mu bumi. Imfundo ya bena Epikuri iya kuti “tulye no kunwa, pantu mailo tukafwa” tayalenga abantu ukwikushiwa. (1 Abena Korinti 15:32) Nangu cingati abantu balakabila ifingi lwa ku mubili ifyacindama, balafwaya ukwikushiwa mu fya ntambi na mu fya mu bwikashi pamo no kwikushiwa lwa ku mupashi e kuti ukutetekela Uwapulamo. Ku ca bulanda, iminshipendwa ya bantu tabaipakisha ubumi pa mulandu wa mibele ya bulanda mu bwikashi iyaba mu fyalo ifingi mwi sonde. Imikalile ya bali bonse abafwaya fye ukwikushiwa lwa ku mubili e kuti ukulya, ukunwa no kukwata ifipe, nelyo ukwikusha ukufwaya kwa kulala na umo tayapusana ne ya nama kabili iyo mikalile taibaletela insansa shine shine. Na kuba, tababomfya ifibombelo ifyo ubumi bupayanya ku kwikusha imintontonkanya yabo ne nkuntu. Na kabili, abali bonse abafwaya fye ukwikusha ukukabila kwabo ukwa bukaitemwe tabaipakisha mu bumi lelo bonaula ubwikashi bekalamo, kabili tabatungilila ifyo bambi bafwaya.

Ku kushininkishe fi, kapingula uupingula bampula mafunde bacaice atila “ubwafya bwa mibele, ukusumbula ifipasho fya mibele yabipa, no kutunguluka ukupitila mu kubomfya inshila sha kunonkelamo icuma bwangu” ilingi “fitungilila ukucimfyanya kukalamba.” Ici ciletako imibele iyabipa ku bwikashi na ku bacaice, na kucilisha lintu batendeka ukubomfya imiti ikola.

Mwalishiba ukuti fingi fileta insansa mu bumi—ukuya pa cuti mu fifulo fya kucincimusha, ukubelenga kucincimusha nelyo ukusapika, ukuba ne fibusa twatemwa, inyimbo shisuma. Kabili kwaliba fimbi ifikalamba ne finono ifileta insansa. Abo abatetekela sana muli Lesa, maka maka Lesa wa mu Baibolo, Yehova, balikwata imilandu yafulilako iya kutemenwa ubumi. Icitetekelo cine cine cilakosha no kulenga umo ukuba uwashikatala, ifyo fintu kuti fyalenga umo ukubomba ne nshita shayafya. Abasumina muli Lesa wa cine kuti basosa no kucetekela ukuti: “Shikulu e kaafwa wandi, nshakatiine.” (AbaHebere 13:6) Abantu abaishiba ukutemwa kwa kwa Lesa bayumfwa ukuti alibatemwa. Balankulako ku kutemwa kwakwe, ico cibalenga ukusekelela nga nshi. (1 Yohane 4:7, 8, 16) Baliba abacincila mu bumi kabili balafwako bambi ne co cibaletela insansa. Caba fye nga fintu Yesu Kristu atile: “Ukupeela ce shuko ukucilo kupokelela.”—Imilimo 20:35.

Ku ca bulanda kwaliba ulubali na lumbi kuli buno bumi. Ukucula kwaba mpanga yonse, umucishacinani, ubupiina, ukulwala, ne mfwa—ifi ni fimo fimo fye pa fya bulanda ifilenga ubumi ukuba ubwayafya. Imfumu Solomone iya luko lwa kale ulwa Israele iyali iikankaala, iya maka, kabili iya mano tayabulishe icili conse ica kulenga abantu ukuba ne nsansa. Lelo kwali cimo icalemusakamika—ukwishiba ukuti nga afwa ali no kushiila bambi fyonse ifyo ‘acucutikile ku mano kabili ku kwishiba kabili ku butukushi.’—Lukala Milandu 2:17-21.

Ukupala Solomone, abengi balishiba ukuti ubumi bwalipipa, kabili bupita fye bwangu. Amalembo yasosa ukuti Lesa ‘abika iciyayaya mu mintontonkanya yesu.’ (Lukala Milandu 3:11, Byington) Ukufwaya ukwikala ku ciyayaya kulenga abantu ukwetetula pa fyo ubumi bwaipipa. Mu kupelako, pa mulandu wa kukanasanga ifyasuko fishinina pa lwa bupilibulo bwa bumi ne mfwa, umo kuti atendeka ukuyumfwa ngo wapelelwa kabili ngo ushacindama. Ici kuti calenga umo ukuba uwa bulanda mu bumi.

Bushe kwaliba ifyasuko ku mepusho yacusha abantunse? Bushe kukabala akubako imibele ya kulenga ubumi ukuba ubusuma kabili ubwa ciyayaya?