Bushe Kuti Mwayasuka Ici Cipusho?

Cinshi Yesu ashaundapile umwaume impofu pa muku fye umo?

Pali Marko 8:22-26, palanda ukuti Yesu alyundepe umwaume impofu, ku Betsaida. Ili ilembo lilanda ukuti Yesu abalile apaala amate mu menso ya ulya mwaume, e lyo amwipushe nga aalemona icili conse. Ifyo ulya mwaume ayaswike filangilila ukuti afwile alipelenganishiwe. Pantu atile: “Ndemona abantu, pantu ndemona ifilemoneka kwati miti, nomba fileenda.” Lyena Yesu abikile iminwe yakwe pa menso ya ulya mwaume na kabili, ne cacitike ca kuti ulya ‘Muntu atendeke ukumona bwino bwino, kabili alipolele, no kumwensekesha fyonse.’ Cine cine, Yesu taundepe ulya muntu pa muku fye umo, lelo amundepe panono panono. Mulandu nshi?

Kwena, Baibolo tayatwebapo ifingi, lelo kuti twaesha ukutontonkanya pa cingalenga Yesu amundape muli ulya musango. Umuntu uwaikala imyaka iingi ukwabula ukumona nelyo uwafyalwa impofu, te kuti amone bwino nga atendeka fye ukumona pa muku umo. Natulangilile: Kwali bakabalwe abo batwele pa mukoti pa kuti balebabomfya ku milimo. Aba bakabalwe balibeleshe ukwikala mu mfifi ica kuti lintu babafuumishe pa nse ya mukoti, balekabila ukwikala akasuba konse pa nse pa kuti amenso yabeleshe ulubuuto. Nomba nga ni ku muntu impofu, kuti papita inshita iikalamba pa kutendeka ukumona bwino. Shino nshiku badokota balabombela abapofula amenso abatendeka no kumona. Lelo, umuntu nga atendeka fye ukumona, bongobongo ilaba ne ncito iikalamba iya kufwaya ukwishiba conse ico amenso yalemona. Umuntu alafilwa no kulondolola bwino ifyo ico alelolesha cilemoneka ne fyo cili ubukulu nangu ca kutila alicishiba kale. Nomba mu kuya kwa nshita, bongobongo ilatampa ukwishiba ifyo amenso yalemona.

Kanshi napamo icalengele Yesu ondape ulya mwaume panono panono, ni co alimulangulukileko. Na kuba ulya muntu asukile atendeka ‘ukumona bwino bwino’ no kwishiba ifyo alemona.

Cinshi ukubelenga icimfungwa kushayangukile pa nshita Yesu ali pano calo?

Ilingi line impapa balepangila icimfungwa shalelepa amasentimita 23 kufika kuli 28 kabili mu bwipi shaleba amasentimita 15 ukufika kuli 23. Ishi mpapa baleshilundanya ku shibiye ukubomfya ifya kukambatikilako nelyo ukushibila ne nshindamo ukubomfya utumyando. Inshita shimo pa kupanga icimfungwa, balebomfya impapa ishitali. Icimfungwa ca kwa Esaya ico basangile mu lulamba lwa Bemba Wafwa, cakwete impapa 17 isho basuntinkenye ukubomfya utumyando kabili calepele amamita 7. Ici cimfungwa na nomba epo caba. Nakalimo ne cimfungwa ca kwa Esaya cilya Yesu abelengelemo ilyo ali mwi sunagoge lya mu Nasarete na co e fyo calepele.—Luka 4:16, 17.

Alan Millard na o alilandilepo pali ili lyashi lya cimfungwa mu citabo cakwe icitila, Discoveries From the Time of Jesus. Atile: “Uwalebelenga, alefungulula [icimfungwa] ku kuboko kwa kuso, kabili alebomfya ukuboko kwa kulyo pa kufunga amabula ayo alepwisha ukubelenga. Kanshi pa kuti Yesu afike pali cilya cipandwa abelengele mwi sunagoge ica kwa Esaya 61, afwile alifungulwile icimfungwa mupepi na conse, no kucifunga na kabili.”

Pali ilya nshita ibuuku lya kwa Esaya talyakwete fipandwa ne fikomo nge fi lyaba ino nshita. Ilyo Yesu bamupeele icimfungwa ca kwa Esaya mwi sunagoge lya ku Nasarete, alicifungulwile no kuya pa mashiwi alefwaya. Mu ma Baibolo yesu, yalya amashiwi yasangwa pali Esaya 61:1, 2. Yesu “alisangile amashiwi alefwaya,” ukwabula no bwafya icalangilile ukuti alishibe sana Icebo ca kwa Lesa.