Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w13 2/15 ibu. 30
  • Aali ni Lupwa wa kwa Kayafa

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Aali ni Lupwa wa kwa Kayafa
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—2013
  • Ifipalileko
  • Bushe Akabokoshi Kashulilwe Bushininkisho bwa Kuti Yesu E ko Ali?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2003
  • Shimapepo Mukalamba Uwapingwilile Yesu Ukwipaiwa
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2006
  • Yesu Bamutwala Kuli Anasi na Kuli Kayafa
    Yesu E Nshila, Icine no Mweo
  • “Afwile Ukufwa”
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1990
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—2013
w13 2/15 ibu. 30

Aali ni Lupwa wa kwa Kayafa

Limo abashula ifya mu mushili balasanga ifintu apalembwa fimo ifilelanda pa muntu uo Baibolo yalandapo nelyo pali lupwa wakwe nangu uo baishibene nankwe. Ku ca kumwenako, mu 2011, abasoma aba ku Israel balilembele ifyebo ifyalelanda pa muntu uwali lupwa wa muntu umo uo Baibolo yalandapo. Basangile imbokoshi umwali amafupa ya muntu uwafwile kale sana apapitile ne myaka 2,000. Iyi mbokoshi baipangile ifyo balepanga imbokoshi balesungilamo amafupa ya bantu kabili baiyemfeshe ne mpemba.

Pali iyi mbokoshi balembelepo ukuti: “Miriamu umwana mwanakashi wa kwa Yeshua umwana mwaume wa kwa Kayafa, shimapepo wa ku Maasia uwa ku Beth ʹImri.” Shimapepo mukalamba umuYuda uwalubulwishe Yesu no kumupingwila ukumwipaya ali ni Kayafa. (Yoh. 11:48-50) Kalemba wa lyashi lya kale Flavius Josephus atile uyu shimapepo ali ni “Yosefe, uo baleita ukuti Kayafa.” Kanshi iyi mbokoshi umwali amafupa ifwile yali ya kwa lupwa wakwe. Apo pa mbokoshi basangile kale iyo batila ya kwa shimapepo mukalamba palembelwe ukuti Yehosef bar Caiapha, nelyo Yosefe, umwana wa kwa Kayafa,a ninshi Miriamu afwile ali ni lupwa wa kwa Kayafa.

Akabungwe ka Israel Antiquities Authority (IAA) katile, imbokoshi umwali amafupa ya kwa Miriamu baipokolwele ku bapuupu abaileiba ku nshiishi ya kale. Ifyo basangile ilyo babebetele iyi mbokoshi ne fyalembelwepo fyalangile ukuti iyi mbokoshi cine cine yali ya kwa lupwa wa kwa Kayafa.

Kwaliba na fimbi ifyo twingasambilila ku fyalembelwe pali iyi mbokoshi. Pali iyi mbokoshi balilembelepo ne bumba lya kwa “Maasia,” ilyalenga 24 ilya bashimapepo. Aya mabumba 24 yalelekanina ukubombela pe tempele mu Yerusalemu. (1 Imila. 24:18) Akabungwe ka Israel Antiquities Authority katile ifyo balembele pali iyi mbokoshi filanga ukuti “indupwa ishakwete ishina lya kuti Kayafya shali lupwa lwa baali mwi bumba lya kwa Maasia.”

Pali iyi mbokoshi balilembapo no kuti Beth ʹImri. Ili shiwi nalimo kuti lyapilibula ifintu fibili. Akabungwe ka Israel Antiquities Authority katila, “Nalimo Beth ʹImri kuti yapilibula ishina lya lupwa lwa bashimapepo, abana ba kwa Imere (Esra 2:36, 37; Nehe. 7:39-42), bamo pali aba bali mwi bumba lya kwa Maasia. E lyo limbi kuti yapilibula ne ncende ukwatuntwike Miriamu nelyo ulupwa lwakwe.” Te mulandu no mo aya mashiwi yalola, imbokoshi umwaba amafupa ya kwa Miriamu yalenga twashininkisha ukuti abantu abo Baibolo yalandapo ba cine cine kabili bafumine mu ndupwa sha cine cine.

[Futunoti]

a Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa mbokoshi ya mafupa ya kwa Kayafa, belengeni icipande citila “Shimapepo Mukalamba Uwapingwilile Yesu Ukwipaiwa,” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 15, 2006, amabula 10-13.

[Icikope pe bula 30]

Icikope: Umo balesungila imbokoshi sha mafupa ya bantu

[Abatusuminishe]

Todd Bolen/BiblePlaces.com

Boaz Zissu, Bar-Ilan University, Israel

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi