Bushe Umulimo Wenu Ulamutendusha?
NAPAMO mubomba amaawala 8 cila bushiku. Yaba, inshita ubukulu na maka ubwingi ifyakupeela ku citendwe! Nalyo line, imilimo iingi mu mwanda wa myaka uwalenga 20 ilatendusha kabili iletela kabomba icilumba icinono.
E co kuti mwamwenamo sana nga mwalenga umulimo wenu ukuwama. Mu kubomba kuti mwasangamo ukusekelela ukwacilapo, kabili kuti mwaishiba ifyo mwingawaminisho mulimo uuli onse mukabomba ku ntanshi. Lekeni, lyene, tubebeteko inshila shimo ishingalenga ici ukucitika.
Bombeni mu Kucincimuka
Incenshi shimo shitubululo kuti mulingile ukulabomba kwati fye mulaipakisha. Nga mulecite fyo, icikakonkapo ca kuti mukalaipakisha umulimo wenu.
Pambi kuti mwaankulako amuti: ‘Lelo ine te kuti mombe mu kucincimuka nangu panono umulimo wandi!’ Pambi umulimo wenu ubimbamo imibombele yakosa, pamo ngo mulimo uwa pali bamashini ba mu fakitare. Atemwa nalimo mwalibomba imyaka iingi sana ica kuti muyumfwa ukuti tamwingabukululo buseko mu mulimo wenu. Nangu cibe fyo, imingalato iinono fye pamo ngo kumwentula no kwiminina mulungulungu nalimo e ingamwaafwako ukuba abacincimuka pa lwa mulimo wenu.
Ukutontomesha pa mulimo mulebomba na ko kwine kuti pambi kwamwaafwa. Ukubomba nga mashini te ko, kabili ilintu mulebomba mwilatontonkanya pa lwa nshita ya kutuusha, impela ya mulungu, nangu fye pa mulimo umbi uo mushilabomba. Ilingi line caliwama ukutontomesha fye pa mulimo uo mulebomba. Cinshi cikafumamo? Nalimo mukatendeka ukuipakisho mulimo e lyo ne nshita yakulamoneka kwati ileyangufyanya.
Ilingi line e fyo ciba lintu mwaitumpa mu mulimo uo mwatemwa sana. Nalimo e fyo cingaba na kuli imwe bene nga ca kuti mulepoosako amano sana ku mulimo untu ilingi mushiipakisha pa kubomba.
Bombesheni Mucishepo
Bombesheni. Nga mwacite fyo cikamwaafwa ukusango kwikushiwa mu mulimo. Ukuba kwena, ukupanda amano kwa musango yu takumfwana ne tontonkanyo lyaseeka ilya kuti lintu mwasango kuti umulimo tauweme, tamulingile ukulaipatikisha pa kubomba. Lelo umulekelesha, ukulaalikisha, no kubomba panono mu cine cine kuti fyamupwa amaka no kulundako amasakamika no kufunshika. Inshita shimo shimo umuntu uutila nga ainuka afika pa mwakwe uwakanshika, ukusakamikwa, no kunaka pambi afwile alecula pa mulandu wa kukanacincila mu mibombele.
Ukulingana na Baibolo, ukubombesha pa mulimo e kulengo kuti inshita sha kutuusha shilewama. “Icisumako ku muntu takuli kano ica kuti alye, anwe, no kuimweno busuma ku [kubombesha, NW] kwakwe.” (Lukala Milandu 2:24) Kuli bamo, ici pambi cumfwika nge nsoselo ya kale, lelo bambi balabomfya ici cishinte icibelelela. Basumino kuti, mu cine cine, takwaba “icisumako” kano fye ukuipakisha icibwesha ca kubombesha kwabo. Icitabo The Joy of Working (Ukusekelela Kwaba mu Kubomba) cisuminisho kuti: “Umulimo nga wabombwa bwino ulenga umutima ukwikushiwa.”
E co, bombesheni ukufika apo mwingapesha, nalimo mukayumfwa abapuupuutulwa. Bombesheni mucilepo pa fyo mubomba lyonse, kabili kuti pambi mwaba aba nsansa mu kucilapo. Nga mulebalilapo ukubombe milimo iyacindama, mwakulaipakisha inshita sha kutuusha na pa mpela ya milungu ukucila umuntu uuinenuna mu kulaalikisha umulimo.—Linganyeniko Estere 10:2; Abena Roma 12:11; 2 Timote 2:15.
Mu cifulo ca kucimfyanya na bambi, bombesheni muicishe mwe bene. (Abena Galatia 6:4) Imikeni ifipimo ifipya na mabuyo ayapya. Twalilileni ukuwamya imibombele yenu. Umwanakashi umo, uubomba umulimo wa kubila ifya kufwala lyonse uo bamo bamona ngo wa citendwe, apangile ubwangalo bwa kuipimine nshita. Aleceeceeta fintu engabomba mwi awala limo na limo, kabili lyene alyeseshe ukulundako fintu engabomba. Mu cine cine uyu mwanakashi alaipakisho mulimo wakwe pantu alatukuta ukufika apapela amaka yakwe.—Amapinda 31:31.
“Yemfyeni” Umulimo Wenu
Ba Dokota Dennis T. Jaffe na Cynthia D. Scott batubululo kuti: “Mwelenganye ukuti umulimo wenu ni ng’anda yabulamo akantu. Cilya mwakukilamo mwabebeta imimonekele na fintu yakuulwa. Lyene amano ya butukushi yaisa. Mwapingulapo ifyo mulefwaya ukubomfye ncende, ukuyemfya, no kusangula iyo ng’anda ukuti mukaleikalamo. Fyonse fyacitwa ukulingana ne fyo mulefwaya.”
Imilimo iingi nga mwapeelwa, amafunde na makambisho aya kulangilila yalabapo. Ukubomba fye icileenekelwa kwaba ngo kukukila mu ng’anda iyabulamo akantu. Taciba ukulingana ne fyo ulefwaya. Lelo nga mwabikamo inshila yenu iya mibombele, umulimo wenu ukacilapo ukuwama. Te kuti kube abantu babili “abengayemfya” umulimo mu nshila imo ine. Kapyunga umo kuti aibukisha ifilyo ifyo bakashita ba lyonse batemwa. Umbi na o maka maka alikwata icikuuku no mucinshi. Bonse babili balaipakisha umulimo wabo pantu balyangwako ku mibombele yabo.
Twalilileni Ukusambilila
Ukusambilila ni nshila imbi ya kusangilamo ukusekelela mu mulimo. Icitabo Tension Turnaround cilondololo kuti ilintu tulekula, bongobongo wesu na o alafunguluka pa kuti engalabomba pa fyebo ifyo apokelela. Ici cilondolola umulandu ifintu fyaletucincimusha akale nalimo pali nomba filetutendusha. Icingapwisha ubu bwafya kusambilila ifipya ifingekusha bongobongo uuli ne nsala ya kufwaya ifyebo ifipya.
Nga mulesambilila ifingi pa lwa mulimo wenu nalimo umuye nshiku kuti mwaisapeelwa umulimo uwacilapo ukuwama. Lelo nangu fye ico tacicitike, ukusambilila mu kwine kweka e kukalenga ukuti umulimo wenu ukacilepo ukuwama no kwikusha. Bakalemba babili, Charles Cameron na Suzanne Elusorr balondololo kuti: “Ukusambilila takupelela fye mu kukosha ukuicetekela kwenu ukupitila mu kwingilishako fintu mwingacita, lelo na kabili kulambukila imimwene yenu iya bumi: ukuti amafya kuti yapikululwa, kuti yacimfiwa, umwenso kuti wacepako, no kuti ifintu ifingi kuti fyacitwa ukucila ne fyo mwaletontonkanya.”
Napamo kuti mwakaana amuti: ‘Lelo, ine nasambilile fyonse ifikabila ukwishibwa pa lwa mulimo wandi kale sana!’ Nga e fyo cili, bushe kuti mwasambilila ifintu ifishakumako sana ku mulimo wenu? Ku ca kumwenako, napamo kuti mwapingulapo ukusambilila ifyalundwako pa lwa kumfwana na babomfi nelyo pa lwa fibombelo fyenu. Napamo kuti mwasambilila ifyo mwingalemba bwino kalata wa mu ofesi nelyo ifyo mwingatungulula bwino ukukumana. Kuti mwasambilila inshila ishacilapo ukuwama isha kubomba na bangalila incito.
Ni shani mwingasambilila ifi fintu? Nalimo akampani ako mubombako kalatambika amasambililo yantu mwingafwaya ukushukila. Atemwa laibrare nalimo yalikwata ifitabo fintu mulekabila. Lelo mwisuula kulya ukumoneka kwati takwingasangwa ifyebo ifikabilwa. Ukulolekesha imibombele isuma ne yalubana ku bantu abalebomba kuti mwasambililako fimo. Ku filubo ifyo mupanga kuti mwasambililako fimo, na ku mibombele yenu iisuma na ko kuti mwasambililako fimo, nga mulebebeta imilimo mwacitile bwino. Ifintu mwingasambilila mu mibombele yenu iya kale e lyo na mu kubebeta bambi kuti pambi fyamusambilisha ifintu ifyo tamwakatale amufibelengapo mu fitabo nelyo ukufyumfwapo mu kalasi.
Imitubululo Imo Imo iya Kulekelesha
Kwalibako inshila imbi iyo mwingabombelamo. Nalimo kuti mwapingulapo ukuti mukabila ifyacilapo—ukuti bambi e bapeelwa fye amashuko yonse no kuti imwe tamwatala amupeelwako ishuko lya kubomba umulimo mufwaya mu cine cine. Nalimo mulandapo fye lyonse na bantu abasuminisha imimwene yenu, kabili pambi mwalishininkisha ukuti ifi fyonse fya cine.
Lelo pambi tacingaba ica cine. Abengi abaipakisha umulimo wabo balisambilila ukuipakisha wene. Umuntu uipakisho kushila amaplani ya mayanda pambi kuti aipakisha no kwensha basi. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti ukutukuta mu mibombele yakwe kulamupeelo kusekelela no kwikushiwa.
E co kanshi sengaukeni itontonkanyo lya musuusha ililenga ukuti inshiku sha milimo shiletendusha ukupusanako na pa mpela ya mulungu. Mwilapoose nshita ukupituluka mu filubo fyenu ifya kale, ukwelenganya ifyo mwalalufyanya, no kusakamikwa pa fyo bambi batontonkanya pali imwe. Muloleshe fye pa mulimo mulebomba. Mupooseko amano yonse. Esheni ukubikako umutima nga fintu mwingacita mu cangalo mwatemwisha. E ico bombesheni ukufika apo mwingapesha, kabili musekelele nga mwabomba bwino.
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 11]
Mwilalekelesho Mulimo Wenu
Pa Amapinda 27:23, 24, Baibolo itila: “Sakamano kwishiba ifyo umukuni obe uli, biko mutima obe pa maombe yobe; pantu ifyuma te fya muyayaya, ne fya mu cipao te fya ku nkulo ne nkulo.” Bushe ico calola mwi?
Calola mu kutila ubunonshi (ifyuma) ne fifulo fya pa muulu (icipao), nga fyanonkwa, ilingi line fiba fye fya pa kashita akanono. E ico, umucemi uwalembwa mu Baibolo alangishe amano nga ca kuti alyangilweko sana ku kusakamana impaanga shakwe, e kutila, ‘ukubiko mutima wakwe pa maombe yakwe.’ Icalefumamo bwikalo busuma kuli kabomba no lupwa lwakwe, nga fintu ifikomo fitatu ifyakonkapo filelangilila.—Amapinda 27:25-27.
Ni shani ilelo? Ilingi line abantu babike mitima yabo pa kunonke fyuma nelyo icifulo ca pa muulu, basubila ukuti cikabalenga ukuba na maka ya kuleka umulimo wabo uwa ndakai. Bamo balikwata amapange ayalondoloka; e lyo bambi basabaila fye. Muli ishi shonse mbali te cisuma ukusuula nelyo ukulekelesho mulimo wenu uwa ndakai. E mo muliila, kabili pambi na ku ntanshi e fyo cakulaba. Icacilapo sana ku muntu kubiko mutima wakwe pa “maombe” yakwe, ukwangwako sana ku mulimo uwaba e kaliilo kakwe. Nga acite fyo cikaletako ubwikalo busuma pali nomba na ku ntanshi.