Untu Yesu Aba Nomba

NANGU cingatila caliwama ukwishiba ifyo Yesu alemoneka, calicilapo ukucindama ukufwailisha untu ali nomba na kuntu aba. Cinshi abomba ku mifwaile ya kwa Lesa ku bantunse?

Te kuti tusange fyasuko mu lyashi lya kale ilya ku calo. Kuti fyasangwa fye mu calembwa calembelwe na Lesa pa kuti abafwaya icine bengamwenamo. Ico calembwa ni Baibolo wa Mushilo, nelyo Amalembo Yashila, iyasabankanishiwa ukucila ibuuku ilili lyonse mu calo.

Baibolo te buuku fye ilyalembwa na bantunse nga mabuuku yonse yambi. Nangu cingatila Lesa abomfeshe abantunse nga bakalemba bakwe, aali e kalemba umwine wine. “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami; ukuti umuntu wa kwa Lesa abe uwapwililila, uwaiteyanya ku kubombo mulimo onse usuma.”—2 Timote 3:16, 17.

Umutumwa Paulo alishibe cintu Amalembo yali, pantu alembele ukuti: “Ilyo mwapokelele icebo ca kwa Lesa ico mwaumfwile kuli ifwe, tamwapokelele nge cebo ca bantu, lelo ifyo cili cine cine, icebo ca kwa Lesa.”—1 Abena Tesalonika 2:13.

Lesa e Kalenga wakwatisha maka uwa bubumbo, ubwabamo ifipinda bushiku imintapendwa ne ntanda imintapendwa mu cipinda bushiku cimo na cimo. We maka ya kusungusha yantu akwata aya kuti abumbe fyonse fyo! Mu cine cine Uwa maka yonse, uwapangile iulu lya kusungusha, kuti alemba ibuuku lingaba ica kutungulula cashintililwapo ku uli onse uulesokota icine.

Cintu Baibolo Ilanda

Icebo ca kwa Lesa cilasansabalika ifisumino fya mutatakuya no mutunganya pa lwa kwa Yesu. Moneni fimo ifishinka ipeela pa lwa wene:

• Pa ntanshi bamalaika ne sonde tafilabumbwa, Yesu eka fye aali e mutanshi pa minshipendwa ya fibumbwa fya mu muulu ukubumbwa na Lesa mu kulungatika iminshipendwa ya myaka iyapitapo. Uyo e mulandu etilwa Umwana wa kwa Lesa “uwafyalwa eka.” Ifibumbwa fimbi fyabumbilwe ukupitila muli uyu Mwana, “cibinda wa mulimo” wa kwa Lesa ilyo ashilaisaba umuntunse.—Yohane 3:16; 6:38; 8:58; Amapinda 8:30; Abena Kolose 1:16.

• Mupepi ne myaka 2,000 iyapitapo, Lesa akushiishe ubumi bwa kwa Yesu mwi fumo lya kwa nacisungu umuYuda, pa kuti afyalwe ngo muntunse. Nangu fye ilelo, ukupitila mu nshila itwa artificial insemination, (ukukushisha insandensande sha bufyashi bwa mwaume mu mwanakashi) abantunse balacita icintu capalako.—Mateo 1:18; Yohane 1:14.

• Yesu tapelele fye pa kuba umuntu musuma. Ilyo akulile apashenye bwino bwino imibele ya kwa Wishi wa ku muulu, Yehova Lesa iya kutemwa, inkumbu, ubulungami.—Yohane 14:9, 10; AbaHebere 1:3; 1 Yohane 4:7-11, 20, 21.

• Apo Yesu aali mwiminishi wa kwa Lesa pe sonde, asakamene ababulisha na batitikishiwa, lelo ukwabula ukupata abakankaala. Pa mulandu wa kwafwa kwa mupashi wa mushilo uwa maka ya kwa Lesa, Yesu mu cipesha amano aundepe abalwala no kubuusha fye abafwa. Ukupitila muli iyo milimo ya kusungusha, alangishe pa ciputulwa cinono ifyo ali no kucita isonde lyonse lintu abushiwe ku bafwa no kunina ku bumi bwa ku muulu ku kuba Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa ubwa ku muulu.—Mateo 11:4-6; Luka 7:11-17; Yohane 11:5-45.

• Bulya Bufumu bwa kwa Lesa ubwa ku muulu e buntu Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukupepela no kubutangisha mu bumi bwabo. Lintu bukemikwa mu kufikapo, “bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse [ayabako ilelo], kabili bukeminina umuyayaya.” Lyene, Ubufumu bukaba e kamfulumende yeka fye pe sonde. E subilo lyeka fye ilya bantunse bamanama.—Daniele 2:44; Mateo 6:9, 10.

• Lesa ali e Wishi kwa Yesu, kabili Yesu aali uwa busumino kuli Lesa. E co, lintu Yesu aipaiwe, aali uwapwililika. Apeele ubumi bwakwe ubwapwililika kuli Lesa mu kuitemenwa nge lambo lya cilubula ku kubwesha cintu Adamu alufishe lintu asangukile Lesa. Pa kucite co, Yesu aiswile inshila ya ku bumi bwa ciyayaya kuli bonse abamucetekela.—Yohane 3:16; Abena Roma 3:23, 24; 1 Yohane 2:2.

• Yesu wasontwa na Lesa nge Mfumu ya ku muulu, akafikilisha imifwaile ya kwa Lesa iya kufumyapo ububifi pe sonde no kwafwilisha abantu bacumfwila ukufikila bapwililika mu muntontonkanya no mubili. Lyene, abantu bakekala muli paradise wa pe sonde mu mutende ne nsansa, na mayanda yasuma ne fya kulya ifingi kuli bonse. Ukulwala, ubulanda, ne mfwa fikafumishiwapo kuli pe na pe. Nangu fye abafwa bakabuushiwa no kukwate shuko lya kwikala kuli pe na pe pe sonde.—Ukutendeka 1:26-28; 2:8; Ilumbo 37:10, 11, 29; Amapinda 2:21, 22; Esaya 25:6; 65:21-23; Luka 23:43; Imilimo 24:15; Ukusokolola 21:3, 4.

Pali uyo mulandu, Baibolo mu kumfwika itweba ukuti Yesu e cibombelo cikalamba ku mifwaile ya kwa Lesa iya kwimika icalo cipya ica bulungami pano isonde. Pa mulandu wa lubali lukalamba abomba, Yesu alilungike lintu atile: “Ni ne nshila ne cine no mweo: takuli uwisa kuli Tata, kano aishila muli ine.”—Yohane 14:6; 2 Petro 3:13.

Kateka Wakwata Inkumbu

Abantu baicefya bafwaya ukuti Yesu akabe kateka wabo mu calo cipya, kabili fintu akaba kateka musuma, uwapusanako! Inshila imo alangilile ici cali kupitila mu kundapa kwa kusungusha kuntu acitile lintu aali pe sonde. (Mateo 15:30, 31) Lelo moneni, na kabili umusango wa kwa kateka akaba.

Intanshi taleni tontonkanyeni ifyateka bakateka ba cino calo. Ilyashi lya kale lilangisha ukuti mu nkulo shapitapo, ilingi line baliba abankalwe kabili bankosamutima, balitungulula abantu babo mu minshipendwa ya nkondo, ubukalushi, ukulubulwisha kwakaluka, no kwipaulula. Muli ba 1900 mweka fye, ukucila pa bantu amamilioni 100 baliipaiwa mu nkondo.

Linganyeni imibele ya mutima iya bakateka ba cino calo na fintu bacita ku mibele ya mutima iya kwa Yesu nga fintu alesunga abapiina, abanyanyantilwa, abanakuka. Baibolo itila: “Lelo pa kumona amabumba, abekatilwe inkumbu; pa kuti bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” E ico abebele ati: “Iseni kuli ine, bonse mwe bacucutika kabili abafinwa, na ine nalamupeelo kutusha. Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pa kuti ndi wafuuka kabili uwapetama umutima; e lyo mwalasango kutusha ku mitima yenu; pantu ikoli lyandi lyalyanguka, ne cisendo candi calipepuka.”—Mateo 9:36; 11:28-30.

Fintu Yesu aali uwa nkumbu ku bantu! Alepashanya Wishi wa ku muulu. Alikwatishe ukutemwa, kabili asambilishe abasambi bakwe ukulangisha ukutemwana kwa cine cine, ukwa cishinte. Pali uyo mulandu, te kuti basuminishe umushobo, icalo, ifya bunonshi, ukupepa baaliko, nelyo icili conse cimbi ukupumfyanya ukwikatana kwabo ukwa pa kati ka nko. (Yohane 13:34, 35; Imilimo 10:34, 35) Mu cine cine, Yesu atemenwe abantu sana ica kuti alufishe ubumi bwakwe pa mulandu wabo. (Abena Efese 5:25) E kateka lino isonde likabila kabili e untu likakwata.

Yesu Nomba ni Mfumu ‘Yayemba’

Icebo ca kwa Lesa ica kusesema citwafwilisha ukwishiba ukuti Yesu nomba ni Mfumu ya maka mu muulu. Kemba wa malumbo aseseme pa lwa wene ukuti: “Wayembo kucila abana ba bantu. . . . Mu bucindami bobe tentema no kushuka, pa mulandu wa cishinka no kufuuka no bulungami. . . . Watemwo bulungami, no kupato bubifi; e co Lesa, Lesa obe, akusubila amafuta ya kusekelela ukucila ababiyo.”—Ilumbo 45:2, 4, 7.

Yesu atumwa ku kulangisha ukutemwa kwakwe ukwa bulungami no kupata ububifi, nge Mfumu ya ku muulu iyasubwa na Lesa. Ni pali ico alondololwa muli Baibolo nga kacimfya ushifwa, “Imfumu ya shamfumu,” uukaputunkanya abalwani ba kwa Lesa bonse bwangu bwangu. E lyo, ali no kubwesha isonde ku mibele ya paradise no kwafwilisha abantu balubulwa ukufika ku kupwililika.—Ukusokolola 19:11-16.

Mu cifulo cakwe icipya takabe ‘Mesia ulecushiwa’ uwasebaanishiwa, uwaumwa, no kwipaiwa na bakakaanya. Lelo, icifulo cakwe icipya ca kuba “Mulungu impalume,” kateka we sonde. (Esaya 9:6) Iyi taili ni mbila nsuma ku cinabwingi ca bakateka, pantu Daniele 2:44 asobela ukuti amabufumu yabo mu kwangufyanya yakashonaulwa no kulofiwa. Lesa akabomfya Kristu nga kaputunkanya wakwe. E lyo “akabongaule shamfumu mu kasuba ka bukali bwakwe. Shikulu akalandula ku nko.”—Ilumbo 110:5, 6.

Esaya asobele ukuti Kristu pa kucite ci, “akacilimushe nko ishingi; pa mulandu wakwe ishamfumu shikekata pa tunwa.” Mulandu nshi? “Pantu shikamone co icishatalile acilondololwa [na bashimapepo babo] kuli shene, no kwiluke co tashatalile ashumfwa.”—Esaya 52:15.

‘Ukulobolola Kankungwe’

Esaya alesobela ifyo bashimapepo balekeleshe umulimo wabo. Ku ca kumwenako, tabasambilisha umukuni wabo icine ica mu Baibolo lelo basambilisha ififundisho fishili fya mu malembo pamo ngo kulunguluka kwa pe muli helo wa mulilo, balesa batatu muli umo, no kuti umweo taufwa. Ifi fyonse fya cisenshi. Kabili bashimapepo balitungilila inkondo shonse isha mu fyalo fyabo, nangu fye lintu abantu bapepa nabo baleipaiwa. Uku kutoba amafunde ya kwa Lesa ku mumbo fye.—1 Yohane 2:3, 4; 3:10-12; 4:8, 20, 21.

Na kabili bashimapepo bapeela imikuni yabo ifya kusekesha amenso fye pamo nga ifipasho, imingila ya bushimapepo, ifikuulwa fya kupepelamo ifyauma umutengo, ne fya kulenga fyabamo imfundo sha cisenshi, ukusanshako fye ne cintengulusha ca lubuuto lwa kwa lesa wa kasuba, lelo tafyakwata bupilibulo mu menso ya kwa Lesa. Bacitile ci te mulandu na cintu ifunde lya kwa Lesa lilanda ku babomfi bakwe ukuti: “Kabiyeni, kabiyeni, fumeniko; icakowela mwiikatako. . . . mwe basende fipe fya kwa Yehova.”—Esaya 52:11; 2 Abena Korinti 6:14-18.

Abo baitunga ukwimininako Lesa lelo abatoba amafunde yakwe no kulafunda bambi ukucita cimo cine bakalobolola ico babyala. Bakapingulwa bubi bubi kabili bakonawilwa pamo na cino calo. Nga fintu kasesema Hosea asosele, “umwela e o batanda, na kankungwe e o bakalobolola.”—Hosea 8:7, King James Version; moneni na Ukusokolola 17:1-3, 15, 16.

Abafumaluka Basambilila Icine

Abafumaluka te kuti bafilwe ukusambilila icine pa lwa kwa Yesu te mulandu na fintu bashimapepo babepa pa lwa kwa Lesa na Yesu. Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, balisambilile icine, nga fintu Paul Barnett alembele mu citabo ca The Two Faces of Jesus, ukuti, “Kristu taishile ngo watolweke fye muli parashuti ya mu muulu no kwisa mu lyashi, uwabula ukumubilisha. Ku numa kulya ubusesemo bwa Baibolo ‘bwabilishe’ Mesia, bwapeele abasambi bakwe aba busumino ubushininkisho pa lwa kwisa kwakwe. Shino nshiku kwalibako ubushininkisho ubwingi ubwa kulangisha ukuti Lesa alipeela Yesu amaka ya kuteeka nge “Mfumu ya shamfumu” iyacindama mu myulu.—Mateo 24:3-13; 2 Timote 3:1-5, 13.

Mu cine cine, “imbila nsuma iyi ya bufumu [ubwa kwa Lesa na Kristu nga kateka] ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14) Inte sha kwa Yehova abali ukucila amamilioni 5 isonde lyonse, balecite co. E ico, abalefwaya ukwishiba Yesu wine wine kuti bacite co. (Yohane 10:14; 1 Yohane 5:20) Kabili ukupusunsuka “ubucushi bukalamba” ubuli no kwisa pe sonde kwashintilila pa kumwishiba no kumumfwila.—Ukusokolola 7:9-14; Yohane 17:3; 2 Abena Tesalonika 1:6-10.

E ico, Inte sha kwa Yehova kuti batemwa ukukwafwa ukwishiba kwa kucincimusha ukusangwa muli Baibolo pa lwa Mwana wa kwa Lesa.

[Icikope pe bula 27]

Kristu akafumyapo ububifi ukupitila mu Bufumu bwakwe

[Icikope pe bula 28]

Mu mitekele ya kutemwa iya kwa Kristu lino isonde likaba paradise