Ukulingana na Baibolo
Bushe Ukuba ne Cilumba Kwalilubana?
KWALIBA insoselo ya kale iitila icilumba caba e ca ntanshi pa membu 7 ishabipisha. Lelo, abengi ilelo basumina ukuti imfundo ya musango yu tacibomba. Pa ntendekelo ya mwanda wa myaka uwalenga 21, icilumba cimonwa nge cintu cacindama, te lubembu.
Lelo ilintu Baibolo yalanda pa cilumba, ilingi ilanda ukuti calibipa. Ibuuku lya mu Baibolo ilya Amapinda lyeka lyeka lyakwata insoselo ishingi ishisenuka icilumba. Ku ca kumwenako, Amapinda 8:13 yatila: “Amatutumuko no kutuuma, ne nshila ibi, na kanwa ka mampuulu, nalifipata.” Amapinda 16:5 yatila: “Onse uwatakalalo mutima wa muselu kuli Yehova.” Kabili icikomo 18 cisoka ukuti: “Amatutumuko yatangililo kufunaulwa, no kutuuma kwa mutima kutangililo kuipununa.”
Icilumba Icabipa
Icilumba ico Baibolo yasenuka kuti calondololwa ngo kuituumika, ukuyumfwa pa kulamuka kwa umo, ukuyemba, ifyuma, amasomo, icifulo, na fimbipo. Kuti cailangilila mu kuyumfwa, ukuitakisha, ubukalushi, nelyo ukuituntumba. Ukulaitontonkanyapo sana kuti kwalenga umo akaana ukulungikwa; ukukaana ifilubo no kulomba ubwelelo, ukuleka ico alecita, no kutiina ukusuulwa; nelyo ukukalipa cikalipekalipe pa fyo umo acita nelyo ukusosa.
Uwa cilumba lyonse kuti apampamina fye pa kuti ifintu filelola mu nshila yakwe te mu nshila ya bambi. Tacakosa ukumona ukuti imibele ya musango yu ilingi iletako fye ukukansana kwa misango misango. Icilumba ca mushobo nelyo uluko fyaletako iminshipendwa ya nkondo kabili bengi baipaiwa. Ukulingana na Baibolo, icilumba e cali ubwafya bwalengele umwana wa ku mupashi uwa kwa Lesa ukupondoka, ukuilenga ukuba Satana Kaseebanya. Pa lwa milingo ya baeluda ba Bwina Kristu, Paulo afundile ukuti: “Te muteku, epali pa kutuumikwa awila mu kusekwa kwa kwa Kaseebanya.” (1 Timote 3:6; linganyeniko Esekiele 28:13-17.) Nga ca kuti ifi e fifuma mu cilumba, e mulandu wine Lesa asenukila icilumba. Lelo kuti mwaipusha ukuti, ‘Bushe takwaba imibele umo icilumba cingaba cintu casuminishiwa?’
Bushe Kwaliba Icilumba Casuminishiwa?
Mu Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki, verbu ya kau·khaʹo·mai, iyapilibulwa “ba ne cilumba, itakishe, ituumike,” yalandwapo nge cabipa ne casuminishiwa. Ku ca kumwenako, Paulo asosa ukuti “tutakishisha mu kucetekelo bukata bwa kwa Lesa.” Akoselesha no kuti: “uutakisha, muli Shikulu e mo atakishishe.” (Abena Roma 5:2; 2 Abena Korinti 10:17) Ici cipilibula ukuba ne cilumba muli Yehova Lesa wesu, icingatulenga ukuitakisha pe shina lyakwe ilisuma na pa fyo aba.
Ku kulangilila: Bushe nga baseebanya ishina lisuma calibipa ukufwaya ukulicingilila? Iyo. Nga ca kuti abantu balandile ifyabipa pa ba mu lupwa lwenu nelyo pali bambi abo mwatemwa no kucindika, bushe te kuti mukalifiwe no kufwaya ukubacingilila? Baibolo itila: “Cawamo kusale shina lisuma ukucilo bucindami ubwingi.” (Amapinda 22:1) Pa nshita imo, Lesa Wa maka yonse aebele Farao wa cilumba uwa ku Egupti ukuti: “Ni pali ici nakwimikila, pa kuti umone amaka yandi, kabili ku kulenge shina lyandi ukulumbulwa mu calo conse.” (Ukufuma 9:16) E co Lesa alaitakisha pe shina lyakwe lisuma na pa fyo aba kabili alilipimpila. Na ifwe kuti twafwaisha ukucingilila ishina lyesu lisuma ne fyo twashimikwa lelo te kucincishiwa ku fya fye nelyo icilumba.—Amapinda 16:18.
Umucinshi walicindama ku kwampana kusuma ukuli konse. Ubumi bwesu ne fya makwebo filaculilamo lintu twaleka ukucetekela abanensu. Mu kupalako, ukubombela pamo kuti kwaonaulwa nga ca kuti fye umo pali abo acita icintu caonaula ishina lya banankwe. Pa kuti mufishepo amabuyo te mulandu ne fyo yengaba, ukushimikwa kusuma kulingile ukutwalilila. Uyu e mulandu umo uo bakangalila mu cilonganino ca Bwina Kristu balingile ukukwatila “ukushimikwa kusuma” ku ba ku nse. (1 Timote 3:7) Icibalenga ukufwaya ishina lisuma te cilumba, lelo kukabila kwa kwimininako Lesa mu nshila yalinga kabili iya mucinshi. Na kuba, umutumikishi ushashimikwa icisuma kuti acetekelwa shani?
Ni shani pa lwa cilumba mu fyo tupwishishisha? Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa fyo abafyashi bengasekelela lintu umwana wabo alecita bwino ku sukulu. Ukucita ica musango yu kulenga umo ukusansamushiwa. Lintu alelembela Abena Kristu banankwe mu Tesalonika, Paulo atile na o alesekelela pa fyo balepwishishisha. Asosele ukuti: “Tufwile ukutootela imwe inshita shonse kuli Lesa, mwe bamunyinefwe, ifyo catuwamina, ico icitetekelo cenu cilekula no kukula, no kutemwana kwa imwe bonse umo umo kulefulisha. E ico ifwe tutakishisha muli imwe mu nkuta shonse sha kwa Lesa, pa mulandu wa kutwalilila kwenu no kutetekela kwenu mu fya kumupakasa fyonse na mu fya bucushi ifyo mushipikishako.” (2 Abena Tesalonika 1:3, 4) Ica cifyalilwa caba kusekelela pa fyo abatemwikwa besu balepwishishisha. E co cinshi cilekanya icilumba calubana ku cilumba calungama?
Tacalubana ukufwaya ukusungilila ukushimikwa kwesu, ukutunguluka, no kusansamuka lintu twapwishishisha fimo. Lelo, ukuitakisha, imiiya, ne cilumba pa lwa umo nelyo bambi fyaba fintu Lesa asenuka. Cine cine kuti cabipa nga ca kuti umo atendeka ukuba ‘uwatuumikwa’ nelyo ‘ukuitontonkanishisho kucila ifyo afwile ukutontonkanya.’ Abena Kristu tabafwile ukuba ne cilumba nelyo ukuitakisha mu uli onse nelyo mu cili conse kano Yehova Lesa ne fyo abacitila. (1 Abena Korinti 4:6, 7; Abena Roma 12:3) Kasesema Yeremia atupeela icishinte cisuma ica kukonka ica kuti: “Muli ici e mo atakishishe uuletakisha, mu kwiluka, no kwishiba ine, ukuti ni ne Yehova uucito luse no bupingushi no bulungami mu calo: pantu muli ifi e mo mbekelwa, cisemo ca kwa Yehova.”— Yeremia 9:24.
[Icikope pe bula 26]
Icikope ca kwa “Papa Innocent X,” Icalengelwe na Don Diego Rodríguez de Silva Velázquez
[Abatusuminishe]
Scala/Art Resource, NY