Ifyo Loida Acimfishe Bucibulu

Nga fintu cashimikwa na bana Loida

PAMO nga fintu nyina uuli ne fumo asakamikwa, e fyo na ine nasakamikwe pa lwa mwana wandi ukuti napamo akafyalwa no bulema bumo. Nalyo line, lintu Loida umwana wandi wa butatu afyelwe, nshali uwaiteyanya ukumfwa ukulila kwakwe ukwa kuletelo bulanda. Mu kukanaishiba, badokota balimukontwele ifupa lya pa kubeya ku cibombelo cabo ica kwikatilako. Ilintu papitile milungu inono pa numa ya opareshoni wa kuwaminisha ifupa lya kwa Loida, balimufumishe mu cipatala. Nangu cibe fyo, ubuseko buntu twakwete, bwali bwa nshita iipi.

Mu myeshi inono yakonkelepo, caishilemoneka ukuti kwaliko icikalamba icalubene. Umuti Loida bamulembele wamulengele ukukwatilapo amalwele na yambi ukusanshako impepo, ukupolomya, kabili walemufulansha—kabili ukulaundapa aya malwele kwalengele fye Loida ukumoneka uwalwalisha. Tapakokwele Loida akwete ubulebe. Na mu kulekelesha badokota batwebele ukutila Loida akwete cerebral palsy (ubulwele bulengwa no konauka kwa bongobongo pa kufyalwa). Batile Loida takende nangu ukulanda—nangu fye ukumfwa fintu tukalalanda nankwe.

Ukubombesha kwa Kubalilapo ku Kwesha Ukulanshanya

Te mulandu ne cilolelo ici caundalila, nalyo line naleyumfwa ukuti Loida kuti aumfwa ifintu ifingi. E co nalemubelengela ifitabo fyayanguka kabili naeseshe no kumusambilisha ifilembo. Lelo Loida talelanda, kabili talelangilila nangu fye panono ukuti aleumfwa cintu nalelandapo. Na kuba takwali inshila ya kwishibilamo nga kuti aumfwa ifili fyonse e lyo ne fyo fine engomfwa nga ni finshi.

Lintu papitile imyaka, ukubombesha kwandi ku kusambilisha Loida kwamoneke ukukanatunguluka. Nalyo line, nabomfeshe amaawala ayengi ukulamubelengela. Twalimusanshishe fye na mwi sambililo lya Baibolo ilya lupwa pamo no mwana wesu umwanakashi uwalipo umwaice, Noemí, ukubomfya icitabo ca Ukukutika Kuli Kasambilisha Mukalamba na Icitabo Candi ca Malyashi ya Baibolo.a Nalebelengela Loida ifipandwa ifingi muli fi fitabo mu kubwekeshabwekeshapo.

Ukufilwo kulanshanya na umo untu watemwa cintu ca kukalifya icine cine. Ilyo nalesenda Loida ukumutwala ku parka, alelila ica kuti tengatalalikwa. Mulandu nshi? Kuli ine calemoneka ukuti alecululuka pa mulandu wa kukanabutuka kabili no kukanayangala kwati bana bambi. Kasuba kamo, Loida aponene mu filamba lintu nkashi nankwe ambelengeele fimo mu citabo babomfya ku sukulu. Cine cine, pali icalemucusha, lelo ine nshacishibe. Imilandile ya kwa Loida yali ya kubulubuusa fye ifishaleumfwika, ku kulangilila fye nga alefwaya ifya kulya, amenshi, ukusendama, nangu ukuya ku cimbusu.

Ilyo ali ne myaka 9, Loida atendeke ukuya ku sukulu lya bana ababa no bulema bwalekanalekana. Lelo, mu myaka itatu iyakonkelepo, ubumi bwakwe bwalibipileko. Akwete umwenso wa kutampula fye ne ntampulo ishinono ukwabulo uwa kumwafwilisha, kabili ni cikanga alekelele ukubulubuusa fye ne shiwi ilili lyonse. Twapingwile na balume bandi ukuti kuti cawama ukusambilishisha Loida pa ng’anda.

Mu myaka 6 iyakonkelepo, nasambilishe Loida bwino bwino ukulingana na po ningapesha. Nalelemba ifilembo pa cipampa ca kulembapo, no kwenekela Loida ukufikopolola. Ukubombesha kwandi kwali kwa fye. Ubwafya bwali pi, bushe ni pa mulandu wa kuti taleumfwikisha, nelyo bushe Loida alefilwa ukulemba pa mulandu wa kulwala ubulebe ku maboko?

Lintu Loida ali ne myaka 18, cali icayafya ukumulela ica kuti napepele kuli Yehova mu mukoosha, ukumulomba ukunjafwilisha ukuti twingalalanshanya no mwana wandi. Icasuko kwi pepo lyandi caishile mu nshila nshaenekele.

Ukutunguluka mu Kucimfya Bucibulu

Ukwaluka kwaishilecitika ilyo abana bandi abanakashi balewamyo muputule tusendamamo. Intanshi tabalafumyamo ifipepala fya kale fyakambatikwe ku cibumba, Noemí alembele amashina yamo pa cibumba—amashina ukufuma mu Baibolo na mashina ya fibusa na ya ba mu lupwa. Pa kufwaya fye ukumona nga Loida kuti aishibapo fimo, umwana wandi umwanakashi Rut amwipwishe nga ca kuti alishibe apalembelwe ukuti “Yehova.” Ku ca kupapusha, Loida aile ku cibumba no kuyashimpa umutwe mupepi na po ishina lya kwa Lesa lyamonekele. Rut aletwishika nga Loida kuti aishiba amashina na yambi, e co alimweseshe. Rut alisungwike ukuti Loida aishibe amashina yonse—ukulundapo na mashina Loida ashabalile amona ukulembwapo! Rut alonganike ulupwa lonse ukwisaimwena. Loida alebelenga!

Mu kupita kwa nshita, twaishilesanga inshila imo iya kwafwilamo Loida “ukulanda” na ifwe. Twalundenye ifilembo fya pa cibumba ca mu ng’anda yesu. Ukubika utulembo tunono pa cipampa icinono te kuti cibombe, apo Loida ali no bulebe ku maboko e co te kuti asonte pa cilembo cimo cimo. E co nga Loida alefwaya ukulanda, aleya apali cilembo cimo cimo pa cibumba ku kusopela ifyo alelanda. Nga fintu mwingelenganya, ici kuti caba ca kunasha. Na kuba, Loida aleenda bakilomita abengi pa kupanga ifyebo fya kumfwaninamo ifingabikwa pe bula limo fye, kabili ici calemusendela amaawala ayengi pa kucipwishishisha!

Lelo, Loida alitemwa sana apo nomba “alalanda” na ifwe. Na kuba, amashiwi yakwe aya kubalilapo atwebele yatile: “Ndi uwa nsansa kabili ndetasha Yehova ukuti nomba kuti twaumfwana.” Twalipapile kabili twaipwishe Loida ukuti: “Bushe cinshi walecita lintu waleikala fye akasuba konse?” Loida atwebele ukuti aletontonkanya pa fyo engasosa kuli ifwe. Cine cine, Loida atile pa myaka 18 alefuluka ukumfwana na ifwe. Na kabili atile: “Lintu Rut atampile sukulu, nalebelenga ifitabo fya ku sukulu pa lwandi. Naeseshe ukulanda no kushimbulako amashiwi yamo, lelo tamwaleumfwa fintu nalelanda. E co ilingi line naletampila ukulila.”

Nalombele ukwelelwa pa kufilwo kumfwikisha Loida ninshi uku ndelukusha ifilamba. Mu kwasuka Loida atile: “Muli basuma mayo, kabili tamwafuupwilwe. Lyonse njumfwa uwa nsansa ukuba na imwe. Nalimutemwa nga nshi. E co mwibwekeshapo ukulila na kabili napaapaata.”

Ukulunduluka kwa ku Mupashi

Loida kale kale alishibepo fimo pa lwa Baibolo, kabili alisungiile ifikomo fya Baibolo fimo ku mutwe. Lelo mu kwangufyanya fye atwebele ukuti alefwaya ukwasukapo pa kulanshanya kwa Baibolo ukwa fipusho ne fyasuko ukwa cila mulungu ukwe Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda. Ni shani Loida ali no kucite ci? Umo uwa ifwe ali no kulamubelengela icipande conse. Lyena Loida alesala icipusho alefwaya ukwasuka. Twalemulembela icasuko ukulingana ne fyo alesopela pa filembo fya pa cibumba. Lyena, pa kulongana, umo uwa ifwe alebelenga icasuko ca kwa Loida. Kasuba kamo, Loida atwebele ukuti: “Nalitemwa sana pantu ndasukapo pa kulongana, pantu cinenga ukuyumfwa ukuti na ine naba mu cilonganino.”

Lintu Loida ali ne myaka ya bukulu 20, atile alefwaya ukubatishiwa. Ilyo aipushiwe nga ca kuti alishibe fintu cipilibula ukuipeela kuli Yehova, Loida ayaswike ati alicitile co kale, palipita ne myaka 7 nomba, lintu ali fye ne myaka 13. Atile: “Nalipepele kuli Yehova, kabili namwebele ukuti ndefwaya ukumubombela ku ciyayaya.” Pa August 2, 1997, Loida alangilile ukuipeela kwakwe kuli Yehova pa kubatishiwa mu menshi. Loida atwebele ati: “Ndetasha Yehova, pantu ico mfwaisha sana nacicitika!”

Loida alaipakisha ukulanda pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa kuli balupwa na bena mupalamano. Inshita shimo alakonka ilyo twaya mu kushimikila ku bantu pa misebo. Kabili Loida alikwata na kalata wapekanishiwa libela uo tusha pa mayanda nga ca kuti tatusangilepo abene. Loida alitemwa sana abacikoloci na balwalilila. Ku ca kumwenako, twakwata mu cilonganino cesu nkashi umo uwaputulwa ukulu. Loida atwebele ukuti: “Nalishiba fintu cumfwika ukukanaenda.” E co apekenye kalata uwa kukoselesha uyu nkashi. Kabili kwaliba na Jairo, kalume wacaice mu cilonganino cimbi, untu ifilundwa fya mubili fyaleka ukubomba ukufuma ku mutwe ukufika ku makasa. Lintu Loida aumfwile pa lwa bwafya alimo, amulembele kalata. Ifyebo fimo muli kalata wakwe fyatile: “Mu kwangufyanya Yehova ali no kutundapa. Mu Paradise tamwakabe ukucula. Lyena ndi no kukusonsomba ukuti tubutuke ulubilo. Ndeseka pantu cikawama nga nshi. Ukutontonkanya ukuti tukaba nga fintu Yehova atupangile, ukwabulo kulwala. Bushe ico te cisuma sana?”

Ukwafwilishiwa Ukushipikisha

Nomba nalyumfwikisha ifingi ifyo Loida alecita ku numa ifyalempelenganya. Ku ca kumwenako, Loida atila lintu ali umwaice tatemenwe ukumukumbatila pantu ali uwakalifiwa. Atile: “Camoneke kwati nalefyengwa ukuti inkashi shinandi shalelanda no kusambilile fintu ifyo ine nshalecita. Ici calenkalifya. Kwaliko inshita shimo lintu nalemona ukuti kanshi cawamapo no kufwa.”

Nangu ca kutila Loida aliba no bu bupe bwa kumfwaninamo na ifwe, alakumanya amafya ayengi. Ku ca kumwenako, cilamufulansha mupepi no mweshi uuli onse mu kukonkana ukumulengo ukusakaminwa kabili alafulukuta icibi. Mu kulundapo, nga ayambula akali konse—nangu fye cifine filamupwisha amaka. Mu nshita mu nshita, Loida alapopomenwa pa lwa kulwalilila kwakwe. Cinshi cimwafwilisha ukushipikisha? Lekeni umwine amulondolwele mu mashiwi yakwe:

“Ipepo lyaba ca kwafwa icikalamba. Cilandetela insansa ukulanda na Yehova, no kuyumfwa ukupalama kuli wene. Na kabili ndatasha fintu bambi ku Ng’anda ya Bufumu bantemwa no kumpoosako amano. Ndayumfwo kushuka ukuti ukwabulo kusakamana amafya yandi aya ku mubili nalikushiwa na bafyashi babili abasuma abantemwa nga nshi. Nshakalabe cintu inkashi shinandi shancitila. Filya filembo ifisuma balelemba pa cibumba fyapuswishe ubumi bwandi. Ukwabulo ukutemwa Yehova antemwa no kutemwa natemwikwa ku lupwa lwandi, ubumi bwandi nga tabwakwatamo bupilibulo.”

[Futunoti]

[Icikope pe bula 24]

Loida no lupwa lwakwe