Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Kuti Naikala Shani Bwino Nomba Apo Batata Balifuma pa Ng’anda?

Henrya atile: “Calyafishe ukukula ukwabula batata. Nalekabila ukusakamanwa fye nangu panono.”

JOAN aali ne myaka 13 ilyo bawishi bafumine pa ng’anda. Apo bawishi bali ni bacakolwa, te lingi line balefwaya ukumonana na bana. Ku ca bulanda, Joan tali eka; abana abengi balibabutuka kuli bashibo.

Bawiso nga balifuma pa ng’anda, na iwe wine kuti cakwafya ukwikala bwino. Inshita shimo kuti ulecushiwe cibi ku malangulushi no bukali. Limo kuti waba no bulanda kabili uwabombomana. Kuti ca kutwala fye na ku kupondoka. Nga fintu kalemba wa Baibolo Solomone alandile akale ukuti, “ulumanimani lulengo wa mano ukubo watumpa.”—Lukala Milandu 7:7.

“Ukubo Watumpa”

Ilyo bawishi bafumine pa ng’anda, James ‘alitumpile.’ Atile: “Takwali uo naleumfwila, nangu ni bamayo bene. Nalelwa no kumana na bantu abengi. Lyonse fye nalebepa kabili nalefyuka ubushiku pantu tapaali uwa kunsalapula. Bamayo balyesesheko, lelo balifililwe.” Bushe bucipondoka cine cine bwalengele James ukwikala bwino? Awe. James atile tapakokwele atendeke “ukubomfya imiti ikola, ukuloofwa ku sukulu, no kupona amashindano.” Bwangu bwangu bucintomfwa bwalicililemo. Ailandila ati, “natendeke ukwiba ifintu mu mashitolo no kupoka abantu ifintu ku maka. Balinjikete imiku ibili no kumpoosa mu cifungo pa nshita inono, lelo nshalekele misango yandi.”

Ilyo bamwipwishe icalengele ukuti apondoke fyo, James atile: “Pantu pa ng’anda tapaali batata, takwali uwa kunsalapula. Nshatontonkenyepo ifyo nalecusha bamayo, abaice bandi babili umwaume no mwanakashi, na ne mwine. Nalefwaya batata ukunsakamana no kunsalapula.”

Lelo ukupondoka kulenga fye ifintu ukubipilako. (Yobo 36:18, 21) Ku ca kumwenako, James, aleicusha fye umwine no kucusha banyina na baice bakwe, amacushi aya kuiletelela fye. Ne cacilapo ukubipa ca kuti bucipondoka kuti bwalenga umuntu ukupusana na Lesa. Na kuba, Yehova, aeba abaice ukulaumfwila banyinabo.—Amapinda 1:8; 30:17.

Ukucimfya Ubukali

Nomba kuti wacita shani pa bukali no lupato ifyo nalimo wingakwata kuli bawiso? Ica kubalilapo fye, nakalimo kuti cawama nga waibukisha ukuti te iwe walengele ukuti bawiso bafume pa ng’anda. Kabili ukufumapo kwabo takulola mu kutila ninshi nabakupata nelyo ukukusuula. Kwena kuti ca kukalifya nga ca kutila bawiso tabafwaya no kupitako nelyo ukutandala. Lelo nga filya icipande cafumineko calandile,b abafyashi abengi abafuma pa ng’anda ico bashifwaila kumonana na bana, te mulandu wa kuti balipata abana, ni co fye balaimona aba mulandu no kwikatwa insoni icine cine. Bamo, pamo nga bashi Joan, balaipoosa mu kubomfya imiti ikola nelyo muli bucakolwa, e cilenga baleka ukutontokanya bwino.

Nelyo cabe fyo, esha ukwibukisha ukuti abafyashi bobe tabapwililika. Baibolo itila: “Bonse nababembuka, kabili bapelebela ku bukata bwa kwa Lesa. (Abena Roma 3:23; 5:12) Kwena ca cine ukuti ulubembu talufwile ukuba e kabepekesho ka kucushishamo bambi nelyo aka kucitilamo ifishalolamo. Lelo ukwishiba icishinka ca kuti bonse tufyalwa ababembu kukalenga wanashako bukali no lupato ifingakonaula.

Icalandwa pali Lukala Milandu 7:10 kuti cakwafwa ukunashako ubukali no lupato ifyo nalimo wakwata ku bafyashi. Mona ifyo ili lembo lisoka pa bubi bwaba mu kutontonkanya sana pa fyapita: “Witila, Cinshi ico inshiku sha ntanshi shabela ishisuma ukucila shino? pantu te cintu ca mano ukwipushe fi.” Kanshi, ukucila ukulanguluka fye pa fyapita, kuti cawama nga wapoosa amano ku kuwamya ifintu ifi fine filipo nomba.

Itendekeleko

Ku ca kumwenako, kuti ni we wine watendekelako ukulanda na bawiso. Ca cine, e bafumine pa ng’anda kabili nga watila e bafwile ukubalilapo ukufwaya ukumfwana no lupwa, ninshi uli fye bwino. Lelo nga tabacitile co kabili uleumfwa ububi no bulanda pa kuti tamuleumfwana na bo, bushe te kuti cibe fye bwino ukuti iwe wine utendekeko ukuwamye fintu? Tontonkanya pa fyo Yesu Kristu acitile ilyo ifibusa fyakwe fimo fyamukalifye. Mu nshita ya bushiku pa bushiku bwakwe ubwa kupelako ku bumi bwa buntunse, abasambi bakwe balimubutwike. Petro aleyumfwa ukuti akaba pamo na Yesu nangu cimo cikacitike. Nalyo line, Petro akeene Yesu, te muku fye umo, lelo imiku itatu!—Mateo 26:31-35; Luka 22:54-62.

Nalyo line, Yesu alimutemenwe Petro te mulandu no kutena kwakwe. Ilyo abuushiwe, Yesu wine e wabalilepo ukubuukulula bucibusa ilyo amoneke kuli Petro mu nshila yaibela. (1 Abena Korinti 15:5) Na kuba, ilyo Yesu aipwishe Petro icipusho ca kuti, “Bushe walintemwa?” Petro ayaswike ukuti “Ee Shikulu, imwe mwaliishiba ukuti nalimutemwa.” Te mulandu ne ncitilo sha nsoni isha kwa Petro, alimutemenwe Yesu.—Yohane 21:15.

Nga filya cali kuli Petro na Yesu, na iwe wine na bawiso nalimo te kuti ifintu fibipe sana nge fyo filemoneka ukuba. Nakalimo kuti mwaumfwana fye bwino nga waitendekelako ukucitapo cimo, ifili nga ukubatumina lamya, ukubalembela kalata, nelyo ukubatandalila. Henry, ulya tulumbwile pa kutendeka, e bukisha ukuti: “Nalembele kalata kuli batata umuku wa kubalilapo, kabili balibweseshe no kunjeba ukuti baliba ne cilumba pali ine. Nabikile ilya kalata mwi fulemu no kukobeka pa cibumba pa myake iingi. Na nomba e po yaba.”

Joan na baice bakwe na bo bene baliitendekeleko ukutandalila shibo cakolwa. Joan asumina ukuti: “Kwena batata baali fye cimbi cimbi. Lelo twalyumfwile bwino ukubamonako fye.” Nalimo na iwe wine kuti waumfwako bwino nga waitendekelako ukucita cimo. Nga wamona tabaleankulako pa muku wa kubalilapo, kuti waleka papitako akashita e lyo waisaesha na kabili.

Shipikisha ku Kukaanwa

Solomone atucinkulako ukuti kwaba “inshita ya kufwaya, ne nshita ya kulufya.” (Lukala Milandu 3:6) Limo umwana mwaume nelyo umwanakashi afwile ukwishiba ukuti bawishi bafuma pa ng’anda tabafwaya ukumfwana na bana. Ifi nga e fyaba kuli bawiso, nalimo ku ntanshi bakeluka ububi bwaba mu kuleka ukumfwana na iwe.

Pali ino nshita, kwena, tulekukoselesha ukwishiba ukuti ukukaanwa na bawiso takulolele mu kutila ninshi waba ica kupoosa fye. Kemba wa malumbo ya mu Baibolo Davidi atile: “Ilyo tata na mayo bandekelesha, e lyo Yehova ambuula.” (Amalumbo 27:10) Ishiba ukuti ucili uwacindama nga nshi mu menso ya kwa Lesa.—Luka 12:6, 7.

Nga nufuupulwa kabili nubombomana, palama kuli Lesa mwi pepo. (Amalumbo 62:8) Mulondolwele bwino ifyo uleumfwa. Cetekela icine cine ukuti akakumfwa no kukusansamusha. Kemba wa malumbo na umbi alembele ukuti: “Pa kuba ayengi muli ine amatontonkanyo ya kunsakamika, ifya kusansamusha fyenu finengo kupekwa.”—Amalumbo 94:19.

Ukubishanya kusuma na Bena Kristu banobe na ko kuti kwakwafwa ukushipikisha ku kukaanwa. Amapinda 17:17 yatila: “Cibusa, mubile inshita yonse; munyina afyalilwa inshita ya bwafya.” (Baibolo wa ba Diocese of Mbala, 1971) Mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova e mwaba ifibusa fya musango yo ifya cine cine. Kuti cawama sana nga waishiba na bakangalila bamo aba mu cilonganino. Ndume ya kwa Joan, Peter apanda amano ukuti: “Shimikilako abakalamba mu cilonganino, bakakwafwa nga nshi. Nga ca kuti bawiso balifuma pa ng’anda, londolwela bambi ifyo uleumfwa.” Bakangalila ba mu cilonganino nalimo kuti bakulondolwelako na fimo ifya kucita ku kubomba imilimo imo iyo bawiso baalebomba ilyo baali pa ng’anda, ifili nga ukulungisha ifya mu ng’anda.

Banoko na bo kuti bakukoselesha. Ca cine ukuti na bo bene kuti balecula mu nkuntu. Lelo mu mucinshi, nga wabeba ifyo uleumfwa, kuti bakusansamushako ukufika apengapela amaka yabo.

Afwa Ulupwa Lobe!

Ukufumapo kwa bawiso kuti kwalenga ifintu fimo ukwaluka pa ng’anda. Banoko nalimo bafwile nomba ukwingila incito imo, nelyo fye shibili, pa kuti balekumanisha ukushita ifikabilwa pa ng’anda. Abaice bobe na iwe nalimo kuti mwatendeka ukubomba imilimo iingi pa ng’anda. Lelo kuti mwabomba bwino ifi fyonse nga mwalundulula ukutemwa kwa Bwina Kristu ukushaba na bukaitemwe. (Abena Kolose 3:14) Ukutemwa kuti kwalenga mwatwalilila ne mitima isuma no kufumyapo ulupato. (1 Abena Korinti 13:4-7) Peter atila: “Ukwafwa aba pa ng’anda e cisuma ningacita, ndomfwa na bwino pantu ndeshiba ukuti ndeafwa bamayo ne nkashi shandi.”

Ukwabula no kutwishika, wishi nga afuma pa ng’anda cilomfwisha ububi no kukalifya. Lelo ishiba ukuti nga wayafwiwa na Lesa ne fibusa fya Bwina Kristu ifya kutemwa na ba pa ng’anda, iwe na ba pa ng’anda kuti mwaikala bwino.c

[Amafutunoti]

[Ifikope pe bula 19]

Abaice bamo balabalilapo ukumfwana na bashibo