Icikuko ca mwi Sonde Lyonse ica Lupato

KULI shimweshimwe ukakwilwe—shimweshimwe uwitwa ulupato. Kabili ulupato lulefulilako fye mwi sonde lyonse.

Mu fyalo fya Balkans kuli umusumba uli no bwafya pa mulandu wa lukakala lwacitilwe nomba line ilyo balefwaya ukukufyo mukowa. Ubulwani bwabako pa myaka iingi bwalenga kube ukwipayaula bantu icipayeipaye, ukupatikisha abanakashi ukulala na bo, ukutamfya abantu mu mishi, ukoca no kusampe fipe mu mayanda na mu mishi, ukonaula ifimenwa no kwipaya ifitekwa, e lyo ne fipowe. Kabili kucili utupata utwingi.

Mu East Timor, icalo cabela pa kati ka Kapinda ka ku kulyo na Kabanga ka Asia, abantu 700,000 bafulumwike pa mulandu wa kutiina ukwipaiwa, ukupumwa, ukupikwa imfuti ukwabula ukusala, no kupatikishiwa ukufuma mu mishi yabo. Icifulo bafumineko cashele amapopa pa mulandu wa konaulwa ku mabumba ya bashilika. Umo pa bafulumwike atile: “Ndeumfwa kwati ni nama balelunga.”

Ku Moscow, icikuulwa cakwata amayanda ayengi calyonawilwe kwi bomba likalamba ilyo ifipondo fyateyele. Ili bomba lyasalangenye mpanga yonse ifitumbi fya bantu bakaele 94—apali na bana. Ukucila pa bantu 150 balicenenwe. Ilyo icintu ca kutiinya ica musango yu cacitika, abantu balepusha abati, ‘Bushe ni bani balakonkapo ukucula nge fi?’

Mu Los Angeles, ku California, umuntu umo uwaba na kapaatulula ka mushobo apikile utwana twe sukulu utuYuda kabili pa numa aipeye umwina Philippine ubomba incito ya kutwala bakalata.

Kuti twalanda ukuti ulupato lwaba cikuko ca mwi sonde lyonse. Nalimo cila bushiku, ilyashi lilanga ificitika ilyo ubulwani pa kati ka mishobo, inko, ne mipepele bwasanshamo bumpulamafunde. Tulamona ifyalo, abantu ne ndupwa ifyapaatulwa. Tulamona ifyalo fyaisulamo fye ukwipayaula abantu. Tulamona uko ifintu fyabipa ficitwa pantu fye abantu bamo “balipusanako umushobo.”

Nga tulefwaya ukufumyapo ulu lupato lwapala cishimweshimwe, tufwile ukwishiba ukwatuntuka ici cintu cabipa. Bushe abantu bafyalwa fye no lupato? Bushe lwa kusambilila fye? Bushe kuti twapwisha ulupato?

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Kemal Jufri/Sipa Press