Icupo Cilingile Ukuba Icikakilo Cibelelela

NGA kukonka ifyo amafilimu ayengi yapwa, kuti twatila icupo cilafwaikwa sana. Ilingi, umwaume no mwanakashi balasuka baba pamo, baupana, batendeka no kwikala “mu nsansa lyonse.” Mu mafilimu, apa pene e po fyonse fipwila.

Ukulanda fye cishinka, ubwinga te mpela, lelo, ni ntendekelo ya mikalile ipya capamo. Kabili nga fintu tubelenga pali Lukala Milandu 7:8, kuti cawama nga ca kuti ‘Impela ya mulandu yawama ukucilo kutendeka kwa uko.’

Icikakilo Cibelelela

Ukulolesha ku ntanshi kulakabilwa. Icupo cifwile ukuba ne ntendekelo yakosa pa kuti cikabelelele no kuwama. Nga tacili fyo, ukufunshika ukubapo pa numa ya bwinga kuti kwakula ukucila ukwalipo ilyo bushilabako. Umwina Kristu te kuti ope nelyo ukuupwa no kutontonkanya ati: ‘Nga tafyendele bwino, nkacipwisha icupo.’ Icupo cilingile ukumonwa ukuti cikakililo cibelelela.

Yesu alangile bwino bwino ukuti icupo cali no kubelelela ilyo ayaswike icipusho caipwishe umo uwalefwaya ukwishiba nga ca kuti ukulekana kwaliba fye bwino. Atile: “Bushe tamulabelenga ukuti [Lesa] uwabalengele pa kutendeka abalengele umwaume no mwanakashi, no kutila, Pa mulandu wa ici umwaume akasha wishi na nyina, no kulambatila ku mukashi wakwe; kabili aba babili bakaba umubili umo? E ico tababa nomba babili, lelo mubili umo. E ico, ico Lesa alundenye, umuntu elundulula.”—Mateo 19:4-6.

Pa Numa ya Bushiku bwa Bwinga

Basosa ati, ku Mwina Kristu, icupo e cakonka pa kuipeela kuli Lesa ku kucindama. Kabili ici ca cine. Ukuipeela kwikatanya umo na Kabumba ku ciyayaya, no kubatishiwa kwishibisha ico ku cintubwingi. Icupo caba kulanga apabuuta ukukakililwako ku muntu umbi—ku ciyayaya. Ta cingalolamo kuli umo ukuipeela kuli Lesa nelyo ukutukuta ukuti ope nelyo ukupwa ilyo pali ifilemucilikila ukucite fyo. E co, abalefwaya ukuupa nelyo ukupwa bafwile ukubeebeeta bwino bwino ifyo uo balefwaya ukuupa nelyo ukupwako asumina, ifyo afwaya ukucita mu bumi, imibele yakwe ne cifyalilwa cakwe.

Ilyo mulepekanya ubwinga, icikuuku, ukulangulukilako, no kwikatana filakabilwa. Iyi mibele ilakabilwa na sana pa numa ya bwinga nga mulefwaya icupo cenu ukutunguluka. Abaupana nomba line balatemwana, lelo, ilyo baupana bafwile ukulaibukisha cila bushiku ukuti, ukutemwa “takuifwaila ifya kuko.” Nga ca kuti lyonse, umwaka no mwaka balalanga ukutemwa, “ukutemwa takupwa.” (1 Abena Korinti 13:5, 8) Lyonse nga pali ukutemwa, cikanguka ukulanga imibele pamo nga ukushishimisha, icongwe, ubusuma, ukunakilila, ukuteko mutima—ifisabo fya ku mupashi. Iyi mibele ilakabilwa pa kuti icupo citunguluke.—Abena Galatia 5:22, 23.

Icafyako fye kutwalilila kuba ne yo mibele ilyo ubwinga bwapita. Lelo, icingatwafwa ukulanga iyo mibele ni ci: Temwa umuntu waupile nelyo ukupwako, kabili ba uwaitemenwa ukuipusula.

Yesu atile ifunde lya kulisha ku bantu lyaba kutemwa Yehova, kabili atile ilya cibili ni li, “Uletemwo mubiyo nga we mwine.” (Mateo 22:39) Uwapalamisha sana ku waupa nelyo ukupwa, mwina mwakwe, pantu pano isonde tapaba icingekatanya abantu babili nge cupo.

Lelo, tacalola mu kuti nga mwaikatana lwa ku mubili ninshi mwaba ne nkuntu imo ine. Te lyonse ukuba umubili umo kulenga abantu ukulatontonkanya fimo fine. Pa kuipakisha sana kupange cupo, kufwile ukuba ukwikatana na kumbi—ukwa mibele ne fyo mufwaya ukucita. Ilingi, ukuipusula pa mulandu wa muntu umbi e cilenga icupo ukutunguluka. Nani afwile ukuipusula? Bushe mulume nelyo mukashi?

Ukulanga Ukutemwa no Mucinshi

Icebo ca kwa Lesa citila: “Ku mucinshi mube abatangishanya.” (Abena Roma 12:10) Nga kuti wakumanisha, citilako umwina mobe fimo ilyo ashilakwipusha ukucite co. Na kabushe, nga ca kuti umo apokelela cimo pa numa ya kupaapaata, ico apokelela tacimulenga ukucankwa sana. Ukucila, cila muntu mu cupo afwile ukubelesha ukuitendekelako ukucindika umwina mwakwe.

Ku ca kumwenako, abalume baebwa ukuti: ‘Nga ku cipe icishakosesha; bapeele abakashi umucinshi, . . . ku kuleka amapepo yabo yepelela.’ (1 Petro 3:7) Nga ca kuti umulume tacindika mukashi wakwe, na mapepo yakwe kuli Lesa te kuti yomfwike. Lelo, calola mwi ukupeela umukashi umucinshi? Calola mu kumulangulukilako lyonse, ukukutika ku fyo alefwaya, kabili ilingi ukumuleka asala ico alefwaya mu milandu yapusanapusana. No mwanakashi kuti acindika umulume wakwe pa kucita cimo cine, ukubombesha ukuba kafwa ubombela pamo no mwina mwakwe.—Ukutendeka 21:12; Amapinda 31:10-31.

Icebo ca kwa Lesa citila: “Abalume bafwile ukutemwa abakashi babo, nge mibili yabo iine. Uwatemwo mukashi wakwe wine, aitemwo mwine. Pantu takwaba nangu umo uwapato mubili wakwe; lelo alaulela no kuuteesa, ifyo na Kristu alela no kuteeso lukuta.” Bushe kufika pi Kristu atemenwe abakonshi bakwe? Aliitemenwe ukubafwila. Baibolo na kabili itila: “Imwe umo umo [mwe balume], onse atemwe umukashi wakwe ifyo aitemwo mwine.” (Abena Efese 5:28-33) Kabili Icebo ca kwa Lesa ceba abakashi ‘ukutemwa abalume babo, . . . ukunakila abalume babo bene, ukuti icebo ca kwa Lesa ciipontelwa.’—Tito 2:4, 5.

Lekeleleni Ifilubo

Apo abantu bonse bafyalwa ababembu, balapanga ifilubo. (Abena Roma 3:23; 5:12; 1 Yohane 1:8-10) Lelo, ukucila ukukusha ifilubo, umfwileni ukufunda kwa mu Baibolo ukutila: “Pali fyonse mube abacincila mu kutemwana; pa kuti ukutemwa kufimba pa membu ishingi.” (1 Petro 4:8) Utulubo utunono tupwa bwino nga ca kuti tamuletutontokanyapo sana, mwatusuula fye. E fyo cingaba na ku fikalamba fine. Pa Abena Kolose 3:12-14 patila: “Fwaleni umutima wa nkumbu, icongwe, ubupete, ukunakilila, ukutekanya; mube abashipikishanya, no kubelelano luse nga umo aba na kafiimbo ku mubiye; ifyo Shikulu amubelelo uluse, e fyo na imwe mubelele uluse. Awe pali fyonse ifi fwalilenipo no kutemwa, e kukakila fyonse pamo mu kwitabana.”

Miku inga tulingile ukulekelela ifilubo fya bena mwesu? Petro aipwishe Yesu ati: “Mwe Shikulu, bushe munyinane kuti abembuka kuli ine imiku inga, na ine ukumulekelela? bushe ukufika ku miku cinelubali? Yesu atile kuli wene, Nshiletila kuli iwe, ukufika ku miku cinelubali [7]; lelo ukufika ku miku cinelubali ukufushiwa ku makumi cinelubali [77].” (Mateo 18:21, 22) Apo Yesu alandile aya mashiwi ku bashaupana, kanshi nacicindamisha ku baupana ukulekelelana!

Nangu ca kuti icupo nacisanswa sana mu myaka ya nomba line, kuli pele pele, icupo cikapusuka pantu cabikilweko na Lesa kabili conse ico acita ‘cilawamisha.’ (Ukutendeka 1:31) Tacakapwe iyo. Kabili kuti catunguluka, maka maka ku bacindika no kukonka amafunde ya kwa Lesa. Lelo, icipusho cakakala ni ci: “Bushe abaupana bakekalilila ku filayo bapangile pa bushiku bwa bwinga ifya kutemwana no kuteesana? Kwena ico tacayanguka, kabili mufwile ukubombesha pa kucite co. Lelo, ifikafumamo fikawama sana.

[Akabokoshi pe bula 10]

UKULEKANA NO KUPAATUKANA

Lesa, Katendeka wa cupo, afwaile ukuti cibelele. Lelo bushe kwaliba umulandu wa mu Malembo uo umuntu engalekaninapo no mwina mwakwe—uwingasuminisha wene ukuupwa nelyo ukuupa na kabili? Yesu alandile pali uyu mulandu ilyo atile: “Lelo ndemweba, nati, onse uwaleko mukashi wakwe, no kuupa umbi, acito bucende, kano pa mulandu wa bulalelale; no waupa uwalekwa, acito bucende.” (Mateo 19:9) Umulandu fye umo uupwishe cupo no kusuminisha uwa kaele ukuupa na kabili, bucende.

Na kabili, nangu ca kuti Baibolo pali 1 Abena Korinti 7:10-16, ikoselesha abaupana ukukanalekana, ilasuminisha ukupaatukana. Bamo pa numa ya kwesha sana ukubakilila icupo cabo, bayumfwa ukuti tapali ico bengacita kano fye ukupaatukana. Bushe fintu nshi mwingapaatukaninapo ifyo Amalembo yasuminisha?

Umo taletungilila umukashi ku mufulo. Ilyo baupana, umulume aba no mulimo wa kupekanishisha abana na bakashi ifya ku mubili. Umwaume uushipekanya ku mufulo ifikabilwa mu bumi “ninshi nakaana icitetekelo, kabili abo mubi ukucisha uushatetekela.” (1 Timote 5:8) E co kuti bapaatukana.

Cimbi kupuma kwabipisha. E co, nga ca kuti umulume alapumaula umukashi, umukashi kuti asalapo ukupaatukana nankwe. (Abena Galatia 5:19-21; Tito 1:7) Lesa “apato mubifi no watemwo lufyengo [“ulukaakala,” NW].”—Amalumbo 11:5.

Umulandu umbi uwa kupatukaninapo waba kubika sana bumupashi bwa wasumina mu bwafya—bucibusa bwakwe na Lesa. Nga ca kuti ukukaanya kwa mwina mwakwe, napamo no kupumwa fye, kwalenga calamwafya ukukonkelela ukupepa kwa cine na bumupashi bwa wasumina bwaba mu bwafya, lyene abasumina bamo bapingulapo kupaatukana.a—Mateo 22:37; Imilimo 5:27-32.

Lelo, umo nga asalapo ukulekana no mwina mwakwe ilyo ifi twalandapo fyacitika, te kuti abe umuntungwa ukuupa nelyo ukuupwa na kabili. Nga kukonka Baibolo, umulandu fye umo uwalinga ukulekaninapo kabili uusuminisha umo ukuupa nelyo ukuupwa na kabili “bulalelale.”—Mateo 5:32.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 9]

Mulingile ukumona icupo ukuti cikakilo cibelelela

[Icikope pe bula 10]

Yesu atile tufwile ukwelelela “imiku cinelubali ukufushiwa ku makumi cinelubali”