Abacaice Bepusha Ukuti

Cinshi Cilenga Ukuti Abafyashi Bandi Belancetekela?

Sara uli ne myaka 18a atile: “Ndafwaya ukuti abafyashi bandi bandeka fye ukuya uko ndefwaya ukwabula ukunjipusha. Tacilepilibula ukuti ninshi ndefwaya ukuya mu kukonkelela ifya mu calo. Ica kumwenako fye, kuti nafwaya ukuya mu kutandalila bamayosenge ukwabula ukuti bamayo balesakamana ukuti ndefwaya ukufuma pa ng’anda.”

Kristina uuli ne myaka, 18, atile: “Lyonse Ndepusha abafyashi bandi icilenga ukuti belancetekela nga ndefwaya ukuya na banandi mu kwangala. Ilingi, balitemwa ukunjeba ukuti: ‘Twalikucetekela. Nomba abanobe fye ebo tushacetekela.’ Nomba cilansakamika sana nga balande fi!”

UKUCETEKELA kuti kwapashanishiwa sana ku ndalama. Pa kushisanga cilafya, nomba ukupwa kwena shilapwa bwangu, nangu umuntu akupeele ishafula shani, tashimoneka no kuti shingi. Umukashana uuli ne myaka 16, uwe shina lya kuti Iliyana atile, “Lyonse fye nga ndefwaya ukuya mu kwangala, abafyashi bandi balanjipukishisha sana abati, uleya kwi, ni bani muleya nabo, e lyo kabili ulebwela lilali? Nalishiba ukuti bafyashi bandi, nomba ndomfwa ububi nga balenjipushe fi!”

Bushe limo ulatontonkanyapo ukuti abafyashi bobe kuti nalimo bakukucetekela sana? Nga e fyo, kuti wacita shani? Ica kubalilapo, lekeni tumone umulandu uo ukucetekelana kwayafisha nga nshi pa bafyashi abengi na bana babo.

Ubwafya Bulekulilako

Baibolo ilanda ukuti ‘umwaume akasha wishi na nyina.’ (Ukutendeka 2:24) Lelo ifi fine, e fyo caba na ku mwanakashi. Nangu ngo li mulumendo nangu umukashana, icikalamba sana ilyo wile ulekula kukwafwa ukukosoboka mpaka waba umukalamba, waipekanya no kufuma pa ng’anda pa mwenu nalimo no kuyakwata ing’anda yobe na bana.

Inshita ya kukosoboka ukuba umukalamba tayaba kwati ciibi ica kuti waisula fye no kwingila waingila, awe nakalya. Iyi nshita yonse ilyo wile ulekula, yaba nga filya tuniina pa masitepu ya mu ng’anda, tuniina panono panono. Lelo kwena, iwe pamo na bafyashi bobe kuti mwapusana mu kutontonkanya pantu iwe kuti ulemona ukuti naukula, nabo kuti balemona ukuti taulakula. Maria uwaleyumfwa ukuti abafyashi tabamucetekela pa fyo asala ifibusa fyakwe atile, “Ndi ne myaka 20, na nomba ubwafya epo bucili. Abafyashi bandi batontonkanya ukuti nga kuli ifyabipa ifilecitika te kuti nkaaneko no kukaana. Nalyesha ukubeba ukuti kwaliba inshita iyo nakaanapo ukucita ifyabipa, awe nakalya njakashako fye!”

Twamona ifyo Maria alandile, kanshi ili ilyashi lya kucetekelana pa bana na bafyashi, lyashi limo ilyakosa nga nshi. Bushe na iwe e fyo caba mu ng’anda yenu? Nga e fyo caba, kuti wacita shani pa kuti abafyashi bakucetekele? E lyo nga ca kuti bakusuula pa mulandu wa mibele yobe iya buwelewele, kuti wacita shani pa kuti bengakucetekela?

Ba Uwa Cishinka

Ilyo umutumwa Paulo alembele kalata ku Bena Kristu ba kubangilila atile: “Muleyesha mwe bene.” (2 Abena Korinti 13:5) Kwena, talelanda sana sana pa bana abalekosoboka. Na lyo line icishinte caba pali ili ilembo kuti cabomba na ku bana abalekosoboka. Abantu kuti bakucetekela sana nangu ukukucetekela fye panono ukulingana ne fyo abantu bakwishiba nga uli wa cishinka. Lelo tacilolele mu kuti ufwile ukuba uwapwililika. Pantu na kuba, umuntu fye onse apo apela alalufyanya. (Lukala Milandu 7:20) Lelo ico tulelandapo ca kuti, bushe ifyo ucita filalenga abafyashi ukukanakucetekela?

Katulangilile, umutumwa Paulo atile: ‘Tufwaya ukwenda no bufumacumi muli fyonse.’ (AbaHebere 13:18) Uipushe we mwine auti, ‘Bushe ndeeba abafyashi bandi icishinka uko nja ne fyo nja mukucita?’ Bala tontonkanya pa misepela imo iyaipitulwikemo sana ukumona nga yali ne cishinka.

Lori atile: “Nalelembela umulumendo uo natemenwe sana utumakalata twa mu bumfisolo. Abafyashi bandi balikete utumakalata, bandesha no kulamulembela. Nabebele nati nshakabwekeshepo, lelo nshalekele. Nabikilepo fye ukumulembela umwaka fye onse. Naleti apa pene namulembela, abafyashi nabo banjikata, na kabili napaapaata nati nshakabwekeshepo, nomba nshaleleka nalebwekeshapo. Mpaka fye abafyashi bandi bansuula nangu nande shani tabalencetekela!”

Cinshi uletontonkanya icalengele ukuti abafyashi ba kwa Lori baleke ukumucetekela, e lyo kabili bushe Lori aba umwana wa mano nga acitile shani ilyo abafyashi bakwe balandile nankwe umuku wa kubalilapo fye pa bwafya akwete? Lemba icasuko pa nshi.

․․․․․

Beverly na o atile: “Abafyashi bandi tabancetekele nangu fye panono nga kuti nailama nga ndi na balumendo, nomba shino nshiku nalishiba icalengele. Nalitemenwe sana ukulacena na balumendo babili, balincilileko ne myaka ibili mu kufyalwa. E lyo kabili nalepoosa inshita iikalamba ukulanda nabo pa foni, nomba nga ni pa mutebeto tuli, pena nshalelanda na bantu bambi kano fye na balumendo bene aba. Abafyashi bandi balimpokele foni pa mweshi umo, e lyo kabili tabalendeka ukuya ukwaleba aba bene abalumendo.”

Cinshi uletontonkanya ukuti e calengele ukuti abafyashi ba kwa Beverly babale baleke ukumucetekela, kabili bushe nga acitile shani pa kuti batampe ukumucetekela?

․․․․․

Aneti na o alondolola ukuti: “Ilyo nali ku sukulu ninshi ncili fye umwaice nshilafika na mu gredi 9, ine pamo no munandi twalisendele ubwalwa ku ng’anda ubo twafumishe ku mutebeto, nangu ca kuti twalishibe ukuti abafyashi besu te kuti batusuminishe ukunwa ubwalwa, lelo twasalilepo ukunwena fye umusamwe. Nomba umo ifintu fyabela, ubwalwa bwasendele umunandi banyina balibumwene. E lyo mu kulekelesha calishibikwe ukuti na ine wine nalikwete. Icabipishepo ca kuti, bamayo balimoneke ukuti kwena tabatemenwe nangu fye panono!”

Nga ca kuti Aneti aali mwaice obe, mano nshi wingamupanda pa kuti banoko bengamucetekela na kabili?

․․․․․

Ukucetekelwa na Kabili

Ni shani nga ca kuti na iwe abafyashi bobe tabakucetekela pa mulandu wa mibele yobe nga fintu abaice twalandapo pa muulu baalecita, kuti wacita shani? Nge fyo na iwe waba, ulingile ukwishiba ukuti nga wayaluka kuti batampa ukukucetekela. Kuti batampa shani ukukucetekela?

Kwena abafyashi kuti bakucetekela sana nga ca kuti watendeka ukukwata imibele isuma. Lekeni tulangilile: Tontonkanya pa muntu uwakongola indalama kwi banki. Nga ca kuti libili libili alebweshako indalama shimo, aba ku banki kuti bamucetekela e lyo kabili ku ntanshi kuti bamukongwesha ne ndalama na shimbi. E fyo caba na pa ng’anda. Nga uli ne cishinka, nangu fye ni mu tuntu utunono, abafyashi bobe kuti bakucetekela sana.

Ifi e fyo Aneti asambilile. Umfweni ifyo alandile, atile: “Nga ca kuti ucili umwaice, takuba no kumona ubucindami bwa kuba uwa cishinka. Nomba pali ino nshita ndi uwashikatala, e lyo kabili ndefwaya sana ukubomba ifintu mu nshila iikalenga ukuti abafyashi bakancetekele na kabili.” Lisambililo nshi wingasambililako? Mu nshita ya kulailishanya ukuti abafyashi bobe tabakucetekela, ulingile ukubika amano ku mibele iyingalenga bakucetekele.

Ica kumwenako fye, bushe ulacite ifi ifitantikwe pa nshi? Conga mu kabokoshi apo ulemona ukuti epo ulingile ukwaluka.

□ Ukubwela pa ng’anda inshita baimika

□ Ukukanaceelwa

□ Ukulapwishishisha imilimo

□ Ukulasunga icipinda ubusaka

□ Ukutuma amafoni

□ Ukulafikilisha ifipangano

□ Ukwishiba ukusunga indalama

□ Ukulayibuukila ukwabula ukumpatikisha

□ Ukulanda icishinka

□ Ukusumina ifilubo no kulomba ubwelelo

□ Na fimbi ․․․․․

Bushe te kuti upange mu mutima obe ukuti wakulaba uwa cishinka muli ifyo fintu ucongele? Konka ukufunda kwa Baibolo ukutila: “Mufuule ubuntu bwa kale umwabela imyendele yenu iya ntanshi.” (Abena Efese 4:22) “Lekeni Ee wenu abe Ee.” (Yakobo 5:12) “Lanshanyeni icine umuntu onse no munankwe.” (Abena Efese 4:25) “Muleba ne cumfwila ku bafyashi benu muli fyonse.” (Abena Kolose 3:20) Mu kuya kwa nshita, abantu bonse na bafyashi bobe bakamona ukuti naulunduluka.—1 Timote 4:15.

Nomba ni shani nga ca kuti uletontonkanya ukuti nangu ca kuti uleesha na maka ukuba uwa cishinka, abafyashi bobe na lyo line tabakucetekela ukulingana ne fyo balingile ukukucetekela? Mulandu nshi te kuti mulanshanishishepo? Ukucila ukulailishanya fye ukuti balingile ukukucetekela, kuti wabepusha fye mu mucinshi ifyo baletontonkanya ukuti e fyo ulingile ukucita pa kuti bengakucetekela. Balondolwele ifyo ufwaya ukuti cibe.

Taulingile ukwenekela ukuti abafyashi bobe kuti bayalula bwangu amafunde babika pa ng’anda ayo ulingile ukukonka. Bena ico bafwaya ukushininkisha ca kuti, ukalacita ifyo walanda. Nga waeba abafyashi bobe ukuti wakulaesha ukuba ne cishinka, e nshita ulingile ukubalanga ukuti uli wa cishinka. Mu kuya kwa nshiku, ukamona ukuti abafyashi bobe limbi kuti bakucetekela nga nshi. E fyo cali kuli Beverly, uo tulandilepo mu kubangilila kwa lino ilyashi. Atile, “Calyafya sana pa kuti abantu bakucetekele, nomba nga kukusuula kwena tacafya nangu fye panono,” alundilepo no kuti, “pali ino nshita bele balencetekela panono panono, ala cilomfwika bwino!”

Amalyashi na yambi ayalanda pa “Abacaice Bepusha Ukuti” kuti mwayasanga pa Intaneti pali iyi Adresi www.watchtower.org/ype

[Futunoti]

IFYA KUTONTONKANYAPO

◼ Cinshi limbi icingalenga ukuti abafyashi bekucetekela mu kwangufyanya ilyo we mwine ulemona ukuti ulebombesha ukuba ne cishinka?

◼ Mulandu nshi cacindamina ukulanshanya na bafyashi nga ca kuti ulefwaya bakucetekele sana?

[Amashiwi pe bula 30]

Bika amano ku kuwamya imibele yobe pa kuti bakucetekele

[Ifikope pe bula 29]

Pa kuti umwaice akosoboke afike na ku kuba umukalamba uwacetekelwa, caba kwati kuniina amasitepu panono panono inshita yonse fye ilyo umo acili alekosoboka

[Icikope]

(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli magazini)

KU BUKALAMBA

INSHITA YA KUKOSOBOKA

KU BWAICE