Mulandu nshi twabela pano calo?
Cinshi Lesa atubumbila?
UKUSANSHA pali ifi fipusho ifyo abantu batemwa ukwipusha, abengi balepusha icipusho na cimbi ica kuti: Bushe kwalibako na fimbi ifyo tufwile ukwenekela ukucila pa kwikala fye imyaka 70 nelyo 80 e lyo pa numa no kufwa twafwa?—Amalumbo 90:9, 10.
Tutemwa ukwipusha ifi fipusho nga twamona ukuti fwe bantu tatukokola pano calo. Nomba kwena, tatulingile ukwipusha fye ifi fipusho ilyo tuli no bwafya ubwa kuti bwatuletela no mwenso. Ifintu nga fyakana ukwenda bwino na co kuti calenga twaipusha icipusho cimo cine. Bambi na bo nga bamona ifyo ubumi bwabo bwaba e lyo bepusha ifi fipusho.
Incito iyo Dave alebomba alefola indalama ishingi nga nshi kabili alikwete ne ng’anda iisuma, alitemenwe ukuba ne fibusa fyakwe ifingi. Atila: “Inshita imo ilyo nabwelele ubushiku sana ukufuma ku mutebeto, e lyo naipwishe icipusho ca kuti ‘Bushe ifi fine e fyo nabela pano calo?—Bushe nkekala fye imyaka iinono e lyo no kufwa nkafwe? Nelyo bushe kwalibako ifyacila apa?’ Icalengele ukuti njipushe, ni co pali ilya nshita namwene kwati imikalile yandi tayalolelemo.”
Viktor Frankl alembele mu citabo cakwe (Man’s Search for Meaning), ukutila bamo abo apuswike na bo ilyo kwali ukwipayaululwa kwa bantu baipwishe ici cipusho ilyo babafumishe mu kamba umo balebacushisha. Ilyo babwelelemo uko bafumine basangile balupwa babo baliloba. Frankl atile: “Ala caali ca bulanda nga nshi, kuli balya abo bafumishe mu kamba, pantu bamwene kwati ifintu fyali no kuba bwino nga babwelela ku mwabo, lelo te fyo cali!”
Abepusha Ici Cipusho
Abantu mu nkulo shonse balafwaya ukwishiba umulandu twabela pano calo. Baibolo yalilanda pa bantu abalefwaya ukwishiba umulandu babelele pano calo. Ilyo icuma ico Yobo akwete caonaike, na bana bakwe bafwa, kabili ilyo alecula no bulwele ububi nga nshi, e lyo aipwishe ukuti: “Nga cinshi ico nshafwilile fye pa kufuma mwi fumo? Cinshi nshafumiine fye mu nda no kufwa apo pene?”—Yobo 3:11.
Kasesema Eliya na o wine ali-ilishenye. Ilyo amwene kwati e walepepa fye Lesa eka, alandile ati: “Capwa! Nomba [mwe Yehova] lekeni fye mfwe.” (1 Ishamfumu 19:4) Abantu abengi e fyo batemwa ukulanda. Na kuba, Baibolo ilondolola Eliya ukuti “ali fye muntu nga ifwe bene.”—Yakobo 5:17.
Ifyo Mwingacita pa Kuti Mwikale Bwino
Ilingi line ubumi babupashanya ku lwendo. Nga filya fine limo tutendeka ulwendo ukwabula ukwishiba bwino bwino uko tuleya, e fyo caba na ku mikalile yesu, kuti walikala pa calo ukwabula ukutontonkanya pa co Lesa akupangila. Nga ca kuti tamwatala amutontonkanya pa co mwabela pano calo, mufwile ukucenjela pantu kuti mwaba nga filya umo uulemba ifitabo uwaishibikwa sana uwe shina lya Stephen R. Covey aitile ukuti “ukuba umungulu.” Alembele na pali bamo “abalecimfyanya pa kuti babapeele icilambu, nomba ilyo bacimfishe basangile ukuti ifintu bapooselepo pa kuti bacimfye fyaali ifya mutengo nga nshi ukucila na pa cilambu babapeele.”
Bushe kwena tamulesumina ukuti te cisuma ukwendesha nga ca kutila tawishibe uko uleya? E ico kanshi, nga twaba ‘umungulu’ te kuti twishibe umulandu twabeela pano calo, ninshi tuleicusha fye.
Abantu abengi nangu babe ne myaka inga nangu bafume ku calo nshi, balafwaya ukwishiba ico babela pano calo. Ne calenga ukuti kube uku kufwaisha, mulandu wa cilaka ico tufyalwa na co icishingapwa nangu umuntu akwete shani icuma. Tontonkanyeni pa fyo bambi baesha ukucita pa kuti basange icasuko ku cipusho ca umulandu twabela pano calo.
[Amashiwi pe bula 4]
Nga twaba ‘umungulu’ te kuti twishibe umulandu twabeela pano calo, ninshi kuti tuleicusha fye
[Icikope pe bula 3]
Yobo alefwaya ukwshiba ico afyalilwe
[Icikope pe bula 4]
Eliya “ali fye muntu nga ifwe bene”