Mulebomfya Bwino Indalama Shenu
TULOMFWA uko abantu balanda ati indalama shibi no kuti e fyo na Baibolo isosa. Lelo ico Baibolo yalanda ca kutila: “Ukutemwa indalama e ntulo ya bubi bwa misango yonse.” (1 Timote 6:10) Abantu bamo balitemwa sana indalama kabili babika fye amano ku kututila ifyuma. Bamo balitekwa ubusha ku ndalama, ne ci calenga baikolomwena amafya. Lelo indalama nga muleshibomfya fye bwino shilaafwa. Baibolo na yo yalisosa ukuti, “indalama shilapwisha amafya.”—Lukala Milandu 10:19, ukulingana na Holy Bible—Easy-to-Read Version.
Nangu ca kutila Baibolo te citabo cilanda pa fya ndalama, mwaliba ukufunda ukwingamwafwa ukulabomfya bwino indalama. Abasambilila ifya ndalama, bakoselesha abantu ukucita ifintu 5 ifyakonkapo, ifyo na Baibolo yalandapo ukutula fye kale.
Mulesunga Indalama. Baibolo ilanga ukuti abena Israele ba pa kale balibasambilishe ifyo ukusunga indalama kwacindama. Babebele ukulasunga ica pe kumi cila mwaka ico bali no kubomfya fye nga kwaba ukusefya. (Amalango 14:22-27) Umutumwa Paulo na o akoseleshe abena Kristu ba kubalilapo ukulasunga indalama cila mulungu isho bali no kulabomfya ku kupeela ubupe bwa kwafwilisha abasumina banabo nga babulisha ifintu fimo. (1 Abena Korinti 16:1, 2) Abengi abasambilisha pa fya ndalama, balakoselesha abantu ukulasunga indalama. Kanshi mulebika sana amano ku kusunga indalama. Nga mwafola fye, fumyenipo indalama mulefwaya ukusunga no kushitwala ku banki nelyo ukushibika kumbi fye. Ici cikalenga mwilabomfya indalama mulefwaya ukusunga.
Tantikeni Ifya Kushibomfya. Ici e cingamwafwa fye ukukanabomfya indalama icibomfyebomfye. Ukutantika bwino ifya kubomfya indalama kulenga mwaishiba bwino uko indalama shenu shiya, kabili kuti kwamwafwa no kushibomfya ku fyo mufwaya sana mu mikalile yenu. Mulingile ukwishiba indalama mukwata, kabili te kwesha ukubomfya shonse isho mwafola. Mulingile ukwishiba ubupusano bwaba pa fintu ifyacindama ifyo mukabila, e lyo ne fishacindama sana ifyo mufwaya fye ukukwata. Ilyo Yesu alelanda pali ili lyashi, akoseleshe abantu “ukupenda ishingapooswa” ilyo bashilacita icili conse apalaya indalama. (Luka 14:28) Baibolo itukoselesha ukukanakongola indalama cikongolekongole.—Amapinda 22:7.
Ipekanyeni. Tontonkanyenipo sana pa fyo mukakabila ku ntanshi. Tutile mulefwaya indalama sha kushitamo ing’anda, kuti cawama mwakongola isho ndalama kwi banki uko bashingamweba ukubikapo nsonsela iikalamba. Umulume napamo kuti alembesha inshuwalansi pa kutila nga alifwile, nelyo alwala, atemwa alemana, akampani ka inshuwalansi kuti kalesakamana ulupwa lwakwe mu fya ndalama. Ilyo muletontonkanya pa fyo mukakabila ku ntanshi, tontonkanyenipo na pa fyo mukekala nga mwapoka penshoni. Amapinda 21:5 yatucinkulako ukuti “amapange ya wacincila yamulenga ukubomba bwino.”
Mulesambilila. Mulecita ifingamwafwa pali ino nshita na ku ntanshi, pamo nga ukusambilila imilimo, no kusakamana ubumi bwenu. Nga mwacite fi ku ntanshi tamwakakwate sana amafya. Te kwesha ukuleka ukusambilila. Baibolo ilalandapo sana pa fyo “amano yene yene no kulingulula” fyacindama, kabili ilatukoselesha ukufisunga.—Amapinda 3:21, 22; Lukala Milandu 10:10.
Mwibika Sana Amano ku Ndalama. Abafwailishapo pali uyu mulandu batila ababika sana amano ku bantu ukucila ku ndalama, balakwata insansa. Bamo balitekwa ubusha ku lunkumbwa. Mu nshila nshi? Na lintu bakwata fyonse ifyacindama ku bumi, balatwalilila ukufwaya ukulonganika sana ifyuma. Lelo bushe pa fyo umuntu akabila, finshi fyacindama ukucila ifya kulya, ifya kufwala, no mwa kwikala? E co kalemba wa Baibolo uo tulandilepo pa ntendekelo ya cino cipande alembele ukuti: “Pa kuba ne fya kulya ne fya kufwala no mwa kwikala, tuteke imitima kuli ifi fine.” (1 Timote 6:8) Ukuteka umutima ku fyo tukwete kulatwafwa ukukanatemwisha indalama e lyo no kukanaba na mafya yesa pa mulandu wa kushitemwisha.
Ukutemwa indalama cine cine lishinte lya bubi bonse. Indalama kuti shamuteeka ubusha nga tamucenjele. Lelo nga muleshibomfya bwino, kuti shalenga mwalacita ifintu ifyacindama, pamo nga ukupalama sana ku lupwa lwenu ne fibusa e lyo na kuli Lesa. Na lyo line, muli cino calo katwishi nga kuti mwaba umuntu uushakwata amasakamika ya ndalama. Bushe indalama shikatwalilila ukutusakamika? Lisubilo nshi twakwata ilya ukuti ubupiina bukapwa? Icipande ca kulekeleshako calayasuka ifi fipusho.
[Amashiwi pe bula 5]
Mulingile ukwishiba indalama mufola kabili tamulingile ukubomfya shonse fye
[Amashiwi pe bula 5]
Mulingile ukwishiba ifyacindama ifyo mukabila ne fishacindama sana ifyo mufwaya fye ukukwata
[Amashiwi pe bula 6]
Bushe pa fyo umuntu akabila, finshi fyacindama ukucila ifya kulya, ifya kufwala, no mwa kwikala?
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 7]
SAMBILISHENI ABANA BENU UKUBOMFYA BWINO INDALAMA
Ifi abakalamba abengi balekwata sana amafya ya ndalama, abafwailisha pali ubu bwafya balekoselesha abafyashi ukuti balefunda abana ifya kubomfya indalama, no kuti baletendeka bwangu ukubafunda. Abana abengi nga mwabepusha ukuti indalama shifuma kwi, kuti mwaumfwa fye batila, “kuli batata” nelyo ati “ku banki.” Nga mwasambilisha abana ifyo indalama shibomba, no kubalanga ifyacindama ifyo bakabila ne fyo fyapusana ne fintu fimbi ifyo bengafwaya fye ukukwata, kabili nga mwabalanga ifya kusunga indalama ne fyo bengacita pa kuti shilefulilako, kuti mwabafwa ukukanatemwa ukukongola no kukanatekwa ubusha ku ndalama. Ifyo mwingacita ni fi.
1. Basambilisheni ku fyo mucita. Abana benu bakakonka sana ifyo mucita ukucila ifyo mulebeba.
2. Tantikileni limo isho mwalabomfya. Lanshanyeni pa ndalama imwe na bana benu muli no kubomfya. Mulekaana ukushita fimo ifyo balefwaya kabili te kwesha ukubweshamo umutima.
3. Muleleka na bo baleitantikila ifya kubomfya indalama. Nga bakwata indalama nelyo nga babalipila pa numa ya kubomba umulimo umo, balangeni ifyo bengabomfya indalama. E lyo muleke abene basale ifyo balashibomfya.
4. Basambilisheni ukupeelako bambi. Mulekoselesha abana benu ukupeelako bambi ifyo bakwete e lyo no kusunga isha bupe kuli Lesa.