Yerusalemu ne Tempele lya kwa Solomone

WALEITWA ati “uwa musuma wa ciyembo,” kabili “umusumba wa Mfumu nkulu.” (Amb 48:2; 50:2; Inyi 2:15) Yerusalemu wali musumba wa bulashi uwa luko lwa kwa Lesa. (Amb 76:2) Ilyo Davidi apokolwele umusumba ku bena Yebusi no ku-upanga umusumba wakwe uwa bulashi, waleitwa ati “umusumba wa kwa Davidi,” nelyo fye ati “Sione.”—2Sa 5:7.

Nangu ca kuti tawali apasuma sana, Yerusalemu alilumbwike pa mulandu wa kuti Lesa e po abikile ishina lyakwe. (Amlg 26:2) Cali cifulo ca pa kati ica mapepo no bulashi ica lulya luko.

Yerusalemu abela pa muulu apalepa bamita 750 lwa pa kati ka mpili sha Yudea. Baibolo ilanda pa “kulepa” na pali bakapepa ati ‘balenina’ ukuya kulya. (Amb 48:2; 122:3, 4) Umusumba wa pa kale washingulwikwe ne mipokapoka: Umupokapoka wa Hinomu ku masamba na ku kapinda ka ku kulyo no mumana wa mukuku uwa Kidrone ku kabanga. (2Ish 23:10; Yer 31:40) Akamfukumfuku ka Gihonea mu Mumana wa Mukuku uwa Kidrone na Ene-rogele ku kapinda ka ku kulyo fyaleleta amenshi yasuma, ayalebomfiwa sana sana abalwani nga basansa.—2Sa 17:17.

Pa cikope cili pe bula 21, Umusumba wa kwa Davidi uli mu fyakashika. Mu kuteka kwa kwa Davidi na Solomone, umusumba wafikile ku kapinda ka ku kuso ukushinta ku Ofele (mu fya katapakatapa) na ku Lupili lwa Moria (muli bulu). (2Sa 5:7-9; 24:16-25) Solomone akuuliile Yehova itempele lya lulumbi pa lubali lwa lupili apalepele sana. Elenganyeni ilongo lya bakapepa balenina ukuya ku “lupili lwa kwa Yehova” ukuya ku mitebeto ya pa mwaka! (Sek 8:3) Imisebo ilangililwe pe bula 17 e mo balepita.

Itempele lya kwa Solomone, ilyayemfiwe na golde na mabwe yaumo mutengo, lyali pa fikuulwa fya mutengo sana ifyatala afikuulwa. Ubusuma bwa kuti, Yehova e wapangile plani ya fyo lyali no kukuulwa. Nga fintu mulemona pa cikope, lwa pe tempele pali imansa ishikalamba e lyo ne fikuulwa fya bulashi. Kuti cawama nga mwaceeceeta ifyo lyali.—1Ish 6:1–7:51; 1Imi 28:11-19; Heb 9:23, 24.

[Futunoti]

[Akabokoshi pe bula 21]

Umuye nshiku, Yerusalemu alikulileko ukufika ku masamba na ku kapinda ka ku kuso. Ishamfumu sha Yuda ishatekele pa numa ya kwa Solomone shakuuliileko ifibumba ne mpongolo. Ukufwailisha ifyashulwa ukucili kuletwalilila kuti kwasokolola apabelele ifibumba na kuntu lyafikile. Umusumba waonawilwe mu 607 B.C.E. kabili washele amapopa pa myaka 70. Pa numa ya myaka nalimo 80 ukutula apo abaYuda babwelelemo ku mwabo, Nehemia atendeke umulimo ushaikulila uwa kukuula ifibumba fya Yerusalemu cipya cipya.

[Ifikope pe bula 21]

(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli broshuwa)

Itempele lya mu Yerusalemu/ilya kwa Solomone

INCENDE SHA PE TEMPELE MU NSHITA YA KWA SOLOMONE

Ifyali Itempele

1. Umwashilisha

2. Umwashila

3. Ubwingililo

4. Boasi

5. Yakini

6. Icipailo ca Mukuba

7. Icishiba Caengwa

8. Ifya Kutekapo

9. Indelwe

10. Imiputule ya Kuliilamo

11. Ulubansa lwa mu Kati

ICIFULO CALIMO ITEMPELE

Ulupili lwa Moria

Imiputule ya Kuliilamo

Ifya Kutekapo

Indelwe

Umwashilisha Boasi

Umwashila Ubwingililo Icipailo Ulubansa

Yakini ca Mukuba lwa mu Kati

Ifya Kutekapo Icishiba

Caengwa

Ofele

Icifulo ca Cintubwingi?

Impongolo ya Menshi?

UMUSUMBA WA KWA DAVIDI

Ulupili lwa Sione

Isano lya kwa Davidi

Impongolo ya Kamfukumfuku

Icibumba ca kwa Manase?

Ulupungu lwa Hananele

Ulupungu lwa Mea

Impongolo ya Mpaanga

Impongolo ya Cifungo

Impongolo ya Mafikadi

Impongolo ya Bakafwalo

UMUKONKO WA KIDRONE

Icibumba ca pe Samba?

Gihone

Umunyangala wa menshi uwakuulilwe pa numa

UMUKONKO WA TAIROPYONI

Impongolo ya Cishala (Ifi-inga) (Umufundo)

En-rogele

Impongolo ya Mupokapoka

UMUKONKO WA HINOMU

Impongolo ya ku Cifutu

Ulupungu lwa Mabuku

Ilinga Lyakulo Mutika

Impongolo ya kwa Efraimu

Ulubansa lwa Cintubwingi

Impongolo ya Musumba wa Kale

Ilinga lya ku Kapinda ka ku Kuso Ilya Kubalilapo

ICITENTE CA CIBILI

Impongolo ye Sabi

[Icikope]

Ofele

Ing’anda ya Mwana Mwanakashi wa kwa Farao

Isano lya kwa Solomone

Ing’anda ya Mutengo wa Lebanone

Ing’anda ya Kupembelelamo iya Nceshi

Ing’anda ya Kwikalamo Icipuna ca Bufumu

Ulupili lwa Moria

Ulubansa Lukalamba

Itempele

[Icikope pe bula 20]

Incende ilemoneka pa ntanshi, e pali “Umusumba wa kwa Davidi.” Itempele lyali pa ncende yabatama (lwa ku numa)

[Icikope pe bula 20]

Icikope ca fyalemoneka “Umusumba wa kwa Davidi” uwa ku kale e lyo ne tempele lya kwa Solomone.