Icipandwa 10

Ifyo Mwingacita pa Kuti Ulupwa Luletemuna Lesa

1. Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova babela ne nsansa mu ndupwa shabo?

INTE SHA KWA YEHOVA baishibikwa ukuti balekala bwino mu ndupwa shabo. Kafundisha wa pa Oxford University profesa Bryan Wilson alembele ukuti: “BaNte balasambilisha sana amafunde ayasuma ayalekanalekana . . . pa fyupo, pa mibele isuma, pa fya kukusha abana, na pa milandu iisuma. Kuti bayafwa sana abantu pa mulandu wa mano banonka mu Cipingo kabili ayo na bene bakonka cila bushiku.” Mufwile mwalisambilila ifingi mu Cebo ca kwa Lesa pa fyo mwingekala bwino mu lupwa.

2. (a) Finshi ifyo mwamona ificitika mu ndupwa mu calo muno nshiku? (b) Ni mu mabuuku nshi aya mu Baibolo umo tuli no kupandwa mano pa fya kwikala mu lupwa?

² Ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bwile bulepalamina, Satana natemwa sana ukusansa indupwa. E mulandu wine abantu abengi balekeele ukucetekela aba mu ng’anda mu mwabo, nga filya fine cali na mu nshiku sha kwa Mika. Mika alembele ukuti: “Mwitetekela munenu, . . . bake miinshi ya kanwa kobe ku usendamina pa cifuba cobe. Pantu umwana mwaume asaalula wishi, umwana mwanakashi emina nyina, nafyala emina nafyala, abalwani ba muntu bantu ba ng’anda yakwe.” (Mika 7:5, 6) Mwikala mu calo umo abantu abengi balekele ukumfwana mu ndupwa, lelo imwe mwalibombesha na maka ukukanabapashanya. E calenga ukuti ulupwa lwenu luleikala bwino no kulatemuna Lesa. Mufwile mulakonka aya malembo: Amalango 6:5-9; Abena Efese 5:22–6:4; e lyo na Abena Kolose 3:18-21. Lelo bushe mwalishiba ukuti mu mabuuku 12 aya bakasesema na mo mwaliba ukufunda ukulanda pa fyo indupwa shingaba ne nsansa? Muli cino cipandwa, twalalanda pa kufunda kumo kumo ukwaba muli aya mabuuku. Lelo mwipelela fye pa kubebeta uku kufunda. Esheni ukumona inshila mwingakonka pa kusambilila amasambililo na yambi muli aya mabuuku. Ku mpela ya cino icipandwa, kuli amalembo yamo ayo mwingabomfya pa kumona inshila shimbi isho mwingakonka pa kusambilila amasambililo na yambi muli aya mabuuku 12.

‘ALIPATA UKULEKANA’

3, 4. (a) Bushe abantu abengi muno nshiku besha shani ukupwisha amafya yabo mu fyupo? (b) Mano ya musango nshi ayabipa ayo abantu baakwete pa fyupo mu nshiku sha kwa Malaki?

³ Umulandu wa kubalilapo uo twingafwaya sana ukulandapo cumfwano pa mulume no mukashi. Abantu abengi ni nomba line batendeke ukumona kwati ukulekana e nshila ya kupwishishamo amafya mu cupo. Kale caleyafya ukulekana; nga ni mu England mu myaka ya ba 1800 icupo pa kupwa kwaleba ukulolela mpaka aba mu ng’anda ya mafunde ya calo [Palyamenti] basuminisha. Amafunde ya musango yu yalecingilila indupwa ukukanapatukana. Nomba muno nshiku, ifintu fyalyaluka. Icitabo ca kuti Encyclopædia Britannica calanda ukuti: “Apo Inkondo ya Calo iya Bubili yapwila, abantu abengi mu fyalo ifingi balelekana sana . . . Imitima ya bantu nomba yalyaluka nga nshi pa fyo bamona ukulekana . . . abengi bamona fye kwati te mulandu nangu balekana.” Ukulekana nakuseeka nangu fye ni mu fyalo pamo nga Korea, umo imyaka fye 10 iyapitapo balekaanya ukulekana nomba balelekana. Muno nshiku, abantu mu fyalo ifingi bamona kwati pa kupwisha amafya mu cupo kano fye balekana.

⁴ Mu nshiku sha kwa Malaki muli ba 400 B.C.E. abaYuda balelekana sana. Malaki abebele ukuti: “Yehova ali ni nte pa kati ka iwe no mukashi wa bulumendo bobe, untu iwe wafutika.” Pa mulandu wa bucenjeshi bwa baume, icipailo ca kwa Yehova caiswilepo ifilamba fya bakashi babo abo basangukile, ‘balelila no kutenda.’ E lyo bashimapepo ba bucenjeshi na bo balelekelela ulufyengo lwa musango yu!—Malaki 2:13, 14.

5. (a) Bushe Yehova amona shani ukulekana? (b) Mulandu nshi twingalandila ukuti ubucenjeshi bwa mu cupo mulandu uukalamba?

⁵ Bushe Yehova alemona shani amano yabipa ayo abantu bakwete pa fyupo mu nshiku sha kwa Malaki? Malaki alembele ukuti: “Napata ukulekana, e fyo asosa Yehova, Lesa wa kwa Israele.” Na kabili alandile ukuti Yehova ‘taateluka.’ (Malaki 2:16; 3:6) Bushe mwaumfwa umo ici cilolele? Lesa alilandiile libela ukuti tafwaya ukulekana. (Ukutendeka 2:18, 24) Na mu nshiku sha kwa Malaki e fyo alandile. Na muno nshiku mwine alipata ukulekana. Abantu bamo limbi kuti bafwaya ukubutuka abena mwabo pa mulandu fye wa kuti nabatendwa ukwikala na bo. Nangu ca kuti imitima yabo kuti yaba iya bucenjeshi, Yehova alamona mu mitima yabo. (Yeremia 17:9, 10) Nangu fye baesha ukuilungamika shani, aleshiba ubucenjeshi bonse fye nangu amapange yabipa umo bengafwaya ukubepekesha ukuti e co balekanina. Ca cine, “ifintu fyonse fyabo bwamba kabili fyalikupukulwa ku menso ya kwa uyo tuli no kulubululako.”—AbaHebere 4:13.

6. (a) Bushe ukwishiba ifyo Yehova amona ukulekana kuti kwamwafwa shani? (b) Cishinka nshi ico Yesu alandile pa kulekana?

⁶ Nalimo imwe tamwakwata ubwafya bwa kufwaya ukulekana, lelo mulingile ukulaibukisha ifyo Yehova amona ukulekana. Takwaba umuntu uwapwililika, e ico kuti twaenekela amafya no kupusana mu cupo. Lelo, bushe mumona ukulekana ukuti e nshila mwingapwishishamo amafya? Nga ca kuti mwapusana no mwina mwenu, bushe mubutukila ukulanda pa kulekana? Abengi e fyo bacita, lelo Lesa ena afwaya ukuti abaupana bale-esha sana ukusungilila ifyupo fyabo. Nomba Yesu Kristu alandile ukuti kwaliba umulandu wine wine uwa kulekaninapo, no yu mulandu, bulalelale, e kutila umusango onse uwa bupulumushi. Na kabili, bushe cishinka nshi cimbi icikalamba ico Yesu alelandapo? Aebele abalekutika ati: “Ico Lesa alundenye, umuntu elundulula.” Kanshi, Yesu alesuminisha fye ifunde lya kwa Yehova ilishiteluka, ilyo Malaki alandilepo imyaka 450 ku numa.—Mateo 19:3-9.

7. Ukulingana no kufunda kwaba mwi buuku lya kwa Malaki, kuti mwasungilila shani icupo cenu?

⁷ Nomba bushe Abena Kristu baupana bena kuti basungilila shani icupo cabo? Malaki alandile icishinka icingabafwa, atile: “Yangweni mu mitima yenu, no kukanafutika.” (Malaki 2:16) Ici calola mu kuti tulingile ukucenjela sana ku matunko ya mitima yesu. Nga ‘tuleyangwa imitima yesu,’ tukacimfya amatunko ya kufwaya ukulakumbwa abashili bena mwesu. (Mateo 5:28) Ku ca kumwenako, bushe mulomfwa bwino nga ca kuti umwaume nangu umwanakashi alemusengasenga no kumulumbanya sana? Nga tulomfwa bwino, ninshi tatulesunga imitima yesu. E ico, isambililo ilikalamba ilyo twingasambilila kuli bakasesema 12 ilingalenga icupo cesu ukukosa, kusunga ‘imitima yesu.’

8, 9. Mulandu nshi ilyashi lya kwa Hosea na Gomere lyalembelwe mu Baibolo?

⁸ Ukwabula no kutwishika mulafwaya icupo cenu ukuba icakosa. Na lyo line, te kuti mulande ukuti teti mukwate amafya ya mu cupo. Kuti mwacita shani pa kupwisha ubwafya, maka maka nga mulemona kwati uukwete ubwafya ubukalamba mwina mwenu? Ibukisheni ifyali mu kubangilila kwa cino citabo, mu Cipandwa 2 ne Cipandwa 4, pali Hosea. Umwina mwakwe, Gomere, asangwike “umwanakashi cilende” kabili atendeke no ‘kulasupila abacende bakwe.’ Pa numa balimushile, kabili atendeke ukucula no kushala fye ngo musha. Hosea alilipilepo ne ndalama pa kubwesha Gomere, kabili Lesa amwebele ukuti amutemwe. Mulandu nshi Lesa aebele Hosea ukubwesha umukashi wakwe? Mulandu wa kuti Yehova alefwaya ukulondolola bwino icalecitika pali ena na bena Israele. Yehova aali e ‘mulume wabo,’ kabili abantu bakwe baali kwati bena mwakwe.—Hosea 1:2-9; 2:5-7; 3:1-5; Yeremia 3:14; Esaya 62:4, 5.

⁹ Ukutampa fye na kale, abena Israele balekalifya Yehova umutima pantu balepepa na balesa bambi. (Ukufuma 32:7-10; Abapingushi 8:33; 10:6; Amalumbo 78:40, 41; Esaya 63:10) Nga bufumu bwa mikowa 10 ubwa ku kapinda ka kuso bwena bwali no mulandu wa kupepa utwana twa ng’ombe. (1 Ishamfumu 12:28-30) Na kabili, abena Israele tabacetekele Umulume Wabo, Yehova, lelo bacetekele abacende babo aba mapolitiki. Inshita imo bakonkele abena Ashuri kwati ni colwa watalama uuletamfya. (Hosea 8:9) Bushe kuti mwaumfwa shani nga ca kuti mwina mwenu ulecita ifintu fya musango yu?

10, 11. Nga ca kuti namukwata ubwafya mu cupo ubulemoneka ukuti umunenu e ulufyenye, ni shani mwingapashanya Yehova?

¹⁰ Ilyo Hosea ali pano calo, ninshi palipita imyaka ukucila pali 700 ukufuma apo abena Israele bapanganine icipangano na Yehova. Nomba nangu cali ifi, Lesa alefwaya ukubeleela, kulila fye babwelela kuli ena. Cimoneka kwati Hosea atendeke ukusesema ilyo umwaka wa 803 B.C.E. taulafika, e co Yehova alitwalilile ukushipikisha imyaka na imbi 60 pa fyalecita abena Israele e lyo ne myaka na imbi 200 pa fyalecita abena Yuda! Yehova abomfeshe ulupwa lwa kwa Hosea ku kulangilila ukuti ale-eba abantu apangene na bo icipangano ukuti balingile ukulapila. Alikwete insambu ya kupwisha icupo cakwe na Israele lelo atwalilile ukutuma bakasesema ku mukashi wakwe uwa mampalanya ukuti abwele, nangu ca kuti pa kumubwesha, ali-ipeeleshe icine cine.—Hosea 14:1, 2; Amose 2:11.

¹¹ Nga ca kuti namukwata ubwafya mu cupo ubo mulemona kwati umwina mwenu e ulufyenye, bushe kuti mwacita nga filya Yehova acitile? Bushe te kuti mubalilepo ukucitapo cimo pa kuti mutendeke ukumfwana no mwina mwenu na kabili? (Abena Kolose 3:12, 13) Pa kuti mucite fi kano namuicefya. Filya Yehova acitile ku bena Israele, ala kwena mwandini cilangililo cisuma nga nshi kuli ifwe! (Amalumbo 18:35; 113:5-8) Lesa atile, ‘aali no kukolopeka imitima ya bena Israele,’ no kubapaapaata fye. Inga ifwe fwe bantu abashapwililika, bushe tatufwile ukwesha na maka ukukolopeka umutima wa mwina mwesu, e lyo no kwesha ukupwisha ubwafya e lyo no kusuula ku filubo fyakwe? Kwena Yehova alibombeshe e lyo ne fyafuminemo fyali ifisuma. Bamo abashelepo muli ulu luko balyumfwile ukufunda ilyo baali mu matololo ya ku Babiloni mu busha, kabili ilyo babweleele ku mwabo, baleita Yehoba abati “Mulume wandi.”—Hosea 2:14-16.a

12. Kuti camwafwa shani mu cupo nga mwatontonkanya pa fyo Yehova asungile umukashi wakwe uwa mampalanya?

¹² Nga ca kuti mwakwata ubwafya ubukalamba, umutima usuma uwa kufwaya ukupwisha ubwafya kuti walenga ubwafya ukupwa. Lesa takeene ukubelela uluse umukashi wakwe uwa mampalanya nangu fye ni pa bulalelale bwabipisha ubwa ku mupashi ubo acitile. Kwena amafya ayengi aya mu fyupo fya Bena Kristu tayakula nge fi. Amafya ayengi yatampa no bunkalwe nangu ifyebo fya kucena. E ico kanshi nga ca kuti umwina mwenu alanda ifyebo fya kumucena, ibukisheni ifyacitikiile Hosea, e lyo na Yehova. (Amapinda 12:18) Bushe ifi te kuti fimwafwe ukweleela umunenu?

13. Lisambililo nshi twingasambilila ku cishinka ca kuti Yehova alefwaya abantu bakwe intalangani ukulapila?

¹³ Kwaliba umulandu na umbi pali ili lyashi lya kale. Bushe Lesa aali no kweleela abantu bakwe nga ca kuti tabalekele ukucita ubulalelale? Lesa aebele Hosea pa luko lwa bucende ukuti: “Afumye ku cinso cakwe ifya bucilende fyakwe, ne fya bucende fyakwe pa kati ka mabele yakwe.” (Hosea 2:2) Abantu baalingile ukulapila e lyo no ‘kutwala ifisabo ifyawamino kulapila.’ (Mateo 3:8) Kanshi icifwaikwa, kulamona ifilubo fyesu fwe bene ukucila ukubika amano pa filubo fya mwina mwesu. Nga ca kuti namulufyanya ku mwina mwenu, bushe mulandu nshi te kuti muwikishanye fye, mwalomba no bwelelo e lyo no kulapila mwalapila? Limbi kuti umunenu amwelela no kumwelela.

“IFIKAKILO FYA KUTEMWA” KUTI FYALENGA ABAFYASHI UKUSALAPULA BWINO ABANA

14, 15. (a) Ukulingana ne filanda Malaki 4:1, mulandu nshi mulingile ukubikila sana amano ku kusambilisha abana benu? (b) Ni shani mwingafwa abana benu ukwishiba Yehova?

¹⁴ Kuti twasambilila na fimbi pa bumi bwa lupwa ku fyo Yehova alesunga abena Israele ukulingana ne fyalembwa mu mabuuku 12 aya bakasesema. Muli aya mabuuku mwaba ifyebo ifingamwafwa pa fya kwafwa abana benu. Kwena ukulanda fye icishinka, umulimo wa kukusha abana muno nshiku mulimo uwakakaata nga nshi. Abafyashi balingile ukubikako sana amano kuli uyu mulimo. Tubelenga ukuti: “‘Ubushiku ubuleisa bukababilimya (e fyo Yehova wa milalo asosa), pa kuti tabwakabashiile umushila nangu musambo.’” (Malaki 4:1) Pali bulya bushiku bwa bupingushi, Yehova akacita umulinganya pa kupingula abana abanono (imisambo) ukulingana ne fyo umwine akamona imibombele ya bafyashi (imishila), pantu mulimo wabo ukusambilisha abana abanono. (Esaya 37:31) Imibele ya bafyashi kuti yalangilila nampo nga abana bakesapusuka nangu iyo. (Hosea 13:16) Nga ca kuti mwe bafyashi (mwe mishila) tamuli bacibusa basuma aba kwa Yehova, cinshi muletontonkanya icikacitika ku bana benu abanono (imisambo) pa bushiku ilyo Lesa akabubuka mu bukali? (Sefania 1:14-18; Abena Efese 6:4; Abena Filipi 2:12) E lyo kabili, nga mulebomba ne cishinka pa kuti Lesa engamupaala, na bana benu abanono nabo bene kuti banonkelamo.—1 Abena Korinti 7:14.

¹⁵ Pa numa ya kulanda amashiwi ya busesemo aya kwa Yoele ayalanda pa bucindami bwa kulilila kwi shina lya kwa Yehova, umutumwa Paulo atile: “Lelo bakalilila shani ku o bashatetekela? Nga bakatetekela shani uo bashaumfwa?” (Abena Roma 10:14-17; Yoele 2:32) Paulo alelanda pa mulimo wa kubila imbila nsuma ku bantu bonse, lelo ici cishinte kuti cabomba na ku kusambilisha abana. Kuti bacetekela shani Yehova nga tamulebasambilishapo nangu cimo pali ena? Bushe mulapoosapo inshita yalinga cila bushiku pa kusambilisha abana pa fyo Yehova aba umusuma, no kubafwa ukumutemwa pamo no butungulushi bwakwe? Nga ca kuti lyonse abana balesambilila pali Yehova mu lupwa, kwena bafwile bakalaya pa ntanshi mu kwishiba Lesa.—Amalango 6:7-9.

16. Ukulingana na Mika 6:3-5, ni shani mwingapashanya Yehova ilyo mulesalapula abana benu?

¹⁶ Ilyo abana bacili abanono sana, limbi te kuti cafye ukulabasenda ku kulongana kwa Bwina Kristu. Nomba nga batampa ukulakula, balatampa ukulaitontonkanishisha abene. Kuti mwacita shani nga ca kuti limo limo abana benu balemoneka abatalama? Kuti mwasambilila ku fyebo bakasesema 12 balembele ifilangilila ifyo Yehova alesunga abena Israele na bena Yuda. (Sekaria 7:11, 12) Ica kumwenako, ilyo mulebelenga Mika 6:3-5, moneni ifyo Yehova aleumfwa mu mutima. Abena Israele e balufyenye; lelo na lyo line Lesa abetile ukuti “bantu bandi.” Pa kubapaapaata, atile: “Mwe bantu bandi, shi ibukisheni.” Mu cifulo ca kubapeela imilandu bukali bukali, alebeba ifyebo ifya kubafika pa mitima. Bushe tamulingile ukupashanya Yehova na lintu mulesalapula abana benu? Nangu abana balufyanye shani, tamulingile ukubasuula nangu ukubasaalula, lelo mulingile ukubacindika no kulabamona ukuti na bo bene bantu. Ukucila ukulabashobaula fye, kuti mulebatentemba no kubatentemba. Bepusheni ifipusho ifingamwafwa ukwishiba ifyo baletontonkanya. Esheni ukubafika pa mutima pa kuti balande ifili mu mutima.—Amapinda 20:5.

17, 18. (a) Cinshi cilingile ukutucincisha ukusalapula abana besu? (b) Bushe kuti mwasungilila shani “ifikakilo fya kutemwa” ku bana benu?

¹⁷ Mulandu nshi musalapwila abana benu? Ico abafyashi bamo basalapwila abana babo mulandu wa kuti tabafwaya ulupwa lwabo ukuseebana. Yehova alilandile umulandu alesalapwila abantu bakwe, atile: “Nasambilishe Efraimu ukutankila, ukubekata ku maboko yandi . . . Ku mikungo ya muntu e ko nalebakulila, ku fikakilo fya kutemwa.” (Hosea 11:3, 4) Apa, Hosea alingenye bucibusa bwa kwa Yehova na Israele kuli bucibusa ububa pali wishi no mwana. Elenganyeni ukuti mulemona umufyashi, aletungulula umwana wakwe ne ntambo ku minwe, ale-esha ukwafwa umwana wakwe uuletankila. Ifikakilo, nangu imyando ileafwa umwana ukukanawa, kabili ilemutungulula.—Yeremia 31:1-3.

¹⁸ Bushe mukapashanya Lesa ifyo atemenwe abena Israele? Libili libili balemupondokela, lelo talekeleko bwangu kuli ifi fikakilo fya kutemwa. Abaice limbi kuti baba no mutima wa kufwaya ukufuma mu nshila bwangu nangu ukufulwa pa tuntu fye utunono, lelo tamulingile ukubapata, mulingile ukubatemwa fye. Muleibukisha ukuti Yehova tabalekele fye balelufyanya pa mulandu wa kuti baali bantu bakwe. Alibakalipiile bwino bwino, no kubasalapula mu kutemwa, kabili alibatekanishishe pa kuti abafwe bwino. Nga ca kuti mwamona ukuti umwana wenu umwaume nangu umwana umwanakashi alefwaya ukusha icine, tamulingile ukusuulako fye. Esheni ukumwafwa, kwati fye untu muletungulula ku mwando, mulingile ukumwafwa bwino bwino pa nshita ali no bwafya. Mulingile ukutekanishisha umwana uukwete ubwafya. Ukulapoosa inshita pamo na bana kwalicindama nga nshi!

19. Mulandu nshi uo tamulingile ukunakila ukwafwa abana benu?

¹⁹ Hosea alimwenene libela ukuti abashelepo abena Israele baali no kupokelela ukusalapulwa, atile: “Abana ba kwa Israele bakabwela no kufwaya Yehova Lesa wabo, na Dabidi imfumu yabo; e lyo bakaba na katiina kuli Yehova na ku busuma bwakwe mu nshiku sha kulekelesha.” (Hosea 3:5) Kanshi ukusalapula kwa kwa Lesa kwalibombele sana ku bantu bakwe abashelepo. Kanshi na imwe mulecetekela ukuti ukusalapula kuti kwabomba na ku bana benu. Mulemona ubusuma mu bana benu. Muleba ne cikuuku pa kulanda nabo lelo mufwile ukuba abashangila pa kubafunda ifishinte fya mu Baibolo. Nangu fye umwana pali ino nshita nga aleka ukumfwa, muleibukisha ukuti limbi ku ntanshi kuti atekanya.

CENJELENI KU KWAMPANA NA BANTU BABIPA!

20. Cipusho nshi pa lwa kwampana ico abaice bengasanga icasuko mu mabuuku 12 aya bakasesema?

²⁰ Inga imwe mwe baice finshi mwingasambilila kuli bakasesema 12? Ilembo limo ilyo abafyashi benu nalimo bamubelengela sana nga mulelanda na bo pa kukana-ampana na bantu babipa ni 1 Abena Korinti 15:33. Limbi bamo pali imwe mwapapa amuti: ‘Bushe kanshi ukwampana na bantu bashipepa Yehova kwalibipa?’ Kwena, nga mulefwaya icasuko kuli ici cipusho kuti mwacisanga mu mabuuku 12 aya bakasesema.

21-23. (a) Finshi abaice bengasambilila ku fyacitile abena Edomu? (b) Bushe kwena abanenu ni bani?

²¹ Nangu ca kutila amabuuku 12 aya bakasesema maka maka yalembelwe abantu ba kwa Lesa, ibuuku lya kwa Obadia lyalelanda pa bena Edomu, abaleitwa ukuti bamunyina ba kwa Israele.b (Amalango 2:4) Ukupusanako na mabuuku yambi aya bakasesema pali balya 12, Obadia abomfeshe insoselo ya kuti ‘iwe’ ilyo alelanda ku bena Edomu. Nomba tontonkanyeni pa bena Edomu. Cali ni mu 607 B.C.E. ilyo Yerusalemu yashingilwe. Nangu ca kuti abena Edomu baali ni balupwa lwa kwa Yakobo, bayampene pamo ne fita fya bena Babiloni! Abena Edomu balepunda abati: “Bongololeni! Bongololeni!” (Amalumbo 137:7; Obadia 10, 12, NW) Balepanga ukupoka icalo ca Yuda. Baleliila pamo na bena Babiloni, kabili ukucite fi mu fyalo fya ku Kabanga cilangililo ca kuti abantu babili ninshi nabapangana icipangano.

²² Umfweni ifyo Obadia asobele pa bena Edomu: “[Abena Babiloni] bonse abakwafwa ku bulwi nabakufutika, bakutamfisha ku mupaka; abantu bobe ba mutende nabakunasha; abanobe abo watetekela babike citeyo mwi samba lyobe—awe, capesha na mano.” (Obadia 7) Cinshi cacitikile abena Edomu abafutukile munyinabo Yakobo, no kuyabikana icibusa na bena Babiloni? Umuye nshiku, abena Babiloni abaletungululwa na Nabonidasi balofeshe abena Edomu. Mu nshiku sha kwa Malaki, ninshi Lesa alilenga impili sha kwa Edomu ukuba icibolya ne calo ca kwa Edomu ukuba ica bamumbwe.—Malaki 1:3.

²³ Nomba tontonkanya pa bashipepa Yehova abo we mwine utila fibusa fyobe. Bushe tawamona ukuti abalumendo [nangu abakashana] abomfwana sana, ilingi line balabepana no kubike “citeyo mwi samba” lya abo abene beta ukuti fibusa fyabo? Nga ca kuti ubufi bwabo bwaishibikwa, batilapo shani? Kuti bamona abo balebepa kwati tabasalapuka, abashiiluka bwangu ubucenjeshi bwa bambi. Baba fye kwati bena Babiloni na bacibusa wabo abena Edomu! Bushe umona kwati ifyo fine “ifibusa” kuti fyakusakamana nga wakwata ubwafya? (Obadia 13-16) Nomba tontonkanya pali Yehova Lesa na bantu bakwe muno nshiku. Yehova lyonse ali-ipekanya ukukwafwa. Akakusakamana nangu fye ni mu nshita ya bucushi. Abantu bakwe na bo ‘fibusa ifitemwa mu nshita yonse,’ baba kwati bantu ba cishinka abafyalwa ilyo kuli ubucushi.—Amapinda 17:17.

BIKENI AMANO KULI BUCIBUSA BWACINDAMISHA UKUCILA PALI BUCIBUSA BONSE

24, 25. Cinshi tulingile ukubikako sana amano?

²⁴ Kanshi ukumfwana mu lupwa kwalicindama kabili tulingile ukulakosha indupwa shesu. Fingi twingasambilila kuli bakasesema 12 pa fya kwikala mu lupwa. Nga mwatemwa mwe bene, kuti mwabelenga aya buuku no kukonka inshila twacibomfya pa kusambilila amasambililo yacindama. Nga mwacita fi muli no kusambilila ifingi ifingamwafwa ukulaikala bwino mu lupwa lwenu. Na lyo line, bushe ukwikala bwino mu lupwa e cacindamisha kuli bakapepa ba kwa Lesa muno nshiku?

²⁵ Kuti twatemwa ukumfwa ukuti ilyo Yoele alesobela ukwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova, atile: “Kunganyeni abantu, shisheni ulukuta, . . . lekeni shibwinga afume mu muputule wakwe, na nabwinga mu cimpangilile cakwe.” (Yoele 2:15, 16) Abantu bonse mu ng’anda balingile ukulongana ku kupepa Yehova. Nangu fye bantu ba kuti e lyo bopene, abashilashikatala, nabo bene balingile ukulongana! Takwaba nangu cimo icacindama ukucila pa kupepa Lesa. Ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bwile bulepalamina, ukuba bacibusa wa kwa Lesa e co tufwile ukubikako sana amano. Mu cipande ca kulekeleshako muli cino citabo, tuli no kulanda pa fyo tufwile ukulabomba muno nshiku ne nsansa.

[Amafutunoti]

UKUPITULUKAMO

• Pa kuti muleikala bwino mu lupwa lwenu, masambililo nshi ayengamwafwa pali Malaki 2:16?

• Bushe Yehova acitile shani ilyo umwina mwakwe uwa mampalanya amufutwike?—Hosea 3:1-5.

• Finshi umuntu engacita pa kuti bawikishanye no mwina mwakwe nga bapusana?—Hosea 2:2.

KUTI MWANONKELAMO SHANI?

• Kuti mwanonkelamo shani muli aya malembo?

Hosea 11:3, 4;

Obadia 7;

Mika 6:3-5;

Malaki 4:1

• Nga fintu cino cipandwa cilangilile, kuti mwabomfya shani aya malembo pa kuti muleikala bwino mu lupwa?

Hosea 14:4;

Yoele 1:3;

Malaki 2:11, 12

[Icikope pe bula 127]

Bushe mumona ukulekana ukuti e nshila mwingapwishishamo amafya?

[Icikope pe bula 128]

Bushe filya Hosea abweseshe Gomere pa ng’anda tusambililako cinshi pali Yehova?

[Icikope pe bula 130]

Pashanyeni Yehova uuitendekelako ukulanshanya pa fya kupwisha amafya

[Icikope pe bula 133]

Mwe bafyashi, bushe mulapashanya Yehova ukutemwa abana benu?

[Icikope pe bula 136]

Bushe abatila fibusa fyenu ‘balamuteya iciteyo’?