Icipandwa 26

Kuti Nailama Shani?

KUTI wa-asuka shani, bushe umulilo usuma nelyo ubi? Nalimo kuti wayasuka ukuti cishintilila fye pa fyo umulilo uli. Mu nshita ya mpepo, inkuni nga shileyaka ubushiku kulakaba bwino, kabili tulomfwa bwino. Nomba nga wacilamo sana kuti waoca ing’anda. Ifi ninshi umulilo wabipa.

E fyo caba na ku fyo umfwa. Nga walama ifyo umfwa kuti waba umuntu musuma, kabili kuti wakwata ne fibusa. Lelo nga wafilwa ukuilama, kuti wailetelela, kabili kuti waletelela na bambi.

Apo ucili umwaice, nalimo inshita shimo wakulafulwa sana nelyo ukulaba no bulanda. Bushe kuti wacita shani pa kuti taulefulwa sana nelyo ukuba no bulanda? Natulande pali iyi mibele.

Wilafulwa Sana

Abantu nga batucusha ilingi line tulafulwa kabili cilafya ukuilama. Bambi nga bafulwa, balafilwa ukuilama. Na kuba, Baibolo ilanda pa bantu ‘abafulwa bwangu’ na ba “cipyu.” (Amapinda 22:24; 29:22) Uyu mulandu ukalamba sana. Nga wafulwa sana ica kuti wafilwa no kuilama kuti wacita ica kuti ku ntanshi waisaiseka. Nomba kuti wailama shani ilyo balekucusha?

Ica kubalilapo fye, ufwile ukutontonkanya pa fyo bakucita no kumona nga ca kutila kuti walabako fye.a (Amalumbo 4:4) Ico ulingile ukwibukisha ca kuti, ukubwesesha “ububi pa bubi” kukalenga fye ubwafya ukukulilako. (1 Abena Tesalonika 5:15) Ilyo bakukalifya nga ca kuti watontonkanyapo sana no kupepa, ukasanga ukuti walaba na ku fyo bakukalifye. Nga wapepa, ubukali kuti bwacepako.—Amalumbo 37:8.

Kuti wacita shani nga ca kutila ulefilwa ukulaba ku fyo bakukalifye? Baibolo itila kwaliba “inshita ya kwikala tondolo ne nshita ya kusosa.” (Lukala Milandu 3:7) Bushe kuti wayalanshanya no uukukalifye? Nga te kuti ulande nankwe, nalimo kuti caba bwino ukulanda icikukalipe ku bafyashi bobe nelyo ku bakalamba bamo abo umfwana na bo. Umo nga alefwaya fye ukulakucusha, esha ukuba ne cikuuku kuli uyo muntu. Charti iili pe bula 221 kuti yakwafwa ukwishiba inshila na shimbi isha kwasukilamo ilyo bambi bakukalifya.

E ico, ulepepa lyonse kuli Yehova, ukumulomba ukutila alekwafwa ukukanaba ne cipyu ku bakukalifya. Ico ufwile ukulaibukisha ca kuti: Nangu ca kutila te kuti walule ifya kucitikila, kuti wayaluka mu fyo ucita nga bakukalifya. Nga waba ne cipyu sana, kuti waba kwati lisabi iliketwe ku bulobo, te kuti wishibe ne fya kucita. Uba kwati walekela umuntu umbi ukulakutugulula. Bushe taufwile ukulaitungulula we mwine?—Abena Roma 12:19.

Ifya Kushipikisha Ilyo Waba no Bulanda

Laura uuli ne myaka 16 atile, “Shino nshiku ndafulwafulwa no kuilengulula sana. Nshileba ne nsansa mu mikalile yandi. Pa kulaala ndalila.” Abaice abengi balakwata sana amafya kwati fye ni Laura. Bushe na iwe waliba na mafya sana? Ifingalenga ukuti ube no bulanda sana fintu ifyo abafyashi bobe, abanobe, na bakafundisha bobe bengafwaya ulecita; cimbi na co, kwaluka kwa mubili obe no kwa nkuntu shobe; e lyo na lintu wapanga icilubo icinono fye, ifi fyonse nalimo kuti fyalenga walaba no bulanda sana.

Abaice bamo nga baba no bulanda sana balaicena fye ku mufulo pantu batontonkanya ukuti e lyo bengacefyako ubulanda.b Nga ca kuti na iwe ulaicena ku mufulo, esha ukwishiba icilenga. Ica kumwenako fye, abengi balaicena ku mumbo ukutontonkanya ukuti e lyo balapwisha amasakamika. Bushe kuliko amafya mu lupwa lobe nelyo ukufuma ku fibusa fyobe ayalelenga ukuti uleba no bulanda?

Inshila na imbi iisuma sana iingakwafwa ukukanafulwa sana, kwebako abafyashi bobe nelyo abakalamba bamo aba mu cilonganino ca Bwina Kristu abengaba kwati ‘bafyalwa ilyo kuli ubucushi.’ (Amapinda 17:17) Liliana uuli ne myaka 16, alyebeleko bankashi bamo abakalamba mu cilonganino pa bwafya akwete. Atile, “Apo bankashi baali abakalamba pali ine, ifyebo banjebele fyalingafwile sana. Nomba baba fibusa fyandi.”c Dana uwa myaka 15, atile, icamwafwile sana ukucefyako ubwafya akwete ni co alebombako sana umulimo wa kushimikila. Alandile ukuti, “E cintu fye icisuma ico nali no kucita. Na kuba, nga naya mu kushimikila e lyo naleba ne nsansa nga nshi!”

Icacilapo ukucindama ca kuti, ilyo waba no bulanda nelyo ukusakamikwa, ulepepa kuli Lesa. Davidi uwalembeleko ibuuku lya Amalumbo kabili uwakwete amafya ayengi sana, alembele ukuti: “Poosa icisendo cobe pali Yehova, na o akakukosha.” (Amalumbo 55:22) Yehova naishiba ukuti ulepita mu mafya. Kabili no kukusakamana, ‘akulakusakamana.’ (1 Petro 5:7) Nga ca kutila uleumfwa ukuti uli no mulandu, uleibukisha ukuti ‘Lesa alicila umutima obe kabili alishiba fyonse.’ (1 Yohane 3:20) Naishiba ne cilengele ukuti usakamikwe ukucila ne fyo we mwine wishibe, kabili kuti apwisha na mafya ayakusakamike.

Nga ca kuti watwalilila ukuba no bulanda, nalimo kuti bwaba bulwele bwa kusakamikwa.d Nga e fyo cili, kuti caba bwino ukuya ku cipatala pa kuti bayakupima. Ukusuulako ku bwafya ukwete kuti caba kwati kukusha iciunda ca cilimba muli motoka pa kuti wilaumfwa icongo ico injini ilepanga. Kanshi icingacilapo ukuwama kwesha na maka ukupwisha ubwafya. Ala tapali umulandu wa kulaumfwila insoni pa bwafya ukwete. Abacaice abengi ababa na masakamika na malwele yambi ayapalako balabafwa no kubaposha.

Ico ufwile ukulaibukisha ca kuti, ifyo umfwa we mwine kuti fyaba kwati mulilo. Nga wailama kuti cawama, lelo nga wafilwa ukuilama kuti wailetelela. Ulingile ukulaesha na maka ukulailama. Kwena, limo limo wakulalanda nelyo ukulacita ifintu ifya kuti fyalenga waumfwa ububi. Lelo ufwile ukutekanya. Mu kupita kwa nshita, ukeshiba ifya kuilama pa kuti tauletungululwa fye ne fyo uleumfwa.

[Amafutunoti]

ILEMBO

“Wileka ububi bukucimfye, lelo ulecimfisha ububi pa kucita ifisuma.”—Abena Roma 12:21.

IFYO WINGACITA NI FI

Cila bushiku uleshimikilako abafyashi bobe icacicitika ico wacitemwa, nangu caciba fye icinono. Ilyo icabipa cikakucitikila, tacakakwafye ukweba abafyashi bobe, kabili bakalafwaya sana ukumfwa.

NAWISHIBA . . . ?

Nga ca kutila tautuusha sana, taulya ne fya kulya ifisuma, kuti walafulwa bwangu.

IFYO NDEFWAYA UKUCITA!

Ifyabipa ifyo ilingi ntontonkanyapo sana ni fi ․․․․․

Ifyo nkacita pa kuleka ukutontonkanya pa fyabipa ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi bandi pali ili lyashi ni fi ․․․․․

ULETIPO SHANI?

● Mulandu nshi Lesa ashatemenwa umuntu wa cipyu?

● Fintu nshi ifyabipa ififuma mu kuba ne cipyu?

● Finshi ifingalenga ukuti ushipikishe nga naufulwa?

[Amashiwi pe bula 223]

“Icalensansamusha, kwishiba ukuti kwali uwalembikako amano nga nshi, uo nale-eba ilyo nasakamikwa.”—E fyalandile Jenifa

[Charti ne Fikope pe bula 221]

Ifyo Wingacita

Uleilama Lemba muli charti

[Icikope pe bula 220]

Umuntu uushilaba ku fyo apusene no umunankwe aba kwati lisabi ilikeetwe ku bulobo, pantu na o aba kwati aletungululwa fye