Ifyo Icilonganino Cateyanishiwa ne fyo Citungululwa

MULI kalata ya kubalilapo iyo umutumwa Paulo alembeele abena Korinti, alilandile icishinka icacindama pali Lesa. Alembele ati: “Lesa te wa cimfulunganya, ni Lesa wa mutende.” Alandile na pa kulongana kwa Bwina Kristu ati: “Nomba fyonse filecitika bwino bwino kabili ukwabula icimfulunganya.”—1 Kor. 14:33, 40.

² Pa ntendekelo ya iyi kalata, umutumwa Paulo alibafundile na pa malekano ayali muli ici icilonganino ca mu Korinti. Paulo akoseleshe aba bwananyina ukuti ‘balesosa fimo fine’ no kuti ‘baleba abaikatana mu mano yamo yene na mu kutontonkanya kumo kwine.’ (1 Kor. 1:10, 11) Kabili abafundile na pa fintu fimbi ifyalekanalekana ifyalelenga ukuti beikatana mu cilonganino. Pa kubalanga ukuti balingile ukuba abaikatana no kulabombela pamo, Paulo alandile pa fyo umubili wa muntu waba. Akoseleshe bonse mu cilonganino ukuti nangu babombe imilimo ya musango shani, balingile ukutemwana. (1 Kor. 12:12-26) Kanshi pa kuti Abena Kristu bekatane, bafwile ukuba mu cilonganino icateyanishiwa.

³ Nomba bushe icilonganino ca Bena Kristu cali no kuteyanishiwa shani? Nani wali no kuteyanya ici cilonganino? Bushe icilonganino cali no kuba shani? Ni bani bali no kulatungulula mu cilonganino? Ukukonka ifyo Baibolo yalanda kwalatwafwa ukwasuka aya mepusho.—1 Kor. 4:6.

IFYO LESA ATEYANYA ICILONGANINO

⁴ Icilonganino ca Bena Kristu capangilwe pa bushiku bwa Pentekoste mu mwaka wa 33. Finshi twingasambilila ku fyo icilonganino ca mu nshita ya batumwa cateyanishiwe? Lesa e wacipangile kabili e walecitungulula. Amashiwi ya ciGriki yabili the·osʹ na kraʹtos ayo bapilibula pali 1 Petro 5:10, 11 ukuti “Lesa” na “E mwine wa maka,” yalanga ukuti Lesa e utungulula icilonganino. Ilyashi lya mu Baibolo ililanda pa fyacitike mu Yerusalemu imyaka nalimo 2,000 iyapitapo lilanga fye apabuuta tuutu ukuti, uwapangile icilonganino ca Bena Kristu basubwa, ni Lesa. (Imil. 2:1-47) Icilonganino cali ni ng’anda iyo Lesa akuulile, kabili abalimo bali ba mu ng’anda yakwe. (1 Kor. 3:9; Efes. 2:19) Ifyo icilonganino cateyanishiwe ne fyo caletungululwa mu nshita ya batumwa, e fyo ne cilonganino ca Bena Kristu muno nshiku cateyanishiwa kabili e fyo citungululwa.

⁵ Ilyo icilonganino ca kubalilapo catendeke, mwali fye abasambi nalimo 120. Aba, e bo Lesa abalilepo ukupeela umupashi wa mushilo pa kuti afikilishe ubusesemo bwaba pali Yoele 2:28, 29. (Imil. 2:16-18) Pali bulya bwine ubushiku abantu na bambi nalimo 3,000 balibatishiwe mu menshi kabili baishileba mu cilonganino ca basubwa. Balitemenwe ifyo basambilile pali Kristu kabili “balebika amano ku fyalesambilisha abatumwa.” Na pa numa, “Yehova cila bushiku atwalilile ukulunda kwi bumba lyabo abalepusuka.”—Imil. 2:41, 42, 47.

⁶ Ifyo icilonganino calelunduluka bwangu mu Yerusalemu, fyalengele shimapepo mukalamba umuYuda ailishanye ati abasambi nabasalanganya isambilisho lyabo mu Yerusalemu. Pa basambi abapya abali mu Yerusalemu pali na bashimapepo abaYuda abengi abaishileba mu cilonganino.—Imil. 5:27, 28; 6:7.

⁷ Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Mukaba inte shandi mu Yerusalemu na mu Yudea monse na mu Samaria, na ku mpela ya pano isonde.” (Imil. 1:8) Ilyo Stefani afwile, abantu batendeke ukucusha sana abasambi, e calengele abasambi basalanganine mu Yudea na mu Samaria. Balitwalilile ukubila imbila nsuma konse uko basalanganine, kabili balelenga abantu abengi ukuba abasambi. Pali aba abasambi pali na abena Samaria. (Imil. 8:1-13) Mu kupita kwa nshita, imbila nsuma iya Bufumu yalibiliwe bwino na ku bena fyalo abashasembulwilwe. (Imil. 10:1-48) Ukubila sana imbila nsuma kwalengele abantu abengi baba abasambi, ne filonganino ifingi fyalipangilwe na mu ncende shimbi te mu Yerusalemu fye mweka.—Imil. 11:19-21; 14:21-23.

⁸ Bushe ifilonganino ifipya fyaleteyanishiwa shani no kutungululwa ukulingana ne fyo Lesa umwine alefwaya? Umupashi wa mushilo walengele ukuti kube bakacema banono abakusakamana umukuni. Ilyo Paulo na Barnaba batandalile ifilonganino pa lwendo lwabo ulwa kubalilapo ulwa bumishonari, balisontele baeluda. (Imil. 14:23) Luka uwalembeleko Baibolo alandile pa fyo Paulo aebele baeluda mu cilonganino ca mu Efese. Paulo abebele ati: “Muleisakamana mwe bene, kabili mulesakamana no mukuni onse, uo umupashi wa mushilo wamubikapo ukuba bakangalila, ku kucema icilonganino ca kwa Lesa, ico ashitile mu mulopa wa Mwana wakwe.” (Imil. 20:17, 28) Abo basontele ukuba baeluda balifikile pa fifwaikwa ifyo Amalembo yalandapo. (1 Tim. 3:1-7) Tito uwalebombela pamo na Paulo balimusuminishe ukusonta baeluda mu filonganino fya mu Krete.—Tito 1:5.

⁹ Ilyo ifilonganino ifingi fyalepangwa, abatumwa na baeluda abali mu Yerusalemu e baletungulula icilonganino ca Bena Kristu ica mwi sonde lyonse icalekulilako fye mu nshita ya batumwa. E baali ibumba litungulula ilya cilonganino ca kwa Lesa.

¹⁰ Ilyo umutumwa Paulo alembele kalata ku cilonganino ca ku Efese, abebele ukuti nga balenakila Yesu Kristu, umutwe wa cilonganino no kubomba ukulingana ne fyo umupashi wa kwa Lesa ufwaya, bonse mu cilonganino ca Bwina Kristu bali no kutwalilila ukuba abaikatana. Paulo akoseleshe Abena Kristu mu Efese ukuba abaicefya no kusungilila ‘ukwikatana uko umupashi wabapeele’ e lyo no mutende uo bonse mu cilonganino bakwete. (Efes. 4:1-6) Umutumwa Paulo na kabili alandile pa mashiwi ayaba pa Amalumbo 68:18 pa kulanda pa fyo Yehova apekenye abaume abafikapo mu cilonganino ukuba abatumwa, bakasesema, bakabila ba mbila nsuma, bakacema, na bakasambilisha. Aba abaume, abali ifya bupe ukufuma kuli Yehova, bali no kukosha icilonganino conse pa kuti cifikepo ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa.—Efes. 4:7-16.

IFILONGANINO MUNO NSHIKU FITUNGULULWA NGA FILYA FINE IFILONGANINO FYA MU NSHITA YA BATUMWA FYALETUNGULULWA

¹¹ Muno nshiku, ifilonganino fya Nte sha kwa Yehova fyateyanishiwa nga filya fine ifilonganino fya mu nshita ya batumwa fyateyanishiwe. Ifi ifilonganino fyonse e fyapanga icilonganino ca mwi sonde lyonse icaikatana icitungululwa na basubwa no mupashi. (Seka. 8:23) Yesu Kristu e ubafwa pa kuti baletungulula bwino. Nga filya fine abalaile, Yesu alitwalilila ukuba na basambi bakwe abasubwa kabili akatwalilila ukuba nabo “inshiku shonse mpaka na ku mpela ya calo.” Abantu abesa mu cilonganino ca kwa Lesa icilekulilako fye balatemwa imbila nsuma iya kwa Lesa, balaipeela kuli Yehova, kabili balabatishiwa baba na basambi ba kwa Yesu. (Mat. 28:19, 20; Marko 1:14; Imil. 2:41) Balishiba ukuti “kacema musuma,” Yesu Kristu, e Mutwe wa mukuni onse. Muli uyu umukuni mwaba Abena Kristu basubwa e lyo ne “mpaanga shimbi.” (Yoh. 10:14, 16; Efes. 1:22, 23) Uyu “umukuni umo” ulatwalilila ukuba uwaikatana pantu ulanakila Kristu, umutwe wa cilonganino e lyo no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” uo Kristu asonta ukulatungulula icilonganino. Kanshi natutwalilile ukucetekela umusha wa cishinka kabili uwashilimuka.—Mat. 24:45.

UMULIMO UTUBUNGWE TWA NTE SHA KWA YEHOVA TUBOMBA

¹² Pa kuti ifya kulya fya ku mupashi filepekanishiwa pa nshita yalinga na pa kuti ba Nte baleshimikila abantu imbila nsuma iya Bufumu ilyo impela ishilaisa, kwaliba utubungwe tumo utwapangwa. Utu tubungwe uto balembesha ku buteko twalisuminishiwa mu fyalo ifingi, kabili tulabombela pamo. Tulenga ukuti ba Nte balebomba umulimo wa kubila imbila nsuma mwi sonde fye lyonse.

IFYO AMAOFESHI YA NTE SHA KWA YEHOVA YATEYANISHIWA

¹³ Nga bapanga iofeshi lya musambo, umusha wa cishinka alasonta Komiti ya Musambo umuba baeluda batatu nelyo ukucilapo abangalila umulimo muli ico calo e lyo limo na mu fyalo fimbi. Umo pali aba baeluda, alaba kampanya wa Komiti ya Musambo.

¹⁴ Ifilonganino ifyo iofeshi limo na limo lyangalila bafyakanya mu miputule. Iyi miputule ilapusana ubukulu, ukulingana ne cifulo yabelako, ululimi ifilonganino filanda, e lyo no bwingi bwa filonganino ifyo iofeshi lyangalila. Cila muputule walikwata kangalila wa muputule uutandalila ifilonganino ifyabamo. Iofeshi lya musambo lilapeela kangalila wa muputule ifyebo pa fyo afwile ukulabomba imilimo bamupeela.

¹⁵ Icilonganino ca kwa Lesa caliteyanya ifyo ifilonganino fyonse fifwile ukulakonka, kabili ifi filaafwa aba bwananyina bonse. Aba bwananyina mu filonganino balacindika baeluda abasontwa ukwangalila umulimo pa Bethel, mu miputule, e lyo na mu filonganino. Balicetekela ukuti umusha wa cishinka kabili uwashilimuka e ubapekanishisha ifya kulya fya ku mupashi pa nshita iyalinga. Umusha wa cishinka na o alomfwila sana Kristu umutwe wa cilonganino, alakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibolo, kabili alakonka no butungulushi bwa mupashi wa mushilo. Bonse nga tulebombela pamo, kuti caba nga filya cali ku Bena Kristu ba kubalilapo abo Baibolo yalandapo ukuti: “Ifilonganino fyalekoshiwa mu citetekelo na ba mu filonganino balefulilako cila bushiku.”—Imil. 16:5.