Ukupepa Lesa Nshi?

UKUKANAPALA ifinama, ifwe fwe bantunse twalikwata amaka ya kupepa. Ulu lubali lwa mipangilwe yesu ukutula pa kufyalwa. Na kabili twalikwata ukwiluka kwa mibele, kampingu uwa kututungulula ukukuma ku cili icalungama ne cili icalubana. Mu nshila shalekanalekana ifwe bonse tukonka uyo kampingu, kabili mu kucite fyo, abengi balolesha kuli lesa nelyo balesa ku butungulushi.

Mu kati ka mwanda wa myaka umo nelyo ibili iyapitapo, incenshi sha mu calo shimo shalikangana pa lwa kubako kwa kwa Lesa wa maka yonse kabili Kabumba. Mu 1844, Karl Marx abilishe ubutotelo ukuba “amaluulu ya bantu.” Pa numa, Charles Darwin aleteleko icifundisho ca kusanguka. Lyene kwaishile bumwaluka bwa Bolshevik. Mu Europe wa ku Kabanga bumukanalesa bwabele ifunde lya buteko ilya mu bulashi, kabili catungilwe ukuti ubutotelo bwali no kushiminina mu kuba ne nkulo ya 1917. Lelo balya bamukanalesa tabali na maka ya kwalula inshila iyo abantunse bapangilwamo. Ici calibe cashininkishiwa mu kubukuluka kwa butotelo mu Europe wa ku Kabanga pali ino nshita.

Nangu cibe fyo, nge fyo Baibolo isosa, kwalibako iingi “iitwe milungu, mu mulu napamo pano nse; ni fyo fine kuli imilungu iingi na bashikulu abengi.” (1 Abena Korinti 8:5) Ukupulinkana mu nkulo umutundu wa muntu walipepa balesa abengi. Kwalibako balesa ba kusanda, aba kutemwa, aba nkondo, na ba mwangashi ne ciwowo. Mu butotelo bwa ciHindu mweka, balesa bafika ku mamilioni.

Bu Butatu ubwa balesa bwalitemfuma mu Babiloni, Ashuri, na Egupti, capamo na mu fyalo fya ciBuddha. Kristendomu na o alikwata Bulesa Butatu bwakwe “ubwashila.” UbuShilamu, pa kukaana Bulesa Butatu, “tabwakwata lesa kano Allah.” Mu kulundapo, nelyo fye ni abo abapumya pe tontonkanyo lya kwa Lesa uushimoneka, uwa maka yonse, balikwata balesa babo. Ku ca kumwenako, pa Abena Filipi 3:19, Baibolo isoso pa lwa bantunse abekatwa mu citeyo ca kusupila ifimoneka ukuti: “Mu nda e mulungu wabo.”

Abantu abengi bapepa lesa nelyo balesa ba mu calo nelyo aba sosaite umo muntu bafyalilwe. Ici cimya ifipusho. Bushe umusango onse uwa kupepa utungulula ku cifulo cimo cine—ukupala imisebo ileya pa nsunsu ya lupili? Nelyo bushe imisebo ya fimpa iingi iya butotelo itungulula ku kayofi—ukupala utushila tuya ku mikonko ya busanso? Bushe kwalibako inshila sha kupepelamo ishingi ishalinga nelyo bushe kwaba fye imo? Bushe kwalibako balesa bawaminwe lumbo abengi nelyo bushe kwabako Lesa Wa maka yonse umo fye uwawaminwa ukuipeelesha kwesu ukwapaatulwa no kupepa?

Ukwima kwa Balesa ba Bufi

Ifipusho fili pa mulu fyawaminwa ukubebeta kwesu kwapalamisha. Mulandu nshi? Pantu ubulashi bwakokwesha ubwalembwa pa butotelo, Baibolo, bulondolola ifyo lesa wa bufi, uwabombele ukupitila mu nsoka, abeleleke ifikolwe fyesu fya ntanshi ukubengisha mu nshila ya busanso. Tulekumanya ifya kufumamo fya bulanda ifya micenjelo yakwe ukufika kuli kano kasuba. (Ukutendeka 3:1-13, 16-19; Ilumbo 51:5) Yesu, “Umwana wa kwa Lesa,” alandile pa lwa ulya lesa cipondoka pamo nga “kateka wa pano isonde.” Umo uwa batumwa ba kwa Yesu amwitile “lesa wa ino micitile ya fintu.” (Yohane 1:34; 12:31; 16:11; 2 Abena Korinti 4:4, NW) Pa Ukusokolola icipandwa 12, icikomo 9, alondololwa nge “cisoka cikote iciitwa [Ciwa, NW] kabili Satana, icilufya bonse abaikala mu calo conse.” Ubuteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi bwalaala pe samba lya kulama kwa kwa Satana.

Satana ni kabepa mukalamba. (1 Timote 2:14) Abomfya mu bucenjeshi ukufwaisha ukupepa ukwa mutundu wa muntu ukwa cifumanda pa kuletako imilungu yalekanalekana iingi—imipashi ya fikolwe, ifilubi, ifipasho, baMadona. Atwala fye na pa ntanshi ukupepa kwa balesa ba buntunse, pamo nga bakateka impalume, bamushika bacimfya, na balumbuka mu fikope fisela ne fyangalo. (Imilimo 12:21-23) Tulacita bwino ukwikala abapempwila, abapampamina mu kukosa ukufwaya no kupepa Lesa wa cine eka, uyo mu cine cine “taba kutali kuli ifwe bonse.”—Imilimo 17:27.

Nani, lyene, aba uyu Lesa waibela uo tulingile ukupepa? Imyaka imo 3,000 iyapitapo, kemba wa malumbo uwa mu Baibolo alondolwele wene pamo ngo “Wapulamo . . . , Wa maka yonse . . . , Lesa wandi uo ntetekela,” kabili amwitile kwi shina lyakwe lyayemba—“Yehova.” (Ilumbo 91:1, 2) Mu kubangilila, Mose aali nasosa ulwa wene ukuti: “Yehova Lesa wesu Yehova umo wine.” (Amalango 6:4) Kabili kasesema Esaya ayambwile Lesa umwine ngo ulesoso kuti: “Ine ndi Yehova, e shina lyandi; no bukata bwandi nshibupeela kuli umbi, nangu ukutashiwa kwandi ku fimpashanya.”—Esaya 42:8.

Yehova Lesa apanga ukufumyapo umuseebanya onse pe shina lyakwe untu lesa wa bufi Satana ashinga pali lyene. Alangilile ifyo aali no kucite ci mu mwaka wa 1513 B.C.E., lintu abomfeshe kasesema wakwe Mose ukulubula abantu ba kwa Israele ukufuma ku lumanimani lwa bena Egupti. Pali ako kashita, Lesa alundenye ishina lyakwe Yehova mu kuba na mashiwi ya kuti: “Naba uuntu Naba.” (Ukufuma 3:14, 15) Aali no kuyebela umwine ukulwisha Farao wa Egupti, lelo intanshi aebele ulya kateka mubifi ukuti: “Ni pali ici nakwimikila, pa kuti umone amaka yandi, kabili ku kulenge shina lyandi ukulumbulwa mu calo conse.”—Ukufuma 9:16.

Imibele ili iyapalako ilelo. Ukupala Farao wa pa kale, lesa wa ici calo, Satana, asaalula Yehova Lesa kabili mu bucenjeshi alwisha lwa ku mupashi abo abantunse abatemwa ubulungami ne cine. (Abena Efese 6:11, 12, 18) Na kabili, Lesa alipanga ukukusha ishina lyakwe pa ntanshi ya kukaanya kwa kwa Satana. Nangu cibe fyo, pa ntanshi ya kulangisha amaka yakwe pa konaula Satana ne milimo yakwe yonse, Yehova atuma bakapepa bakwe ukubilisha ishina Lyakwe mwi sonde lyonse. Uku kucitilo bunte kwi shina lyakwe lubali lwakatama ulwa kupepa kwa cine.

Mu kulingisha, Lesa umwine asosa ukuti aba bakapepa bali no kuba inte shakwe, Inte sha kwa Yehova, “abantu abo naibumbiile ku kuleka balondolole ukuntasha.” (Esaya 43:10-12, 21) Ni shani fintu balondolola ukutasha kwa kwa Yehova? Balashimikila no kusambilisha pa cintubwingi no kufuma ku ŋanda ne ŋanda, ukubilisha imbila nsuma iya kuti Ubufumu bwa kwa Yehova, ubutekwa no Mwana wakwe, Yesu Kristu, bukaleta amapaalo ya pe ku mutundu wa muntu uwa cumfwila pali lino isonde. Muli ifyo, bapepa Lesa “ukwabula ukuleka,” nge fyacitile Abena Kristu ba cine mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. (Imilimo 5:42, NW; 20:20, 21) Bushe baliipakisha amapaalo ya bulesa muli ici? Amabula yakonkapo yalaasuka.