Insansa sha Muyayaya Shilolela Abape ba Bukapepa

“Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.”—YOHANE 3:16.

1, 2. (a) Ni ani ali Umupe wakulisha, kabili cinshi cili ica kupeelwa kwakwe icakulisha ku mutundu wa muntu? (b) Mu kupeela ica kupeelwa cakwe icakulisha, mibele nshi Lesa alangishe?

YEHOVA LESA e Mupe wakulisha pali bonse. Cali kulosha kuli wene, Kabumba wa mulu ne sonde, e ko umusambi wa Bwina Kristu Yakobo alembele ukuti: “Ica kupeelwa conse icisuma ne ca bupe conse icafikapo cafuma mu mulu, ciika ukufuma kuli Shifwe wa fya lubuuto, uo takwabako ukwaluka kwa kutula no kuwa, nangu kupilibuka kwa kuloshe cinshingwa pa nshi.” (Yakobo 1:17) Yehova na kabili aba Mupe wa ca kupeelwa cakulisha icingabala acipeelwa. Ukukuma ku ca kupeelwa cakwe icakulisha ku mutundu wa muntu, casoselwe ukuti: “Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.”—Yohane 3:16.

² Kalanda wa ayo mashiwi taali ni umbi ukucila pa Mwana wafyalwa eka uwa kwa Lesa umwine. Umwana wafyalwa eka uwa kwa wishi kuti mu cifyalilwa atesekesha no kutemwa wishi wa musango uyo pamo nge ntulo yakwe iya bumi ne ya fintu fisuma fyonse ifyapayanishiwa ku kuipakisha kwakwe ukwa bumi. Lelo ukutemwa kwa kwa Lesa takwapeleshiwe kuli uyu Mwana mwaume umo epela. Pa kutanununa ica kupeelwa ca musango uyo kuli bambi aba fibumbwa fyakwe cali no kulangisha ukubelesha kwa kwa Lesa ukwa kutemwa ukufika ku cipimo cishili ca lyonse. (Linganyeniko Abena Roma 5:8-10.) Ici cilacilapo kumonekesha lintu twabebeta cintu ishiwi “apeele” mu cituntulu lipilibula muli aya mashiwi yashingulukako.

Ica Kupeelwa ca kwa Lesa ica “Mwana Wakwe Uwatemwikwa”

3. Pa mbali ya “mwana wakwe uwatemwikwa,” ni bani bambi baipakishe ukutemwa kwa kwa Wishi wa ku mulu?

³ Pa ciputulwa ca nshita icishalondololwa, Lesa aali naipakisha ukubishanya kwa pa lwakwe no yu Mwana wafyalwa eka—“Umwana wakwe uwatemwikwa”—mu bufumu bwa mu mulu. (Abena Kolose 1:13) Mu kati ka ilya nshita yonse, Wishi no Mwana mwaume bali nabakula mu kutemwa ne citemwishi kuli umo no munankwe apakalamba nga nshi ica kuti takwaliko ukutemwa kumbi ukwa bantu babili ukwapala ukwabo. Ifibumbwa fimbi ifyo Lesa apangile ukupitila mu Mwana wakwe uwafyalwa eka na fyo fine fyalitemwikwe nge filundwa fya lupwa lwa bulesa ulwa kwa Yehova. Muli ifyo, ukutemwa kwalitekele pa lupwa lonse ulwa kwa Lesa. Calilondololwa mu kulungikwa mu Malembo yashila ukuti “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Ulupwa lwa bulesa, kanshi, lwali no kupangwa na abo abatemwikwa na Wishi, Yehova Lesa.

4. Ni shani fintu ukupeela kwa kwa Lesa ukwa Mwana wakwe kwabimbilemo ifingi ukucila pa kulufya kwa kubishanya kwa pa lwakwe, kabili mu kwimininako bani?

⁴ Ifikakilo pa kati ka kwa Yehova no Mwana wakwe ibeli fyali ifyapalamisha nga nshi ica kuti ukuipusula abene beka ukubishanya kwe senge ukwa musango uyo kwali no kuba kulufya kukalamba mu kwine kweka. (Abena Kolose 1:15) Lelo ‘ukupeela’ kwa uyu Mwana wafyalwa eka kwapilibwile ifingi ukucila pa kuipusula kwa kwa Lesa umwine wine ukubishanya kwa pa lwakwe no “Mwana wakwe uwatemwikwa.” Kwafikile fye na ku cipimo ca kusuminisha kwa kwa Yehova Umwana wakwe ukupita mu mfwa na muli ifyo pa nshita inono ukufumishiwapo nge cilundwa ca lupwa lwa mu kubumbwa konse ulwa kwa Lesa. Iyi yali ni mfwa mu kwimininako abo abashabalile ababa ifilundwa fya lupwa lwa kwa Lesa. Yehova taali no kucita ica kupeelwa cacilapo bukulu mu kwimininako umutundu wa buntunse uwali mu kukabila ukucila pa Mwana wakwe uwafyalwa eka, untu Amalembo na kabili yeshibisha nga “ukutendeka kwa kulenga kwa kwa Lesa.”—Ukusokolola 3:14.

5. (a) Kwali kubipilwa nshi ukwa bufyashi bwa kwa Adamu, kabili cinshi cintu ubulungi bwa kwa Lesa bwafwaile pa lubali lwa umo uwa mu bana baume Bakwe aba busumino? (b) Cinshi cintu ica kupeelwa cakulisha ica kwa Lesa cali no kufwaya pa lubali lwakwe lwine?

⁵ Abantunse ba kubalilapo babili, Adamu na Efa, bafililwe ukusungilila icifulo cabo nge filundwa fya lupwa lwa kwa Lesa. Iyo e mibele intu baisangilemo abene beka pa numa ya kutamfiwa ukufuma mwi bala lya Edene pa mulandu wa kubembukila Lesa. Tabali fye na kabili ifilundwa fya lupwa lwa kwa Lesa lelo na kabili baali pe samba lya kupingwilwa ku mfwa. E ico, impika tayali fye ni yo iya kubwesesha ubufyashi bwabo ku kusenamina kwa kwa Lesa nge filundwa fya lupwa lwakwe lelo na kabili ni iyo iya kufumya pali bene ukupingwilwa ku mfwa ukwa bulesa. Ukulingana no kubomba kwa bulungi bwa bulesa, ici cali no kufwaya ukuti umo uwa mu bana baume ba busumino aba kwa Yehova Lesa akumanye imfwa nge ca kupyanikapo, nelyo icilubula. E ico, icipusho cikalamba cali ca kuti: Bushe uwasalilwe aali no kubo waitemenwa ukupita mu mfwa ya kupyanikapo iya musango uyo mu kwimininako ababembu ba buntunse? Ukulundako, ukuletako ici cali no kufwaya icipesha amano pa lubali lwa kwa Lesa Wa maka yonse. Cali no kufwaya na kabili inumbwilo ya kutemwa kwa bulesa ukufika ku cipimo cishingalinganishiwako.—Abena Roma 8:32.

6. Ni shani fintu Umwana wa kwa Lesa aali na maka ya kukumanisha ukukabila kwa mibele yabimbilemo umutundu wa muntu uwa lubembu, kabili cinshi asosele muli kuno kuloshako?

⁶ Mwana mwaume ibeli lya kwa Yehova eka e wali na maka ya kukumanisha ukukabila kwaibela ukwa mibele yalebimbamo umutundu wa muntu uwa lubembu. Ali cipasho ca kwa Wishi wa ku mulu mu kulanga icitemwishi ku filundwa fya lupwa lwapangwa muli bulesa ica kuti takwata uwalingana nankwe pa kati ka bana baume ba kwa Lesa. Apantu ifibumbwa fya mucetekanya fyonse fimbi fyaletelwe mu kubako ukupitila muli wene, icitemwishi cakwe kuli bene mu cishinka cali no kuba icapaka. Ukulundako, ukutemwa mibele yapulamo iya Mwana wafyalwa eka uwa kwa Yehova, Yesu Kristu, pantu “wene . . . kubeeka kwa bukata bwa kwa Lesa, ne cipasho ca musango wakwe.” (AbaHebere 1:3) Ukulanga ukuitemenwa kwakwe ku kulumbulula uku kutemwa ukufika ku cipimo cakulisha ukupitila mu kupeela ubumi bwakwe mu kwimininako umutundu wa muntu uwa lubembu, Yesu aebele abatumwa bakwe 12 ukuti: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.”—Marko 10:45; moneni na kabili Yohane 15:13.

7, 8. (a) Kwali kukuntwa nshi ukwa kwa Yehova mu kutuma Yesu Kristu mu calo ca mutundu wa muntu? (b) Ni ku musango nshi uwa mulimo Lesa atumine Umwana wakwe uwafyalwa eka?

⁷ Yehova Lesa alikwete umulandu waibela uwa kutumina Yesu muli ici calo casaushiwa ica mutundu wa muntu. Ukutemwa kwa bulesa kwali e kukunta kwa ici, pantu Yesu umwine wine atile: “Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya. Pantu Lesa tatumine Umwana wakwe ese pano isonde ku kupingula aba pano isonde, lelo ukuti aba pano isonde bapusukile muli wene.”—Yohane 3:16, 17.

⁸ Cali ni ku mulimo we pusukilo e kuntu Yehova mu kutemwa atumine Umwana wakwe uwafyalwa eka. Lesa tatumine Umwana wakwe pano ku kupingule calo. Nga ca kuti Umwana wa kwa Lesa atuminwe ku mulimo wa musango uyo uwa bupingushi, imimwene ya mutundu wa muntu onse nga yali iyabulwamo isubilo. Ubupingushi bwabipa ubwali no kubilishiwa na Yesu Kristu pa lupwa lwa buntunse nga bwali kusenukilwa ku mfwa. (Abena Roma 5:12) Muli ifyo, kuli iyi numbwilo yaibela iya kutemwa kwa bulesa, Lesa acilime ubupingushi bwa mfwa ubo ubulungi bweka fye nga e bo bwafwaile.

9. Ni shani fintu kemba wa malumbo Davidi ayumfwile pa lwa kupeela kwa kwa Yehova?

⁹ Mu fintu fyonse, Yehova Lesa alumbulula no kulangisha ukutemwa ngo lubali lwapulamo ulwa buntu bwakwe. Kabili kuti pambi casoswa mu kulungikwa ukuti Lesa mu kutemwa apeela bakapepa bakwe aba busumino pe sonde ukucila pa fyakumanina ukulingana na fintu ifintu fisuma fikuminweko. Kemba wa malumbo Davidi ayumfwile muli iyo nshila pa lwa mulandu lintu asosele kuli Lesa ukuti: “Ifyo bwafulo busuma bwenu, ubo mwabikila abamutiina, ubo mwacitila abooba muli imwe, ku cinso ca bana ba bantu!” (Ilumbo 31:19) Mu kati ka bumfumu bwa kwa Davidi pali ulo luko lwa kwa Israele—ee, ukupulinkana ubumi bwakwe nge cilundwa ca luko ulwasalilwe mu kuibela kuli Lesa—ilingi line akumenye ubusuma bwa kwa Yehova. Kabili Davidi abusangile ubwapaka.

Ukulufya kwa kwa Israele Ukwa ca Kupeelwa Cikalamba Icafuma Kuli Lesa

10. Mulandu nshi Israele wa pa kale tapalile uluko ululi lonse lumbi pe sonde?

¹⁰ Mu kukwata Yehova nga Lesa wakwe, Israele wa pa kale tapalile uluko ululi lonse lumbi pe sonde. Ukupitila muli kasesema Mose nga kawikishanya, Yehova aingishe intuntuko sha kwa Abrahamu, Isaki, na Yakobo mu kwampana kwa cipingo no mwine. Tabombele no luko ululi lonse lumbi umwabela ici cipasho. E ico, kemba wa malumbo wapuutwamo ali na maka ya kupunda ukuti: “E ulongole cebo cakwe kuli Yakobo, ifipope fyakwe ne fya bupingushi fyakwe kuli Israele; tacitile ifyo ku luko lumbi nangu lumo, kabili ifya bupingushi fyakwe, inko tashafiishibe. Aleluya!”—Ilumbo 147:19, 20.

11. Kufikila lilali Israele aipakishe icifulo cakwe icasenaminwa na Lesa, kabili ni shani fintu Yesu alumbulwile ukwaluka mu kwampana kwabo?

¹¹ Uluko lwa kwa Israele wa cifyalilwa lwalitwalilile muli uku kwampana kwasenaminwa na Lesa ukufikila lwakeene Yesu Kristu nga Mesia mu mwaka wa 33 uwa Nshita yesu Iyaishibikwa. Mu cine cine bwali bushiku bwa bulanda kuli Israele lintu Yesu alandile uku kubilikisha kwa kuloosha ukuti: “We Yerusalemu, we Yerusalemu! we wipaya bakasesema, na batumwa kuli iwe ukubapoola amabwe! Inshita ishingi nafwayo kulonganya abana bobe, filya nankoko alonganya utwana twakwe mu mapindo yakwe, lelo mwalikene! Moneni, iŋanda yenu yashilwa imwe icipompa.” (Mateo 23:37, 38) Amashiwi ya kwa Yesu yalangilile ukuti uluko lwa kwa Israele, nangu cingati ku numa lwalisenaminwe na Yehova, lwali nalulufya ica kupeelwa caibela ukufuma kuli Lesa. Shani fyo?

12. Ni bani baali ‘abana ba kwa Yerusalemu,’ kabili nga capilibwile cinshi kuli Yesu ukubalonganya pamo?

¹² Ku kubomfya ishiwi “abana,” Yesu aloseshe ku baYuda basembululwa aba cifyalilwa beka abaikele mu Yerusalemu no kwimininako uluko lonse fye ulwa ciYuda. Pa kuti Yesu alonganye ‘abana ba kwa Yerusalemu’ nga capilibwile kuli wene ukwingisha aba “bana” mu cipingo cipya na Lesa, mu kuba no mwine wine ukubomba nga Kawikishanya pa kati ka kwa Yehova na aba baYuda ba cifyalilwa. (Yeremia 31:31-34) Ici nga califuminemo ukulekelelwa kwa membu, pantu ifyo e fyali icipimo ca kutemwa kwa kwa Lesa. (Linganyeniko Malaki 1:2.) Ici mu cine cine nga cali ca kupeelwa cikalamba.

13. Ukukaana kwa kwa Israele ukwa Mwana wa kwa Lesa kwafuminemo kulufya nshi, lelo mulandu nshi ubuseko bwa kwa Yehova tabwashimine?

¹³ Mu kumfwana ne Cebo cakwe ica mu busesemo, Yehova alipembelele inshita yalinga pa ntanshi ya kutambulwila ku bashili baYuda ica kupeelwa ca kuba aba kwakanako ba cipingo cipya. Lelo ku kukaana Umwana wa kwa Lesa wine, Mesia, uluko lwa kwa Israele wa cifyalilwa lwalufishe ica kupeelwa cikalamba. E ico Yehova acilikile ukukaanwa kwa Mwana wakwe pa kutanununa ici ca kupeelwa ku bantu bushilya bwa luko lwa ciYuda. Muli iyi nshila, ubuseko bwa kwa Yehova ngo Mupe Wakulisha bwalitwalilile ubwabulo kushima.

Ubuseko bwa Kupeela

14. Mulandu nshi Yesu Kristu e cibumbwa cakwatishe nsansa mu kubumbwa konse?

¹⁴ Yehova ni “Lesa wa nsansa.” (1 Timote 1:11, NW) Ukupeela kuli bambi cintu cimo icimulenga uwa nsansa. Kabili mu mwanda wa myaka wa kubalilapo C.E., Umwana wakwe uwafyalwa eka atile: “Mwalibe nsansa ishafulilako mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35, NW) Mu kumfwana ne ci cishinte, Yesu aba icibumbwa cakwatishe nsansa ica kwa Kabumba wa kubumbwa konse. Shani fyo? Cisuma, ukukonka pali Yehova Lesa umwine wine, Yesu Kristu alipeela ica kupeelwa cakulisha pali fyonse pa kubika ubumi bwakwe pa nshi ku kumwenamo kwa mutundu wa muntu. Na kuba, wene ‘Wa maka wa nsansa.’ (1 Timote 6:15) Yesu muli ifyo apeele ca kumwenako ca cintu asosele pa lwa nsansa shafulilako isha mu kupeela.

15. Ni ku lwa cinshi Yehova ashakabale aleka ukuba ica kumwenako, kabili ni shani fintu ifibumbwa fyakwe ifya mucetekanya fingakumanya icipimo cimo ica nsansa shakwe?

¹⁵ Ukupitila muli Yesu Kristu, Yehova Lesa takabale afilwa ukuba Umupe wa bukapekape kuli bonse aba mu fibumbwa fyakwe ifya mucetekanya kabili akaba lyonse ica kumwenako ca fiko icawamisha mu kupeela. Pamo fye nga fintu Lesa asanga ubuseko mu kupeela ifya kupeelwa ifisuma kuli bambi, e co alibika umupashi wa bukapekape mu mitima ya fibumbwa fyakwe ifya mucetekanya pe sonde. Muli iyo nshila filabelebesha no kupashanya ubuntu bwakwe no kukumanya icipimo cimo ica nsansa shakwe. (Ukutendeka 1:26; Abena Efese 5:1) Mu kulinga, Yesu aebele abakonshi bakwe ukuti: “Peeleni, lyene kukapeelwa kuli imwe icilingilo cisuma; icashindailwa, icasunkaniwa, icasempauka, e cikapeelwa mu ceni cenu; pantu mu cilingilo ico mulingilamo bambi, e mukalingilwa imwe.”—Luka 6:38.

16. Ni ku kupeela nshi Yesu alosesheko pali Luka 6:38?

¹⁶ Yesu aimikile abasambi bakwe ica kumwenako capulamo mu kucita inshila ya kupeela icibelesho. Asosele ukuti kwali no kubako ukwankulako kwawama ku kupeela kwa musango uyo pa lubali lwa bakapokelela. Pali Luka 6:38, Yesu talelosha conse ku kupeela kwa fya kupeelwa fya ku mubili. Taleeba abasambi bakwe ukusupila inshila iyali no kubasausha lwa ku mubili. Mu cifulo ca ico, alebatungulula ku nshila iyali no kubapeela ukwiluka kwa kwikushiwa kwa ku mupashi.

Insansa sha Muyayaya Shaebekeshiwa

17. Ca kupeelwa nshi ica kupapusha ico Lesa abika pa Nte shakwe muli ishi nshiku sha kulekelesha?

¹⁷ Mwandi ca kupeelwa ca kusungusha Yehova, Umutwe wa bubumbo bonse, abika pa Nte shakwe muli ishi nshiku sha kulekelesha! Alitupeele mbila nsuma iya Bufumu bwakwe. Twalikwate shuko likalamba ilya kuba bakabilisha ba Bufumu bwaimikwa ubwa kwa Lesa mu maboko ya Mwana wakwe uuleteka, Yesu Kristu. (Mateo 24:14; Marko 13:10) Pa kulengwa Inte shilanda isha kwa Lesa Wapulamo ca kupeelwa icishingalinganishiwako, kabili inshila yawamisha intu twingabeleseshamo ukupeela mu kupashanya Lesa ili kwakana ubukombe bwa Bufumu na bambi ilyo impela ya ino micitile ibifi iya fintu tailaisa.

18. Nge nte sha kwa Yehova, cinshi tufwile ukupeela kuli bambi?

¹⁸ Umutumwa Paulo aloseshe ku mafya aali no kupitamo lintu alebilisha ubukombe bwa Bufumu kuli bambi. (2 Abena Korinti 11:23-27) Inte sha kwa Yehova isha kasuba ka lelo nabo bene bali no kupita mu mafya no kubika pa mbali ukusobolapo kwa pa lwabo mu kubombesha ku kupeela bambi isubilo lya Bufumu. Pambi te kuti tukongamine ku kuya ku minshi ya bantu, ukucilisha nga ca kuti twalikwate nsoni. Lelo nga bakonshi ba kwa Kristu, te kuti tusengauke, nelyo ukuleuka, ishuko lya kupeela ifintu fya ku mupashi kuli bambi pa kushimikila “imbila nsuma iyi ya bufumu.” (Mateo 24:14) Tulekabila ukukwata imibele ya mutima imo ine intu Yesu akwete. Lintu alolenkene ne mfwa, apepele ukuti: “Tata, . . . te ifyo ine ntemenwe kano ifyo imwe mutemenwe.” (Mateo 26:39) Mu mulandu wa kupeela bambi imbila nsuma iya Bufumu, ababomfi ba kwa Yehova bafwile ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa, te kwabo kwine—cintu alefwaya, te cintu pambi bengafwaya.

19. Ni bani Abakwate “nsakwe sha muyayaya,” kabili ni shani fintu twingapanga ifibusa na bene?

¹⁹ Ukupeela kwa musango uyo kukabimbamo inshita yesu no bukumu, lelo pa kuba abape ba bukapepa, tushininkisha ukuti insansa shesu shikaba sha muyayaya. Mulandu nshi? Pantu Yesu atile: “Icitileni ifibusa kuli mamone uushalungama [“icuma ca ku calo,” New International Version], ukuti ilyo akapwa, bakamusekelele mu nsakwe sha muyayaya.” (Luka 16:9) Cilingile ukuba e buyo bwesu ukubomfya “mamone uushalungama” ku kupange fibusa na Bakwate “nsakwe sha muyayaya.” Pamo nga Kabumba, Yehova e mwine fyonse, kabili Umwana mwaume wakwe ibeli alakanako muli ubo bumwine pamo nge Mpyani ya fintu fyonse. (Ilumbo 50:10-12; AbaHebere 1:1, 2) Pa kupanga ifibusa na bene, tufwile ukubomfya ifyuma mu nshila iileta ukusuminisha kwabo. Ici cisanshamo ukukwata imibele ya mutima yalungama mu kubomfya ifintu fya ku mubili ku kumwenamo kwa bambi. (Linganyeniko Mateo 6:3, 4; 2 Abena Korinti 9:7.) Kuti twabomfya indalama mu nshila yalinga ku kukosha bucibusa bwesu na Yehova Lesa na Yesu Kristu. Ku ca kumwenako, tucita ici mu nsansa pa kubomfya cintu tukwete ku kwaafwa abantu abali mu kukabila kwine kwine na mu kubomfya ubukumu bwesu ku kutwala pa ntanshi amabuseko ya Bufumu bwa kwa Lesa.—Amapinda 19:17; Mateo 6:33.

20. (a) Mulandu nshi Yehova na Yesu bengatwingishisha mu “nsakwe sha muyayaya,” kabili ni kwi pambi ifi fifulo fingaba? (b) Lishuko nshi likaba lyesu ukupulinkana iciyayaya conse?

²⁰ Pa mulandu wa bumunshifwa bwabo, Yehova Lesa na Yesu Kristu kuti baba Ifibusa fyesu kuli pe na pe kabili kuti batwingisha mu “nsakwe sha muyayaya.” Ici calibe fyo nampo nga aba bakaba mu mulu pamo na bamalaika ba mushilo bonse nelyo pali ili sonde muli Paradise wabweshiwa. (Luka 23:43) Ica kupeelwa ca kutemwa ica kwa Lesa ica kwa Yesu Kristu calengele ici conse ukucitikako. (Yohane 3:16) Kabili Yehova Lesa akabomfya Yesu ukutwalilila ukupeela ku bubumbo bonse, ku nsansa Shakwe shiine ishaibela. Na kuba, ukupulinkane ciyayaya conse ifwe bene tukakwate shuko lya kupeela pe samba lya bumulopwe bwa kubumbwa konse ubwa kwa Yehova Lesa na bumfumu bwa Mwana wakwe uwafyalwa eka, Shikulwifwe kabili Umupusushi, Yesu Kristu. Ici cikafumamo insansa sha muyayaya kuli bonse abape ba bukapepa.

Bushe Uleibukisha?

◻ Cinshi cintu ica kupeelwa cakulisha ica kwa Lesa cali no kufwaya pa lubali lwakwe?

◻ Ni ku musango nshi uwa mulimo Lesa atumine Umwana wakwe?

◻ Cibumbwa nshi icakwatisha insansa mu kubumbwa konse, kabili mulandu nshi?

◻ Ni shani fintu abape ba bukapepa bakakumanya insansa sha muyayaya?

[Icikope pe bula 10]

Bushe ulatesekesha ica kupeelwa ca kwa Lesa ica Mwana wakwe nge lambo lya cilubula?

[Ifikope pe bula 12]

Bushe ulafwayo Bufumu bwa kwa Lesa intanshi ukupitila mu kushimikile mbila nsuma no kupitila mu kwafwilisha uyo mulimo no bukumu bobe?