Ukumoneka Ukufuma ku Calo ca Bulayo

Tandalila Icalo, Tandalila Impaanga!

AMAKANA ya Bena Kristu balitandalila Icalo ca Bulayo, ukuyumfwa ukuti ukumona ififulo uko ifya kucitika fyabelele kuti kwabafwa ukumfwikisha Baibolo, ukuilenga ukuba iyabamo bupilibulo nga nshi. Kabili calibafwa.

Nampo nga walitandalilako mu cine cine nelyo walitandalilako mu muntontonkanya ukupitila mu kubelenga ifitabo ne fipande pa lwa calo, ni shani pa lwa kutandalila impaanga? ‘Cinshi cintu impaanga shili no kucita ne Calo ca Bulayo?’ e fyo pambi wingapapa. Mu cituntulu, impaanga shali apakalamba ulubali lwa bumi mu nshita sha Baibolo ica kuti ukutandala ku Calo ca Bulayo kuli, mu mano yamo, ukushakumanina ukwabula ukusanshako impaanga.

Ifikope fintu ulemona pano kuti fyaba lubali lwa kutandala kobe, apantu impaanga isho shingamonwa mu citungu ilelo shaba shimo shine ukupala ishaseekele mu kati ka ciputulwa ca nshita sha mu Baibolo.a Umucila wa shiko uukalamba walifina mu kuba na mafuta. (Ubwina Lebi 7:3; 9:19) Amasako ya shiko ayatikama ilingi line yaba ayabuuta. Lelo ibukisha ukuti umukuni wa kwa Yakobo uukalamba wasanshishemo “isha mabala ne sha fisemba; kabili . . . ishafiita isha mu mpaanga.”—Ukutendeka 30:32.

Ubu bulondoloshi bwalembwa bumo bwine bulangilila ukuti umuntu wakwete umukuni ukalamba amwenwe ukuba uwa fyuma. (Ukutendeka 30:43) Tubelenga ulwa kwa Yobo ukuti: “Ifitekwa fyakwe fyali fya mukuni amakana cinelubali, ne ngamali amakana yatatu, na bacilume ba ŋombe aba makoli imyanda isano babili babili, ne mpunda nkota imyanda isano . . . [Aali] mukulu ukucila pali bonse abana ba ku Kabanga.” (Yobo 1:3, 42:12) Nelyo ibukisha ukuti Nabali akwete impaanga 3,000 ne mbushi 1,000. Cinshi uletontonkanya caali icifulo cakwe no kusonga mu kasuba ka kwa Davidi? (1 Samwele 25:2) Lelo mu kulungika mulandu nshi umukuni ukalamba wasanshishemo ifyuma fyafulisha?

Cali pa mulandu wa kuti impaanga shapayanishishe kacema wa shiko nelyo umwine mu kuba ne fya kulobolola fyacindama. Amasako ayene yali cikwatwa caleipyanikapo mu kutwalilila. Amapinda 31:13, 21, 22 yatwaafwa ukumfwikisha fintu umukashi wa mano, uubombesha engabomfya ifya musango uyo ku kupanga ifya kufwala fya lupwa lwakwe nelyo imingila iyo ingashitishiwa. (Yobo 31:20) Amasako yali cipe ca kushishanya icacindama. Ici catubululwa mu kulandapo kwa kuti imfumu umwina Moabu “ali ni kateka wa mpaanga; kabili aletuulo mutuulo ku mfumu ya bena Israele amasako ya bana ba mpaanga amakana umwanda na ya basukusuku amakana umwanda.” (2 Ishamfumu 3:4) Ee, baali ni “basukusuku”; amasako yabo ayapaka yaongeshe pa bucindami bwabo.

Impaanga ishilume, basukusuku, kuti shakwata amasengo ya kucebusha, pamo nga ayali mu cikope ku kulyo. Bushe ici cikwibukisha ukuti ulusengo lwa kwa sukusuku lwalebomfiwa ku kubilisha Intandala? (Ubwina Lebi 25:8-10) Amasengo yapalako aya fipunda yalebomfiwa ku kubilisha ifishibilo fya kusoka nelyo ukutungulula imicenjelo ya bulwi.—Abapingushi 6:34; 7:18, 19; Yoele 2:1.

Mu kumfwika, nga ca kuti walikwete umukuni wa mpaanga, wali uwaebekeshiwa ukuba intulo ya fya kulya pantu impaanga shali pa kati ka nama shasanguluka isho abena Israele bali no kulya. (Amalango 14:4) Inama (iya mpaanga nelyo iya mwana wa mpaanga) yali no kubilaushiwa nelyo ukocewa. Impaanga yaocewa yali ca kusangwilako cikalamba pa ca Kucilila ca pa mwaka. (Ukufuma 12:3-9) Impaanga na kabili shali intulo ya lyonse iya mukaka, ukubomfiwa ku kunwa na ku kapanga cisi.—1 Samwele 17:17, 18; Yobo 10:10; Esaya 7:21, 22.

Takwaliko ukutandalila impaanga ukwali ukwakumanina ukwabula ukwiluka icikakilo capalamisha pa kati ka mukuni na kacema wa uko. Kacema wa cishinka asakamene impaanga shakwe. Nga fintu Yesu alumbulwile, shali no kwishiba ishiwi lya kwa kacema wa shiko no kwankulako lintu ashitile mwi shina. (Yohane 10:3, 4) Nga ca kuti imo yalilubile, kacema usakamana aali no kuisapika. Lintu asanga impaanga yaluba, pambi aali no kuibika pa mabeya yakwe no kuisenda ukuibwesesha ku mukuni.—Luka 15:4, 5.

Davidi abomfeshe ica kumwenako ca pa lwakwe no mukuni lintu aipashenye ku mpaanga ukukwata Yehova nga Kacema wa iko. Davidi alicingililwe, nga fintu impaanga shapokolwelwe ukufuma ku nama sha kusansa. Impaanga shali no kukonka ukutungulula kwa kwa kacema wa shiko uusakamana. Nga ca kuti shacenwa, akakile ifilonda fya shiko, nakalimo mu kuba na mafuta ya kunasha. Mwandi kupusana ku ncitilo sha kaso isha ntungulushi sha bena Israele, abalondololwa pali Esekiele 34:3-8!

Baibolo yakwatamo ifya kuloshako ifingi ifya busesemo ne fya mampalanya ku mpaanga. E co ukutandala kobe, ukubeleshanya, ne mpaanga sha ku Calo ca Bulayo kuti kwakosha ukumfwikisha kobe ukwa numbwilo pamo nga “umukuni unono,” “Umwana wa mpaanga wa kwa Lesa,” na “impaanga shimbi.”—Luka 12:32; Yohane 1:36; 10:16.

[Futunoti]

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 25]

Garo Nalbandian