Ukumoneka Ukufuma ku Calo ca Bulayo

Samweni! Ifya Kukaminamo Nafipakamo Amafuta

KASESEMA Yoele acincishe ‘abana baume ba ku Sione, ukwanga, no kusamwa muli Yehova.’ Abomfeshe amafuta ya muolife mu kulondolola ubuseko bwabo no lubanda ukuti: “Ifipuulilo fikesulamo ingano, ne fya kukaminamo fikapakamo umwangashi na mafuta.”—Yoele 2:23, 24.

Nga waikele mu Israele mu nshita sha Baibolo, nga walitemenwe ukukwata mupepi ne ŋanda yobe, nelyo mu mabala yobe, icimuti ca muolife pamo nge co cilangilwe pa muulu.a Nga walengele ubumi bobe ukwangukilako, ubwabeshamo buseko. Mulandu nshi icimuti ca muolife cingabele cacindame fyo?—Linganyako Abapingushi 9:8, 9.

Ica ntanshi, lolekeshe cimuti cobe. Ifimuti fya miolife kuti pambi fyaikala imyanda ya myaka, fimo ukucila pa myaka ikana, e co ukubebeta mu kupalishako kuti kwalanga icitimbatimba ca mapumba, icafitulukila. Icimuti cobe kuti pambi caba amamita mutanda ukulepa, mu cine cine te kulingana ukulepa ngo mukedari nelyo ukuyemba pamo ngo kwa kancindu. Amabula ya ciko ayatemfuma lyonse, mu kuba no kutelela kwabengeshima, yapayanya icintelelwe ukupulinkana umwaka onse. Nalyo line, te kuti ukatamike icimuti cobe maka maka pa mulandu fye wa mimonekele ya ciko nelyo icintelelwe. Nakalya.

Icitwala e cikalamba, ayo makana ya miolife ya katapakatapa nelyo iyafiita! Ico e cingalenga umuolife uwakatama mu bumi ne mibombele mu Israele. Icimuti cifimbwa na maluba yabutuluka mu May, mu kupekanishisha ifisabo fya miolife. (Yobo 15:33) Lintu ifi fyakosa, kuti pambi fyaaluka ukufuma kwi langi lya katapakatapa wabamo mutuntula ukuya ku kukashika kwafituluka nelyo ukufiita.

Ukulobolola imiolife mu October/ November wali mulimo wakosa. Wali no kukunta ifitwalo ku cimuti pa kuti ifyapya fingalukutila pa nsalu shanshikwe pe samba. (Amalango 24:20) Imiolife yali no kusambwa pa ntanshi ya kubombelapo, pamo nga ukwabikila mu menshi ya mucele pa kufumyamo ukumfwika kwa iko kwa lyonse ukwalula. Cinshi cali no kukonkapo?

Ico cali no kushintilila pa fyo wingafwaya ukuipakisha nelyo ukumwenamo ukufuma mu kulobolola kobe ukwafumba. Kuti walya imiolife yobe iibishi, nelyo kuti waifubulula pa kuti ulupwa lobe lwingakwata ukupayanya kwabamo mulyo pa myeshi iingi. Imiolife kuti yaba lubali lukalamba ulwa miliile, ica kulya nakalimo icakwatamo imiolife yanunkila pamo pene ne mikate ya barle.

Napamo, nangu ni fyo, kuti wapisha ubwingi bwa miolife mu ntampulo ishikabilwa ku kusangamo cilya cipe cakwatisho mulimo kabili ca mutengo—amafuta ya muolife. Kuti wakwatamo ukulekanalekana kwa mafuta, ukubomfya yene mu nshila ishingi. Ica ntanshi, kuti watwa panono nelyo kukama imiolife yapya mwi bende nelyo fye ukuinyantaula ku makasa. (Mika 6:15) Ico caleletako amafuta yawamisha, nomba ayetwa ayalengamisha, ayali ayalinga ku nyali ishabutwishe ihema. (Ukufuma 25:37; 27:20, 21) Elenganya fintu wingateesa ukupayanya kwa aya mafuta yawamisha ku kubomfya mu kwipika pa tushita twaibela!

Imiolife, nelyo fye ni yo iya musango ushawamisha, kuti yabikwa umwa kukamina ku kukamako amafuta yalundwapo ukufuma ku minofu, nangu cingatila ya musango wacepako. Umunofu ukwata 50 peresenti amafuta. Ifya kukamina fya misango yapusanapusana kuti fyabomfiwa, lelo cimo nacilangililwa pano. Imiolife ituntulu nelyo iyashonaikako yalebikwa pa nshi ya cintengulusha. Icimpelo, ukushingulushiwa ne mpunda nelyo umuntu, calekunkuluka pali yene, ukukamununa amafuta, ayakonkolweke kabili yalonganikwe mu misashi.—Mateo 18:6.

Amafuta ya muolife kuti pambi yapashanishiwa kuli golde wasongoloka—yali ayakatamikwa apakalamba kabili ukubomfiwa kwa yako kwali ukwingi nga nshi. Icimuti cimo cali no kuletako ukupayanya kwa mwaka utuntulu ukwa mafuta ku lupwa lwa bantu basano nelyo mutanda. Cali no kuba e lubali lukalamba lwa miliile yabo, pa kuba icisunguluka bwangu kabili icipeela amaka. (Linganyako Yeremia 41:8; Esekiele 16:13.) Kuti pambi wabikamo icena cisuma mu mafuta yamo no kuyabomfya nga ifya kusubasuba nelyo ukwitulwilako yamo pa mutwe wa mutandashi mu kulangilila icileela. (2 Samwele 12:20; Ilumbo 45:7; Luka 7:46) Kuti wayabomfya pamo ngo muti wa kutontolola pa filonda.—Esaya 1:6; Marko 6:13; Luka 10:34.

Iyi te kuti ibe e mibomfeshe yeka iya kupayanya kwafumba ukwa mafuta ya muolife. Kuti na kabili wayabomfya ku kubuutushishako mu ŋanda yobe, ukuba ulubali lwa ca kuninika kuli Lesa, nelyo pamo nge cipe ca busulushi bwabamo bukumu. Ee, mu nshita sha Baibolo icimuti ca muolife cali cilimwa cakwatisho mutengo, e co Yoele kuti acibomfya mu kulingisha ku kwimininako ulubanda no buseko.—Amalango 6:11; Amalumbo 52:8; Yeremia 11:16; Mateo 25:3-8.

[Futunoti]

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.