Lisubilo Nshi Lyabako ku Mpofu?

JOHN MILTON alembele ifitabo fyakwe ifya nshintu Paradise Lost na Paradise Regained nangu ca kuti aali impofu. Ukuba impofu na nkomamatwi takwacilikile Helen Keller mu mulimo wakwe ku kusambilisha abo bakwata ukupelebela kwa ku mubili. Ee, impofu ishingi balesha. Lelo fintu cingaba icawamisha nga ca kuti uuli onse engaipakisha ukumona kusuma! Napamo ukucilisha kuti wasumina nga ca kuti walikwata umutemwikwa nelyo icibusa impofu nelyo uushimwenekesha.

Ca cine, mu fyalo fimo amaprogramu ya kupindulula yalasambilisha impofu ubutukushi bwa bumi bwa cila bushiku. Ifilembo fya mpofu ne mbwa shakanshiwa isha kutungulula filaafwa impofu ukusakamana ubwingi ubwa kukabila kwabo. Nangu ni fyo, abantu abengi bamona ubupofu ngo bulema ubwacilapo ukutiinya. Kalemba umo apampamine ati: “Ukupofula kwaba kulufya inshila ya kuila ku ciputulwa cacilishapo ukukatama ica calo cesu icaisulamo ukwiluka.” Pa nshita imo ine, impofu ishingi mu kucililamo shishintilila pali bambi.

Mulandu nshi, e fintu pambi wingasunguka, ubupofu bufulile fi? Cisuma, bushe walyumfwapo trachoma? E yashingamwa na balwele mupepi na mamilioni pabula aba bupofu. The New Encyclopædia Britannica isosa pa lwa yene ukuti: “Ubulwele bwaba ubwa lwambu kabili butemfuma uko abekashi batitikana capamo mu fyashingulukako ifya busanku. Ukupelebela kwa menshi ya kusamba, ne minshipendwa ya balunshi abacebushiwa ku busali bwa bantu, e fyafwilisha mu kutandanya ubulwele. Mu nshila shimo trachoma yaba ni mpika ya mu bwikashi ukucila iya fya cipatala; nga ca kuti imibele ya njikalo ingawamishiwako, ukutitikana ukucefiwako, balunshi ukuleshiwa, no kushininkisha ukuti kuliko ubwingi bwa menshi ubwalinga, ukucitika kwa trachoma kuti kwabwela pa nshi apakalamba.” Mupepi na milioni na umbi balacula ukufuma ku bupofu bulengwa no tushishi. Nelyo ni shani pa lwa xerophthalmia? Nangu ca kuti ishina lyalikosa, icishinka cili ca kuti e cintu caseeka icilenga ubupofu. Ubulwele bwa shuga, diphtheria, kansakala, scarlet fever, na malwele yapishiwa mu kwampana kwa bwamba na fyo fine kuti fyatungulula ku bupofu.

Ilyo tulesensela ukulola ku bukote, ukumona kwesu kuti pambi kwashibantukila nge ca kufumamo ca ntenda pamo ngo kubotelela kwa micincili ya mu menso no bulwele bwa glaucoma, kabili tatwingashako utusanga. The New Encyclopædia Britannica ilandapo ukuti: “Utusanga tucili pa muulu wa fipofwisha mu fyalo ifingi mu calo, kabili ici ca kulengo bulanda nga nshi pantu kuti twaundapwa ukupitila mu nshila sha kulepula.”

Te mulandu no kusanga kupya mu kusambilila pa fya malwele ya menso, ukufita ubupofu kulemoneka ukuba ca kutali. Encyclopedia imo ine itila: “Ukulunduluka mu kucilikila no kundapa kwa fya miti no kwa kulepula ifya bupofu kuti kwaba fye ukwa bunonshi ku bekashi abengafikako ku kusakamana kwa fya cipatala. Ukufikila ifipimo fya miliile ne fya busaka ifya ciputulwa cikalamba ica bekashi ba mu calo fyawamishiwako, ubupofu bwingacingililwa bukatwalilila ukuba pa cipimo ca buko ica ndakai icasumbuka.”

Ilintu imiti ipayo bulwele no kulepula mu kushininkisha fyaliba ifibomba mu bulwi bwa kulwisha ubupofu, isubilo lya kundapa kubelelela lyalundana ne cintu cimo icacitike imyaka mupepi na makana yabili iyapitapo.

Ukundapa Impofu mu Kasuba ka kwa Yesu

Elenganya umwaume wa myaka ya mu kubangilila kwa ba 30 aleenda mu musebo wa lukungu. Pa kumfwa ukuti alepita, impofu shibili mu mbali ya musebo shabilikisha ashiti: “Tubeleleni uluse”! Nangu ca kuti ibumba lyashikambisha ukutalala, impofu shalibilikisha ashiti: “Tubeleleni uluse”! Uyu mwaume mu cikuuku aipusha ati: “Cinshi mulefwayo kuti imucitile?” Mu kuswatuka shayasuka ashiti: “Ukuti yashibulwe amenso yesu.” Nomba elenganya: Uyu mwaume aikata pa menso ya shiko, kabili ilyo line shatendeka ukumona!—Mateo 20:29-34.

We buseko bwakwata aba baume babili abaali kale impofu! Nalyo line, ubupofu bwaliba ubwaseeka nga nshi. Ici cali ca kucitika cimo fye. Mulandu nshi cingawaminwa ukusakamana kwesu? Pantu aali ni Yesu wa ku Nasarete e wapeele shilya mpofu ishuko lya kumona. Na kuba, pa mbali ya ‘kusubwa ku kubile mbila nsuma ku babusu,’ Yesu ‘atuminwe ukubwekeshamo ukumona ku mpofu.’—Luka 4:18.

Abantu balisungwike ku kundapa kwa cipesha amano ukwa musango yo ukwacitilwe ukupitila mu mupashi wa mushilo wa maka uwa kwa Lesa. Tubelengo kuti: “Amabumba [yalipapile] pa kumona bacibulu balasosa, abalemana baba abatuntulu, abalemana amolu balaenda, ne mpofu shalamona: na bo bacindike Lesa wa kwa Israele.” (Mateo 15:31) Ukwabula ukulipilisha ukuli konse nelyo ukucita ukulangisha kwa congo ukuli konse nelyo ukufwaya ubukata bwakwe bwine mu kuposha kwa musango yo, Yesu aebekeshe ukutemwa ne nkumbu ifya kwa Yehova Lesa. Nangu cibe fyo, Yesu ali wa cililishi na kabili ku mpofu sha ku mupashi na bashakwete ukwaafwa abo abaali “abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.”—Mateo 9:36.

Nangu ca kuti ilyo lyashi lya kale lili ilya kulengo buseko, kuti pambi watwishika auti, Ni shani pa lwa lelo? Apantu ilelo tapali nangu umo uundapa abantu nge fyacitile Yesu, bushe kulya kuposha kwalitukwatila ubupilibulo? Bushe kwalibako isubilo ilili lyonse ku mpofu? Twapaapaata belenga icipande cikonkelepo.

[Amashiwi pe bula 4]

“Ukufikila ifipimo fya miliile ne fya busaka ifya ciputulwa cikalamba ica bekashi ba mu calo fyawamishiwako, ubupofu bwingacingililwa bukatwalilila ukuba pa cipimo ca buko ica ndakai icasumbuka.”—The New Encyclopædia Britannica