Ukwikala Umwalola Ifunde lya kwa Kristu

“Twalilileni ukulasendelane fisendo, kabili e fyo mufishepo ifunde lya kwa Kristu.”—ABENA GALATIA 6:2, NW.

1. Mulandu nshi pambi cingasoselwe fyo ifunde lya kwa Kristu lyaba kusonga kwakulisha ku kucito busuma ilelo?

MU RWANDA, Inte sha kwa Yehova abaHutu na baTutsi babikile imyeo yabo mu busanso ku kucingilila umo no munankwe mu kwipaya kwa mikowa uko pali nomba line kwapyangilile muli cilya calo. Inte sha kwa Yehova mu Kobe, Japan, abalufishe balupwa lwabo mu cinkukuma ca bonaushi balipeshiwe amano ku fintu balufishe. Lelo, balyangufyenye ukuya ku kupusushako ifinakabupalu fimbi. Ee, ifya kumwenako fya kukafyo mutima ukushinguluke calo filango kuti ifunde lya kwa Kristu lilabomba na lelo line. Lyalikwata ukusonga kwakulisha ku kucito busuma.

2. Ni shani fintu Kristendomu aafilwa ukwishiba ubupilibulo bwe funde lya kwa Kristu, kabili ni shani twingafishapo ilyo ifunde?

² Pa nshita imo ine, ubusesemo bwa Baibolo pa lwa shino “nshiku sha kulekelesha” ishayafya bulefikilishiwa. Abengi balikwate “mimonekele ya bukapepa” lelo ‘balakaana amaka ya buko.’ (2 Timote 3:1, 5) Maka maka mu Kristendomu, imipepele yaba fye mimonekele, te ca ku mutima. Bushe ico caba pa mulandu wa kuti cabe cayafisha ukwikala umwalola ifunde lya kwa Kristu? Iyo. Yesu tengatupeela ifunde ilishingakonkwa. Kristendomu alifilwa fye ukwishiba ubupilibulo bwa lilya ifunde. Alifilwa ukumfwila aya mashiwi yapuutwamo aya kuti: “Twalilileni ukulasendelane fisendo, kabili e fyo mufishepo ifunde lya kwa Kristu.” (Abena Galatia 6:2) ‘Tufishapo ifunde lya kwa Kristu’ ukupitila mu kusendelane fisendo, te mu kupashanya abaFarise kabili mu kukanalinga ukufinya ifipe fya bamunyinefwe.

3. (a) Makambisho nshi yamo ayasanshiwa mwi funde lya kwa Kristu? (b) Mulandu nshi cingabela cilubo ukusondwelelo kuti icilonganino ca Bwina Kristu tacilingile ukukwatako amafunde yambi pa mbali ya makambisho ya kulungatika aya kwa Kristu?

³ Ifunde lya kwa Kristu lisanshamo amakambisho yonse aya kwa Kristu—nampo nga kushimikila no kusambilisha, ukusunge linso ilyasanguluka kabili ilituntulu, ukubombela pa kusungililo mutende no munensu, nelyo ukufumya ukukanasanguluka mu cilonganino. (Mateo 5:27-30; 18:15-17; 28:19, 20; Ukusokolola 2:14-16) Mu cituntulu, Abena Kristu balikakililwako ukubaka amakambisho yonse aya mu Baibolo ayalungatikwa ku bakonshi ba kwa Kristu. Kabili kwalibako na fimbi. Ukuteyanya kwa kwa Yehova, pamo pene ne filonganino cimo na cimo, kulakabila ukupangako amafunde yakabilwa ne mibombele pa kusungililako umuyano. (1 Abena Korinti 14:33, 40) Ee, Abena Kristu no kulongana nga tabaalelongana capamo abakanakwatako amafunde pamo nga aya nshita sha kulongana, ukwa kulonganina, ne fya kutungulula ukulongana kwa musango yo! (AbaHebere 10:24, 25) Ukubombela pamo ne fya kutungulula fyalinga ifitantikwa na abo abali mu bulashi mu kuteyanya na ko kwa kufishapo ifunde lya kwa Kristu.—AbaHebere 13:17.

4. Maka nshi ayakunta ukupepa kwasanguluka?

⁴ Nangu ni fyo, Abena Kristu ba cine tabasuminisha ukupepa kwabo ukusanguka icintu caimikwa ica mafunde yabulo bupilibulo. Tababombela Yehova pa mulandu fye wa kuti umuntu umo nelyo ukuteyanya kulebeeba ukumubombela. Ukucila, amaka ayakunta ukupepa kwabo yaba kutemwa. Paulo alembele ukuti: “Ukutemwa kwa kwa Kristu e kutukunta.” (2 Abena Korinti 5:14, NW, utulembo twa mwi samba) Yesu akambishe abakonshi bakwe ukulatemwana. (Yohane 15:12, 13) Ukutemwa kwa kuipeela bulilambo e pashimpwa ifunde lya kwa Kristu, kabili kulakunta nelyo ukukumbamo Abena Kristu ba cine ukuli konse, ponse pabili mu lupwa na mu cilonganino. Natumone fintu kucite fyo.

Mu Lupwa

5. (a) Ni shani fintu abafyashi bengafishapo ifunde lya kwa Kristu mu ŋanda? (b) Cinshi cintu abana bakabila ukufuma ku bafyashi babo, kabili fipindami nshi abafyashi bamo bafwile ukucimfya pa kupeela uko kukabila?

⁵ Umutumwa Paulo alembele ati: “Mwe balume, temweni abakashi benu, ifyo na Kristu atemenwe ulukuta no kuipeela pa mulandu wa luko.” (Abena Efese 5:25) Lintu umulume apashanya Kristu kabili asunga umukashi wakwe mu kutemwa no kulangulukila, alafikilisha ulubali lwakatama ulwe funde lya kwa Kristu. Ukulundapo, Yesu alangishe apabuta icitemwishi ku bana banono, ukubafukatila, ukubabikapo iminwe, no kubapaala. (Marko 10:16) Abafyashi abafishapo ifunde lya kwa Kristu na bo balalange citemwishi ku bana babo. Kwena, kwalibako abafyashi abacisange cakosa ukupashanya ica kumwenako ca kwa Yesu muli ulu lubali. Bamo mu cifyalilwa fye tabalenga bambi bamone fintu baleyumfwa. Mwe bafyashi, mwileka icintu ca musango yo cimuleshe ukukanalangisha abana benu ukutemwa kuntu mwabatemwa! Tacikumanina fye kuli imwe ukwishibo kuti mwalitemwa abana benu. Na bo bafwile ukucishiba. Kabili tabakeshibe kano mukasangeko inshila sha kulangilamo ukutemwa kwenu.—Linganyeniko Marko 1:11.

6. (a) Bushe abana balakabila amafunde ya bafyashi, kabili mulandu nshi mwayasukile fyo? (b) Mulandu nshi uukalamba apashimpwa amafunde ya mu ŋanda uo abana balekabila ukwishiba? (c) Masanso nshi yasengaukwa lintu ifunde lya kwa Kristu lyayanana mu cinshingwa-ŋanda?

⁶ Pa nshita imo ine, abana balakabila umwa kupelela, icilepilibulo kuti abafyashi babo balekabila ukwimika amafunde kabili limo limo ukukosha aya mafunde ukupitila mu kusalapula. (AbaHebere 12:7, 9, 11) Nangu ni fyo, abana bafwile ukwafwiwa panono panono ukumona imilandu apashimpilwe aya mafunde: ukuti abafyashi babo balibatemwa. Kabili bafwile ukusambilila ukuti ukutemwa e mulandu wawamisha kuli bene uwa kunakila abafyashi babo. (Abena Efese 6:1; Abena Kolose 3:20; 1 Yohane 5:3) Ubuyo bwa mufyashi uwiluka bwaba kusambilisha abacaice ukuti balebomfya “amaka ya kupelulula (NW)” pa kuti kwi pele pele bakalepingula pa fintu pa lwabo abene. (Abena Roma 12:1; linganyeniko 1 Abena Korinti 13:11.) Lubali lumbi, amafunde tayalingile ukufulisha nelyo ukusalapula ukuba ukwakaluka. Paulo atila: “Mwe bashibo, mwisonga abana benu, epali banenuka.” (Abena Kolose 3:21; Abena Efese 6:4) Lintu ifunde lya kwa Kristu lyayanana mu cinshingwa-ŋanda, tamusangwa ukusalapula uko kupeelwa mu musango wa bukali bwabulo kulamwa nelyo no kushobaula kwa kucena. Mu ŋanda ya musango yo, abana balayumfwa abacingililwa kabili abakuulililwa, te bafinininwa nelyo ababongololwa.—Linganyeniko Ilumbo 36:7.

7. Ni mu nshila nshi amayanda ya Bethel yapelela ica kumwenako ukukuma ku kwimika amafunde mu ŋanda?

⁷ Bamo abaatandalilapo amayanda ya Bethel ukushinguluke calo batila amayanda ya musango ulya e fya kumwenako fyawama ifya kushikatala mu mulandu wa mafunde ya lupwa. Nangu cingatila musangwa fye abakalamba, ififulo fya musango ulya fibomba fye kwati ni ndupwa.a Imibombele ya Bethel yalipikana kabili ifwaya ubwingi bwalinga ubwa mafunde—kwena ayafulilako ukucila pa lupwa fye ulwa cipimo ca lyonse. Nangu ni fyo, baeluda abatungulula mu mayanda ya Bethel, mu maofesi, na mu fikuulwa fya mafakitare baleesha ukubomfya ifunde lya kwa Kristu. Bacimona ngo mulimo wabo te kuteyanya fye umulimo lelo na kabili no kusumbula ukulunduluka kwa ku mupashi no “kusekelela muli Yehova” pa kati ka bakabomba banabo. (Nehemia 8:10) E ico, balatukuta ukucite fintu mu nshila yashininkishiwa kabili iya kukoselesha no kwesha ukuba abakondenkana. (Abena Efese 4:31, 32) E mulandu wine indupwa sha pa Bethel shaishibikilwa ku mupashi wabo uwa kusekelela!

Mu Cilonganino

8. (a) Cinshi lyonse cilingile ukuba e buyo bwesu mu cilonganino? (b) Ni mu mibele nshi imo iyo bamo baalomba ukwafwiwamo nelyo ukwesha ukupangamo amafunde?

⁸ Mu cilonganino na mo mwine caliba buyo bwesu ubwa kukuulana mu mupashi wa kutemwa. (1 Abena Tesalonika 5:11) E co Abena Kristu bonse balingile ukusakamana ukukanalenga ifisendo fya bambi ukufininako ukupitila mu kuipeela umulimo wa kukakatisha imfundo sha pa lwabo mu milandu ya pa lwabo. Inshita shimo, bamo balalembela ku Watch Tower Society ukufwaya ukulandapo kwa bulashi pa milandu yakuma ku fintu balingile ukumona amafilimu yamo, ifitabo, nangu fye ifya kwangasha. Lelo, Sosaite tayakwata maka ya kuceeceeta ifintu fya musango yo no kupeelapo ubupingushi. Mu milandu iingi, iyi yaba milandu iyo umuntu umo umo nelyo umutwe wa lupwa alingile ukupingulapo, ukushintilila pa fyo atemwa ifishinte fya Baibolo. Bambi bakongamina ku kwalula imitubululo ya Sosaite ne fya kutungulula ukuba mafunde. Ku ca kumwenako, mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa March 15, 1996, mwali icipande icishaiwamina icalekoselesha baeluda ukucita inyendo sha bucemi pa baba mu cilonganino. Bushe imifwaile yali kupampamika amafunde? Iyo. Nangu cingatila abo ababa na maka ya kukonka ilya mitubululo balamwenamo apakalamba, baeluda bamo tabengaba na maka ya kukonkamo. Mu kupalako, icipande ca “Ifipusho Ukufuma ku Babelenga” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa April 1, 1995 calesoka ku kukanacefya ubucindami bwa ca kucitika ca lubatisho ukupitila mu kucishamo, pamo nga ukupyeta kwa ciwowo nelyo ukutantama kwa kucimfya. Bamo balibomfya uku kufunda kwakosoka mu nshila ya kucishamo, ukupanga fye ne funde lya kuti ukutuma kardi walembwapo amashiwi ya kukoselesha pali ici ca kucitika calilubana!

9. Mulandu nshi cacindamina ukuti tulesengauka ukucishamo kulengulula no kupingulana?

⁹ Langulukeni, na kabili, ukuti nga ‘ifunde ilituntulu ilya buntungwa’ lili no kuba ilyapulamo mu kati kesu, tufwile ukusumino kuti bakampingu ba Bena Kristu bonse tabapalana. (Yakobo 1:25) Bushe kuti twakalifiwa nga ca kuti abantu balikwata ukusalapo uko kushitoba ifishinte fya mu Malembo? Iyo. Ukukalifiwa kuti kwalenga amalekano. (1 Abena Korinti 1:10) Paulo, lintu aletusoka ukukanapingula Umwina Kristu munensu, atile: “Ni kuli Shikulu wakwe wine eminina atemwa awa; no kutungililwa aletungililwa, pantu Shikulu ali na maka ya kumulengo kwiminina.” (Abena Roma 14:4) Tulaba mu busanso bwa kufulwisha Lesa nga twalapontelana pa milandu iilingile ukulekelwa kuli kampingu wa muntu umo umo.—Yakobo 4:10-12.

10. Ni bani bapeelwo mulimo wa kulinda icilonganino, kabili ni shani fintu twingabatungilila?

¹⁰ Natuleibukisha, na kabili, ukuti baeluda balipeelwo mulimo wa kulinda umukuni wa kwa Lesa. (Imilimo 20:28) Babelako ukwaafwa. Tulingile ukuyumfwa abantungwa ukubatununuka ukuti batupandeko amano, pantu baliba basambi ba Baibolo kabili balibeleshanya ne fyalandwapo mu mpapulo sha Watch Tower Society. Lintu baeluda bamona imyendele iyo mu kupalishako ingatungulula ku kutoba ifishinte fya mu Malembo, ukwabulo mwenso balapeela ukufunda ukukabilwa. (Abena Galatia 6:1) Ababa mu filonganino bakonka ifunde lya kwa Kristu pa kubombela pamo na ba bakacema batemwikwa, abatungulula mu kati kabo.—AbaHebere 13:7.

Baeluda Babomfya Ifunde lya kwa Kristu

11. Ni shani fintu baeluda babomfya ifunde lya kwa Kristu mu cilonganino?

¹¹ Baeluda balafwaisha ukufishapo ifunde lya kwa Kristu mu cilonganino. E batungulula mu kushimikile mbila nsuma, mu kusambilisha ukufuma mu Baibolo pa kufika pa mitima kabili, pamo nga bakacema bakwato kutemwa, abafuuka, balalanda ku “batompoke mitima.” (1 Abena Tesalonika 5:14) Balasengauka imibele ya mutima iishili ya Bwina Kristu iyaba mu mipepele ishaifulila iya mu Kristendomu. Kwena, cino calo cileya cilebotelela mu kwangufyanya, kabili ukupala Paulo, baeluda kuti pambi bayumfwa ukuba abasakamana pa lwa mukuni; lelo balasungilila ukushikatala ilyo balebomba no kusakamana kwa musango yo.—2 Abena Korinti 11:28.

12. Lintu Umwina Kristu atununuka eluda ku kwafwiwa, ni shani fintu eluda engankulako?

¹² Ku ca kumwenako, Umwina Kristu kuti pambi afwaya ukulanshanya na eluda pa lwa mulandu umo uwacindama uushalandwapo mu ca kuloshako icili conse ica mu Malembo nelyo icikumine ku kulinganya ifishinte fyalekanalekana ifya Bwina Kristu. Nalimo nabamutambika ukusumbulwa pa ncito ukukwete amalipilo yakulilako lelo no kushingamwa ukukalamba. Nelyo wishi uushatetekela uwa Mwina Kristu wacaice kuti pambi alefushe ncito ku mwana wakwe ico cingambukila ubutumikishi bwakwe. Mu mibele ya musango yo eluda alataluka ku kupeela imfundo sha pa lwakwe. Mu cifulo ca ico, mu kupalako akesula Baibolo no kwaafwa uyo muntu ukupelulula pa fishinte fyampeneko. Kuti pambi abomfya Watch Tower Publications Index, nga e po ili, ku kusanga cintu “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” aalandapo pali ilyo lyashi mu mabula ya Ulupungu lwa kwa Kalinda ne mpapulo shimbi. (Mateo 24:45) Ni shani nga ca kuti Umwina Kristu pa numa ya ico apingulapo mu nshila iilemoneka nge ishiweme mu menso ya kwa eluda? Nga ca kuti uko kupingulapo takuletoba mu kulungatika ifishinte fya Baibolo nelyo amafunde, Umwina Kristu akasango kuti eluda akacindika insambu ya uyo muntu iya kupingulapo muli yo nshila, ukwishibo kuti “umuntu onse ali no kusende cipe cakwe umwine.” Umwina Kristu alingile ukwibukisha, nangu cibe fyo ukuti “ico umuntu abyala, e co akalobolola.”—Abena Galatia 6:5, 7.

13. Mu cifulo ca kupeela icasuko ca kulungatika ku fipusho nelyo ukupeela fye imfundo shabo abene, mulandu nshi baeluda baafwila bambi ukupelulula pa milandu?

¹³ Mulandu nshi eluda wakwato kubelesha engabombela muli iyi nshila? Ni pa milandu nakalimo ibili. Ica kubalilapo, Paulo aebele icilonganino cimo ukuti taali ‘ni cibinda pa citetekelo cabo.’ (2 Abena Korinti 1:24) Uyu eluda, mu kwaafwa bamunyina ukupelulula pa Malembo no kupingulapo mu nshila ya kumfwikisha icibimbilwemo, alepashanya imibele ya mutima iya kwa Paulo. Alishibo kuti ubulashi bwakwe bwaliba na muntu bwapeleela, nga fintu fye na Yesu aishibe ukuti kwaliko umwapeleleele ubulashi bwakwe. (Luka 12:13, 14; Yuda 9) Pa nshita imo ine, baeluda mu kuitemenwa balapeela ukufunda kwa kwaafwa, ukwakosa, ukwa mu Malembo lintu cakabilwa. Ica cibili, uyu eluda alekansha Umwina Kristu munankwe. Umutumwa Paulo atile: “Ifilyo ifyakosa fya bakalamba, abo bakansho kulingulula kwabo pa kweshaesha ukupaatululo busuma ukubulekanya no bubi.” (AbaHebere 5:14) Muli fyo, pa kukula ukufika ku kukosoka, tuli no kubomfya amaka yesu aya kupelulula fwe bene, ukukanalashintilila lyonse fye pa muntu umbi ukutulange ca kucita. Uyu eluda, pa kulanga Umwina Kristu munankwe ifya kupelulula mu Malembo, muli yo nshila alemwaafwa ukulunduluka.

14. Ni shani fintu abakosoka bengalango kuti balicetekela muli Yehova?

¹⁴ Twalitetekela ukuti Yehova Lesa ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo kuti asonga imitima ya bakapepa bakwe. E ico, Abena Kristu bakosoka bepukisha ku mitima ya bamunyinabo, ukubapaapaata, nge fyacitile umutumwa Paulo. (2 Abena Korinti 8:8; 10:1; Filemone 8, 9) Paulo alishibe ukuti bantu bashalungama, e bakabila sana amafunde ya kulonsha pa kubasunga mu myendele yalinga, te balungami iyo. (1 Timote 1:9) Talangishe umutunganya nelyo ukukanacetekela bamunyina, lelo alibacetekeele. Ku cilonganino cimo alembele ati: “Tusuubilila Shikulu pali imwe.” (2 Abena Tesalonika 3:4) Icitetekelo ca kwa Paulo, ukucetekela kwakwe no kusuubila mu cine cine fyalimwafwile nga nshi ku kukunta balya Bena Kristu. Baeluda na bakangalila benda ilelo e buyo bumo bwine bakwata. Fintu aba baume baba aba kupembesula, ilyo mu kutemwa balecema umukuni wa kwa Lesa!—Esaya 32:1, 2; 1 Petro 5:1-3.

Ukwikala Umwabela Ifunde lya kwa Kristu

15. Fipusho nshi fimo ifyo twingaipusha fwe bene ukumona nampo nga tulebomfya ifunde lya kwa Kristu mu kwampana kwesu na bamunyinefwe?

¹⁵ Ifwe bonse tukabila ukuibebeta lyonse ukumona nampo nga tuleikala umwabela ifunde lya kwa Kristu no kulisumbula. (2 Abena Korinti 13:5) Mu cituntulu, ifwe bonse kuti twanonkelamo mu kwipusho kuti: ‘Bushe naliba uukuulilila nelyo uulengulula? Bushe nalishikatala nelyo bushe ndacishamo? Bushe ndalangulukilako bambi nelyo bushe mpampamina fye pa nsambu shandi?’ Mu milandu iishalandwapo mu kulungatika muli Baibolo Umwina Kristu teesha ukweba bamunyina ico balingile ukucita na cintu bashilingile kucita.—Abena Roma 12:1; 1 Abena Korinti 4:6.

16. Ni shani fintu twingaafwa abaisuusha abene, na muli fyo ukufishapo ulubali lwakatama ulwe funde lya kwa Kristu?

¹⁶ Muli shino nshita shayafya, calicindama ukuti tulefwayako inshila sha kukoseleshanya. (AbaHebere 10:24, 25; linganyeniko Mateo 7:1-5.) Lintu twalolesha bamunyinefwe na bankashi, bushe imibele yabo iisuma taitwambukila apakalamba ukucila ifitwambukila amabunake yabo? Kuli Yehova, umo na umo alibo wa mutengo. Ku ca bulanda, te bonse abayumfwa muli yo nshila, nangu fye ukuti na bo bene pa lwabo ba mutengo. Abengi bakongamina ku kumona fye impuso sha pa lwabo no kukanapwililika. Pa kukoselesha aba musango yo—na bambi—bushe kuti twaeshako ukulanda ku muntu umo nelyo babili pa kulongana kumo kumo, ukubaleka beshibe umulandu tutesekesesha ukubapo kwabo no kusangwilako kwacindama uko bapeela mu cilonganino? Mwandi buseko ukwangushako icisendo cabo muli iyi nshila na muli fyo ukufishapo ifunde lya kwa Kristu!—Abena Galatia 6:2.

Ifunde lya kwa Kristu Lilabomba!

17. Ni mu nshila nshi ishapusanapusana mumwena ifunde lya kwa Kristu uko lilebomba mu cilonganino mwabamo?

¹⁷ Ifunde lya kwa Kristu lilabomba mu cilonganino ca Bwina Kristu. Tulalimona uko libomba cila bushiku—lintu Inte shinensu mu mukoosha shilepeelako bambi imbila nsuma, lintu balesansamushanya no kukoseleshanya, lintu baleshomboka pa kubombela Yehova te mulandu na mafya yakulisha, lintu abafyashi batukuta ukukushisha abana ku kutemwa Yehova ne mitima yasekelela, lintu bakangalila basambilisha Icebo ca kwa Lesa mu kuba no kutemwa ne cikabilila, ukucincimusha umukuni ukuba no kupimpa kwaswangana ukwa kubombela Yehova kuli pe na pe. (Mateo 28:19, 20; 1 Abena Tesalonika 5:11, 14) Fintu umutima wa kwa Yehova uba uwasamwa lintu ifwe ngo muntu umo umo twabomfye funde lya kwa Kristu mu myeo yesu! (Amapinda 23:15) Afwaya bonse abatemwe funde lyakwe ilyapwililika ukuti bakekale kuli pe na pe. Muli Paradise uuleisa, tukapita mu nshita lintu umutundu wa muntu ukapwililika, inshita ilyo kushakabe bampulamafunde, kabili inshita lintu ukukongama konse ukwa mitima yesu kukaba ukwalamwa. Mwandi cilambu cabamo bukata ica kwikala umwabela ifunde lya kwa Kristu!

[Futunoti]

Muletontonkanyapo Shani?

Mulandu nshi Kristendomu ashaishibila umwalola ifunde lya kwa Kristu?

Ni shani fintu twingabomfya ifunde lya kwa Kristu mu lupwa?

Pa kubomfya ifunde lya kwa Kristu mu cilonganino, cinshi tufwile ukusengauka, kabili cinshi cintu tufwile ukucita?

Ni shani fintu baeluda bengomfwila ifunde lya kwa Kristu ilyo balebomba ne cilonganino?

[Icikope pe bula 23]

Umwana wenu akabila sana ukutemwikwa

[Icikope pe bula 24]

Fintu bakacema besu abakwato kutemwa baba aba kupembesula!