Icilonganino ca Bwina Kristu—Cilakosha

POPI, umukashana uwa myaka ya mu kubangilila iya ba20 alifuupwilwe pa mulandu wa mibele ishaweme mu lupwa pa lwa kukanalanshanya na bafyashi bakwe.a Pa numa ya kulanshanya na eluda wa Bwina Kristu no mukashi wakwe, abalembeele ukuti: “Ndetasha nga nshi pa kukwata inshita ya kulanda na ine. Ndetasha sana pa kuti mulansakamana. Ndetasha Yehova pa kumpeela abantu ningacetekela no kulanda na bo.”

Toula, uwafwililwe umulume nomba line uwakwata abana abapungwe babili, aisangile mu mafya ya fya ndalama na mu malangulushi. Wene na bana bakwe lyonse balekoshiwa ilyo baletandalilwa na baupana babili aba Bwina Kristu aba mu cilonganino. Pa numa ya kusambilila ifya kwikala no bwafya bwakwe, abatumine kardi, atile: “Lyonse ndamwibukisha mu mapepo yandi. Ndebukisha imiku iingi iyo mwangafwile no kuntungilila.”

Bushe inshita shimo mulomfwa ukuti ‘namufininwa’ ku mafya yalefulilako aya cino calo? (Mateo 11:28) Bushe mwalipita mu fintu fya bulanda mu bumi pa mulandu wa “nshita ne ca mankumanya”? (Lukala Milandu 9:11) Kanshi tamwaba mweka. Lelo nga fintu iminshipendwa ya bacushiwa basanga, na imwe kuti mwasanga ubwafwilisho mu cilonganino ca Bwina Kristu ica Nte sha kwa Yehova. Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E., umutumwa Paulo asangile ukuti abasumina banankwe bamo ‘balemusansamusha’ sana. (Abena Kolose 4:10, 11) Na imwe ici kuti camucitikila.

Ukutungilila no Kwafwa

Mu Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki, ishiwi “icilonganino,” lyafuma kwi shiwi lya ciGriki ilya ek·kle·siʹa, ilipilibula abantu ababungana. Ilyo ishiwi lyalikwatamo no bupilibulo bwa kwikatana no kwafwana.

Icilonganino ca Bwina Kristu citungilila icine ca Cebo ca kwa Lesa no kubilisha imbila nsuma iya Bufumu bwakwe. (1 Timote 3:15; 1 Petro 2:9) Lelo icilonganino cilaafwa no kutungilila lwa ku mupashi abantu abalonganamo. E co umo kuti asangamo fibusa fya kutemwa, ifyangwako kabili ifisakamana, ifiitemenwa ukwafwilisha no kusansamusha bambi ilyo bali mu mafya.— 2 Abena Korinti 7:5-7.

Bakapepa ba kwa Yehova lyonse balasanga ukucingililwa no mutelelwe mu cilonganino cakwe. Kemba wa malumbo alangilile ukuti alesanga ubuseko no mutelelwe pa bantu ba kwa Lesa abalongene. (Amalumbo 27:4, 5; 55:14; 122:1) Mu nshila imo ine ilelo, icilonganino ca Bwina Kristu caba kubishanya kwa basumina banensu abakuulana no kukoseleshanya.—Amapinda 13:20; Abena Roma 1:11, 12.

Ababa mu cilonganino basambilishiwa ‘ukubombe cisuma kuli bonse, no kucishamo ku ba bwananyina bwa mu citetekelo.’ (Abena Galatia 6:10) Fintu basambilishiwa mu Baibolo fibalenga ukutemwa aba bwananyina no kutemwanisha. (Abena Roma 12:10; 1 Petro 3:8) Bamunyina ba ku mupashi na bankashi mu cilonganino balengwa ukuba aba cikuuku, aba mutende, aba nkumbu. (Abena Efese 4:3) Balyangwako kuli bambi pantu babombela pa fyo basambilila.—Yakobo 1:27.

E co, mu cilonganino, abafininwa balasanga ulupwa lwa ku mupashi. (Marko 10:29, 30) Ukuba fye mwi bumba lyaikatana kabili ilya kutemwa kulabakosha. (Amalumbo 133:1-3) Ukupitila mu cilonganino, “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” apayanya ‘ifya kulya fya ku mupashi ifinonsha mu nshita iyene.’—Mateo 24:45.

Ubwafwilisho Ukufuma Kuli Baeluda Abatutemwa

Ababa mu cilonganino ca Bwina Kristu kuti baenekela ukusangamo abacemi abatutemwa, abomfwikisha, kabili abafikapo abapayanya ubwafwilisho bwa ku mupashi ne nkosho. Abacemi bakwata imibele ya musango yu baba ngo “mwa kufisama ku mwela, ngo mwa kubelama ku kupongoloka kwa mfula.” (Esaya 32:1, 2) Baeluda basontwa no mupashi wa mushilo, nelyo bakangalila, balasakamana abantu ba kwa Lesa abapale mpaanga, bakoselesha abalwala na bapopomenwa, kabili bafwaya ukwafwa abalufyenye.—Amalumbo 100:3; 1 Petro 5:2, 3.

Kwena ibumba lya baeluda ba mu cilonganino te bumba lya badokota, abengondapa amalwele abasumina banabo bengakwata. Muli buno bwikashi, abalwele bacili ‘balekabila ing’anga.’ (Luka 5:31) Nangu cibe fyo abacemi ba musango yu kuti baafwa abalekabila lwa ku mupashi. (Yakobo 5:14, 15) Nga cilekabilwa baeluda kuti baafwilisha na mu nshila imbi.— Yakobo 2:15, 16.

Bushe nani atungilila uku kutantika kwa kutemwa? Ni Yehova Lesa umwine! Kasesema Esekiele alangilila Yehova ngo ulebilisha ukuti: “Nkafwayo mukuni wandi no kuusokota. . . . no kushipokolola konse uko shasalanganiwe . . . Ine nkalacemo mukuni wandi, kabili ine nkalashilengo kuyolola.” Lesa alyangwako na ku mpaanga shanaka.—Esekiele 34:11, 12, 15, 16.

Ukwafwa Kwine Kwine pa Nshita Iyene

Bushe mu cilonganino ca Bwina Kristu mwaliba ukwafwa kwine kwine? Ee, kabili ifya kumwenako fikonkelepo filelangilila imibele yalekanalekana umo icilonganino cafwilisha.

◆ Ukufwilwa umutemwikwa. Umulume wa kwa Anna afwile pa numa ya kulwalilila. Asosa ukuti: “Ukutula lilya ndapokelela ukutemwa ukufuma ku ba bwananyina ba Bwina Kristu. Amashiwi ya cikuuku aya lyonse aya kutungilila no kukoselesha ukufuma ku basumina banandi, ukusanshako no kunkumbatila fyalinenga ukusansamuka mu cifulo ca kupopomenwa, kabili ndatasha Yehova. Ukutemwa kwabo kwalinenga ukuyumfwa uwatungililwa nga nshi, uwakoseleshiwa, uwasakamanwa bwino.” Napamo na imwe mwalipitile muli iyi nshita ya bulanda lintu mwafwililwe umutemwikwa wenu. Pa nshita sha musango yu, ababa mu cilonganino kuti bapayanya icisansamushi cingakabilwa sana no kumikoselesha.

◆ Ukulwala. Arthur, kangalila wenda uwa ku Poland, lyonse aletandalila ifilonganino fya ku Central Asia pa kuti afikoseleshe lwa ku mupashi. Inshita imo ilyo aletandalila ifi filonganino, aishilelwala kabili pa kupola alipitile mu bwafya. Mu kuba no kutasha nga nshi Arthur ebukisha ukuti: “Ndefwaya ukumweba ifyo bamunyina na bankashi mu [musumba wa Kazakhstan] bansakamene. Bamunyina na bankashi abengi abo nshaishiba pamo na balefwaya ukwishiba icine baletele indalama, ifya kulya, no muti. . . . Kabili balecite ci no buseko nga nshi.

“Tontonkanyeni ifyo cali lintu napokelele enifulupu umwali indalama na kalata uwaletila: ‘Munyina Watemwikwa, Mwapoleni. Bamayo balimpeele indalama sha kushitamo ice cream, lelo napingwilepo ukumupeela pa kuti mushite umuti. Mupole bwangu. Yehova acili aletukabila. Kabili mukatushimikileko utushimi na tumbi utusuma kabili utusambilisha. Nine Vova.’” Nga fintu cilangililwe kuli ici cacitike, abaice na bakalamba mu cilonganino kuti baba fya kukoselesha mu nshita sha malwele.—Abena Filipi 2:25-29.

◆ Ukupopomenwa. Teri alefwaisha ukuba painiya, nelyo kabilisha wa Bufumu uwa nshita yonse. Lelo pa mulandu wa mafya alilekele bupainiya. Asosa ukuti: “Nayumfwile uwa mulandu nga nshi pa kufwaya ukubombako uyu mulimo lelo ukwisaleka ninshi no mwaka taulapwa.” Teri alilubile pa kusumina ukuti Yehova kuti abekelwa fye muli wene nga alebomba amaawala ayengi mu mulimo wakwe. (Linganyeniko Marko 12:41-44.) Pa mulandu wa kupopomenwa taleikala na bantu. Lelo ubwafwilisho bwa cine cine bwafumine mu cilonganino.

Teri atila: “Painiya wa cikalamba alishilengafwa kabili alekutika ilyo nalemweba ifyali ku mutima. Ilyo naile ku ng’anda naumfwile kwati natuulwa icisendo. Ukutula lilya, uyu nkashi painiya no mulume wakwe, uuli ni eluda mu cilonganino, balengafwa sana. Lyonse balentumina lamya ku kwishiba ifyo ndi. . . . Balansuminisha ukuba na bo pe sambililo lya lupwa inshita shimo, icanenga ukumona ubucindami bwa kwikatana kwa ndupwa.”

Na ku Bena Kristu baipeela, caliseeka ku bengi ukupopomenwa, ukufuupulwa, no kutalalilwa. Ifyo tutasha ukuti ubwafwilisho bwabamo ukutemwa bulasangwa mu cilonganino ca kwa Lesa!—1 Abena Tesalonika 5:14.

◆ Utuyofi na masanso. Tontonkanyeni pa lwa lupwa lwa bali bane ulwalufishe ifipe fyonse lintu ing’anda yabo yapiile. Mu kwangufyanya fye bakwete ico baleita “ica kukoselesha ico tushakalabe icatulengele ukumona ukutemwa kwa cine pa bantu ba kwa Yehova.” Balondolola ukuti: “Ilyo line fye twalisansamushiwe kuli bamunyina na bankashi aba ku mupashi abaletuma balamya ku kututungilila no kulanga icikuuku. Lamya yalelila fye lyonse. Ukwangwako kwine kwine ukwa bonse no kutemwa fyatulengele ukulila pa kutasha.”

Tapakokwele, ibumba likalamba ilya bamunyina lyaliteyanishiwe kuli baeluda ba mu cilonganino, kabili mu nshiku fye shinono, bakuulile ulupwa lwesu ing’anda ipya. Umwina mupalamano atile: “Moneni! Kuli abantu ba misango na misango abalebombela kulya, abaume, abanakashi, abafiita, na bena Spain!” Ici cali bushinino bwa kutemwa kwa ba bwananyina.—Yohane 13:35.

Abena Kristu banensu bapeele ulu lupwa ifya kufwala, ifya kulya, ne ndalama. Bawishi balandilepo ukuti: “Ici cacitike mu nshita ya Krisimasi lintu uuli onse apeela ubupe, lelo kuti twasosa ukuti takuli uuli onse uwapeelwe ifintu ukucila ifwe.” Kabili balundapo ukuti: “Panono panono tuleya tulelabako ku fya mulilo kabili tuleibukisha incitilo shisuma ne fibusa. Tuletasha Shifwe uwa mu muulu uwa kutemwa, Yehova, pa kukwata ulu lupwa lwa bamunyina pe sonde ulushaiwamina na pa kuba ulubali lwa luko!”

Kwena, imibombele ya musango yu taingacitika nelyo ukwenekelwa ukuli konse ukwacitika akayofi. Lelo ici cilangilila fye ifyo icilonganino cingafwilisha.

Amano ya ku Muulu

Abengi balisanga na cimbi ica kubafwilisha no kubakosha mu cilonganino ca Bwina Kristu. Bushe cinshi ico? Impapulo isho “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” apayanya. Ishaishibikwa sana pali ishi mpapulo shaba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! Pa kupayanya ukufunda kwabamo ukushilimuka kabili ukubomba, ishi mpapulo shishintilila pa mano ya bulesa ayasangwa muli Baibolo. (Amalumbo 119:105) Ifyebo fya mu malembo filundwapo no kufwailisha kwacetekelwa kabili ukwa maka ukulanda pa malyashi pamo nga ukupopomenwa, ukupuupuutuka ku mafya ya kucushiwa, amafya yalekanalekana aya mu bwikashi na ya fya bunonshi, amafya abacaice bakumanya, na mafya ya fyalo ifipiina. Na kucilisha, ishi mpapulo shisumbula inshila ya kwa Lesa nge mikalile yawamisha.—Esaya 30:20, 21.

Cila mwaka, Watch Tower Society ipokelela iminshipendwa ya bakalata aba kutasha. Ku ca kumwenako, pa cipande ca muli Loleni! pa lwa kuipaya, umulumendo mu Russia alembele ukuti: “Pa mulandu wa kukongamina ku kupopomenwa, . . . Ilingi nalefwaya ukuipaya. Ici cipande cakoseshe icisumino candi ica kuti Lesa akangafwa mu mafya yandi. Afwaya ukuti mbe uwa mweo. Ndemutasha pa kungafwa ukupitila muli ci cipande.”

Nga ca kuti camwansha ukukalulula amafya ya mutatakuya muli cino calo, kuti mwacetekela ukuti mu cilonganino ca Bwina Kristu mwaliba icubo cacingililwa. Cine cine nga ca kuti iciswebebe ca buno bwikashi bushakwata ukutemwa cilepwisha amaka yenu, kuti mwasanga umulonga wa kumupeela amaka mu kuteyanya kwa kwa Yehova. Pa numa ya kwafwilishiwa muli uyu musango, na imwe kuti mwasosa ifyasosele uyu mwanakashi wa Bwina Kristu uwatenseshe umulume wakwe ilyo alwalishe, atile: “Pa mulandu wa kuti kwali abatutemenwe na baletusakamana, ng’umfwa kwati Yehova atusendele pa minwe yakwe ilyo twali muli aya macushi. Ndatasha pa kuba mu kuteyanya kushaiwamina ukwa kwa Yehova!”

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 26]

Kuti twakosha abalwele, abaleloosha na bambi