Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w01 4/15 amabu. 25-28
  • Kuti Mwatunguluka Nangu Tamwakushiwe Bwino

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Kuti Mwatunguluka Nangu Tamwakushiwe Bwino
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—2001
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ica Kumwenako ca mu Malembo
  • Inkulilo Isuma Nelyo iya Mafya?
  • Fwayeni Ukwishiba Yehova
  • Icefyeni Kuli Lesa
  • Ubusuma Bwaba mu Mitantikile ya kwa Yehova
  • Yoshia Asalilepo Ukucita Icalungama
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2009
  • Yoshia Waicefya Alisenaminwe Kuli Yehova
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2000
  • Yoshia Alikwete Abanankwe Abalecita Ifisuma
    Sambilisheni Abana
  • Yoshia Alitemenwe Amafunde ya kwa Lesa
    Ifyo Wingasambilila ku Malyashi ya mu Baibolo
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—2001
w01 4/15 amabu. 25-28

Kuti Mwatunguluka Nangu Tamwakushiwe Bwino

NICHOLAS ali uwatalama ukufuma fye ku bwaice.a Mu kupita kwa nshita, ukucululuka kwakwe ukwa muntontonkanya kwamulengele atendeka ukubomfya imiti ikola no kunwensha ubwalwa. Nicholas alondolola ati: “Batata bali ni bacakolwa, kabili ine na nkashi yandi baletucusha sana.”

Mu bwikashi bwabo, abafyashi ba kwa Malinda baishibikwe nga bakapepa bacindikwa. Lelo baliyobeke na mu kalibumba ka mipepele. Malinda, uuli mu myaka ya ba 30 ailishanya ukuti: “Fimo ifyo balecita mu kalibumba kabo aka mipepele fyalenkalifya kabili fyaonawile umutontonkanya wandi ilyo nali umwaice.” Akonkanyapo ukuti: “Balengele nalayumfwa uwapelelwa kabili uushacindama lyonse ukutula fye lintu ningebukisha.”

Nani wingakaana ukuti inkondo, amacushi, ukulekeleshiwa ku bafyashi, na mafya yambi fyalyonaula inkulilo ya bengi? Amafya abacaice bapitamo yalabipisha. Lelo bushe ayo mafya yafwile ukubelelela ica kuti yalenga umo ukukanapokelela icine caba mu Cebo ca kwa Lesa no kusanga umutende? Te mulandu ne nkulilo ya kwa Malinda na Nicholas, bushe kuti batunguluka nga bantu bampomfu? Intanshi beebeeteni ica kumwenako ca kwa Yoshia, Imfumu ya Yuda.

Ica Kumwenako ca mu Malembo

Yoshia atekele Yuda pa myaka 31 mu mwanda wa myaka uwalenga 7 B.C.E. (659-629 B.C.E) Ilyo Yoshia abikilwe pa bufumu, pa numa ya kwipaiwa kwa kwa wishi, ifintu mu Yuda fyalibipile sana. Mu Yuda na mu Yerusalemu mwaiswile bakapepa ba kwa Baali na balelapa kuli Milkomu, umulungu ukalamba uwa bena Amone. Sefania uwali kasesema wa kwa Lesa pali ilya nshita atile, Bacilolo ba mu Yuda bali “ni nkalamo ishilila,” na bapingushi bali “mimbulu ya ku cungulo.” Ici calengele ukuti ulukaakala no bucenjeshi fibe mpanga yonse muli cilya calo. Abengi baleti mu mitima yabo: “Yehova takacite cisuma nangu kucite cibi.”—Sefania 1:3–2:3; 3:1-5.

Bushe Yoshia ali ni mfumu ya musango nshi? Esra, kapenda wa nshita sha mu Baibolo alemba ati: “[Yoshia] acitile ne cawama mu menso ya kwa Yehova, aendele na mu mibele ya kwa Davidi wishi, ukwabulo kupaatukila ku kwa kulyo nangu ku kwa kuso.” (2 Imilandu 34:1, 2) Ici calangilila ukuti Yoshia alitungulwike mu kucita icalungama mu menso ya kwa Lesa. Lelo bushe ulupwa afumineko lwali shani?

Inkulilo Isuma Nelyo iya Mafya?

Ilyo Yoshia afyelwe mu 667 B.C.E, Amone, wishi ali fye ne myaka 16, kabili shikulu wakwe Manase e waleteka Yuda. Pa mfumu shabipishe sana ishatekele Yuda pali na Manase. Pa kupanga ifipailo fya kwa Baali, “alecita ububi ubwingi mu menso ya kwa Yehova.” Apishishe abana bakwe mu mulilo, alecita icimpa, alebuke mbuko, ukupupe mipashi no kusuumya umulopa wa ba kaele abengi. Na kabili, Manase aletele icabaswa ca ashera ico apangile mu ng’anda ya kwa Yehova. Abeleleke Yuda na Yerusalemu ‘ukucito bubi ukucile nko isho Yehova afitile ku cinso ca bena Israele.’—2 Imilandu 33:1-9.

Manase alibipile sana ica kuti Yehova alekele bamusenda mu makusu ku Babiloni, umo uwa misumba ya cifumu iya mfumu ya Ashuri. Ilyo acili muli bunkole, Manase alilapile, ukuicefya, no kulomba ubwelelo kuli Yehova. Lesa alyumfwile ilyo alombele ububile kabili amubweseshe pa bufumu mu Yerusalemu. Lyene Manase atendeke ukuwamye fintu kabili alitungulwikeko.—2 imilandu 33:10-17.

Bushe ububifi bwa kwa Manase no kulapila kwakonkelepo fyakumine shani umwana wakwe Amone? Alibipishe. Ilyo Manase alapile no kubombesha pa kuti asangulule uluko ulo akoweshe umwine, Amone tayankwileko. Ilyo apyene ubufumu pa myaka 22, Amone “acitile ububi mu menso ya kwa Yehova ifyo Manase wishi acitile.” Taicefeshe kuli Yehova, “lelo, Amone uyu alecisha mu bubi.” (2 Imilandu 33:21-23) Yoshia ali fye ne myaka 6 ilyo Amone ali imfumu ya Yuda. Mwandi inkulilo ya kwa Yoshia ifwile yalibipile!

Ukuteka kwa kwa Amone ukwabipa kwapwile pa numa ya myaka ibili ilyo ababomfi bakwe bamwimine no kumwipaya. Lelo, aba muli lulya luko, balipeye abalelwisha Amone no kucita Yoshia mwane imfumu.—2 Imilandu 33:24, 25.

Te mulandu na macushi apitilemo ku bwaice, Yoshia atwalilile ukucite calungama mu menso ya kwa Yehova. Ukuteka kwakwe kwalitungulwike ica kuti Baibolo itila: “Takwatalile akube mfumu nga wene, iyabweleele kuli Yehova umutima wa iko onse, no mweo wa iko onse, na maka ya iko yonse, umwabela amalango yonse ya kwa Mose; kabili pa numa ya iko takwaimine iyali nga yene.”—2 Ishamfumu 23:19-25.

We ca kumwenako ubusuma ico Yoshia aba kuli bonse abapita mu mafya ku bwaice! Cinshi twingasambilila ku ca kumwenako cakwe? Cinshi calengele Yoshia ukusala inshila isuma no kutwalilila muli yene?

Fwayeni Ukwishiba Yehova

Ica kumwenako cisuma ico Yoshia akwete ku bwaice, ca kwa Manase, shikulu wakwe uwalapile. Baibolo tayalanda ubutali bwa nshita aba babili babishenye nangu myaka Yoshia akwete ilyo Manase alungike inshila shakwe. Apo indupwa sha ciYuda shaleikatana, napamo Manase alyafwile umwishikulu wakwe ukutaluka ku mibele yabipa iyali mpanga yonse ukupitila mu kumusambilisha ukucindika Lesa wa cine, Yehova, ne cebo cakwe. Imbuto shonse isha cine isho Manase abyele mu mutima wa kwa Yoshia, napamo ukusanshako ne fya kumwenako fisuma fimbi, kuli pele pele fyalitwele ifisabo. Mu mwaka walenga 8 mu kuteka kwakwe, Yoshia uwali ne myaka 15, afwaile ukwishiba no kucita ubufwayo bwa kwa Yehova.—2 Imilandu 34:1-3.

Uko bamo bomfwa fye ifya ku mupashi ni kuli balupwa wabo aba patali, abeshibishi, nelyo ku mwina mupalamano. Lelo, ishi mbuto sha ku mupashi shibyalwa nga shasakamanwa bwino kuti shatwala ifisabo fisuma pa numa. Malinda uo tulandilepo kale, alikwete umwina mupalamano, uwa cikalamba uwalemutwalila lyonse bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! pa ng’anda. Pa kumufulukisha atila: “Ico natemenwe sana pa lwa uyu mwina mupalamano ca kuti talesefya inshiku sha mwikalwe. Ici calicindeme kuli ine pantu ubushiku bwa Halloween ne nshiku shimbi isha mwikalwe shali ni nshiku sha kusefya kwa ntambi mu kalibumba ka mipepele akaleyako abafyashi bandi.” Pa numa ya myaka 10, ilyo umunankwe amulaalike ku kulongana kwa Bwina Kristu pa Ng’anda ya Bufumu iya Nte sha kwa Yehova, Malinda aibukishe uyu mwina mupalamano kabili asumine ukuyasangwako. Ico calimwafwile ukufwayafwaya icine.

Icefyeni Kuli Lesa

Ukuteka kwa kwa Yoshia kwaishibikilwe ku kusangulula sana imipepele mu calo ca Yuda. Pa numa ya kwimya lulu wa myaka 6 uwa kupwisha ukupepa utulubi no kuwamya icalo ca Yuda, Yoshia atwalilile ukuwamya ing’anda ya kwa Yehova. Ilyo uyo mulimo waletwalilila, mwandi ico Shimapepo Mukalamba, Hilkia asangile calicindeme! Asangile “ibuuku lya malango ya kwa Yehova” lilya line ilya pa kubala. Kalemba, Shafani uo Hilkia aebele ukusunga ili buuku basangile ilyaletele ukwanga, aileeba imfumu icacitike. Bushe ukusanga ibuuku lya malango kwalengele imfumu Yoshia uwali ne myaka 25 ukuba ne cilumba?—2 Imilandu 34:3-18.

Ezra alemba ati, “Imfumu pa kuumfwe fyebo fya malango, yalepwile amalaya ya iko.” Uku kwali kulangilila ubulanda ukufuma ku mutima pantu alikutulwike ukuti bashibo tabakonkele amafunde ya kwa Lesa yonse. Mwandi aliicefeshe! Apo pene fye imfumu yatumine abaume basano kuli Hulda kasesema mwanakashi ku kuyaipusha pa lwa kwa Yehova. Inkombe shaletele lipoti yaleti: ‘Akayofi kakesa pa mulandu wa kuti tabakonkele Amalango ya kwa Yehova. Lelo, iwe, we Mfumu Yoshia, apo waicefya, ukalonganikwa ku nshishi yobe umutende kabili amenso yobe tayakamone ububi.’ (2 Imilandu 34:19-28) Imibele ya kwa Yoshia yalitemwine Yehova.

Te mulandu ne nkulilo yesu, na ifwe kuti twanakila Lesa wa cine, Yehova, no kucindika wene ne Cebo cakwe Baibolo. Nicholas uo tulandilepo pa kubala, e fyo acitile. Atila: “Nangula ca kuti amafya mu bumi bwandi yalifulile pa mulandu wa kubomfya imiti ikola, no kunwensha ubwalwa, nalefwaisha ukusambilila Baibolo kabili nalefuluka ukwikala imikalile ine ine. Kuli pele pele, nasangile Inte sha kwa Yehova, nayalwile ne mikalile yandi, no kupokelele cine.” Cine cine, kuti twacindika Lesa ne Cebo cakwe te mulandu ne nkulilo yesu.

Ubusuma Bwaba mu Mitantikile ya kwa Yehova

Yoshia na o alicindike sana bakasesema ba kwa Yehova. Aileipusha kasesema mwanakashi Hulda kabili aleumfwila sana bakasesema ba mu nshiku shakwe. Ku ca kumwenako, bonse babili, Yeremia na Sefania balipimpile mu kubilisha ubupingushi pali bakapepa ba tulubi mu Yuda. Ukukutika ku bukombe bwabo kufwile kwakoseshe Yoshia ilyo aimishe lulu wa kukufya ukupepa kwa bufi!—Yeremia 1:1, 2; 3:6-10; Sefania 1:1-6.

“Shikulu,” Yesu Kristu, asontele ibumba lya bakonshi bakwe abasubwa—“umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” ku kuteyanya ica kulya ca ku mupashi pa nshita iyene. (Mateo 24:45-47) Ukupitila mu mpapulo shilanda pali Baibolo na mu cilonganino, ibumba lya musha lilatweba ubusuma bwaba mu kukonka ukufunda kwa muli Baibolo kabili lilatupeela imitubululo pa fyo twingakonka uku kufunda mu mikalile yesu iya cila bushiku. Mwandi nacilinga ukuti tubomfye imitantikile ya kwa Yehova pa kuti twafwiwe ukucimfya imibele iyabipa iyaafya ukuleka! Ukufuma ku bwaice, Nicholas alipatile sana ubulashi. Na lintu alesambilila icine ca mu Cebo ca kwa Lesa, ubu bunake bwalemucilikila ukubombela Yehova na maka yonse. Tacamwangukile ukwalula iyi mibele. Lelo, mu kupita kwa nshita, alitungulwike. Mu nshila nshi? Nicholas alondolola ukuti: “Baeluda babili balingafwile ukusumiina ukuti nalikwete ubu bwafya kabili natendeke ukukonka ukufunda kwa mu Malembo.” Asosa no kuti: “Nangu ca kutila limo limo ndakalifiwa nomba nalilama ukutalama kwandi.”

Malinda na o alafwaya ukupandwako amano kuli baeluda ilyo alesala ifyacindama mu bumi bwakwe. Ukuyumfwa uwabule subilo kabili uwapelelwa kwatendeke ilyo ali umwaice. Ifipande fyalekanalekana ifya mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! e fimwafwa sana ukucimfya ukukanalaumfwa ifyo. Atila: “Limo ciba fye ni paragrafu umo nelyo amashiwi ayanono fye mu cipande ayamfika pa mutima. Imyaka nalimo 9 iyapita, natendeke ukusungila ifi ifipande mwi buuku, pa kuti cileanguka ukuloshako kuli fyene.” Pali lelo, mu mabuuku yakwe yatatu mwaba ifipande 400!

Kwena, abantu tabalingile ukubelelela na mafya ya lupwa bakulilemo. Pa kwafwiwa na Yehova kuti batunguluka lwa ku mupashi. Nga fintu fye ukukushiwa bwino kushaba bushininkisho bwa kuti umo akaba uwa bucishinka, inkulilo yabipa na yo tailenga umo ukukanaba na katiina kuli Lesa.

Pa numa ya kusanga ibuuku lya Malango ilyo balewamya itempele, Yoshia ‘apingile cipingo ku cinso ca kwa Yehova, ku kukonka Yehova, no kubaka amafunde yakwe ne fishimiko fyakwe ne fipope fyakwe, umutima wa iko onse kabili umweo wa iko onse.’ (2 Imilandu 34:31) Kabili tapungaile ku kucite ico apingile ukufikile mfwa yakwe. Malinda na Nicholas nabo bene bapampamine pa kutwalilila aba bucishinka kuli Yehova Lesa no kuti batunguluke mu kusunga bumpomfu. Shi na imwe pampamineni pa kupalamina kuli Yehova no kumubombela muli bucishinka. Kuti mwashininkisha ukuti mukatunguluka, pantu Yehova alaya ukuti: “Witiina, pantu ine ndi nobe, witentuka, pantu ine ndi Lesa obe; nakulakulengo kutalila, cene, nakulakwafwa, cene, nakulakufumbatila ku kwa kulyo kwandi kwa bulungami.” Esaya 41:10, 13.

[Futunoti]

a Amashina yamo nayalulwa.

[Ifikope pe bula 26]

Nangu akushiwe bubi bubi, Yoshia afwaile ukwishiba Yehova kabili alitungulwike mu bumi bwakwe.

[Icikope pe bula 28]

Baeluda kuti bamwafwa ukufuma ku mibele yaafya ukuleka.

[Icikope pe bula 28]

“Ulupungu lwa kwa Kalinda” na “Loleni!” kuti fyamwafwa ukusunga bumpomfu

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi