Ukuya ku Ntanshi ku Kucimfya kwa Kulekelesha!
“Moneni, e kwali kabalwe wabuuta, no waikelepo ali no buta; apeelwe ne cilongwe, e lyo afumine alecimfya kabili ku kuyacimfya.”—UKUSOKOLOLA 6:2.
1. Bushe finshi Yohane amwene mu cimonwa ifyali no kucitika ku ntanshi?
YOHANE, pa kupuutwamo na Lesa, amwenene kabela ifyali no kucitika imyaka 1,800 ku ntanshi kabili alondolwele ifyo Kristu ali no kusontwa ukuba Imfumu. Yohane alekabila ukuba ne citetekelo pa kucetekela ifyo amwene mu cimonwa. Ifwe lelo twalikwata ubushininkisho bwine bwine ubwa kuti kulya kusontwa kwasobelwe kwacitike mu 1914. Mu kucetekela, tulamona Yesu Kristu aleya “alecimfya kabili ku kuyacimfya.”
2. Cinshi Kaseebanya acitile ilyo Ubufumu bwafyelwe, kabili ici cishininkisha cinshi?
2 Ilyo Ubufumu bwafyelwe, Satana alitamfiwe mu muulu, icamulengele ukulwisha na maka kabili ne cipyu lelo tacimfishe. (Ukusokolola 12:7-12) Icipyu cakwe calenga ifintu mu calo ukubipilako. Ubwikashi bwa bantunse bulemoneka kwati bulepaatukana. Ku Nte sha kwa Yehova ubu bushininkisho bwine bwine ubwa kuti Imfumu yabo ilelola “ku kuyacimfya.”
Ubwikashi bwa Calo Cipya Bulepangwa
3, 4. (a) Kwaluka nshi ukwacitwa mu cilonganino ca Bwina Kristu ukutula apo Ubufumu bwafyalilwa, kabili mulandu nshi kwakabilwe? (b) Nge fyo Esaya asobele, fisuma nshi fyacitika pa mulandu wa uku kuteuluka?
3 Ilyo Ubufumu bwafyelwe, yali ni nshita ya kubwesha icilonganino ca Bwina Kristu—nomba icakwate milimo ya Bufumu iingi—ukuba nge fyo icilonganino ca Bwina Kristu ica mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo cali. E ico, The Watchtower iya June 1 na 15, 1938 yabebetele ifyo ukuteyanya kwa Bwina Kristu kufwile ukubomba. Pa numa, The Watchtower ya December 15, 1971, yalondolwele pe Bumba Litungulula ilya muno nshiku mu cipande caleti “Ibumba Litungulula, Ifyo Lyapusana ku Kulembesha kwa mwi Funde.” Mu 1972, amabumba ya baeluda yalisontelwe ku kwafwa no kutungulula ifilonganino babamo.
4 Icilonganino ca Bwina Kristu calikosele ilyo catendeke ukutungululwa bwino na kabili. Cimbi icalengele icilonganino ukukosa kutantika uko Ibumba Litungulula lyacitile ku kusambilisha baeluda ifya kubomba imilimo yabo, no kubakansha mu fya bupingushi. Ukulunduluka panono panono ukwa kuteyanya kwa pe sonde ukwa kwa Lesa ne fyafuminemo fyalisobelwe pali Esaya 60:17 ukutila: “Pe punda lya butale nkaletapo golde, na pe punda lya cela nkaletapo silfere, pe punda lya fimuti ubutale, na pe punda lya mabwe icela. Nkacito Mutende ukuba bakaangalila bobe, no Bulungami ukuba bakapitao bobe.” Uku kuteuluka kusuma kwalangilile ukuti Lesa alibapaalile, kabili kwashinine ukuti alisenamine abapimpile mu kutungilila Ubufumu bwakwe pa cintubwingi.
5. (a) Cinshi Satana acitile ilyo Yehova apaalile abantu Bakwe? (b) Ukulingana na Abena Filipi 1:7, abantu ba kwa Yehova bayankulako shani ku cipyu ca kwa Satana?
5 Satana alimwene ifyo Lesa ayangilwe abantu bakwe no kutemwa no kubatungulula pa numa ya kufyalwa kwa Bufumu. Ku ca kumwenako, mu 1931 ili bumba linono ilya Bena Kristu babilishe ukuti tabali fye Basambi ba Baibolo. Ukulingana na Esaya 43:10, bali ni Nte sha kwa Yehova! Kaseebanya atendeke ukupakasa ukushatala akucitwapo mwi sonde lyonse, nampo nge fyo apangile nelyo fyacitikile fye pamo. Nangu fye ni mu fyalo umwali ubuntungwa bwa kupepa, pamo nga mu United States, Canada, na Germany, Inte shalelubulula libili libili pa kuti bengaba no buntungwa bwa kupepa. Ukufika mu mwaka wa 1988, U.S. Supreme Court (Icilye cilamba ica ku Amerika) capingwile imilandu 71 iyasanshishemo Inte sha kwa Yehova, kabili pali iyi milandu 47 e yo bapingwile bwino Inte. Mu calo conse lelo, ukulubulula kucili kuletwalilila, nge fyo cali mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, pa kuti kwingaba “ukusosele mbila nsuma, kabili mu kuiikasha.”—Abena Filipi 1:7.
6. Bushe ifibindo fyalileseshe abantu ba kwa Yehova ukuya ku ntanshi? Langilileni.
6 Mu myaka ya ba 1930, ilyo kushilaba Inkondo ya Calo iya Cibili, amabuteko ya bakateka ba lucu yalibindile nelyo ukucefyako umulimo wa Nte sha kwa Yehova mu Germany, Spain, na Japan, ne fyalo fimbi. Lelo, mu mwaka wa 2000, ifi fyalo fitatu fyeka fye fyakwete bakabilisha bacincila aba Bufumu bwa kwa Lesa nalimo 500,000. Iyi mpendwa yali imiku 10 iya mpendwa ya Nte ishali mu calo conse mu 1936! Kanshi twamona ukuti ifibindo te kuti fileshe abantu ba kwa Yehova ukuya ku ntanshi ilyo baletungululwa ne Ntungulushi yabo iicimfya, Yesu Kristu.
7. Cintu nshi icaibela icacitike mu 1958, kabili kwaluka nshi ukukalamba ukwacitika ukutula lilya?
7 Uku kuya ku ntanshi kwalimoneke nga nshi mu New York City mu 1958 ilyo kwali ukulongana kukalamba nga nshi uko Inte sha kwa Yehova shishabalile ashilonganapo, ukulongana kwa Divine Will International Assembly, ukwasangilwe abantu 253,922. Ilyo umwaka wa 1970 wafikile umulimo wabo walisuminishiwe mu fyalo fitatu ifilumbwilwe pa muulu, ukufumyako fye icalo caleitwa East Germany pali ilya nshita. Lelo Inte shalibindilwe mu Soviet Union na mu fyalo fyali na co mu cipangano ca Warsaw. Pali lelo, muli ifi fyalo fya ciCommunist, mwaba Inte shacincila ukucila pali 500,000.
8. Cinshi cafumamo mu fyo Yehova apaala abantu bakwe, kabili cinshi Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1950 lwalandilepo?
8 Inte sha kwa Yehova balipaalwa kabili balisanduluka pantu balitwalilila ‘ukubala ukufwaya ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe.’ (Mateo 6:33) Ukusesema kwa kwa Esaya kwalifikilishiwa kale, pantu atile: “Umunono akabe kana limo, uwacepa akabo luko lwakosa, Ine Yehova ne wasose ci, mu nshita ya ciko nkacilengo kukalakasha.” (Esaya 60:22) Kabili bacili balefula. Mu myaka fye 10 iyapita, impendwa ya bafwaya ukuteka kwa Bufumu yalilundwako na bantu 1,750,000. Aba baba mwi bumba ilyo Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1950 lwalandilepo ukuti: “Lesa nomba aleteyanya ubwikashi bupya. . . . Aba bakapusuka Armagedone, . . . aba kubalilapo ukwikala mu ‘calo cipya’ . . . , abateyanishiwa ukulingana na mafunde ya kwa Lesa, abaishiba ifya kuteyanya.” Ici cipande casondwelele ukuti: “E ico, ifwe bonse pamo ngo bwikashi bupya natuye ku ntanshi!”
9. Bushe ifintu Inte sha kwa Yehova shasambilila pa myaka iingi fyabafwa shani?
9 Pa nshita imo ine aba bantu bakaba mu calo cipya balisambilila fimo ifyabafwa ukubomba bwino imilimo pali lelo kabili nalimo fikabafwa no kubomba umulimo ukabako pa numa ya Armagedone. Ku ca kumwenako, Inte shalisambilila ukuteyanya amabungano yakalamba, ukwafwa mu kwangufyanya nga kwaba ubwafya, no kukuula ifikuulwa mu kwangufyanya. Iyi milimo yalenga abengi ukucindika Inte sha kwa Yehova no kufwaisha ukuba nga bene.
Ukulungika Imimwene Yalubana
10, 11. Langilileni ifyo ukutontonkanya kwalubana pa Nte sha kwa Yehova kwalungikwa.
10 Lelo, kwaba abantu abapeela Inte sha kwa Yehova umulandu wa kucita ifyapusana ku fyo bambi bacita. Ici ni pa mulandu wa fyo Inte shasuminamo ukulingana na Baibolo pa fintu pamo nga ukubikwamo umulopa, ukukanaipoosa mu fikansa fya calo, ukupeepa fwaka, ne misango isuma. Lelo abantu nabatendeka ukusumina ukuti ifyo Inte shimona ifintu fyaliba fye bwino. Ku ca kumwenako, dokota wa mu Poland atumine foni ku maofeshi ya Nte sha kwa Yehova no kutila wene na bo abomba na bo ku cipatala balilanshenye pa maawala ayengi pa kubikamo umulopa. Icalengele kulya kulanshanya cipande cali muli nyunshipepala ya ciPolishi iya Dziennik Zachodni. Uyu dokota atile: “Ine ndalanguluka pa fyo umulopa ushibomfiwa bwino mu fipatala. Ici cifwile ukwalulwa, kabili ninsansamuka pa kuti bamo nabaleta uyu mulandu ku cintubwingi. Kuti nafwaya ukwishibilapo na fimbi.”
11 Pa kukumana ukwaliko umwaka wapwile, abasambilila ifya cipatala abafumine ku Canada, Europe, Israel, na ku United States balanshenye pa fyebo ifyalembelwe ku kwafwa badokota ukundapa abalwele ukwabula ukubomfya umulopa. Pali uku kukumana ukwali ku Switzerland, balandile ukuti ukupusanako ne fyo abantu abengi baishiba, abalwele abafwa pa mulandu wa kubikwamo umulopa balifula ukucila abashibikwamo umulopa. BaNte abalwele ilingi line balefuma mu cipatala bwangu ukucila balya babikilemo umulopa, kabili indalama sha kulipila pa kuti bondapwe shalecepako.
12. Landeniko ica kumwenako pa fyo bashimucindikwa batasha Inte sha kwa Yehova pa kukanaipoosa mu fikansa fya calo.
12 Abantu abengi balalanda ifisuma pa fyo Inte sha kwa Yehova bashaipoosele mu fikansa fya calo ilyo Inkondo ya Calo iya Cibili ishilatendeka na lintu yatendeke ilyo balepakaswa icabipisha ku ba Nazi. Tepu ya muli vidio iya kuti Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault, iyapangwa ne Nte sha kwa Yehova kabili iyo batambishe umuku wa kubalilapo pa nkambi ya kucushiwilwamo iya pa Ravensbrück mu Germany pa November 6, 1996, yalenga abengi ukulanda ifisuma pa Nte sha kwa Yehova. Pa kutendeka ukutambisha kwapalako pa nkambi ya kucushiwilwamo iyalumbuka bubi bubi mu Bergen-Belsen pa April 18, 1998, Dokota Wolfgang Scheel, umukalamba wa kabungwe ka Center for Political Education mu Lower Saxony, atile: “Icintu cimo ica museebanya ica mu lyashi lya kale ca kuti Inte sha kwa Yehova balikeene sana ukuipeelesha ku calo ukucila amacalici ya Bwina Kristu yambi. . . . Te mulandu ne fyo tutontonkanya pa fisambilisho no kupimpa kwa Nte sha kwa Yehova, tufwile ukubacindika pa fyo bashangile ilyo ba Nazi baleteka.”
13, 14. (a) Cinshi ica mano ico umuntu umo alandileko Abena Kristu ba mu kubangilila, nangu ca kuti tacaleenekelwa ukutila kuti acite fyo? (b) Landeniko ifya kumwenako pa fyo bamo balandilako bwino abantu ba kwa Lesa lelo?
13 Ilyo bashimucindikwa nelyo aba mu cilye balanda no kupingula bwino pa Nte sha kwa Yehova mu milandu yakakala, ulupato lulacepako kabili abantu balasenamina Inte. Ici cibalenga ukulanshanya na bantu bashalefwaya ukukutika kuli bene kale. Ukucite fyo kwaliba fye bwino, kabili Inte sha kwa Yehova shilatasha nga nshi pali ici. Ici citwibukisha icacitike mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo mu Yerusalemu. Ilyo Sanhedrin, icilye cikalamba ica baYuda, calefwaya ukwipaya Abena Kristu pa mulandu wa kuti baleshimikila imbila nsuma no kupimpa, Gamaliele, “kasambilisha wa Malango, uwali uwacindikwa ku bantu bonse,” abasokele ukutila: “Mwe bena Israele, mucenjele ku co mwalaswa mucite kuli aba bantu. . . . Talukeni kuli aba bantu, no kubaleka babe; ico uku kupanga atemwa uyu mulimo nga cafuma ku bantu, cikawa; lelo nga ca kwa Lesa, mukafilwo kubawisha—epali mwasangwa abalwa na Lesa.”—Imilimo 5:33-39.
14 Nge fyo Gamaliele acitile, bashimucindikwa bamo balilandilako Inte sha kwa Yehova no kushipa pa lwa buntungwa bwabo ubwa kupepa. Ku ca kumwenako, uwali kale umukalamba wa kabungwe ka International Academy for Freedom of Religion and Belief apaashishe ukuti: “Imipepele taifwile ukupokwa insambu sha kupepa pantu fye ifyo ababamo basumina tafipokelelwa ku bantu kabili ifyo bacita fyalipusana ku ficita icintubwingi.” Kabili uwasambilila sana ifya mipepele uwa pa yuniversiti ya Leipzig aipwishe icipusho pa fyo ubuteko bwa ku Germany bwapangile icipani ica kubebeta ifitwa ifyakaniko fya mipepele, aipwishe ukuti: “Mulandu nshi uwa kubebetela fye imipepele inono lelo ukukanabebeta amacalici yakalamba yabili [icalici lya Roma Katolika ne calici lya Lutheran]?” Kuti twasanga icasuko mu mashiwi ya wali umulashi ku Germany, uwalembele ukuti: “Te kuti tutwishike ukuti aba mu calici e baleeba mu bumfisolo icipani ca buteko ifya mapolitiki ifyo calekabila ukucita.”
Nani Tushintililapo ku Kutwafwa?
15, 16. (a) Mulandu nshi ifyacitile Gamaliele fyabelele ifyapelebela? (b) Abantu batatu abacindikwa bapelebele shani mu fyo bacitile Yesu?
15 Filya Gamaliele asosele filangilila icishinka ca kuti umulimo wafwilishiwa na Lesa te kuti ufilwe. Abena Kristu ba mu kubangilila bafwile balimwenenemo mu mashiwi yakwe ku cilye ca Sanhedrin, lelo tabalabile ukuti amashiwi ya kwa Yesu pa lwa kupakaswa kwa bakonshi bakwe na yo yali ya cine. Ifyacitile Gamaliele fyalengele intungulushi sha mipepele ukuleka amapange yabo aya kufwaya ukubepaya, lelo ici tacalengele ukuti baleke ukubapakasa, pantu tubelenga ukuti: “Awe baumfwile kuli wene; kabili pa kwita abatumwa no kubafopaula, babebele ukuti belandila mwi shina lya kwa Yesu, e lyo babalekele baye.”—Imilimo 5:40.
16 Ilyo Yesu alelubulula, Ponti Pilato afwaile ukulubula Yesu ilyo asangile ukuti tali no mulandu. Lelo alifililwe. (Yohane 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Nangu fye ni Nikodemo na Yosefe wa ku Arimatea, abali mu cilye ca Sanhedrin kabili abali fibusa fya kwa Yesu, tabakwete amaka ya kulesha icilye ukucita icabipa kuli Yesu. (Luka 23:50-52; Yohane 7:45-52; 19:38-40) Ukwafwa abantunse bengafwa ilyo balandilako abantu ba kwa Yehova kwalipelebela, te mulandu ne cabalenga ukucite fyo. Icalo cikatwalilila ukupata abakonshi ba cine aba kwa Kristu, nge fyo fye camupatile. Ni Yehova fye e wingatulubula.—Imilimo 2:24.
17. Mimwene nshi iisuma Inte sha kwa Yehova shakwata, lelo mulandu nshi bashinenukila mu kupingulapo kwabo ukwa kutwalilila ukushimikila imbila nsuma?
17 Inte sha kwa Yehova shenekela ukupakasa ukutwalilila. Ukukaanya kukapwa fye ilyo ubwikashi bwa kwa Satana bukonaulwa. Lelo, uku kupakasa, nangu kwabipa, takulenga Inte ukuleka ukubomba umulimo bapelwa uwa kushimikila pa Bufumu. Kuti kwabalesha shani, apo baafwilishiwa na Lesa? Balolesha ku Ntungulushi yabo iyashipa, Yesu Kristu, ukuti e waba ica kumwenako icisuma.—Imilimo 5:17-21, 27-32.
18. Mafya nshi yali ku ntanshi ku bantu ba kwa Yehova, lelo bashininwa ukuti cinshi cikacitika?
18 Ukufuma fye apo ukupepa kwa cine kwatendekela, balikukanya nga nshi. Nomba line fye, kukasanswa icabipisha kuli Goge, e kuti Satana uwacendwa ukutula apo apooselwe ukufuma mu muulu. Lelo ukupepa kwa cine kukapusuka. (Esekiele 38:14-16) “Ishamfumu sha calo conse,” pa kutungululwa na Satana, “shikalwa no Mwana wa mpaanga, no Mwana wa mpaanga akashicimfya ico e Shikulu wa bashikulu.” (Ukusokolola 16:14; 17:14) Ca cine, Imfumu yesu ileya ku kucimfya kwa kulekelesha kabili nomba line ‘akacimfya.’ Mwandi lishuko ukwendela pamo na wene, ukwishiba ukuti nomba line tapakabe uukalwisha bakapepa ba kwa Yehova ilyo batila: ‘Lesa aba mwina mwesu’!—Abena Roma 8:31; Abena Filipi 1:27, 28.
Bushe kuti Mwalondolola?
• Cinshi Yehova acita ku kukosha icilonganino ca Bwina Kristu ukutula apo Ubufumu bwafyalilwe?
• Cinshi Satana acita ku kwesha ukulesha Kristu ukupwisha ukucimfya kwakwe, kabili finshi fyafumamo?
• Mimwene nshi isuma tufwile ukukwata ukukuma ku fyo abantu abashili Inte bacita?
• Cinshi Satana akacita nomba line, kabili cinshi cikafumamo?
[Icikope pe bula 18]
Amabungano yalanga ukuti abantu ba kwa Yehova baleya ku ntanshi
[Ifikope pe bula 20]
Ukukanaipoosa mu fikansa fya calo ukwa Nte ilyo kwali inkondo ya Calo iya Cibili kucili kuleleta ilumbo kuli Yehova