Lesa Asengela Inko Shonse

ILYO John aile ku Mali umuku wa kubalilapo, alisansamushiwe pa cileela ca kwa Mamadou no lupwa lwakwe. Lintu John ali naikala pa nshi no kusanga ubwafya pa kulya ifya kulya mu mbale imo ine no mwine ng’anda, aletontonkanya pa fyo engebako bwino shibweni wakwe ifintu fishaiwamina—imbila nsuma ya Bufumu iyaba mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo. Nangu line alishibe ululimi lwa ciFrench, ululandwa mu Mali, John aletontonkanya pa fyo engalanshanya no lupwa lupepa kumbi kabili ulutontonkanya ifyapusanako.

Te ca kupapa ukuti John aletontonkanya pa lyashi lya mu Baibolo ililanda pa musumba wa Babele. Pa Babele epo Lesa afulungenye ululimi lwa bacipondoka. (Ukutendeka 11:1-9) E mulandu wine kwabela indimi shapusana, imipepele yapusana, no kutontonkanya kwapusana mu ncende shalekanalekana mu calo. Ilelo, ilyo kuli ukwenda sana no kuya mu fyalo fimbi, abengi balesanga ubwafya nga bulya John akwete, nangu fye ni ku bena mupalamano: Ifyo bengalanda pa lwe subilo lyabo ilya mu Baibolo na bantu bambi aba cikulilo cimbi!

Ica Kumwenako ca ku Kale

Nga bakasesema bambi aba mu Israele, Yona na o alelanda maka maka ku bena Israele. Ali kasesema pa nshita lintu aba mu mikowa 10 iya bufumu basangwike insangu no kucita ifya musaalula kuli Lesa pa mbilibili. (2 Ishamfumu 14:23-25) Tontonkanyeni pa fyo Yona ayankwileko ilyo apeelwe umulimo waibela uwakusha icalo cakwe no kuya ku Ashuri ku kushimikila abekashi ba mu Ninebe, abali ne mipepele imbi ne ntambi. Nalimo Yona taishibe no kulanda ululimi lwa ku Ninebe, nga alelanda ninshi taishibishe. Nampo nga alelanda ululimi lwabo nelyo iyo, cimoneka ukuti umulimo Yona bamutumine walimwanshishe, kabili alibutwike.—Yona 1:1-3.

Ukwabula ukutwishika, Yona alekabila ukusambilila ukuti Yehova Lesa tamona fye ku nse lelo alaceeceeta no mutima. (1 Samwele 16:7) Pa numa ya kupususha Yona mu cipesha mano ku mfwa ya pa menshi, Yehova amukambishe umuku walenga bubili ukuyashimikila ku bena Ninebe. Yona alyumfwilile, kabili icacitike cali ca kuti, abena Ninebe abengi balilapile. Nalyo line, ukutontonkanya kwa kwa Yona takwaweme. Yehova apeele Yona ica kumwenako ca maka pa kuti engalula ukutontonkanya kwakwe. Yehova aipwishe Yona ukuti: “Bushe nshilelilila Ninebe ubulanda, umusumba ukulu, uo mwabamo ukucila pa makana umwanda umo na makana makumi yabili, abashaishiba ukupaatululo kwa kulyo kwabo ku kwa kuso kwabo?” (Yona 4:5-11) Nga ifwe ilelo? Kuti twayafwa shani abantu ba fikulilo fimbi?

Ukusengela Abena Samaria na Bashili BaYuda

Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, Yesu ateyenye abakonshi bakwe ukuti bengalenga aba nko shonse ukuba abasambi. (Mateo 28:19) Uyu mulimo tawabangukile. Abasambi ba kwa Yesu bali baYuda kabili, nga Yona, na bo babeleshe ukulanda fye na bantu ba cikulilo cimo cine ne ntambi. Nga fintu cifwile ukuba, na bo bene bafwile balesongwa ku mpatila yaseekele pali ilya nshita. Nalyo line, Yehova atungulwile imilandu yonse, ica kuti ababomfi bakwe baile baleiluka ico alefwaya kuli bena.

Abalilepo ukupwisha ulupato lwali pa baYuda na bena Samaria. AbaYuda tabaleendelana na bena Samaria. Lelo, imiku iingi, Yesu ateyenye inshila ya kuti abena Samaria bengesapokelela imbila nsuma. Alangile ukuti tali na mpatila lintu alandile ku mwanakashi umwina Samaria. (Yohane 4:7-26) Inshita imbi, ilyo aumine umulumbe wa mwina Samaria uwa bucibusa, alangile umuYuda wa walepepa ukuti abantu abashali baYuda balitemenwe abanabo. (Luka 10:25-37) Ilyo inshita yafikile iya kuti Yehova alete abena Samaria mu cilonganino ca Bwina Kristu, Filipi, Petro, na Yohane, bonse abali baYuda, bashimikile ku bekashi ba mu Samaria. Ubukombe bwabo bwalengele ukusekelela kukalamba mu musumba ulya.—Imilimo 8:4-8, 14-17.

Nga ca kutila calyafishe Abena Kristu abaYuda ukutemwa abena Samaria, abali na kuba ni balupwa bakulondolola aba baYuda, ninshi cifwile calyafishe nga nshi ukutemwa abena mupalamano abashali baYuda, nelyo Abena fyalo, abo abaYuda balepumya kabili abo bapatile. Nalyo line, pa numa ya mfwa ya kwa Yesu, icalekenye Abena Kristu abaYuda na Bena fyalo cali no kufumishiwapo. (Abena Efese 2:13, 14) Pa kwafwa Petro ukusumina uku kuteyanya kupya, Yehova amulangile icimonwa umo amwebele ukuti: “Ifyo Lesa asangulwile, iwe witila finangwa.” Lyene umupashi wa kwa Yehova wamutungulwile ku Mwina fyalo uwaleitwa Korneli. Ilyo Petro aumfwikishe umo Lesa aloseshe—e kutila talingile ukwita uwa mu nko shimbi ukuti uwakowela pantu Lesa alimusangulwile—aputilwemo no kusosa ati: “Cine cine ninkutuluka ukuti Lesa taba na kapaatulula ka bantu, lelo uwa mu luko lonse uwamutiina no kubombo kulungama asekelelwa kuli wene.” (Imilimo 10:9-35) Petro alisungwike sana lintu Lesa amulangile ukuti apokelele Korneli no lupwa lwakwe pa kupongolwela umupashi wa mushilo pali bene!

Paulo—Icipe Icasalwa ku Bena Fyalo

Ubutumikishi bwa kwa Paulo ca kumwenako capulamo pa fyo Yehova panono panono ateyanya ababomfi bakwe ukulundulula ukutemwa no kwafwa abantu bonse abapusanapusana. Pa nshita ya kwalula Paulo, Yesu atile Paulo ali no kuba cipe icasalwa ku kutwale shina Lyakwe ku bena fyalo. (Imilimo 9:15) Lyena Paulo aile ku Arabia, nalimo ku kwetetula pa bufwayo bwa kwa Lesa ubwa kumubomfya ku kushimikila imbila nsuma ku bena fyalo.—Abena Galatia 1:15-17.

Pa bulendo bwakwe ubwa kubalilapo ubwa bumishonari, Paulo alipimpile pa kushimikila ku bashali baYuda. (Imilimo 13:46-48) Yehova apalile umulimo wa kwa Paulo, kabili ubu bwali bushininkisho bwa kuti umutumwa alecita ifintu ukulingana no kuteyanya kwa kwa Yehova. Paulo alangile ukuti alyumfwikishe ifyo Yehova alefwaya ilyo alungike Petro ukwabula umwenso, uwali na kapaatulula ka kukanafwaya ukubishanya na babwananyina abashali baYuda.—Abena Galatia 2:11-14.

Ubushininkisho na bumbi ubwa kuti Lesa e waletungulula imibombele ya kwa Paulo bumonekela mu bulendo bwakwe ubwa cibili ubwa bumishonari ilyo umupashi wa mushilo wakeenye Paulo ukushimikila mu Bitunia, icitungu cali mu Roma. (Imilimo 16:7) Camoneke kwati inshita yali tailalinga. Nalyo line, mu kuya kwa nshita, abena Bitunia bamo basangwike Abena Kristu. (1 Petro 1:1) Mu cimonwa, umwina Makedonia apaapaatile Paulo, ati: “Mwise mwabukile ku Makedonia no kutwafwa.” Paulo asondwelele ukuti afwile ukwalula ubulendo pa kuti engayashimikila imbila nsuma muli cilya citungu ca Roma.—Imilimo 16:9, 10.

Amaka ya kwa Paulo aya kuteluka yalyeshiwe sana lintu aleshimikila ku bena Atena. Ifunde lya baGriki na bena Roma lyalibindile ukupepa balesa bambi ne myata ipya iya mipepele. Ukutemwa Paulo atemenwe abantu kwamulengele ukutontonkanya sana pa mipepele yabo. Mu Atena amwene ulufuba apalembelwe ati, “kuli Lesa Uushaishibikwa.” Alumbwile ici cintu ilyo aleshimikila. (Imilimo 17:22, 23) Mwandi yali ni ntendekelo ishaiwamina iya kulandilamo ubukombe mu cikuku kabili mu mucinshi!

Ala Paulo afwile alisansamwike ilyo alepituluka mu fyatumbwike mu mulimo abombele uwa kuba umutumwa ku bena fyalo! Alyafwilisheko ukutendeka ifilonganino fya Bena Kristu abashali baYuda mu Korinti, Filipi, Tesalonika, ne misumba inono iya mu Galatia. Ayafwile abaume na banakashi aba citetekelo, pamo nga Damari, Dionusi, Sergi Pauli, na Tito. Mwandi lyali lishuko lyaibela ukumona abantu abashaishibe Yehova nangu fye ni Baibolo bapokelela icine ca Bwina Kristu! Ilyo alelanda pa mulimo abombele kukwafwa abashali baYuda ukusambilila icine, Paulo atile: “Awe nabo wabiko mutima ku kubile mbila nsuma ukushalumbwilwe Kristu, . . . lelo, ifyo calembwa, aciti, Abashabililwe ulwa wene bakamona, na bashamumfwile bakeluke.” (Abena Roma 15:20, 21) Bushe na ifwe te kuti tushimikile imbila nsuma ku bantu ba lutambi lwapusana no lwesu?

Ukwafwilisha Abantu Bonse Aba Pano Isonde

Solomone apepele kuli Yehova pa lwa bashali bena Israele abali no kuyapepa kwi tempele mu Yerusalemu. Alombele ukuti: “Imwe muumfwe mu muulu mu bwikalo bwenu, no kucita umwabela conse ico umbi umbi alilila kuli imwe, ku kuleka abantu na bantu bonse ba pano isonde beshibe ishina lyenu.” (1 Ishamfumu 8:41-43) Imintapendwa ya bakabilisha ba Bufumu mu fyalo ifingi ilelo basosa fimo fine. Bakumana na bantu bapala abena Ninebe abo, lwa ku mupashi, “abashaishiba ukupaatululo kwa kulyo kwabo ku kwa kuso kwabo.” Kabili bakashimikila ba Bufumu baba abapimpa pa kuti bengabombako umulimo wa kufikilisha ukusesema ukwingi ukulanda pa lwa kukolonganika bakapepa ba cine ababa mu fyalo fyalekanalekana.—Esaya 2:2, 3; Mika 4:1-3.

Filya fine abantu ba muli Kristendomu bapokelela ubukombe bwa mu Baibolo ubwe subilo, e fyo na bantu ba mu mipepele imbi balecita. Bushe imwe pa lwenu ifi fifwile ukumukuma shani? Mu bufumacumi iceeceeteni mwe bene. Nga mwamona ukuti impatila yalyanda imishila muli imwe, inukulenimo no kupyanikishapo ukutemwa.a Mwilesha abantu abo Lesa alefwaya ukupokelela.—Yohane 3:16.

Belengeni no kusokota ilyo mushilalanda na bantu ba cikulilo cimbi. Ishibeni ifisumino fyabo, ifyo bangwako, na fintu batontonkanya; lyene fwailisheni ifyo bonse mwingafwaya ukulandapo. Beni abasuma kabili aba cikuku kuli bambi. Mwiesha ukupaashanya, mwiba abaumina kumo kabili beni aba kukoselesha. (Luka 9:52-56) Nga mwacita ifyo, mukalenga Yehova ukutemwa, “Uufwaya abantu bonse ukupusuka no kufika ku kwishibe Cine.”—1 Timote 2:4.

Twaliba ne nsansa ishingi pa kukwata abantu ba fikulilo fyalekanalekana mu filonganino fyesu! (Esaya 56:6, 7) Mwandi tulasekelela pa kumfwa lelo amashina pamo nga Mwamba, Mwewa, Chanda na Lukwesa na yambi pamo nga Mamadou, Jegan, Reza, na Chan! Cine cine, “nakwisuko mwinshi ukalamba kabili uwa kubombeshamo” kuli ifwe. (1 Abena Korinti 16:9) Shi natupeeko ili shuko kuli bambi ilyo Lesa, Yehova uushaba na kapaatulula atupeela, ilya kusengela abantu ba mu fyalo fyonse!

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 23]

Paulo ashimikile abantu imbila nsuma konse pa kukanaba uwaumina kumo

. . . mu Atena

. . . mu Filipi

. . . ilyo ali pa lwendo