Bushe Amapange Yenu Yalomfwana ne fyo Lesa Afwaya?
KWALIBA akoni akanono ako beta ati Clark’s nutcracker. Aka koni kabutulukila kasangwa mu mitengo yabela lwa ku masamba ya North America. Cila mwaka, kalatunta no kushiika pa nshi inseke ishingi ukufika kuli 33,000, kasungila ishi nseke mu fifulo fyalekanalekana 2,500. Ishi nseke katutila, sha kulya mu myeshi ilyo kutalala nga nshi. Aka koni cine kakwata “amano yacilamo,” e cilenga kaletutila ifya kwisalya ku ntanshi.—Amapinda 30:24.
Umuntu ena alicilapo amano. Pa fintu fyonse ifyo Yehova apanga, abantunse e basambilila sana ifintu ku filecitika pa kuti baishiba ifya kucita ku ntanshi. Imfumu ya mano Solomone yatile, “amatontonkanyo ya mu mutima wa muntu yengi.”—Amapinda 19:21.
Nangu ca kuti abantu balasambililako ku fyo bamona, ilingi bapaanga fye ukucite fintu ukulingana ne fyo abene balemona ukuti e fingacitika ku ntanshi. Ku ca kumwenako, kuti twapekanya ifyo tukacita mu bushiku bukakonkapo pantu tutontonkanya ukuti bukaca no kuti tukaba aba mweo. Cishinka ukuti cila bushiku bulaca, nomba tatwishiba bwino bwino nga tukafika ku bushiku bubiye. Yakobo, kalemba umo uwa Baibolo, alilandile pali ici cishinka ilyo atile: “Tamwaishiba ifyo ubumi bwenu bukaba mailo.”—Yakobo 4:13, 14.
Yehova Lesa taaba nga ifwe, pantu ena alishibe “mpelekesho ukutula pa kutendeka.” Ifyo afwaya fikacitika, pa kafwe nsofu nangu kalulu. Atila: “Ukupanda amano kwandi kukeminina, conse ico mpanga ndacita.” (Esaya 46:10) Nomba cinshi cicitika nga ca kuti amapange ya bantu yapusana no kufwaya kwa kwa Lesa?
Ilyo Amapange ya Bantu Yapusana ne fyo Lesa Afwaya
Imyaka 4,000 iyapita, abantu batendeke ukukuula Ulupungu lwa Babele pantu ipange lyabo lyali lya kuti abantu baleikala fye pa cifulo cimo mpo. Batile: “Aleni, natukuule umusumba ne cilupungupo ico impela ya ciko ishinte mu muulu, tuicitile ne shina; epali twapashilwa pano isonde ponse.”—Ukutendeka 11:4.
Ifyo balefwaya ukucita pe sonde, te fyo Lesa ena alefwaya. Lesa aebele Noa na bana bakwe ukuti: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.” (Ukutendeka 9:1) Bushe Lesa acitilepo shani pali yalya mapange ya bacintomfwa ba mu Babele? Afulungenye indimi shabo pa kuti baleke ukumfwana. Cinshi cacitike pa numa? Baibolo itila: “E fyo Yehova abapashile kulya, alekele baleya pano isonde ponse.” (Ukutendeka 11:5-8) Abalekuula ulupungu mu Babele balisambilile icintu cimo icacindama ku fyacitike. Ne ci ca kuti, amapange ya bantunse nga yapusana no kufwaya kwa kwa Lesa, ‘amano ayapanda Yehova yena yaleminina.’ (Amapinda 19:21) Bushe amalyashi ya musango yu yalamwafwa mu fyo mucita mu mikalile yenu?
Umuntu wa Fyuma Tatontonkenye Bwino
Te kuti nalimo mutontonkanye pa kukuula ulupungu, lelo abantu abengi ilelo bapanga ukubika indalama ishingi ku banki, nelyo ukukwata ifyuma ifingi ica kuti bakalecibondola ilyo bakaleka incito. Caliba fye bwino ukufwaya icibwesha mu kubombesha kwesu. Solomone atile: “Umuntu onse alye, no kunwa, no kumone cisuma mu kucucutika kwakwe konse, e ca bupe ca kwa Lesa.”—Lukala Milandu 3:13.
Yehova akatupingwilapo pa fyo tubomfya ifyo tunonka mu kubombesha kwesu. Mupepi ne myaka 2,000 iyapita, Yesu alikomaile pali ici cishinka ku basambi bakwe ilyo abomfeshe icilangililo. Atile: “Ibala lya mukankaala umo lyalitwalishe. Awe alatontonkanya mu mutima ati, ‘Ndecita shani, apo nshikwete umwa kututila ifisabo fyandi?’ E pa kusosa ati, ‘Nkacite ci: Nkakuululula amatala yandi no kukuula ayakuluko, kabili e mo nkatutila ing’ano shandi shonse ne fintu fyandi fyonse ifisuma; e lyo nkeba umweo wandi, nkatila: “We mweo wandi, nukwata ifisuma ifingi ifya myaka iingi; ale tuusha, ulye, unwe, uipakishe.”’” (Luka 12:16-19) Amapange ya muntu wa fyuma yaleumfwika kwati yaali fye bwino, bushe te fyo? Ukupala cilya cuni twacilandapo pa kutendeka, camoneka kwati umuntu wa mu mulumbe alepekanya ifya kulya ku ntanshi pa kuti taculile.
Lelo uyu mwaume taletontonkanya bwino. Yesu akonkenyepo ukuti: “Lelo Lesa atile kuli wene, ‘We ciwelewele we, leelo ubushiku balekupoka umweo obe. Nga kanshi ifyo watutila fikaba fya kwani?’” (Luka 12:20) Bushe ninshi Yesu alepilika ifyo Solomone alandile ukuti ififuma mu kubombesha kwesu fyaba bupe ukufuma kuli Lesa? Awe. Nomba cishinka nshi Yesu alelandapo? Yesu atile: “E fyo caba ku muntu uwaitutilila ifyuma lelo uushaba uwacindama kuli Lesa.”—Luka 12:21.
Yesu alesambilisha abantu ukuti, Yehova afwaya tulemutontonkanyapo ilyo tulepanga ukucita ifintu. Umuntu wa fyuma nga alicindeme kuli Lesa nga ca kuti alecita ifintu ifyali no kumupalamika sana kuli Lesa. Lelo ifyo alandile filanga ukuti tatemenwe Lesa na bantu, pantu akwata ukutemwa, nga aleshilako abapiina utulyo twa kusota mu mabala yakwe nelyo ukupeelako ubupe kuli Yehova. Lelo uyu muntu wa fyuma taletontonkanyapo pa kucite ifi fintu ifyo Lesa atemwa. Ena abikile fye amano ku kucita ifyo alefwaya ne fyali no kulenga akalecibondola.
Bushe mwalimona ukuti abantu abengi ilelo bacite ifintu nga ulya uwa fyuma uo Yesu alandilepo? Nampo nga tuli ba cuma, nangu fye tuli bapiina, cintu cayanguka ukutemwisha icuma ica kuti, e co twabikako fye amano twalaba na ku kupepa Lesa. Kuti twacita shani pa kuti tatwingile muli ubu bwafya?
Imikalile iyo Abantu Bamona Ukuti e Isuma
Nalimo imwe muli bapiina, twamwaba nga ulya muntu wa cuma Yesu alandilepo. Nalyo line, nga ca kuti mwalyupa, ukwabula ukutwishika mulafwaya inshila sha kupekanishisha aba mu lupwa lwenu ifyo balefwaya, kabili mulafwaya no kuti abana benu bakasambilile. Nga ca kuti tamulakwata abena mwenu, mufwile mulatontonkanyako na kwingile ncito nelyo ukwikatisha iyo mwakwata, pa kuti bambi tabaculiilemo ukumusunga. Amapange ya musango yu yasuma.—2 Abena Tesalonika 3:10-12; 1 Timote 5:8.
Nalyo line, abantu balobelwa ku ncito shabo, ku kulya na ku kunwa, ica kuti baleka no kucita ifyo Lesa afwaya. Bushe ica musango yo kuti cacitika shani? Yesu atile: “Pantu filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba. Pantu filya bali mu nshiku shilya, ilyo ilyeshi lishilaisa, balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, mpaka no bushiku ubo Noa aingile mu cibwato; kabili tabaishibe nakalya mpaka ilyeshi lyaishile no kubasenda bonse, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba.”—Mateo 24:37-39.
Ilyo Ilyeshi talilaisa, abantu bonse baleikala bwino, baleti ifyo baleikala e fyalingile ukwikala umuntu onse. Lelo ubwafya bakwete bwa kuti, “tabaishibe” ukuti Lesa aali pa kuleta ilyeshi lya kupyanga ababifi. Ukwabulo kutwishika, abantu balemona kwati Noa ashele mu ca kale ilyo balemona ifyo aleikala. Lelo ilyo Ilyeshi lyaishile, e lyo camoneke ukuti kanshi Noa no lupwa lwakwe e bacenjele, tabashele mu ca kale.
Muno nshiku, kwalibe ifingi ifilanga ukuti cine cine tuleikala mu nshiku sha mpela. (Mateo 24:3-12; 2 Timote 3:1-5) Nomba line fye Ubufumu bwa kwa Lesa “bukashonaula no kupesha” buno bwikashi. (Daniele 2:44) Ilyo ubu Bufumu bukalateka, icalo cikaaluka paradaise. Ubufumu bukafumyapo ukulwala ne mfwa. (Esaya 33:24; Ukusokolola 21:3-5) Ifibumbwa fyonse ifya pe sonde fikekatana kabili takwakabe nsala.—Amalumbo 72:16; Esaya 11:6-9.
Lelo libe Yehova talacita ifi fyonse, afwaya imbila nsuma ya Bufumu ‘ikashimikilwe pano isonde ponse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikese.’ (Mateo 24:14) Inte sha kwa Yehova abafikile amamilioni 7 balacita ifyo Lesa afwaya, balashimikila abantu imbila nsuma mu fyalo 236 kabili mu ndimi ukucila 400.
Abantu muli cino calo, nga bamona ifyo Inte sha kwa Yehova bekala, balabaseka pantu babamona kwati balishalila muli fimo. (2 Petro 3:3, 4) Nga filya fine abantu baali ilyo Ilyeshi talilaisa, e fyo na bantu ba lelo baaba, babika fye amano ku kucita ifyabo abene. Bamona kwati uushifwaya kwikala nge fyo abantu abengi mu calo bekala, tatontonkanya bwino. Lelo abacetekela ukuti ifyo Lesa alaya fikacitika, balishiba ukuti abacita ukufwaya kwa kwa Lesa e batontonkanya bwino.
Kanshi nampo mwalikwata icuma nelyo muli bapiina nangu mwaba fye pa kati, cisuma limo ukutontonkanyapo sana pa fyo mufwaya ukucita ku ntanshi. Ilyo muletontonkanyapo, kuti muleipusha ukuti: ‘Bushe amapange yandi yalomfwana ne fyo Lesa afwaya?’
[Icikope pe bula 11]
Nga ca kuti amapange ya bantunse yapusana ne fyo Lesa afwaya, amapange ya kwa Yehova e yeminina
[Icikope pe bula 12]
Uwa fyuma uo Yesu alandilepo mu cilangililo, tatontonkenyepo pa fyo Lesa afwaya ilyo alepanga ukucita ifintu