Lekeni Icupo Cenu Citwalilile Ukuba Ngo “Mwando Uwapyatwa ne Ntambo Shitatu”

“Umwando uwapyatwa ne ntambo shitatu te kuti uputuke bwangu.”—LUK. MIL. 4:12.

1. Nani waufishe abantu ba kubalilapo babili?

ILYO Yehova Lesa apwile ukupanga ifimenwa ne nama, aishilepanga umuntu wa kubalilapo, Adamu. Pa numa, Lesa alaalike Adamu utulo utukalamba, kabili abuulile ulubafu lwa kwa Adamu lumo no kupangamo uwa kumwafwa uwayana. Ilyo Adamu amumwene atile: “Nomba uyu e fupa lya mu mafupa yandi kabili e munofu wa mu munofu wandi.” (Ukute. 1:27; 2:18, 21-23) Yehova alangile ukuti alyumfwile bwino ukubumba umwanakashi lintu aufishe aba bantu babili no kubapaala.—Ukute. 1:28; 2:24.

2. Bushe Satana aletele shani ubwafya pali Adamu na Efa?

² Ica bulanda ca kuti, tapakokwele ukutula apo Lesa abofishe, icupo cabo calisanshilwe. Cali shani? Icibumbwa ca ku mupashi icabipa, icaishileinikwa ati Satana, cabepele Efa, na o alyumfwilile no kulya ku cimuti cimo fye ico babakeenye ukulyako. Adamu na o alishilelyako, e ico aba babili bapondokele Lesa uwalinga ukuteka, kabili bakene ubutungulushi bwakwe. (Ukute. 3:1-7) Ilyo Yehova abepwishe ifyo bacitile, calimoneke fye ukuti icupo ca aba babili kale kale cali mu bwafya. Adamu atile umukashi wakwe e walufyenye. Asosele ati: “Umwanakashi uo mwampeele e umpeele icisabo ca ku muti, na ine e pa kulya.”—Ukute. 3:11-13.

3. Ni nshila nshi iyalubana iyo abaYuda bamo balemwenamo icupo?

³ Mu myaka yonse ukutula lilya, Satana alibomfya inshila sha bucenjeshi ishapusapusana ku kulenga mu fyupo mube amafya. Ku ca kumwenako, inshita shimo abomfeshe bashimapepo ukulasambilisha abantu ifya bufi pa cupo ifishaba mu malembo. Bashimapepo abaYuda bamo balyangwishe ifyo Lesa amona icupo, kabili balesuminisha abalume ukutamfya abakashi pa tumilandu fye utunono pamo nga ukukausha ifya kulya. Lelo Yesu asosele ati: “Uwaleka umukashi wakwe, apashili umulandu wa bulalelale, aupa na umbi, ninshi acita ubucende.”—Mat. 19:9.

4. Bushe Satana alenga abantu balemona shani icupo lelo?

⁴ Na lelo line Satana alesha na maka ukulenga abantu basuule icupo. Ifyupo fya baume beka beka nangu abanakashi beka beka nafifula, ifyupo fya kutoolana fili fye mpanga yonse, e lyo kabili nomba calyanguka ukulekana. Ifi fyonse filelanga ukuti ifyo Satana ale-esha ukucita filebomba. (Belengeni AbaHebere 13:4.) Bushe fwe Bena Kristu, kuti twacita shani pa kuti na ifwe tatutendeke ukumona icupo nga filya abengi bacimona? Natulande pali fimo ifilenga icupo ukuwama no kuba ica nsansa.

Sanshenimo Yehova mu Cupo Cenu

5. Bushe insoselo ya kuti “umwando uwapyatwa ne ntambo shitatu” nga baibomfya pa kulanda pa cupo, cinshi ipilibula?

⁵ Pa kuti icupo ciwame, Yehova afwile ukubamo. Icebo cakwe cisosa ati: “Umwando uwapyatwa ne ntambo shitatu te kuti uputuke bwangu.” (Luk. Mil. 4:12) Ukulanda ati “umwando uwapyatwa ne ntambo shitatu” ni nsoselo fye. Nga babomfya iyi nsoselo pa kulanda pa cupo, cipilibula ukuti umulume no mukashi e ntambo shibili, e lyo intambo imbi iyaba pa kati kabo ni Yehova Lesa. Umulume no mukashi nga baikatana na Lesa ninshi kuti baishiba ifya kucimfya amafya, kabili uyu e muti wa cupo ca nsansa.

6, 7. (a) Finshi Abena Kristu bengacita ifingalenga ukuti Lesa abe mu fyupo fyabo? (b) Cinshi nkashi umo atemwa sana mu balume bakwe?

⁶ Bushe umulume no mukashi kuti bacita shani nga balefwaya icupo cabo cibe kwati mwando uwapyatwa ne ntambo shitatu? Kemba wa malumbo Davidi aimbile ati: “Ukucita ukufwaya kwenu, mwe Lesa wandi, e ko natemwa, na mafunde yenu yaba mu mutima wandi.” (Amalu. 40:8) Ukutemwa Lesa e kulenga na ifwe tulemubombela no mutima umo. Kanshi umulume pa lwakwe afwile ukukwata bucibusa na Yehova, no mukashi na o ifyo fine, kabili umo umo afwile ukutemwa ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Umulume no mukashi bafwile ukwafwana pa kuti cila muntu atwalilile ukutemwa Lesa.—Amapi. 27:17.

⁷ Nga ca kuti cine cine amafunde ya kwa Lesa yaba mu mitima yesu, ninshi icitetekelo, isubilo, no kutemwa fili no kumoneka muli ifwe kabili fikakosha icupo. (1 Kor. 13:13) BaSandra, Abena Kristu abaikala mu cupo imyaka 50, batila: “Ico natemwa sana mu balume bandi mano bampandako ayafuma muli Baibolo e lyo ne fyo batemwa Yehova, ukucila ne fyo bantemwa.” Mwe balume, bushe na imwe abakashi benu kuti balanda ifi pali imwe?

8. Cinshi cifwaikwa pa kuti abaupana ‘balambulwe icisuma’ mu cupo cabo?

⁸ Bushe imwe na bena myenu, mulatangishako ifya kwa Lesa ne fya Bufumu mu mikalile yenu? Kabili bushe cine cine mumona umwina myenu ukuti munenu uwa kubomba nankwe umulimo wa kwa Yehova? (Ukute. 2:24) Imfumu ya mano Solomone yalembele ati: “Ukuba babili kwawama ukucila ukuba weka, pantu bena balalambulwa icisuma pa kubombesha kwabo.” (Luk. Mil. 4:9) Kanshi abalume na bakashi bafwile ukubombesha pa kuti ‘balambulwe icisuma.’ Ici cisuma, cupo umwaba ukutemwa, icupo icibelelela kabili icabamo na mapaalo ya kwa Lesa.

9. (a) Milimo nshi abalume bakwata? (b) Ukulingana ne lembo lya Abena Kolose 3:19, bushe umulume alingile ukusunga shani umukashi wakwe?

⁹ Umulume no mukashi nga bale-esha na maka ukucita ifyo Lesa afwaya, ninshi Lesa e mo aba mu cupo cabo. Abalume e bakwata umulimo wa kufwaila aba pa ng’anda ifya kulya, ifya kufwala, umwa kwikala, e lyo no kubasambilisha ifya kwa Lesa. (1 Tim. 5:8) Abalume babakoselesha no kubika amano ku fingasakamika umutima wa bakashi. Pe lembo lya Abena Kolose 3:19 patila: “Mwe balume, muletemwa abakashi benu kabili mwilaba ne cipyu kuli bena.” Uwasoma ifya mu Baibolo umo alondolwele ati amashiwi ya kuti ‘ukuba ne cipyu’ yapilibula “ukubeba amashiwi ayabi, nelyo ukubapuma, no kukanabalanga ukuti mwalibatemwa nelyo ukuti mulabasakamana, e lyo no kukanabapeela ifyo bakabila. Yapilibula no kukanabacingilila, e lyo no kufilwa ukubafwilisha.” Teti ciwame nangu panono nga ca kuti mu ng’anda ya Bena Kristu mwaba imibele ya musango yo. Umulume uutungulula mu kutemwa alenga umukashi wakwe ukuitemenwa ukumunakila.

10. Mibele nshi Abena Kristu abaupwa balingile ukuba na yo?

¹⁰ Abena Kristu abaupwa abafwaya ukuti Yehova abe mu fyupo fyabo na bo bafwile ukukonka ifyo Lesa afwaya. Umutumwa Paulo alembele ati: “Abakashi banakile abalume babo kwati ni Shikulu balenakila, pantu umulume e mutwe wa mukashi wakwe ifyo na Kristu e mutwe wa cilonganino.” (Efes. 5:22, 23) Satana alibepele Efa no kukosha ubufi bwa kuti ukukanatungululwa na Lesa kulaleta insansa sha muyayaya. Calimoneka fye ukuti mu fyupo ifingi abanakashi tabafwaya ukutungululwa. Lelo abanakashi abamona icupo filya Lesa acimona balomfwa bwino ukunakila abalume babo ababatemwa. Balebukisha ukuti Yehova atile Efa ali “munankwe” Adamu, kabili kuli Lesa ico, cifulo ca mucinshi. (Ukute. 2:18) Umwina Kristu uwaupwa uukonka ifyo Lesa ateyanya ifintu, cine cine ‘alapuulamika’ umulume wakwe.—Amapi. 12:4.

11. Bushe munyinefwe umo atile cinshi calenga icupo cakwe ukuwama?

¹¹ Na cimbi icingafwilisha abaupana ukubika Lesa mu cupo cabo, kusambilila Icebo cakwe capamo. BaGerald, abaikala mu cupo ca nsansa pa myaka 55 batila: “Ukubelenga no kusambilila Baibolo capamo kwalicindama sana nga mulefwaya icupo ukuba bwino.” Basosa no kuti, “Ukucita ifintu capamo, maka maka ifya kwa Lesa, kulenga umulume no mukashi ukulaumfwana sana e lyo no kupalama kuli Yehova.” Ukusambilila Baibolo capamo kulalenga abaupana ukulaibukisha bwino bwino ifipimo fya kwa Yehova, kulalenga bucibusa bwabo na ena ukukoselako, kabili kuti kwabafwa ukuya pa ntanshi mu fya kwa Lesa.

12, 13. (a) Cinshi cacindamina sana ukuti abaupana balepepela capamo? (b) Finshi fimbi ifya kwa Lesa ifyo abaupana bengalacita ifikosha icupo?

¹² Umulume no mukashi ababa ne nsansa mu cupo balapepela na pamo. Ilyo umulume ‘alepongolola ifyaba mu mutima’ no kulomba filya fine fye ifyo balekabila mu cupo, cine cine icupo cabo kuti cakosa. (Amalu. 62:8) Ku ca kumwenako, cilanguka sana ukusuula ku fyo mwacikangana na bena myenu pa numa ya kulomba Lesa Mukulu ukuti amulange ifya kucita! (Mat. 6:14, 15) Kabili nga mwapepa ifyo, kuti cawama ukupampamina pa kwafwana e lyo no ‘kulashipikishanya no kubelelana uluse.’ (Kol. 3:13) Muleibukisha ukuti ukupepa cilangililo ca kuti mwalitetekela Lesa. Imfumu Davidi yatile: “Amenso ya bonse yalolela imwe.” (Amalu. 145:15) Ilyo twapepa kuli Lesa no kumulolela, amasakamika yalacepa, pantu twalishiba ukuti ‘alatusakamana.’—1 Pet. 5:7.

¹³ Na cimbi ica kwafwa nga mulefwaya Yehova abe mu cupo kusangwa ku kulongana kwa pa cilonganino e lyo no kubombela pamo umulimo wa kushimikila. Ku kulongana, abaupana balasambilila ifya kucimfya “imicenjelo” iyo Satana alebomfya ku kupasa indupwa. (Efes. 6:11) Kabili umulume no mukashi ababombela pamo umulimo wa kushimikila balaba “abashangila, abashitelententa.”—1 Kor. 15:58.

Ilyo Kwaba Amafya

14. Finshi fingalenga mu cupo mube amafya?

¹⁴ Ca cine ukuti ifi twalandapo nalimo no kufishiba mwalifishiba, lelo kuti cawama sana ukufilandapo na bena myenu. Moneni pali ifi nga pali ifyo mulingile ukubombelapo mu cupo cenu. Na lyo line, na Baibolo yalilanda aiti nangu fye ni balya aba kuti Lesa e mo aba mu fyupo fyabo “bakaba na macushi mu bumi bwabo.” (1 Kor. 7:28) Pa mulandu wa kuti fwe bantu tuli babembu, na pa mulandu wa mibele yabipa iya mu calo, e lyo ne fiteyo Satana Kaseebanya ateya, nangu fye fyupo fya babomfi ba kwa Lesa aba cishinka kuti fyaba na mafya. (2 Kor. 2:11) Lelo Yehova alatwafwa ukucimfya ayo mafya, na cine kuti twayacimfya. Umuntu wa busumino Yobo alifwililwe ifitekwa fyonse, ababomfi bakwe, na bana bakwe. Lelo Baibolo itila: “Muli ifi fyonse Yobo tabembwike nangu ukusaalula Lesa.”—Yobo 1:13-22.

15. Bushe ukucululuka kwa mutima kuti kwalenga abantu ukucita finshi, kabili abaupana kuti bacita shani nga ca kuti umo pali bena acita ifyo?

¹⁵ Lelo umukashi wa kwa Yobo amwebele ati: “Bushe mucili namwikatisha bukaele bwenu? Tukeni Lesa pa kuti mufwe!” (Yobo 2:9) Cine cine, ilyo kwaba amasanso nelyo ubwafya bumbi, umuntu kuti acita fimo ukwabula ukutontonkanya pa mulandu no kucululuka kwa mutima. Umuntu wa mano atile: “Umutitikisha kuti walenga uwa mano ukucita ifintu ngo wapena.” (Luk. Mil. 7:7) Nga ca kuti abena myenu baotoka pa mulandu no “mutitikisha,” esheni ukutekanya. Pantu na imwe nga mwaotoka kuti calenga umo pali imwe nangu bonse babili mwalanda amashiwi yamo ayengalenga ifintu fyabipilako. (Belengeni Amalumbo 37:8.) Kanshi suuleniko fye ku mashiwi ya “cisosesose” ayo abena myenu bengalanda pa mulandu wa bukali nangu icifukushi.—Yobo 6:3.

16. (a) Bushe amashiwi ya kwa Yesu ayaba pali Mateo 7:1-5 kuti yabomba shani mu cupo? (b) Mu cupo, mulandu nshi tacalingila ukupampamina fye pa fyo mutemenwe?

¹⁶ Abaupana tabafwile ukwenekela ifyacilamo mu bena myabo. Umo kuti amona tumo tumo mu mwina mwakwe uto ashitemenwe no kutontonkanya ati, ‘Ndi no kumwalula.’ Abena myenu nalimo kuti baya baleleka uto tuntu nga ca kuti mulebafwa mu kutemwa kabili mu kutekanya. Lelo, mwilaba ukuti Yesu atile uumona sana ifilubo finono ifya muntu umbi apala umuntu uumona “akacani” mu linso lya kwa munyina lelo afilwa ukumona ukuti ena ali no “mulando” mu linso lyakwe. Yesu atwebele ati: “Mwilapingula bambi pa kuti na imwe bemupingula.” (Belengeni Mateo 7:1-5.) Lelo tacilepilibula ukuti mufwile ukusuulako ku filubo fyabipisha. BaRobert, abaikala mu cupo pa myaka nalimo 40 batile: “Pa kuti mulelanda pa filubo ukwabula ukupita na mu mbali e lyo no kuitemenwa ukwaluka ilyo umwina myenu alanda pali cimo ico tatemenwe, mufwile mwa-alula umutima.” E ico mwilapampamina fye pa fyo mulefwaya. Ukucila ukwikalila fye ukulaumfwa ububi pa mulandu wa kuti abena myenu tababa ifyo mwingafwaya babe, temweni imibele isuma iyo bakwata pali ino nshita.—Luk. Mil. 9:9.

17, 18. Nga ca kuti amafya yafula, ni kuli ani twingalomba ubwafwilisho?

¹⁷ Nga ca kuti ifintu fya-aluka mu mikalile yenu kuti bwaba bwesho. Nalimo amafya kuti yaisa ilyo mwakwata abana. Nalimo abena myenu kuti balwalisha nangu umwana wenu. Abafyashi nga bakota napamo kuti bakabila ukubasakamana. Abana abakalamba kuti bakuukila ukutali no ko mwikala. Nalimo kuti kwaisa imilimo na imbi iya mu kuteyanya iyo mufwile ukubomba. Uku konse ukwaluka kuti kwalenga kwaba amafya no kusakamikwa mu cupo.

¹⁸ Cinshi mwingacita nga ca kuti amafya mu cupo yafika apa kuti mwalamona kwati ne cupo kuti capwa? (Amapi. 24:10) Mwinenuka! Satana alafwaya sana ukuti umubomfi wa kwa Lesa ashe ukupepa kwa cine. Kuti atemwa sana nga mulume no mukashi e bacite fyo. Kanshi bombesheni pa kuti icupo cenu citwalilile ukuba ngo mwando uwapyatwa ne ntambo shitatu. Muli Baibolo mwalilembwa abantu abengi abali fye aba busumino te mulandu ne fya kwesha fyabipisha. Ku ca kumwenako, inshita imo Davidi apongolwele ifya mu mutima wakwe kuli Yehova ilyo atile: ‘Mbeleleni uluse mwe Lesa, pantu umuntunse umwina kufwa alencusha.’ (Amalu. 56:1) Bushe mwalyumfwapo ukuti “umuntunse umwina kufwa” alemucusha? Nampo nga uko kucula kulefuma ku uli ukutali nangu uuli mupepi, muleibukisha ukuti: Davidi alisangile amaka ya kushipikisha, kanshi na imwe bene kuti mwashipikisha. Davidi atile: “Naipwishe Yehova, na o alinjaswike, Kabili ampokolwele kuli fyonse ifya kuntiinya.”—Amalu. 34:4.

Ubusuma na Bumbi

19. Kuti twacita shani pa kucincintila Satana?

¹⁹ Muli shino inshita sha ku mpela, abaupana balingile ‘ukulasansamushanya no kulakuulana.’ (1 Tes. 5:11) Mwilalaba ukuti Satana atila ico twabela aba busumino kuli Yehova ni co Lesa alatupeelako fimo. Kuti acita icili conse, nangu fye ukonaula icupo, pa kuti tuleke ukuba aba kaele kuli Lesa. Pa kumucincintila, kano twatetekela sana Yehova. (Amapi. 3:5, 6) Paulo alembele ati: “Muli fyonse ndi na maka pantu kuli uulenkosha.”—Fil. 4:13.

20. Busuma nshi bubapo nga ca kuti Lesa aba mu cupo?

²⁰ Fingi ifiwama nga ca kuti twabika Lesa mu cupo. BaJoel abaikala na bakashi babo pa myaka 51 balisanga ukuti ca cine ifintu filawama. Basosa ati: “Ndatasha Yehova lyonse pa kukwata uyu mukashi na pa cupo cesu ica nsansa. Munandi uwaninga sana.” Cinshi cabafwa? BaJoel basosa no kuti: “Tulesha lyonse ukuba ne cikuuku, no kutekanya, e lyo no kutemwana.” Takuli uwingakwanisha ukucite fyo bwino bwino muli cino calo. Lelo natule-esha na maka ukubomfya ifishinte fyaba mu Baibolo no kubika Yehova mu fyupo fyesu. Nga twacite fyo, ninshi ifyupo fyesu fikaba ngo “mwando uwapyatwa ne ntambo shitatu [uushingaputuka] bwangu.”—Luk. Mil. 4:12.

Bushe Muleibukisha?

• Cinshi cipilibula ukubika Yehova mu cupo?

• Finshi umulume no mukashi bafwile ukucita nga kwaba amafya?

• Kuti twaishiba shani ukuti Lesa ali mu cupo?

[Ifikope pe bula 18]

Ukupepela capamo kulalenga abaupana ukucimfya amafya