Ifingalenga Ulupwa Ukuba ne Nsansa

Ifyo Mwingatwalilila Ukuipeelesha mu Cupo Cenu

Abakashi batila: “Abalume bandi ba Michael pa nshita fye iitali tabalempoosako amano kabili tabalepoosa amano na ku bana bene.a Bayalwike ilyo fye twayambile ukubomfya Intaneti, naletunganya ukuti bafwile baletamba ifikope fye shiku pa kompyuta. Bushiku bumo ninshi abana nabalala, nalibepwishepo kabili balisumine ukuti baletamba ifye shiku pa Intaneti. Nalyumfwile ububi sana. Nshashininkishe ukuti abalume bandi e fyo balecita ifi. Nalilekele ukubacetekela. Icabipishe ca kuti iyi ine nshita, umwaume nalebomba nankwe alemfwaya.”

Abalume batila: “Inshita imo umukashi wandi Maria alisangile icikope nabikile mu kompyuta kabili alinjipwishepo. Ilyo nasumine ukuti lyonse naletamba ifye shiku pa Intaneti, alifulilwe icine cine. Nalyumfwile sana insoni kabili nalilwike ukuti ico nalecita tacaweme. Nalemona fye kwati apa pene e pali no kupwila icupo cesu.”

CINSHI muletontonkanya ukuti e cacitike ku cupo ca ba Michael na ba Maria? Nalimo kuti mwatila ubwafya bukalamba ba Michael bakwete kutamba ifikope fye shiku. Nomba nge fyo ba Michael baishileishiba pa numa, ukutamba ifye shiku cali fye cishibilo ca kuti tabaipeeleshe mu cupo cabo.b Ilyo ba Michael na ba Maria baupene, baleti bakatemwana no kuba ne nsansa. Nomba ilyo papitile inshita, icitemwiko cabo calicepele kabili tabaikatene, kabili ifi e ficitika ku baupana abengi.

Bushe mumona ukuti ukwikatana mwaikatene na bena mwenu nomba kwalicepako ilyo papita imyaka? Bushe kuti mwatemwa ukwikatana nga filya fine mwali pa kubala? Nga mulafwaya, mufwile ukwishiba amasuko kuli aya mepusho yatatu: Bushe ukuipeelesha mu cupo e kutila shani? Fintu nshi fimo ifingalenga mwakaana ukuipeelesha mu cupo? Kabili finshi mulingile ukucita pa kuti mube abaipeelesha ku bena mwenu?

Ukuipeelesha mu Cupo e Kuti Shani?

Kuti mwalondolola shani umo calola ukuipeelesha mu cupo? Abengi kuti batila icilenga ukuipeelesha kulamona icupo ngo mulimo. Ku ca kumwenako, abaupana nalimo kuti batwalilila ukuipeelesha mu cupo pa mulandu fye wa bana nelyo pa mulandu wa kutiina Lesa uwabikileko icupo. (Ukutendeka 2:22-24) Cishinka, ifintu fya musango yo filafwa kabili filalenga icupo ukutwalilila nelyo mu cupo mwaba amafya. Nomba pa kuti abaupana babe ne nsansa, tabafwile ukupelela fye pa kumona icupo ngo mulimo.

Yehova Lesa abikileko icupo pa kuti abaupana balekwata insansa ishingi no kulasekelamo. Alefwaya umwaume ‘alesekelela no mukashi’ wakwe no mwanakashi na o ukulatemwa umulume wakwe no kulaumfwa ukuti umulume wakwe alimutemwa nge fyo atemwa umubili wakwe. (Amapinda 5:18; Abena Efese 5:28) Pa kuti abaupana bekatane, bafwile ukucetekelana. E lyo na cimbi icacindama ca kuti bafwile ukuba ifibusa ifibelelela. Nga ca kuti umwaume no mwanakashi bacetekelana no kulaumfwana sana, bakalaipeelesha sana mu cupo cabo. Bakekatana sana no kuba “umubili umo” nga filya Baibolo isosa.—Mateo 19:5.

Kanshi ukuipeelesha mu cupo kuti kwapashanishiwa ku ndaka iikatanya injelwa ya ng’anda yakosa. Indaka bapangila no mucanga, sementi, na menshi. E fyo no kuipelesha mu cupo kwaba, pa kuti abaupana baipeeleshe bafwile ukumona icupo ngo mulimo, bafwile ukucetekelana, no kuba ifibusa. Cinshi cingonaula ukwikatana kwa musango yo?

Fimo Ifilenga Bamo Ukukanaipeelesha mu Cupo

Pa kuti muipeeleshe, mufwile ukubombesha. Mufwile ukulacita ifya kusekesha abanenu ukucila ukulaisekesha fye mwe bene. Lelo abengi tabafwaya ukucita ifyo abanabo balefwaya, kano fye nga ca kuti balamwenamo, bamo batila te fyo cifwile no kuba. Lelo ipusheni mwe bene ukuti: ‘Bantu banga naishiba abaitemwa ababa ne nsansa mu cupo?’ Icasuko ca kuti, nga e ko baaba banono. Mulandu nshi? Umuntu waitemwa ilingi te kuti atwalilile ukuipeelesha mu cupo nga ca kuti kwabako fimo ifyayafya ifyo afwile ukucitila umwina mwakwe, pali bufi nga ca kuti ifyo afwile ukucita te kuti fimuwamine iyo ine nshita. Ukukanaipelesha kuti kwalenga icupo ukubipa nangu ca kuti abaupana pa kutampa balitemwanene sana.

Baibolo itila icupo mulimo wa kosa. Isosa ukuti “uwaupa abika amano ku fya muli ici calo, pa kuti amone ifyo engasekesha umukashi wakwe,” no kuti “uwaupwa abika amano ku fya muli ici calo, pa kuti amone ifyo engasekesha umulume wakwe.” (1 Abena Korinti 7:33, 34) Ku cabulanda, na bashaitemwa bene te lyonse beshiba ifilesakamika abena mwabo kabili limo tabatasha pa fyo abena mwabo baipeelesha. Nga ca kuti abaupana tabaletasha pa fyo abena mwabo bacita, kuti baba sana na “macushi mu bumi bwabo,” lelo nga baletasha, amafya kuti yacepako.—1 Abena Korinti 7:28.

Nga mulefwaya icupo cenu ukutwalilila mu nshita ya nsansa ne nshita ya mafya, mufwile ukulamona icupo cenu ukuti cifwile ukubelelela. Kuti mwacita shani pa kuti mulemona icupo cenu ukuti cikabelelela, kabili kuti mwakoselesha shani abena mwenu pa kuti batwalilile ukuipelesha mu cupo?

Ifyo Mwingakosha Ukuipelesha Kwenu

Icikalamba kubomfya ifyo Icebo ca kwa Lesa Baibolo citufunda. Nga mwacite fyo, ifintu ‘fikamuwamina’ na bena mwenu. (Esaya 48:17) Moneni ifintu fibili ifingamwafwa.

1. Mufwile ukuposesha amano ku cupo cenu. Umutumwa Paulo alembele ati: “Mwishibe bwino bwino ifyacilapo ukucindama.” (Abena Filipi 1:10) Ifyo abaupana basungana fyalicindama kuli Lesa. Umwaume uucindika umukashi wakwe, Lesa akamucindamika na o wine. No mwanakashi uucindika umulume wakwe ‘alyuma umutengo mu menso ya kwa Lesa.’—1 Petro 3:1-4, 7.

Bushe icupo cenu cacindama shani? Ilingi nga mulemona ukuti icintu cimo calicindama mulaposapo inshita iikalamba pali ico cintu. Ipusheni mwe bene ukuti: ‘Mu mweshi wapwile, bushe nalishishepo no mwina mwandi? Fintu nshi nacitapo ku kumulanga ukuti ncili nalimutemwa?’ Nga ca kuti tamwaishishepo na bena mwenu nelyo nga mwaikele fye nabo inshita iinono, kuti cabakosela ukushininkisha ukuti mwalipoosako amano ku cupo.

Bushe abena mwenu balishiba ukuti mwaliipeelesha mu cupo? Kuti mwaishiba shani?

ESHENI UKUCITA IFI: Lembeni pe pepala ifi ifintu fisano: indalama, incito, icupo, ukwangala, ne fibusa. Nomba tampeni ukufitantika ukulingana ne fyo mwaishiba ukuti e fyo abena mwenu batemwisha. Ebeni abena mwenu nabo batantike ifyo baishiba ukuti e fyo mwatemwisha. Nga mwapwisha, cinjanyeni amapepala mwalembapo. Nga ca kuti abena mwenu batila tamupoosa inshita ikalamba mu cupo, lanshanyeni pa fyo mwingacita pa kuti mwingakosha ukwikatana kwenu. Na kabili ipusheni ukuti, ‘Cinshi ningacita pa kuti ntemwe ifyo umwina mwandi atemwisha?’

2. Mwilacita ifingalenga mwasha abena mwenu. Yesu Kristu atile: “Onse uwatwalilila ukulolekesha umwanakashi no kumukumbwa, ninshi nacita kale ubucende nankwe mu mutima wakwe.” (Mateo 5:28) Nga ca kuti umo asha umunankwe, ayapanga icupo ku muntu umbi, alafulunganya sana icupo, acita ico Baibolo ilanda ukuti mulandu wa kulekaninapo. (Mateo 5:32) Lelo amashiwi ya kwa Yesu ayo tulandilepo, yapilibula ukuti ulunkumbwa e lubalilapo ukwisa mu mutima wa muntu libe talacita ubucende. Umuntu nga atwalilila no lunkumbwa lwa musango yo ninshi kale kale nafutuka umwina mwakwe.

Nga mulefwaya ukutwalilila abaipelesha mu cupo, mufwile ukupanga ukuti tamwakulatamba ifikope fye shiku. Nangu abantu abengi bengalanda ukuti fisuma, filonaula icupo. Umfweni ifyo umukashi umo omfwa nga ca kuti abalume bakwe baletamba ifikope fye shiku: “Abalume bandi batila ukutambako ifikope fye shiku kulalenga icitemwiko cesu ukuwaminako. Nomba ine cinenga ukulaumfwa kwati nshacindama, nshabalinga no kubalinga. Nga baletamba ifye shiku ndaala fye ndelila.” Bushe kuti mwatila uyu mwaume alekosha ukuipelesha kwakwe mu cupo, nelyo aleconaula? Bushe muletontonkanya ukuti alelenga umukashi wakwe cimwangukile ukutwalilila ukuipelesha mu cupo? Bushe alesunga umukashi wakwe ngo munankwe atemwisha?

Umuntu wa busumino Yobo alangile ukuti ali-ipeeleshe mu cupo na kuli Lesa pa ‘kupanga icipangano na menso yakwe.’ Talefwaya nangu panono ‘ukupoosa amano kuli nacisungu.’ (Yobo 31:1) Kuti mwapashanya shani Yobo?

Ukulunda pa kukanatamba ifye shiku, mufwile ukulakaanya umutima wenu ukulapanga icibusa cishalinga ku muntu mushaupana nankwe. Bamo bamona kwati ukulangisha icitemwiko ku muntu bashaupana nankwe te kuti konaule icupo. Lelo Icebo ca kwa Lesa citusoka ukuti: “Umutima wa bucenjeshi ukucila fyonse, kabili walipelelwa. Nani engawishiba?” (Yeremia 17:9) Bushe umutima wenu walimubepa? Ipusheni mwe bene ukuti: ‘Nani napoosako sana amano, bushe mwina mwandi nelyo muntu fye umbi? Nani mbalilapo ukweba ilyashi ilisuma ng’umfwa, bushe mwina mwandi nelyo muntu fye umbi? Bushe umwina mwandi nga anjebele ukukanalaaba sana no muntu umo kuti naumfwa shani? Bushe kuti nafulwa nelyo kuti nacita ifyo anjeba ukwabula no bwafya?’

ESHENI UKUCITA IFI: Nga ca kuti mwamona ukuti mulakumbwa umuntu uushili mwina mwenu, mwilamonana sana no yo muntu kabili pa kumonana nankwe kano fye nga pali umulandu mulefwaila ukumumwena. Mwilatontonkanya pa fyo uyo muntu acila abena mwenu. Muletontonkanya pa fisuma ifyo abena mwenu bakwata. (Amapinda 31:29) Muleibukisha ifyalengele ukuti mubatemwe. Muleipusha mwe bene ukuti, ‘Bushe ifi fyonse ifyalengele ukuti ntemwe umwina mwandi fyalipwa nelyo nshifibikako fye mano nomba?’

Citenipo Cimo

Ba Michael na ba Maria abo tulandilepo pa kubala, basalilepo ukwebako bambi pa kuti babafwe ukupwisha ubwafya bakwete. Lelo filya balombele ukupandwa amano lwali fye lubali lwa kubalilapo. Ukufwaisha ukupwisha ubwafya no kufwaya ukuti bambi babafwe, calangile ukuti ba Michael na ba Maria bali-ipeelesha mu cupo kabili balefwaisha ukubombesha pa kuti icupo cabo ciwame.

Nga mwaba ne cupo icisuma nelyo iyo, abena mwenu bafwile ukwishiba ukuti mulafwaisha icupo cenu ukuwama. Mulecita ifintu fyonse ifingakabilwa pa kuti abena mwenu bashininkishe ukuti mufwaya icupo cenu ukuwama. Bushe mulefwaisha ukucita ifi fine?

[Amafutunoti]

MULEIPUSHA MWE BENE UKUTI . . .

▪ Finshi fimo nshilingile ukulacita sana pa kuti ndekwata inshita ikalamba iya kuba no mwina mwandi?

▪ Finshi ningile ukucita pa kuti umwina mwandi eshibe ukuti nali-ipeelesha mu cupo?

[Icikope pe bula 20]

Muleshako inshita ya kuba na bena mwenu

[Icikope pe bula 21]

Ukukanaba na cishinka mu cupo kutendekela mu mutima