Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w08 11/1 ibu. 22
  • Bushe Kuti Mwayasuka Ifi Fipusho?

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Bushe Kuti Mwayasuka Ifi Fipusho?
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—2008
  • Ifipalileko
  • Bushe Icuma ca Mfumu Solomone ca Kukukumya Fye?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1996
  • Bushe Kuti Mwa-asuka Ifi Fipusho?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2010
  • Mulefwaya Ifyacindama Ukucila Golde
    Ulupungu lwa kwa Kalinda (Ulwa Kusambililamo)—2016
  • Ifyo Mwingasanga Amalembo Muli Baibolo Yenu
    Amalyashi Ayalekanalekana
Ulupungu lwa kwa Kalinda—2008
w08 11/1 ibu. 22

Bushe Kuti Mwayasuka Ifi Fipusho?

Mulandu nshi abaYuda basalanganine mu fyalo ifingi pa nshita Yesu ali pa calo?

Ilyo Yesu aebele abalemukutika ukutila uko aleya, bena te kuti bakonke, abaYuda batendeke ukuipusha abati: “Bushe ni kwi uyu muntu alepanga ukuya . . . ? Bushe alepanga ukuya ku baYuda abasalanganina mu baGriki?” (Yohane 7:32-36) Tapapitile ne nshita iitali, bamishonari Abena Kristu batendeke ukushimikila imbila nsuma ku baYuda abasalanganine mu fyalo fyonse ifyali mupepi na bemba wa Mediterranean.—Imilimo 2:5-11; 9:2; 13:5, 13, 14; 14:1; 16:1-3; 17:1; 18:12, 19; 28:16, 17.

Icalengele ukuti abaYuda basalangane ca kuti balebasenda mu busha ku fyalo fyabacimfishe. Ababalilepo ukubasenda bena Ashuri mu 740 B.C.E., pa numa, abaYuda basendelwe mu busha ku bena Babiloni mu 607 B.C.E. E ico abashelepo fye abanono e babwelele ku calo ca Israele. (Esaya 10:21, 22) AbaYuda bambi bashele fye abasalangana mu fyalo fyalekanalekana.

E mulandu wine, mu ma 500 B.C.E., kwabelele imishi ya baYuda mu fitungu 127 ifya Buteko bwa bena Persia. (Estere 1:1; 3:8) Filya abaYuda balebombesha ukulenga abantu bambi ukusumina imipepele ya baYuda, fyalengele ukuti mu kuya kwa nshita abantu abengi beshibeko fimo pali Yehova e lyo na Amafunde apeele abaYuda. (Mateo 23:15) AbaYuda abali mu fyalo fyalekanalekana baile ku Yerusalemu ku kusefya Umutebeto wa Pentekoste mu 33 C.E., kabili apa pene epo baumfwilile ne mbila nsuma pali Yesu. Kanshi filya abaYuda basalanganine mu calo conse ica Buteko bwa bena Roma, calengele no kuti ubuKristu bwishibikwe bwangu bwangu mu ncende ishingi.

Bushe golde yakwete Imfumu Solomone yafulile shani?

Amalembo yalanda ukuti Hiramu, imfumu ya ku Turi, yatumine amatani ya golde yane kuli Solomone, e lyo namfumu wa ku Sheba na o amupeele amatani ya golde yamo yene, e lyo amato ya kwa Solomone yamuleteele amatani 15 aya golde ukufuma ku Ofiri. Amalembo yatila: “Kabili golde iyaishile kuli Solomone mu mwaka umo yafinine amatalanti ya golde imyanda mutanda na makumi mutanda na mutanda (666),” e kutila ukucila amatani 25. (1 Ishamfumu 9:14, 28; 10:10, 14) Bushe ici cishinka? Bushe ilya nshita amatala baletutilamo golde ya shamfumu yalekula shani?

Icipaapaatu cimo apo balembele amashiwi mu myaka ishishibantu, ico na basambilila sana muno nshiku bacetekela ukutila ca cine, cilanda ukuti Farao Thutmose III uwa ku Egupti (uwali pa calo mu ma 2000 B.C.E.) apeele amatani ya golde 13.5 kwi tempele lya kwa lesa Amun-Ra ilyali mu Karnak. Mu ma 800 B.C.E., Imfumu ya bena Ashuri Tiglati-pilese III, apokelele ubupe bwa golde amatani yane (4) ukufuma ku Turi, na Sargon II apeele ubupe bumo bwine, amatani yane (4) aya golde kuli tulesa twa bena Babiloni. Bamo batila Imfumu Filipi II uwali ku Macedonia (ukutampa mu 359 ukufika mu 336 B.C.E.) aleimba golde ukucila pa matani 28 cila mwaka mu mikoti yali ku Pangaeum mu Thrace.

Lintu umwana wa kwa Filipi, Alekisanda Mukalamba (uwaliko mu 336 ukufika mu323 B.C.E.) acimfishe umusumba wa bena Persia uwa Susa, batila asendelemo golde amatani 1,180, kabili mu calo conse ica Persia asendelemo golde amatani mupepi na 7,000. Kanshi nga twalinganya ifi fyonse ifipendo kuti twamona ukuti ifi Baibolo ilanda pa Mfumu Solomone ukuti yalikwete golde iingi fya cine cine.

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi