Ukutontonkanya pa Kutemwa kwa pa Kutendeka Kulangafwa Ukushipikisha

MU 1970, nalilwele sana kabili balintekele mu cipatala ca Valley Forge General Hospital, mwi tauni lya Phoenixville mu Pennsylvania, ku United States. Nasi alempima BP lyonse nga papita amamineti 30. Pali iyi nshita nali umushilika ninshi ndi fye ne myaka 20. Nasi uwalempima BP aliko umukalamba pali ine. Ilyo amwene ukuti BP ilebwelela fye pa nshi, alisakamene sana. E ico namwipwishe nati, “Bushe apo watendekela incito walimonapo uko umuntu alefwa?” Alindoleshe mwenso mwenso, e lyo ayasuka ati, “Awe, nshamonapo.”

Nshaishibe nga nkapola. Bushe namwishiba icalengele ukuti ndwale, banteke na mu cipatala? Kamushimikileko fimo pa bumi bwandi.

IFYACITIKE ILYO NAINGILE FYE UBUSHILIKA

Nalwele ilyo nalebombela mu mutupule umo balelepwila abashilika abalecenekwa mu nkondo yali ku Vietnam. Nalitemenwe sana ukwafwilisha abalwele na balecenekwa kabili nalefwaisha ukuba dokota. Naile ku Vietnam mu July 1969. Ilyo twafikile balitupeele umulungu umo uwa kwishiba fye ifyalecitika pa kuti tubeleshe cilya calo pantu kwalikabile sana kabili ne nshita yalipusene na kuntu twafumine.

Ilyo fye natendeke ukubomba mu cipatala, ico abashilika ba ku America baleya mu kundapwako no kulepulwa, icali mu Mekong Delta, mu Dong Tam, kwaishile indeke ishingi ishaletele abacenekwe. Nalitemenwe sana icalo cesu, e ico nalefwaya ukwafwilisha abacenekwe ilyo line fye. Abacenekwe balebawamya ifilonda no kubatwala mu miputule umwali fimashini ifyaletalalika umwela umo balebalepwila. Muli iyi imiputule mwaleba dokota, nasi uutunga inyeleti ya kulesha ubukali, na banasi babili abalebombela pamo na dokota nga alelepula abacenekwe. Nalimwene ifintu fimo ifyali mu mapulastiki yafiita ayo bashafumishe mu ndeke. Ilyo naipwishe ifyalimo, banjebele ukuti mwali ifilundwa fya mibili ya bashilika abo baipeye mu nkondo. Ifi e fyacitike ilyo naingile fye ubushilika.

NATENDEKA UKUFWAYA LESA

Ilyo nali umwaice nalyumfwileko fimo ifyo ba Nte basambilisha. Bamayo balesambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova lelo tababatishiwe. Naletemwa sana ukusangwapo bamayo nga balebasambilisha. Bushiku bumo ilyo nali na batata, twapitile mupepi ne Ng’anda ya Bufumu. Naipwishe batata nati, “Cikuulwa nshi ici?” Banjaswike ukuti, “Wikesha ukupepa na aba bantu!” Apo batata nalibatemenwe sana kabili nalibacetekele, nalikonkele ifyo banjebele. E fyo nafumisheko amano ku Nte sha kwa Yehova.

Ilyo nafumine ku Vietnam, natendeke ukufwaya Lesa. Nga naibukisha ifyabipa ifyalecitika ku Vietnam, naleba sana no bulanda. Nalishibe ukuti abengi tabaishibe ifyalecitika kulya. Limo kwaleba ifimfulunganya pantu abantu baleilishanya ukuti abashilika ba mu United States baleipaya abana banono mu nkondo.

Apo nalefwaisha ukwishiba Lesa, natendeke ukuya ku macalici yalekanalekana. Lesa nalimutemenwe, lelo nshatemenwe ifyalecitika mu macalici naleyako. Bushiku bumo, pa Mulungu, mu February, mu 1971 nasukile naya ku Ng’anda ya Bufumu iya Nte sha kwa Yehova mu Delray Beach, ku Florida.

Ilyo naingile mu Ng’anda ya Bufumu, nasangile ilyashi lya Baibolo lili mu kupwa, e ico nakutike fye kwi sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda. Nshibukisha ifyo isambililo lyalelandapo, lelo ico njibukisha ca kuti abana abanono balekupukula ama Baibolo no kufwaya amalembo. Nalipapile sana! Nalekutikisha no kumona ifyalecitika. Ilyo nalefuma pa Ng’anda ya Bufumu, munyinefwe uwali ne myaka 80 aishile kuli ine. Ishina lyakwe ni Jim Gardner. Anangile icitabo caleti, Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya kabili anjebele ati, “Nakupeela ici icitabo.” Awe e fyo twapangene ukuti tukatendeke ukusambilila Baibolo pali Cine ulucelo.

Pali bulya bushiku bwa pa Mulungu, nalebomba ubushiku. Nalebombela mu cipatala icali mu Boca Raton, mu Florida, mu muputule umwalefikila abalecenekwa sana. Natendeke ukubomba pa 23:00hrs no kwinuka pa 7:00hrs. Apo takwali abalwele abaleisa, nalipwile ukubelenga icitabo bampeele. Umukalamba wa ba Nasi aishilempoka icitabo, kabili ilyo aloleshe pa nkupo alandile bukali bukali ati, “Wikesha ukuba Nte!” Nalimupokele icitabo, kabili namwebele ukuti, “Nangu ca kuti nshilapwisha ukubelenga icitabo, nimona ukuti ifyo mbelengelemo e cine, kabili kuti natemwa ukuba Nte!” E fyo alekele ukulanda na ine afuma napo. Napwishishe ukubelenga icitabo bulya bwine ubushiku.

Ilyo ubushiku bwa kutampa ukusambilila bwafikile, icipusho nabalilepo ukwipusha munyinefwe Gardner ca kuti, “Finshi twalasambilila?” Atile, “Twalasambilila mu citabo nakupeele.” Na ine natile, “Nalipwisha ukubelenga ici citabo.” Munyinefwe Gardner ayaswike cikuuku cikuuku ati, “Kanshi natulanshanyeko ifili mu cipandwa ca kubalilapo.” Nalipapile ukusanga ukuti kwali ifintu ifingi ifyo nshaumfwikishe. Anjebele ukulabelenga amalembo muli Baibolo yandi iya King James Version. Ifi e fyo natendeke ukusambilila pali Lesa wa cine, Yehova. Pali ubu bushiku, twasambilile ifipandwa fitatu muli ici citabo, na Munyinefwe Gardner, uo natemenwe ukwita ati Jim. Kanshi lyonse pali Cine twalesambilila ifipandwa fitatu. Nalitemenwe sana ifyo nalesambilila. Uyu munyinefwe uwalensambilisha Baibolo ali uwasuubwa kabili alishibene na munyinefwe Charles T. Russell. Ala lyali lishuko nga nshi ukulasambilila Baibolo no yu munyinefwe!

Pa numa ya milungu fye iinono, balinsuminishe ukuba kasabankanya wa mbila nsuma. Munyinefwe Jim alingafwile mu fintu ifingi, ukubikako no kwishiba ifya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. (Imil. 20:20) Ilyo nalebombela pamo na ba Jim, naishiletemwa nga nshi umulimo wa kushimikila. Na pali ino ine nshita, mona ukuti ukushimikila e mulimo uukalamba uo nakwata. Ala lishuko nga nshi ukulabombela pamo na Lesa!—1 Kor. 3:9.

ICALENGELE NTENDEKE UKUTEMWA YEHOVA

Kamushimikileko nomba ifyo natendeke ukutemwa Yehova. (Ukus. 2:4) Ukutemwa Yehova kwalilenga ukuti nilaaba no bulanda sana nga natontonkanya pa fyabipa ifyalecitika mu nshita ya nkondo, nelyo nga nakwata amafya yambi.—Esa. 65:17.

Nshalaba icintu icikalamba icancitikile mu 1971. Batata balintamfishe mu ng’anda yabo pantu tabalefwaya ukuti mbe Inte ya kwa Yehova. Pali iyi nshita nshakwete indalama. Ku cipatala nalebomba balemfolesha pa numa ya milungu ibili, kabili ilyo bantamfishe mu ng’anda, ninshi indalama isho nafolele nalishitamo kale ifya kufwala nga ndeya mu kushimikila. Nalikwete indalama mu banki, lelo shali ukutali, ku Michigan uko nakuliile. Kanshi pa nshiku ishinono ishakonkelepo, nalelaala muli motoka yandi. Kabili nga ndefwaya ukusamba no kubeya imyefu naleya mu fimbusu fyali apo baleshitisha amafuta ya muli motoka.

Bushiku bumo ninshi ndaala muli motoka, nainwike fye ku ncito ulucelo no kuya ku Ng’anda ya Bufumu. Nalifikile bwangu, ninshi kushele inshita iikalamba sana pa kuti ukukumana kwa mulimo wa mwi bala kutendeke. Ilyo naikele ku numa ya Ng’anda ya Bufumu ukushali nangu umo uwalemona, natendeke ukwibukisha ifyalecitika ku Vietnam. Natampile ukutontokanya pa cena ca mibili ya bantu abo baleoca, na pa mulopa uwatikama uo nalemona. Cali kwati ndemona no kumfwa uko abalumendo abacenekwe balenjipusha abati, “Bushe nalapusuka?” Ifya musango yu nga fyacitika, naleishiba ukuti tabapusuke, lelo nale-esha ukubakoselesha nangu ca kuti nshalefwaya ukubalolesha pa kuti bemona ukutila ninsakamikwa. Ilyo naletontonkanya pali ifi, nalyumfwile ubulanda sana.

Natendeke ukupepa ninshi ndelukusha ne filamba. (Amalu. 56:8) Natampile ukutontonkanya sana pa kubuuka kwa bafwa. Lyena natontonkenye na pa cintu cimo icankoseleshe sana ica kuti, Yehova Lesa akabuusha abafwa kabili ukwipayaula abantu mu bunkalwe kukapwa e lyo no bulanda ubo fwe bantu tukwata pa mulandu wa nkondo, nabo bukapwa. Lesa akabuusha balya abalumendo bafwile mu nkondo, kabili bakakwata ishuko lya kusambilila icine pali Lesa. (Imil. 24:15) Ilyo natontonkenye pali ifi, natampile ukutemwa Yehova no kufwaya sana ukuti abe cibusa wandi. Ala ubu bushiku, nshakabulabe! Ukutula fye lilya line, Yehova nalimutemwa sana kabili nangu nkwate shani amafya, nshitontonkanya pa kufuma kuli Yehova.

YEHOVA ALINCITILA IFINTU IFISUMA

Nga kuli inkondo, abantu balacita ifintu ifibi sana. Na ine wine nalecita ifyabipa. Lelo kwaliba amalembo yabili ayo natemwa sana ayankoselesha. Ilya kubalilapo, lilembo lya Ukusokolola 12:10, 11, ililanda ukuti te ku kushimikila fye imbila nsuma uko Satana Kaseebanya bakamucimfisha, lelo na ku mulopa wa Mwana wa mpaanga. Ilya bubili, lilembo lya Abena Galatia 2:20. Nalisambilila pali ili ilembo ukuti Kristu Yesu afwilile “pa mulandu wa ine.” Nalishiba ukuti pa mulandu wa mulopa wa kwa Yesu, Yehova alinjelela pa fibi ifyo nalecita, ne ci calilenga nakwata kampingu iyasanguluka kabili cilenga ndeshimikila sana abantu pa kuti baishiba icine pali Yehova, Lesa wesu uwakwatisha uluse!—Heb. 9:14.

Nga natontonkanya pali fyonse ifyacitika mu bumi bwandi, nshitwishika nangu panono ukuti Yehova alintemwa. Ku ca kumwenako, ilyo ba Jim baishibe ukuti nalelaala muli motoka, baebele nkashi umo uwakwete ing’anda umwali imiputule ya kusonkela. Nalishiba ukuti ni Yehova wabomfeshe ba Jim na ulya nkashi pa kuti nkwate umwa kwikala umusuma sana. Yehova wa cikuuku icine cine! Alapeela ababomfi bakwe ifyo bakabila.

NALISAMBILILE IFYA KUSHIMIKILA ABANTU UKWABULA UKUBAKALIFYA

Mu May mu 1971, naile ku Michigan mu kubombako imilimo imo. Ilyo nshilaima nalisendele impapulo shesu ishingi muli motoka, e fyo nafumine mu cilonganino ca Delray Beach mu Florida. Pa kuya nabomfeshe umusebo uukalamba, kabili ilyo naendeleko fye panono, impapulo shonse isho nasendele shalipwile. Nalebila imbila nsuma ya Bufumu inshila yonse. Naleiminina na pa fifungo, no kupeela abaume amatrakiti abo nalesangapo. Nshaishiba nga ca kuti pali shilya mbuto natandile paliba shimo ishamena.—1 Kor. 3:6, 7.

Ukulanda fye icishinka, ilyo nasambilile fye icine, nshaleshimikila bwino abantu imbila nsuma, maka maka kuli ba lupwa lwandi. Apo nalitemenwe sana Yehova, nalefwaisha ukulashimikila abantu, lelo nshaishibe ifya kulanda bwino pa kuti nilabakalifya. Nalitemwa sana bamunyinane abo twafyalwa nabo, John na Ron, ica kuti nalebapatikisha ukukutika ku mbila nsuma. Ilyo naishibe ukuti nshalecita bwino, nalilombele ubwelelo. Lelo nshaleka ukubapepelako ukuti bakasambilile icine. Yehova alinsambilisha ifya kushimikila bwino imbila nsuma, kabili ndashimikila no kusambilisha abantu ukwabula ukulanda ifingabakalifya.—Kol. 4:6.

ABANTU BAMBI ABO NAISHILETEMWA

Nangu ca kuti ndatontonkanya sana pa fyo natemwa Yehova, kwaliba umuntu na umbi uo natemwa. No yu, mwina mwandi Susan. Nalefwaisha ukuupa uwa kulabombela pamo na ine mu mulimo wa kwa Lesa. Susan alikosa, kabili alitemwa sana Lesa. Kwali ubushiku bumo ilyo na mutandalile ninshi twalitendeka ukwishishanya. Namusangile naikala pa lukungu lwa ng’anda yabo, ninshi alebelenga Ulupungu lwa kwa Kalinda nakwata na Baibolo. Ico natemenwe sana ca kuti, ilyo Susan alebelenga icipande, alebelenga na malembo ayalimo nangu ca kuti icipande alebelenga tacali ca kusambililamo. Natontonkenye ukuti, ‘Uyu mwanakashi alitemwa Lesa!’ Twaupene mu December 1971, kabili ukutula apo twaupanina alantungilila. Ala ndatasha sana pa kukwata uyu umwina mwandi! Ico natemwa sana ca kutila nangu ca kuti alintemwa, uo atemwa sana ni Yehova.

Twalikwata abana abaume babili, Jesse na Paul. Yehova alitwafwile ukubakusha bwino. (1 Sam. 3:19) Ine no mwina mwandi Susan twaliba ne nsansa nga nshi pa kukwata abana abatemwa Yehova. Nabo balitwalilila ukubombela Yehova pantu balatontonkanya pa fyo batemenwe Yehova pa kutendeka. Bonse babili balibomba umulimo wa nshita yonse pa myaka ukucila 20. Balyupa abanakashi abasuma abatemwa sana Yehova, kabili nabo bene nalibatemwa sana, mbamona fye kwati bana aba kuifyalila. Amashina yabo ni Stephanie na Racquel.—Efes. 6:6.

Ilyo nabatishiwe, nabombele umulimo wa nshita yonse mu Rhode Island pa myaka 16, kabili nalikwete ifibusa ifingi muli ici cifulo. Ndebukisha sana baeluda abo nalebombela pamo nabo. Ndatasha na bakangalila benda abengi abalenkoselesha. Ala lishuko ukubombela pamo na baume abatemwa sana Yehova! Mu 1987 twakukiile ku North Carolina ukwali ukukabila, kabili na kulya kwine twalipangile ifibusa ifingi.a

Mu August mu 2002, balitwitile ukuya mu kubombela pa maofeshi ya Nte sha kwa Yehova ku Patterson mu United States. Nalebombela ku Dipartimenti Yangalila Umulimo wa Kushimikila, e lyo Susan alebombela ku dipartimenti iicapa no kuciisa ifya kufwala, kabili alitemenwe sana uyu mulimo! Mu August mu 2005, balinsalile ukuba mwi Bumba Litungulula, ili lyali lishuko ilikalamba ilyo nshaleenekela nangu fye panono. Umwina mwandi alisakamene sana nga ca kuti nali no kulabomba bwino uyu mulimo pantu mulimo uukalamba, kabili twali no kulaenda sana. Umwina mwandi tatemwa ukwenda mu ndeke, lelo pa mulandu no mulimo tubomba, tulenda sana mu ndeke! Susan alatasha sana pa fyo bankashi abaupwa ku baba mwi Bumba Litungulula bamukoselesha, kabili ici calilenga ukuti alentungilila sana.

Mwi ofeshi mombela, nalibikamo ifikope ifingi ifinjibukisha ifintu ifyacindama nga nshi ifilenga ndeba ne nsana! Yehova alimpaala nga nshi pantu nalitwalilila ukumutemwa nge fyo namutemenwe pa kutendeka!