Kuti Mwatwalilila Ukuba Abafuuka na Lintu Muleeshiwa

1-3. Finshi kasesema uwafumine ku Yuda ashacitile, kabili finshi fyacitike? (Moneni icikope pa muulu.)

INSHITA imo ilyo Imfumu Yeroboamu yaleteka, Yehova atumine kasesema umo ukufuma ku Yuda ukuyaeba iyi mfumu ya Israele ubupingushi bwa kwa Lesa. Uyu kasesema uwali uwaicefya alifishishe ubukombe bwa kwa Lesa kuli Yeroboamu. Imfumu yalikalipe icine cine lelo Yehova alicingilile uyu kasesema.—1 Isha. 13:1-10.

² Ilyo kasesema alebwelelamo ku mwakwe, akumenye umwaume umukalamba uwafumine ku Betele. Uyu mwaume atile ali ni kasesema wa kwa Yehova. Abepele kasesema pa kuti acite ifyo Yehova amukeenye, ilyo Yehova amutumine amwebele ‘ukukanalya ifya kulya nelyo ukunwa amenshi mu Israele,’ no ‘kukanabwelela mu nshila iyo apitilemo.’ Yehova tatemenwe ifyo kasesema atumine acitile. Pa numa ilyo kasesema wa kwa Yehova alebwelelamo ku mwakwe, inkalamo yalishile no ku mwipaya.—1 Isha. 13:11-24.

³ Cinshi kasesema uwali uwafuuka aituntumbiile no kucita ifyo umwaume umukalamba amwebele? Kwena Baibolo tayalanda icalengele. Nalimo icalengele ni co alilabile ukuti alingile “ukwenda bufuuke bufuuke na Lesa.” (Belengeni Mika 6:8.) Mu Baibolo, ukwenda na Yehova cipilibula ukumucetekela, ukutungilila imitekele yakwe, no kulakonka ubutungulushi bwakwe. Umuntu uwafuuka alishiba ukuti alingile ukutwalilila ukulanda na Wishi uwaba no kutemwa kabili uwa maka yonse. Kasesema nga alipwishe Yehova ukuti alondolole bwino ifyo amwebele, lelo Amalembo tayalanda ukuti e fyo acitile. Inshita shimo na ifwe tulapingula pa fintu fimo ifyayafya, kabili tatwishiba bwino ne fyo tulingile ukucita pa kupingula. Ukuba abafuuka kukalenga tulekonka ubutungulushi bwa kwa Yehova pa kuti twilalufyanya.

4. Finshi twalasambilila muli cino cipande?

⁴ Mu cipande cafumineko, twalisambilile ifyo cipilibula ukuba abafuuka no mulandu cacindamina ku Bena Kristu ukuba abafuuka. Nomba fintu nshi ifingalenga twafilwa ukuba abafuuka? Kabili kuti twacita shani pa kuti tube na iyi mibele pa kuti tuleba abafuuka na lintu ifintu fyafishe? Pa kuti twasuke aya mepusho, twalalanda pa fintu fitatu ificitika sana ifingalenga twafilwa ukuba abafuuka, kabili twalamona ne fyo twingacita.—Amapi. 11:2.

IFINTU NGA FYAYALUKA

5, 6. Bushe Barsilai alangile shani ukuti ali uwafuuka?

⁵ Ifintu mu bumi nga fyayaluka nelyo nga batupeela imilimo imbi, kuti fyalenga twafilwa ukuba abafuuka. Ilyo Davidi aebele Barsilai uwali ne myaka 80 ukuti akuukile kwi sano, Barsilai afwile alimwene ukuti balimucindike sana. Asumina ukuya na Davidi kwi sano, nga ali no kulaikala ne mfumu. Lelo Barsilai alikeene ukukonka. Mulandu nshi akaniine? Pantu ali mukote, aebele Davidi ukuti talefwaya ukuba icisendo ku mfumu. E ico Barsilai aebele Davidi ukuti asendelemo Kimhamu. Kimhamu afwile ali mwana wa kwa Barsilai.—2 Sam. 19:31-37.

⁶ Barsilai ali uwafuuka e calenge ukuti akaane ukuya ne mfumu. Takeene ukuya na Davidi pa mulandu wa kuti alemona ukuti tafikilepo ukubomba imilimo, nelyo alefwaya ukulaikala fye ukwabula ukubomba. Lelo alimwene ukuti nakula kabili na maka ya kubomba yalicepele. Talefwaya ukukwata imilimo iingi iyo ashali na maka ya kubomba. (Belengeni Abena Galatia 6:4, 5.) Nga twabika sana amano ku kukwata icifulo icikalamba nelyo ku kulumbuka, cikalenga tukatendeke ukuba na matutumuko, tukalasonsombana, na mu kulekelesha tukaba na mafya. (Gal. 5:26) Lelo nga tuli abafuuka tukalafwaya ukubombela pamo na ba bwananyina no kucita ifingalenga Lesa acindikwa kabili tukalayafwa na bambi.—1 Kor. 10:31.

7, 8. Bushe ukuba abafuuka kuti kwatwafwa shani ukukanashintilila pa mano yesu?

⁷ Umuntu nga akwata imilimo iingi, ilingi line alakwata na maka sana, ici na co kuti calenga afilwa ukuba uwafuuka. Ilyo Nehemia aumfwile ukuti abantu mu Yerusalemu balecula, alipepele kuli Yehova. (Nehe. 1:4, 11) Yehova alyaswike ipepo Nehemia apepele, Imfumu Artakishashete yalimusontele ukuba kateka wa citungu. Nangu ca kuti Nehemia alikwete icifulo icikalamba, ali ne fyuma, kabili ali na maka, tashintilile pa mano yakwe nelyo pa fyo aishibe sana imilimo. Lyonse aleenda na Lesa. Alebelenga Amafunde ya kwa Lesa pa kuti eshibe ifyo Yehova alefwaya ukuti acite. (Nehe. 8:1, 8, 9) Nehemia talecusha abantu, kabili talebomfya icifulo akwete ku kuinonsha.—Nehe. 5:14-19.

⁸ Ifyo Nehemia acitile filanga ifyo ukuba abafuuka kwingatwafwa ukukanashintilila pa mano yesu nga batupeela imilimo imbi, nelyo nga batupeelelapo imilimo na imbi. Nga ca kuti eluda aleshintilila pa fyo aishiba ukubomba imilimo, kuti aleka ukulalomba Yehova ukuti amwafwe ilyo alebomba imilimo ya cilonganino. Bamo kuti babalilapo ukupingula pa cintu e lyo pa numa bapepa ukuti Yehova apaale ifyo balefwaya ukucita. Bushe nga twacita ifi ninshi twaliba abafuuka? Umuntu uwafuuka abalilapo ukubika Lesa intanshi muli fyonse. Nangu ca kuti ifyacitika fyalicitikapo kale nelyo twalishiba ifya kupwisha ubwafya ubo tukwete, tatulingile ukushintilila pa mano yesu, pantu amaka twakwata te kuti tuyalinganye ku maka Yehova akwata. (Belengeni Amapinda 3:5, 6.) Apo twaba mu lupwa lwa kwa Lesa, tatutontonkanya ukuti ukukwata imilimo imo mu cilonganino kukalenga tukacindame ukucila balupwa lwesu nelyo aba mu cilonganino. Lelo tukalabombela pamo na ba bwananyina.—1 Tim. 3:15.

NGA BATUSUUSHA NELYO BATUTASHA

9, 10. Bushe ukuba abafuuka kuti kwatwafwa shani ukushipikisha ilyo baletusuusha?

⁹ Nga ca kuti batusuusha pali fimo kuti cayafya ukuilama. Hana alelila ilingi line pantu Penina umukashi munankwe alemucusha lyonse. Umulume wa kwa Hana alimutemenwe lelo Hana talekwata abana. Pa numa, ilyo Hana aile mu kupepa pa cikuulwa ca mushilo, Shimapepo Mukalamba Eli amumwene alelila ilyo alepepa kabili amwebele ati nakolwa. Na lyo line, apo Hana ali uwafuuka, aliilamine kabili ayaswike Eli mu mucinshi. Ipepo apepele ukufuma pa nshi ya mutima lyalilembwa mu Baibolo. Ili pepo lilanga ukuti ali ne citetekelo, alelumbanya Lesa kabili aletasha.—1 Sam. 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Nga tuli abafuuka ‘tukalacimfisha ububi pa kucita ifisuma.’ (Rom. 12:21) Imikalile mu calo ca kwa Satana yalyafya, kanshi tatulingile ukulakalipa pa mulandu ne fyabipa ifyo abantu bacita. (Amalu. 37:1) Nga ca kuti munyinefwe nelyo nkashi atulufyanya, kuti twaumfwa sana ububi. Lelo umuntu uwafuuka alapashanya Yesu. Baibolo itila: “Ilyo balemutuka, ena tabatukilemo . . . , lelo aleituula fye kuli Lesa uwaba no mulinganya mu bupingushi.” (1 Pet. 2:23) Yesu alishibe ukuti Yehova e ukalandula. (Rom. 12:19) Abena Kristu nabo balingile ukuba abaicefya no ‘kukanabwesesha ububi pa bubi.’—1 Pet. 3:8, 9.

11, 12. (a) Bushe ukuba abafuuka kuti kwatwafwa shani ukwishiba ifya kucita nga baletutasha sana? (b) Bushe ukuba abafuuka kuti kwatwafwa shani mu fyo tufwala, mu fyo tusakula no kubeya umushishi e lyo na mu fyo tucita?

¹¹ Kuti cayafya ukuba abafuuka nga baletutasha sana. Natulande pa fyo Estere acitile ilyo ifintu fyayalwike. Estere ali uwayemba nga nshi kabili balemupeela ifya kuiyemfya pa mwaka umo. Cila bushiku aleba na bakashana abengi abafumine mu ncende ishalekanalekana isha mu fitungu ifyo abena Persia baleteka, bonse aba balefwaya ukuti imfumu ibatemwe. Lelo Estere ali uwa mucinshi kabili uwatekanya. Nangu ni lintu imfumu ya musalile ukuba namfumu, taleituntumba.—Este. 2:9, 12, 15, 17.

¹² Nga tuli abafuuka tukalafwala ifya kufwala ifya mucinshi, tukalasakula no kubeya bwino umushishi, tukaba ne mibele iisuma kabili tukaba aba mucinshi. Twalishiba ukuti abantu te kuti batutemwe nga tuli ne cilumba nelyo nga tulefwaya ukubasekesha, lelo kuti batutemwa nga tuli no “mutima uwaikala tondolo kabili uwafuuka.” (Belengeni 1 Petro 3:3, 4; Yer. 9:23, 24) Nga tulatontonkanya pa fyabipa, ifyo fine e fyo tukatampa ukucita. Ku ca kumwenako, mu fyo tulanda na mu fyo tucita kuti twalenga abantu balatumona kwati twalicindama pa mulandu no mulimo tubomba, ifyo twaishiba, e lyo na bo twaishiba. Nelyo kuti twalalondolola ifintu ica kuti abantu balatutasha pa mano yesu na pa milimo tubomba nangu ca kuti kwaliba abatwafwako. Tulingile ukulapashanya Yesu. Ifingi ifyo alelanda aleyambula Amalembo ya ciHebere. Yesu ali uwafuuka e ico alefwaya abantu beshibe ukuti ifyo alelanda fyalefuma kuli Yehova, talebomfya fye amano yakwe umwine.—Yoh. 8:28.

NGA CA KUTI TATWISHIBE IFYO IFINTU FIKABA

13, 14. Bushe ukuba abafuuka kuti kwatwafwa shani ukupingula bwino pa fintu?

¹³ Na cimbi icingalenga twafilwa ukuba abafuuka ni lintu tulepingula pa fintu. Ilyo umutumwa Paulo aleikala mu Kaisarea, kasesema Agabu amwebele ati nga aya ku Yerusalemu bakaya mwikata. Nalimo bali no kuyamwipaya. Aba bwananyina balitiinine e ico bapapeete Paulo ukuti eya. Lelo Paulo alikeene. Paulo taicetekele kabili tacililemo ukumfwa umwenso. Acetekele sana Yehova kabili aliipekenye ukubomba umulimo wakwe konse uko Yehova ali no kumweba ukuya. Ilyo aba bwananyina baumfwile ifi, balilekele ukupapaata Paulo ukuti eya ku Yerusalemu.—Imil. 21:10-14.

¹⁴ Nga tuli abafuuka tukalapingula bwino pa fintu na lintu tushishibe bwino ifyo ifintu fikaba nelyo nga tatukwetepo amaka pa fintu. Ku ca kumwenako, nga tulefwaya ukutendeka umulimo wa nshita yonse, nalimo kuti twalayipusha atuti, cikaba shani nga twalwala? Tukacita shani abafyashi besu abakalamba nga balafwaya ukuti tulebasakamana? Bushe tukekala shani nga twakota? Nangu twingapepa shani nelyo twingafwaya ifyebo mu mpapulo te kuti tusange amasuko kuli aya amepusho. (Luk. Mil. 8:16, 17) Nga twacetekela Yehova tukeshiba no kusumina ukuti kwaliba ifyo tushingaba na maka ya kucita. Nga twafwailapo ifyebo na fimbi, twaipushako abantu bambi, kabili twapepa ukuti Lesa atutungulule, tulingile ukucita ifyo umupashi wa kwa Lesa watweba ukucita. (Belengeni Lukala Milandu 11:4-6.) Nga twacita ifi, Yehova akatupaala, e lyo nalimo kuti atwafwa no kwalula ifyo twapanga ukucita.—Amapi. 16:3, 9.

IFYO TWINGACITA PA KUTI TUBE ABAFUUKA

15. Bushe ukutontonkanya sana pali Yehova kuti kwatwafwa shani ukuba abaicefya?

¹⁵ Apo cisuma ukuba abafuuka, finshi tulingile ukucita pa kuti tube sana abafuuka? Natulande pa nshila shine ishingatwafwa ukuba sana abafuuka. Inshila ya kubalilapo ya kuti, tulingile ukulatontonkanya sana pa mibele ya kwa Yehova e lyo na pa cifulo cakwe icikalamba. (Esa. 8:13) Tamufwile ukulaba ukuti twenda na Lesa wa Maka Yonse, te malaika nelyo umuntu. Nga twaishiba ifi, ‘tukaicefya mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa.’—1 Pet. 5:6.

16. Bushe ukutontonkanya sana pa kutemwa kwa kwa Lesa kuti kwalenga twaba shani abafuuka?

¹⁶ Inshila yalenga bubili iingalenga twaba sana abafuuka, kulatontonkanya sana pa kutemwa kwa kwa Yehova. Umutumwa Paulo alingenye icilonganino ku mubili wa muntu. Yehova alengele ifilundwa fyonse ifya mubili ukuba ifyacindama. (1 Kor. 12:23, 24) E fyo caba na kuli ifwe, Yehova alatusakamana bonse nangu ca kuti kwaliba ifyo tushingaba na maka ya kucita. Yehova tatulinganya ku bantu bambi kabili taleka ukututemwa nga twalufyanya. Apo Yehova alitutemwa, tulomfwa ukuti twalicingililwa nangu ca kuti tumubombela mu fifulo ifyalekanalekana.

17. Bushe nga tulemona ifisuma mu bantu banensu tukaba shani abafuuka?

¹⁷ Inshila yalenga butatu iingalenga twaba sana abafuuka, kulamona ifisuma mu banensu. Mu nshita ya kulamona ifilubo mu bantu nelyo ukubeba ifya kucita, nga tuli abafuuka tukalafwaisha ukukutika ifyo bambi balelanda e lyo no kufikonka. (Amapi. 13:10) Tukalasekelela pamo na bo nga babapeela umulimo. Na kabili tukalalumbanya Yehova ilyo tukalamona ifyo apaala “bamunyinefwe bonse pano calo.”—1 Pet. 5:9.

18. Kuti twacita shani pa kusambilisha kampingu yesu ukuba iyafuuka?

¹⁸ Inshila yalenga bune iingalenga twaba sana abafuuka, kulakonka amashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula ilyo tulesambilisha kampingu yesu. Tukalapingula bwino pa fintu nga tuleisambilisha pa kuti twishibe ifyo Yehova amona ifintu. Nga tuleisambilisha lyonse, tulepepa lyonse kabili tulebomfya ne fyo tusambilila mu mikalile yesu, mu kupita kwa nshita kampingu yesu ikaba iisuma. (1 Tim. 1:5) Na kabili tulasambilila ukucitila abanensu ifisuma. Yehova alitulaya ukuti nga tulecita ifi, ‘akapwisha ukutusambilisha,’ akatwafwa ukuba abafuuka no kuba ne mibele na imbi iisuma.—1 Pet. 5:10.

19. Finshi fikatwafwa ukutwalilila ukuba abafuuka?

¹⁹ Icalengele ukuti kasesema wa kwa Lesa uwafumine ku Yuda e twalilila ukuba cibusa wa kwa Lesa kabili afwe no kufwa, ni co aliituntumbile. Bushe kuti twaba abafuuka na lintu tuleeshiwa? Ee. Ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka abaliko kale balicitile ifilanga ukutila kuti twaba abafuuka, e lyo na babomfi bakwe aba muno nshiku nabo balacita ifilanga ukutila kuti twaba abafuuka nangu tuleeshiwa. Nga twaenda na Lesa pa myaka iingi e lyo tukaba sana abafuuka. (Amapi. 8:13) Te mulandu ne fyo ifintu fili pali ino nshita, ukulaenda na Yehova kusuma icine cine kabili takwaba ico twingakulinganyako. Mulecita ifilanga ukuti mwalitemwa ukwenda na Lesa, kabili twalilileni ukwenda bufuuke bufuuke na Yehova umuyayaya.